Άγγελος Προκοπίου

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Άγγελος Προκοπίου, Έλληνας εθνικιστής, νομικός, ζωγράφος, απόφοιτος και διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Σορβόνης, Πανεπιστημιακός Καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου Αθηνών, διανοούμενος, λογοτέχνης, ιστορικός και κριτικός της Τέχνης, γεννήθηκε το 1909 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και πέθανε [1] από καρκίνο του εγκεφάλου το μεσημέρι του Σαββάτου, στις 13 Μαΐου 1967, στην Αθήνα. Η νεκρώσιμη ακολουθία του τελέστηκε στις 13:00' μετά το μεσημέρι της 14ης Μαΐου και ακολούθησε η ταφή της σορού του στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.

Ήταν παντρεμένος με τη Διονυσία Λαμπροπούλου-Προκοπίου, πολιτικό μηχανικό, κόρη του Ανδρέα Λαμπρόπουλου, που διατέλεσε διοικητής της Αγροτικής Τραπέζης. Από το γάμο τους γεννήθηκαν, το 1945, ο Γεώργιος-Λέων Προκοπίου και, το 1948, ο Ανδρέας Προκοπίου. Κατοικούσαν στην οδό Μάρκου Μουσούρου 12, στην περιοχή του Μετς στην Αθήνα.

Συνοπτικές πληροφορίες
Άγγελος Γεωργ. Προκοπίου
Άγγελος Προκοπίου1.jpg
Γέννηση: 1909
Τόπος: Αλεξάνδρεια (Αίγυπτος)
Θάνατος: 13 Μαΐου 1967
Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα)
Σύζυγος: Διονυσία Λαμπροπούλου-Προκοπίου
Τέκνα: Γεώργιος & Ανδρέας
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Νομικός, ζωγράφος
Πανεπιστημιακός καθηγητής

Βιογραφία

Πατέρας του Άγγελου ήταν ο Γεώργιος Προκοπίου, προσωπικός ζωγράφος [2] του Αυτοκράτορα Νεγκούς Μενελίκ της Αβησσυνίας και διαπρεπής ζωγράφος της Μικρασιατικής εκστρατείας και μητέρα του η Λούλα, το γένος Αγγέλου Φασιλή. Αδελφός του ήταν ο τραπεζικός υπάλληλος Ανδρέας Προκοπίου.

Σπουδές

Ο Άγγελος μεγάλωσε στη Σμύρνη και στην Αθήνα. Παρακολούθησε τα μαθήματα της εγκυκλίου εκπαιδεύσεως στην Αθήνα και αποφοίτησε από το 3ο Γυμνάσιο Αθηνών, μια χρονιά πριν το Σάββα Κωνσταντόπουλο. Στη συνέχεια έως το 1933 που αποφοίτησε, σπούδασε Νομικά και Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στη διάρκεια των σπουδών του γνώρισε τη μαρξιστική ιδεολογία και εντάχθηκε στους «Αρχειομαρξιστές» [3], ομάδα που αποτελούσαν οι Δημήτρης Γιωτόπουλος, Γιώργης Βιτσώρης, Δημοσθένης Βουρσούκης [4], Πίνδαρος Μπρεδήμας και Αναστάσιος Π. Χριστοφιλόπουλος. Σύχναζε όπως και άλλοι «αρχειομαρξιστές» στο «Καφενείο των Παρισίων», σε μια από τις παρόδους της οδού Βουλής, που το χρησιμοποιούσαν ως τόπο συναντήσεως. Έλαβε μέρος στις δημόσιες συζητήσεις τις οποίες έκαναν στο Πανεπιστήμιο, κατά τα έτη 1931-1932 ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο οποίος είχε επιστρέψει από τη Γερμανία το 1928 και τον απασχολούσε ο κομμουνισμός όχι ως πολιτικό αλλά ως κοσμοθεωρητικό πρόβλημα, και ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος από τη μια πλευρά και από την άλλη οι Σάββας Κωνσταντόπουλος, Αναστάσιος Χριστοφιλόπουλος και ο Άγγελος Προκοπίου, που ήταν οι κομμουνιστές–καθοδηγητές στο φοιτητικό κίνημα. Έχοντας ιδιαίτερη κλήση στη ζωγραφική, φοίτησε στη Σχολή Καλών Τεχνών κοντά στους Κωνσταντίνο Παρθένη και Γιάννη Κεφαλληνό, ενώ μετά την αποφοίτησή του επιμορφώθηκε στη Σορβόννη, όπου το 1939 αναγορεύτηκε Διδάκτορας.

Επαγγελματική δραστηριότητα

Στις 10 Δεκεμβρίου 1937 ο Σύλλογος των καθηγητών της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών εξέλεξε το Μιχαήλ Τόμπρο καθηγητή της γλυπτικής στη Σχολή [5], αν και λίγες μέρες πριν, η συνεδρίαση των καθηγητών είχε ανακηρύξει υποψήφιους για την έδρα της ιστορίας της τέχνης τους Παντελή Πρεβελάκη και Προκοπίου [6]. Τότε ο Προκοπίου προσέβαλε την υποψηφιότητα του Πρεβελάκη και τον υποχρέωσε να την αποσύρει [7] [8]. O Παντελής Πρεβελάκης αναγκάστηκε σε παραίτηση από την υποψηφιότητα του, ενώ ήδη η «Συνεδρίαση του Συλλόγου των Καθηγητών της 7ης Δεκεμβρίου» είχε απορρίψει την υποψηφιότητα τόσο τη δική του, όσο και του Προκοπίου κι είχε δώσει νέα παράταση για υποβολή συμπληρωματικών στοιχείων.

Ο Προκοπίου σταδιακά εγκατέλειψε τις αριστερές του απόψεις, προσχώρησε στη συντηρητική παράταξη και έγινε ένας από τους σημαντικότερους πολέμιους του κομμουνισμού του 20ου αιώνα. Μετά τις σπουδές του στη Σορβόννη, επέστρεψε το 1940 στην Ελλάδα και εκλέχθηκε Καθηγητής της Ιστορίας της τέχνης στη Σχολή Καλών Τεχνών. Στον εναρκτήριο λόγο του με τίτλο «Ιστορική εισαγωγή στη θεωρία της τέχνης» εξετάζει την τέχνη της Αρχαιότητας του Μεσαίωνα, της Αναγεννήσεως, της Αντιμεταρρυθμίσεως, του Διαφωτισμού και της Σύγχρονης Εποχής. Πολέμησε στον Ελληνοϊταλικό και Ελληνογερμανικό πόλεμο του 1940-41 και στη διάρκεια της κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα απομακρύνθηκε από την καθηγητική διδασκαλία. Την περίοδο της κατοχής εξέδιδε την εφημερίδα «Ελεύθερη Ζωή» και φυλακίστηκε για την συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση.

Το 1945, παρουσία του Αβραάμ Μπεναρόγια, δημιούργησε μαζί με το Νίκο Καζαντζάκη τη «Σοσιαλιστική Εργατική Ένωση», που ενσωμάτωσε παλαίμαχους της αριστεράς που είχαν μείνει έξω από το Ε.Α.Μ., για διάφορους λόγους. Ανάμεσά τους ο Μπεναρόγια, ο Πουλιόπουλος και άλλοι. Η Ένωση είχε πρόεδρο τον Καζαντζάκη και γραμματέα τον Προκοπίου, ο οποίος έγραψε το «Σοσιαλιστικό Μανιφέστο» που δημοσιεύθηκε στον τύπο της εποχής και εξέφραζε τις θέσεις της Ενώσεως. Μετά τον πόλεμο πολιτεύτηκε με το κόμμα του Νικολάου Πλαστήρα, ενώ ασκούσε το επάγγελμα του δικηγόρου, και δικηγορούσε στον Άρειο Πάγο και στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Από το 1945 συνεργαζόταν ως τεχνοκριτικός της εφημερίδας «Καθημερινή», όπου δημοσίευε άρθρα και μελέτες, ως την ημέρα του θανάτου του. Δημοσίευσε επίσης στα έντυπα «Μακεδονία», «Ο Αιώνας μας», «Αγγλοελληνική Επιθεώρηση» όπου συνεργάστηκε με το Γιώργο Κατσίμπαλη και «Αρχιτεκτονική».

Το 1959 ο Προκοπίου, με συνεργάτη τον G.Hoynenhen-Huene, σκηνοθέτησε «την πρώτη ελληνική ταινία τέχνης», όπως τη χαρακτήρισε ο τύπος της εποχής [9], ένα ασπρόμαυρο ντοκιμαντέρ διάρκειας 20 λεπτών με τίτλο «Δαφνί-Παναγιά η Χρυσοδαφνιώτισσα», σε σενάριο του Προκοπίου. Φωτογράφος ήταν ο Χεπ Ζοζέφ, αφηγητές οι Barrymore Ethel και Evans Maurice. Η ταινία βραβεύτηκε με το Α΄ βραβείο το 1952 στα φεστιβάλ του Εδιμβούργου και της Νέας Υόρκης. Μετά τη διεθνή αναγνώριση της η ταινία προβλήθηκε το 1953, στον κινηματογράφο «ΑΣΤΥ». Το 1952 ο Προκοπίου διαγράφηκε από την ΑICA ΕΛΛΑΣ, για αδιευκρίνιστους λόγους.

Την περίοδο 1958-59 διατέλεσε Διευθυντής προγράμματος της Ραδιοφωνίας. Τον ίδιο χρόνο αμέσως μετά τις εκλογές, συγκροτήθηκε η «Αφανής Επιτροπή» υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, στην οποία μετείχαν οι Σάββας Κωνσταντόπουλος, Θεοφύλακτος Παπακωνσταντίνου, Άγγελος Προκοπίου, Λευτέρης Σταυρίδης Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ την περίοδο 1924-1926, Γεώργιος Γεωργαλάς και ο Γεώργιος Παπαδόπουλος. Όπως γράφει ο Σάββας Κωνσταντόπουλος, «...Ενθυμούμαι ότι ολίγας ημέρας μετά τας εκλογάς ο Κ. Καραμανλής μας εκάλεσε, μερικούς φίλους, εις την Κηφισιάν, όπου έμενε κατά το θέρος. Ήμεθα περίπου δέκα πρόσωπα: Δημόσιοι λειτουργοί, πολιτικοί και δημοσιογράφοι. Διεξήχθη ευρυτάτη συζήτησις διά την μελλοντικήν πορείαν της νέας κυβερνήσεως. .....Η συζήτησις εκείνη έγινε αφορμή να συγκροτήσει ο Κ. Καραμανλής μίαν αφανή επιτροπήν, εις την οποίαν συμμετείχον διακεκριμένοι διανοούμενοι, διά την παρακολούθησιν, τη θεωρητικήν και την πολιτικήν, του κομμουνιστικού προβλήματος ...» [10]. Στην επιτροπή αυτή ο Προκοπίου γνώρισε το Γεώργιο Παπαδόπουλο που συμμετείχε ως μέλος, για τον οποίο είπε τα σημαντικά και προφητικά λόγια: «Το μυαλό αυτού του αξιωματικού είναι ξυράφι. Είμαι βέβαιος ότι ο Γεώργιος Παπαδόπουλος θα παίξει κάποτε πρώτο ρόλο». Στις 20 Ιουλίου 1958 συμμετείχε σε οκταμελή Ειδική Συμβουλευτική Επιτροπή, που δημιουργήθηκε με αποστολή να βοηθά την προηγούμενη «εις τον σχεδιασμόν, την κατεύθυνσιν, τον συντονισμόν και τον έλεγχον απασών των ενεργειών εθνικής προπαγάνδας». Η επιτροπή συνεδρίαζε καθημερινά και την αποτελούσαν ο διευθυντής της ΚΥΠ, οι δημοσιογράφοι Νικόλαος Βέρρος και Δ. Πουλάκος, ο διευθυντής προγράμματος του Ε.Ι.Ρ. [Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας] καθηγητής Προκοπίου, ο πρόεδρος της Ενώσεως Θεατρικών Συγγραφέων Γ. Ασημακόπουλος, ο δικηγόρος Άρης Σεραφετινίδης κι ο μετέπειτα Αντιστράτηγος Κωνσταντίνος Μητρέλης.

Το Φεβρουάριο του 1960 ίδρυσε και στη συνέχεια διετέλεσε επί πολλά χρόνια πρόεδρος της «Ενώσεως Κριτικών Τέχνης» [11]. Τα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του 1960, ο Προκοπίου ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής στη γκαλερί [12] έργων τέχνης «Νέες Moρφές» και το 1962, μαζί με τον Κώστα Λύρα, εξέδωσε το ομώνυμο περιοδικό, το οποίο ασχολούνταν με τα γράμματα και τις τέχνες. Το 1963 ανέκτησε την έδρα του στη Σχολή Καλών Τεχνών και επανήλθε στα διδακτικά του καθήκοντα. Τον ίδιο χρόνο ήταν μεταξύ των ιδρυτών της «Ταινιοθήκης της Ελλάδος» [13], μαζί με τους Μόνα Μητροπούλου, Στρατή Μυριβήλη, Ηλία Βενέζη, Ειρήνη Καλκάνη, Άλκη Θρύλο, Μιχάλη Κακογιάννη, Ελένη Βλάχου, Νίκο Κούνδουρο, Σπύρο Σκούρα, Γρηγόρη Γρηγορίου, Γιώργο Ζερβό και Βίκτωρα Μιχαηλίδη. Το 1966 ορίστηκε μορφωτικός σύμβουλος του Υπουργείου Εξωτερικών. Ο Προκοπίου συμμετείχε σε πολλά διεθνή συνέδρια Ιστορίας της Τέχνης, Βυζαντινών Σπουδών και Αισθητικής, σε Σουηδία, Ιταλία, Γαλλία, Αγγλία, Γιουγκοσλαβία και αλλού, όπου αντιπροσώπευσε την Ελλάδα και το Πολυτεχνείο. Σύμφωνα με τον ιστότοπο της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος ήταν Τέκτονας και μέλος της Στοάς «Προμηθεύς» [14].

Εργογραφία [15]

Ο Άγγελος Προκοπίου μελέτησε ψυχανάλυση, φιλοσοφία από τον Κάρολο Μαρξ και τον Σίγκμουντ Φρόυντ. Πραγματοποίησε ομιλίες, ανοιχτά μαθήματα και διαλέξεις, στην Ελλάδα και σε χώρες του εξωτερικού, με πρόσκληση από τις κυβερνήσεις των Η.Π.Α., Ισραήλ, Ολλανδίας καθώς και από τα Πανεπιστήμια της Ραβένας, του Παλέρμο και των Παρισίων. Έγινε γνωστός στο ελληνικό κοινό από τα δημοσιεύματά του στον τύπο, τις ραδιοφωνικές ομιλίες του, τις διαλέξεις και τα βιβλία του, πολλά από τα οποία γράφτηκαν στα γαλλικά ή αγγλικά, ενώ άλλα μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Έγραψε δέκα βιβλία και περισσότερα από χίλια άρθρα. Συνέγραψε μελέτες, τεχνοκριτική, μονογραφίες κυρίως σε θέματα τέχνης και πολιτισμού, ενώ ήταν τακτικός συνεργάτες σε εφημερίδες και περιοδικά.

Έγραψε το θεατρικό έργο με τίτλο,

  • «Ο Φαραώ Αχενατόν».

Έγραψε τα βιβλία

  • «Ο Γκρέκο και η εποχή του», το 1931,
  • «Nεοελληνική Τέχνη», το 1936.

Το βιβλίο είναι βασικό για τη μελέτη της επτανησιακής ζωγραφικής του 18ου αιώνα που φαίνεται ο συγγραφέας του να το προϊδεάστηκε ως σειρά -κυκλοφόρησε όμως μόνο ένας τόμος, ο «Εφτανησιώτικος νατουραλισμός», στον οποίο ο Προκοπίου εφαρμόζει αιτιοκρατική ερμηνεία των φαινομένων αφού την εποχή αυτή ανήκε σε ομάδα αρχειομαρξιστών.

  • «La peinture Religieuse dans les iles Ionienes pendant le XVIIIe siècle», [Η θρησκευτική ζωγραφική των Ιονίων νήσων κατά τον 18ο αιώνα], το 1939, η διδακτορική του διατριβή στη Σορβόννη, από την οποία αποφοίτησε με άριστα,
  • «La Signification de l’ Oeuvre de Panayotis Zographos dans la Peinture Grecque du ΧΙΧe siecle», το 1939,
  • «Το Εικοσιένα στη Λαϊκή Ζωγραφική», το 1940,
  • «Ιστορική εισαγωγή στη θεωρία της τέχνης», το 1943,
  • «Γαλάνης», το 1947,
  • «Cyprus, That Hellenic Island», το 1954,
  • «Αισθητική και Τέχνη στην Ευρώπη», δίτομο έργο, 1954 και 1955,
  • «5.000 years of Greek Art», το 1957,
  • «Ολλανδία. Από τον Έρασμο στο Μοντριάν», το 1958,
  • «Αισθητική και Τέχνη στην Αμερική», το 1958,
  • «Ο λαός της Βίβλου», το 1959,
  • «Αθήνα, η πόλη των Θεών», το 1964, εκδόθηκε σε εννέα γλώσσες,
  • «Νεοκλασικισμός», το 1967,
  • «Αθήνα Ιστορία Πολιτισμού»,
  • «Οι ζωγράφοι Γαλάνης και Κόντογλου»,
  • «Εστίες Ελληνικού πολιτισμού στους Βυζαντινούς και Μεταβυζαντινούς χρόνους»,
  • «Το Μακεδονικό Ζήτημα στη Βυζαντινή Ζωγραφική», το 1962.
  • «Το Πάσχα του Ανδρόνικου» [16], θεατρικό

Μεταθανάτιες εκδόσεις

  • «Ιστορία της τέχνης από το 1750 έως το 1950», τρίτομο έργο, κυκλοφόρησε το 1967, λίγες ημέρες μετά το θάνατο του, αφού ολοκληρώθηκε με αφοσίωση από τη σύζυγο του Διονυσία και από τους φίλους του, ζωγράφους Γιώργο Βακιρτζή και Παναγιώτη Γράββαλο, που το επέβλεψαν καλλιτεχνικά.
  • «Εστίες ελληνικού πολιτισμού», επιμέλεια Γεώργιος Α. Προκοπίου, επίκουρος καθηγητής Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας του Ε.Μ.Π., εκδόσεις «Πύρινος Κόσμος», Αθήνα 1993, 1994, 1998.

Τρεις τόμοι που αποτελούν συναγωγή άρθρων του σχετικά με ζητήματα της αρχαίας, της βυζαντινής και της μεταβυζαντινής τέχνης. Πρόκειται για δυσεύρετα πια σήμερα κείμενα άρθρα και δοκίμια- που δημοσιεύτηκαν τα χρόνια 1953-1967 στις εφημερίδες «Η Καθημερινή» και «Μακεδονία», όπως και στο περιοδικό «Νέες Μορφές».

τόμος Α': Στην Αρχαιότητα,
τόμος Β': Στο Βυζάντιο,
τόμος Γ': Στους Βυζαντινούς και Μεταβυζαντινούς Χρόνους,

Το τέλος του

Ο Προκοπίου ασθένησε από καρκίνο του εγκεφάλου, χειρουργήθηκε και προς στιγμή η κατάσταση της υγείας του βελτιώθηκε. Η ασθένεια του υποτροπίασε και πέθανε λίγο καιρό αργότερα, μετά από μακρά νοσηλεία σε νοσοκομείο των Αθηνών.

Μνήμη Άγγελου Προκοπίου

Ο καθηγητής και διανοούμενος Άγγελος Προκοπίου αποτελεί ως τις μέρες μας κόκκινο πανί στην αριστερά. Όπως έγραψε ο Ηλίας Πετρόπουλος, από το Παρίσι: «....Η χειρότερη εχθρική πολεμική είναι η ύπουλη συνωμοσία σιωπής. [...] Η Αριστερά ακολούθησε την ίδια μισαλλόδοξη πολιτική. Τα κάποτε πανίσχυρα «Ελεύθερα Γράμματα» (και εν συνεχεία η «Επιθεώρηση Τέχνης») παρουσιάζουν το έργο σημαντικών και ασημάντων λογοτεχνών και ζωγράφων, αρκεί να ήσανε αριστεροί. Ο Άγγελος Προκοπίου υπήρξε ένα επιφανές θύμα μιας συνωμοσίας σιωπής, που κρατάει περισσότερο από μισόν αιώνα....».

Διαβάστε το λήμμα

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. [Απεβίωσεν ο Α. Προκοπίου Εφημερίδα «Ταχυδρόμος» Αλεξάνδρειας, Δευτέρα 15 Μαΐου 1967, σελίδα 4η.]
  2. [Ο ζωγράφος Γιώργος Προκοπίου χαρακτηρίστηκε ως ζωγράφος της γυναίκας και του πολέμου. Σε ένα ταξίδι με προορισμό την Αίγυπτο, ο Γιώργος Προκοπίου, που γεννήθηκε στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας, γνώρισε τον Παύλο Μελά. Ο Προκοπίου είχε ήδη ξεχωρίσει ως ζωγράφος, με σπουδές στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, τις οποίες συνέχισε στο Παρίσι, στη Βιέννη και στο Μόναχο. Ο Παύλος Μελάς σύστησε τον Προκοπίου σε έναν στρατηγό από την Αβησσυνία που προσκάλεσε τον Προκοπίου στην αυλή του αυτοκράτορα Μενελίκ, ο οποίος αναζητούσε ζωγράφο για να φιλοτεχνήσει την προσωπογραφία του. Από εκεί αρχίζει η γοητευτική περιπέτειά του στην αφρικανική ήπειρο των αρχών του 20ού αιώνα. Είχε προηγηθεί η παραμονή του, μαζί με τον συγγραφέα αδελφό του Σωκράτη, στο Κάιρο και στην Αλεξάνδρεια, ενώ το ταξίδι με καραβάνι προς την Αβησσυνία, διήρκεσε 50 ημέρες. Το 1940 ο Προκοπίου, παρ' ότι υπέφερε από βρογχικά, εξασφάλισε άδεια από τον Ιωάννη Μεταξά για να μεταβεί στο Μέτωπο και να απεικονίσει τις μάχες. Εκεί δημιούργησε σκίτσα, ζωγραφικά έργα αλλά και μια ημιτελή ελαιογραφία του Αργυροκάστρου. Στα μέσα Δεκεμβρίου, με τις μεγάλες παγωνιές, ανάμεσα 13 Δεκεμβρίου 1940, που ήταν η ημερομηνία του τελευταίου γράμματος προς τη γυναίκα του και 20 Δεκεμβρίου που είναι η μέρα ταφής του, η καρδιά του δεν άντεξε. Πέθανε στο αντίσκηνο του σε θερμοκρασία 20 υπό το μηδέν, από συγκοπή καρδιάς. Μεταφέρθηκε και θάφτηκε στην Αθήνα.]
  3. [Οι «αρχειομαρξιστές» ήταν οι παλαιότεροι από τους οπαδούς του Λέοντα Τρότσκι στην Ελλάδα. Πήραν το όνομα τους από το περιοδικό «Αρχείο Μαρξισμού» το οποίο εξέδιδαν. Βρίσκονταν σε έντονη αντίθεση με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος όχι για λόγους αρχών, καθώς και οι δύο ακολουθούσαν τη διδασκαλία των Μαρξ και Λένιν, αλλά για λόγους πρακτικής δράσεως και πειθαρχίας. Οι «αρχειομαρξιστές» ήταν αυστηροί στο ήθος και τη συμπεριφορά, ατημέλητοι στην εμφάνιση, κι εκτός από διαφωνία σε λεπτομερειακά θέματα, αρνιόντουσαν να υποταχθούν στην αυστηρή πειθαρχία που επέβαλε το Κ.Κ.Ε. στους οπαδούς του, ιδίως αφ’ ότου ο Ιωσήφ Στάλιν αναδείχθηκε αρχηγός τους. Παράλληλα κατέκριναν το Κ.Κ.Ε. για έλλειψη θεωρητικής διαπαιδαγωγήσεως των μελών του, ενώ αντιθέτως αυτοί καλλιεργούσαν συστηματικά το μαρξισμό.
    Ο αριθμός τους ήταν μικρός και αρχηγός, αθέατος στα περισσότερα μέλη και τους οπαδούς, ήταν ο Δημήτρης Γιωτόπουλος, πατέρας του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου αρχηγού και εκτελεστή της αριστερής τρομοκρατικής οργανώσεως «17Ν», γνωστός με το επαναστατικό ψευδώνυμο «Σταύρος». Γνωστοί «αρχειομαρξιστές» ήταν ο ζωγράφος Γεώργιος Βιτσώρης, που αργότερα εγκαταστάθηκε στη Γαλλία και κατά το 2ο Παγκόσμιο πόλεμο συμμετείχε ενεργά στη γαλλική αντίσταση, η γυναίκα του Νίτσα, ηθοποιός στο επάγγελμα και σύζυγος σε δεύτερο γάμο του ηθοποιού Χρήστου Τσαγανέα, ο φοιτητής τότε Σάββας Κωνσταντόπουλος, πολυμαθής νέος, που μεταπήδησε στην εθνικιστική δεξιά και έγινε εκδότης της εφημερίδος «Ελεύθερος Κόσμος». Ο Σάββας υπήρξε ιδεολογικός υποστηρικτής του καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967, γεγονός που δεν τον εμπόδισε να διατηρήσει στενές σχέσεις με τους παλαιούς του φίλους. Μέλος της ίδιας οργανώσεως ήταν ο Άγγελος Προκοπίου, ο πεζογράφος Πίνδαρος Μπρεδήμας, συγγενής του πολιτικού των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής Τζον Μπρεδήμα, συγγραφέας του μυθιστορήματος «Παιδιά του αιώνα», Αθήνα 1957, με θέμα από τη φοιτητική ζωή και τη μεγάλη απεργία του 1929-1930, ο φοιτητής τότε του Πολυτεχνείου Μιχάλης Ράπτης, εκ των ηγετών μιας διασπαστικής κινήσεως στους κόλπους του αρχειομαρξισμού, που αργότερα έγινε γνωστός με το ψευδώνυμο «Pablo», καθώς και ο μετέπειτα καθηγητής της Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Δημήτριος Οικονομίδης. Το περιοδικό «Αρχείο Μαρξισμού» περιείχε κυρίως μεταφράσεις κλασικών μαρξιστικών έργων, ενώ η ομάδα εξέδιδε για τους φοιτητές την εφημερίδα «Φοιτητής» και για το πλατύ κοινό την εβδομαδιαία εφημερίδα «Η πάλη των τάξεων».
    Οι αρχειομαρξιστές φοιτητές διατηρούσαν γραφείο που είχαν νοικιάσει στην οδό Κοραή και στέγαζε τη συντακτική ομάδα του «Φοιτητή», στο οποίο υπήρχε ήταν αναρτημένη προσωπογραφία του Εμμάνουελ Καντ, φιλοτεχνημένη από τον Άγγελο Προκοπίου. Η φοιτητική ομάδα διατηρούσε επαφή με τους τότε νέους πανεπιστημιακούς δασκάλους Παναγιώτη Κανελλόπουλο, Κωνσταντίνο και Θεμιστοκλή Τσάτσο. Το Μάρτιο του 1933, όταν συμπληρώνονταν πενήντα χρόνια από το θάνατο του Καρόλου Μαρξ, οργάνωσαν στη μεγάλη αίθουσα της Νομικής Σχολής, στην οδό Σίνα, σειρά διαλέξεων, στις οποίες παραβρέθηκαν οι εν λόγω πανεπιστημιακοί, καθώς και ο καθηγητής του Συνταγματικού δικαίου Αλέξανδρος Σβώλος. Την εκδήλωση προλόγισε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Από τις διαλέξεις αυτές έγινε μόνον η πρώτη, διότι ο τότε κοσμήτορας της Νομικής Σχολής Γεώργιος Μπαλής, καθηγητής του Αστικού δικαίου, απαγόρευσε τη συνέχισή τους, λέγοντας ότι το Πανεπιστήμιο δεν ήταν ο κατάλληλος χώρος, ενώ πρόσθεσε ότι ο μόνος κατάλληλος χώρος γι’ αυτές τις διαλέξεις ήταν το Πεδίον τού Άρεως.
    Μια άλλη τάση των «Αρχειομαρξιστών» ξεπήδησε από τους κόλπους του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος και την αποτέλεσαν στελέχη του όπως ο Παντελής Πουλιόπουλος και ο Σεραφείμ Μάξιμος με τις γυναίκες τους Φιλησία και Πηνελόπη, η οποία είχε λογοτεχνική δραστηριότητα με διηγήματα και άλλα έργα για παιδιά πού δημοσιεύθηκαν στη «Νέα Εστία» και σε άλλα έντυπα. Τους ακολούθησαν οι Κώστας Σκλάβος, Που σε νεαρή ηλικία είχε φοιτήσει στη Μόσχα σε ειδική για μαρξιστικές σπουδές Σχολή, αλλά απογοητεύθηκε και έλεγε με χιούμορ ότι όποιος έμπαινε στη Σχολή, όταν στην αρχή είχε δύο κόκκους μυαλό, στο τέλος επέστρεφε με μείον δύο και δεν εξαιρούσε κανέναν, Γιάννης Μοναστηριώτης, Κώστας Καλαντζόπουλος, Σόνια Ασανάκη, μετέπειτα πάρεδρος τού Ελεγκτικού Συνεδρίου. Τα μέλη της ομάδος αυτής αποκαλούνταν «Σπαρτακιστές» κατά το πρότυπο ομώνυμης γερμανικής ομάδας διαφωνούντων με το Κ.Κ. Γερμανίας. Οι «Σπαρτακιστές» εξέδιδαν το περιοδικό «Σπάρτακος».
    Οι σχέσεις των δύο ομάδων με το Κ.Κ.Ε. ήταν ακραίες και καθημερινά υπήρχαν φαινόμενα ξυλοδαρμών, τραυματισμών, ενώ τα μέλη των ομάδων έγιναν στόχοι δολοφονικών επιθέσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Δημοσθένης Βουρσούκης, που ήταν ο καθοδηγητής στο μαρξισμό του νεαρού και μετέπειτα πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος δολοφονήθηκε στην Κατοχή από οπαδούς του Κ.Κ.Ε., ενώ ο Παντελής Πουλιόπουλος, πού είχε καταδικασθεί από στρατοδικείο των δυνάμεων κατοχής σε θάνατο, πέρασε την τελευταία νύχτα μόνος του γιατί οι άλλοι συγκατάδικοι του δεν ήθελαν να έχουν επαφή μαζί του. Η μοναδική γραπτή πηγή για τη σφαγή των «Αρχειομαρξιστών» από τον επίσημο μηχανισμό του Κ.Κ.Ε. είναι το βιβλίο «Αναμνήσεις» του Άγη Στίνα, φιλολογικό ψευδώνυμο του Σπύρου Πρίφτη.]
  4. [Ο Δημοσθένης Βουρσούκος που εκτελέστηκε αργότερα από Σταλινικούς, οπαδούς του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος, έγινε γνωστός από τον προσηλυτισμό του μετέπειτα πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου.]
  5. [«Συνεδρίασις του Συλλόγου των καθηγητών της 10ης Δεκεμβρίου 1937», Πρακτικά σελίδες 225-227, Αρχείο Α.Σ.Κ.Τ.]
  6. [«Συνεδρίασης του Συλλόγου των Καθηγητών της 7ης Δεκεμβρίου 1937», Πρακτικά σελίδες 220-223.]
  7. [«Αίτησις και Ένστασις Άγγελου Γ. Προκοπίου κατά Παντελή Πρεβελάκη, προς τον Αξιότιμον Σύλλογον των κ.κ. Καθηγητών της Αν. Σχολής Τεχνών», 1 Νοεμβρίου 1937, αριθμός πρωτοκόλλου 463.]
  8. [«Υπόμνημα Άγγελου Γ. Προκοπίου κατά Παντελή Πρεβελάκη προς τον Αξιότιμον Σύλλογον των κ.κ. Καθηγητών της Α. Σχολής Τεχνών», 7 Δεκεμβρίου 1937, αριθμός πρωτοκόλλου 470.]
  9. [Λίζα Λινάρδου, περιοδικό «ΜΟΤΕΡ» τεύχος 7.]
  10. [Εφημερίδα «Ελεύθερος Κόσμος», 11 Αυγούστου 1968.]
  11. [Τον Φεβρουάριο του 1960 ο Άγγελος Προκοπίου ανακοίνωσε την ίδρυση της «Ενώσεως των κριτικών Τέχνης Ελλάδος». Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου ήταν ο ίδιος, αντιπρόεδρος ο Σπύρος Παναγιωτόπουλος (εφημερίδα «Έθνος), γενικός γραμματέας η Έλλη Πολίτη (εφημερίδα «Αθηναϊκή»), ταμίας ο Δημήτριος Καλλονάς (εφημερίδα «Βραδυνή»), έφορος η Έφη Φερεντίνου (εφημερίδα «Ελευθερία»), και μέλη οι Μιχαήλ Κωνσταντόπουλος (εφημερίδες «Ακρόπολις», «Απογευματινή»), Πόπη Ζώρα (αρχαιολόγος, διευθύντρια του Μουσείου «Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης»), Γιάννης Λυγίζος (αρχιτέκτων και συγγραφέας) και Τέρπος Πηλείδης (εφημερίδα «Καθημερινή»). Ο Προκοπίου, μέσω της Πολίτη, ήρθε σε επικοινωνία με τη Γραμματεία της Διεθνούς AICA ζητώντας την αναγνώριση του σωματείου του, χωρίς όμως να γίνει δεκτό το αίτημα του. Σύμφωνα με τη λίστα που έστειλαν οι ίδιοι τον Ιούνιο στη Γραμματεία στο Παρίσι, η Ένωση αριθμούσε 32 μέλη, μεταξύ των οποίων και καλλιτέχνες όπως οι Μιχάλης Τόμπρος, Ντιάνα Αντωνακάτου, Φώτης Κόντογλου, Αλέκος Κοντόπουλος. Τον Μάρτιο το Ελληνικό Τμήμα υπέβαλε πίνακα με τρία ονόματα μελών του (Γιάννη Μηλιάδη, Οδυσσέα Ελύτη και Ελένη Βακαλό) για να επιλεγεί ένας αντιπρόσωπος της Ένωσης στην Επιτροπή Εκθέσεων Εξωτερικού τού Υπουργείου Παιδείας. Η Διεύθυνση Καλών Τεχνών όρισε τον Γιάννη Μηλιάδη.]
  12. [Η Γκαλερί «Νέες Moρφές» διευθυνόταν από τη Τζούλια Δημακοπούλου, από το 1959 ως το 2009 που έκλεισε. Η ίδρυση ήταν ιδέα του Άγγελου Προκοπίου. Ιδρυτικά μέλη της ήταν η Διονυσία Προκοπίου (πολιτικός μηχανικός), ο Ανδρέας Προκοπίου (τραπεζικός) και η Τζούλια Δημακοπούλου. Το 1959 εκλέχτηκε καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Ε.Μ. Πολυτεχνείου, όπου δίδαξε από το 1962, στην έδρα Ιστορίας της Τέχνης και αποχώρησε από τη γκαλερί, μαζί και η γυναίκα του. Το 1968, μετά τον θάνατο του ιδρύθηκε νέα εταιρεία με τον ίδιο τίτλο και μέλη τις Τζούλια Δημακοπούλου, Ιωάννα Μεντζενιώτου και Ρίτα Παγκάλου. Από το 1976 συνεργάτης και στη συνέχεια μέλος της εταιρείας είναι η Μαρία Βασιλείου και από το 1991 η Ελένη Κυπραίου.]
  13. [Ταινιοθήκη Της Ελλάδος-Ιστορικό.]
  14. [Προκοπίου Άγγελος]
  15. Βιβλιογραφία Άγγελου Προκοπίου
  16. [Προκοπίου Άγγελος-Το Πάσχα του Ανδρόνικου (ραδιοφωνικό θέατρο).]