Άγγελος Σημηριώτης

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Άγγελος Σημηριώτης Έλληνας εθνικιστής, εκπαιδευτικός, λογοτέχνης με ποιητική δραστηριότητα, θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος και μεταφραστής, γεννήθηκε στις 8 Μαρτίου 1870 στο Δικελί της Μικράς Ασίας και πέθανε [1] στις 20 Οκτωβρίου 1944 στη Νέα Ιωνία του Νομού Αττικής. Κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη και ενταφιάστηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών, παρουσία του τότε Πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου ενώ τον επικήδειο εκφώνησε ο Άγγελος Σικελιανός.

Άγγελος Σημηριώτης
Αγγελος Σημηριώτης1.jpg
Γέννηση: 8 Μαρτίου 1870
Τόπος: Δικελί, Μικρά Ασία (Οθωμανική Αυτοκρατορία)
Σύζυγος: Σοφία Αργυρόπουλου
Τέκνα: Χρυσηίδα
Υπηκοότητα: Τουρκική, Ελληνική
Ασχολία: Λογοτέχνης, δημοσιογράφος, συγγραφέας
Θάνατος: 20 Οκτωβρίου 1944
Τόπος: Νέα Ιωνία, Αττική (Ελλάδα)

Ήταν παντρεμένος από τις 24 Ιουνίου 1911 με τη Σοφία Αργυρόπουλου, αδελφή του εθνικιστή νομικού και λογοτέχνη Μιχαήλ Αργυρόπουλου, η οποία γεννήθηκε το 1873 στη Σμύρνη και πέθανε στις 22 Οκτωβρίου 1959 στη Νέα Ιωνία, και το 1913, απέκτησαν μια κόρη, τη Χρυσηίδα, που πέθανε το 1962 στην Αθήνα.

Βιογραφία

Καταγωγή

Παππούς του ήταν ο Σπύρος Σημηριώτης αγωνιστής του 1821 και κατόπιν πρόξενος της Ελλάδος στο Αϊβαλί και τη Μυτιλήνη. Γονείς του ήταν ο Θεμιστοκλής Σημηριώτης, που γεννήθηκε στη Σύρο και η Αναστασία το γένος Κωνσταντινίδη και αδέλφια του ήταν ο Σπύρος, ο Γιώργος, ο Κωνσταντίνος και η Θηρεσία, οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί το 1871 κι έζησαν έως το 1881 στο Αδραμμύτι της Μικράς Ασίας, όπου ο πατέρας τους εργάστηκε στις υπηρεσίες της οικογένειας Ζαρίφη, με την οποία τον συνέδεε συγγενική σχέση, καθώς ο αδελφός του Γεώργιος είχε παντρευτεί τη Σουλτάνα, κόρη του Ιωάννη Ζαρίφη.

Οικογένεια Άγγελου Σημηριώτη

Το 1881 ο πατέρας του μετατέθηκε σε εργασία της οικογένειας Ζαρίφη στην Άρτα και η οικογένεια του μετακόμισε στη Μυτιλήνη, όπου ο Άγγελος παρακολούθησε τα μαθήματα της βασικής και της Μέσης εκπαιδεύσεως, ενώ τα έτη 1882-83 σπούδασε στην Εμπορική σχολή της Χάλκης. Μετά την αποφοίτηση του από τη Σχολή της Χάλκης, επέστρεψε στη Μυτιλήνη, όπου έμεινε ως το 1888 και στη συνέχεια φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών έως το 1893, δίχως να ολοκληρώσει τα μαθήματα της. Το 1893 παρακολούθησε μαθήματα ως επισκέπτης στο Πανεπιστήμιο της Λωζάνης, και στη συνέχεια από το 1884 έως το 1886 πραγματοποίησε ελεύθερες σπουδές φιλολογίας, φιλοσοφίας και ιατρικής στο Παρίσι και στη Μασσαλία.

Ταξίδεψε στην Αίγυπτο, στη Ρωσία, στην Ελβετία, στη Γαλλία, τη Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, για να μελετήσει συστηματικά την ευρωπαϊκή φιλολογία. Το 1896 εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη και εργάστηκε ως καθηγητής της Γαλλικής γλώσσας στην Εμπορική σχολή της Χάλκης. Το 1901 εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη και έως το 1904 δίδαξε στην Ευαγγελική Σχολή αλλά και Γαλλικά στο Κεντρικό Παρθεναγωγείο. Τον επόμενο χρόνο επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη όπου παρέμεινε έως το 1910, το διάστημα 1911 έως το 1912 επέστρεψε στη Σμύρνη και από το 1912 έως το 1919 έζησε στη Μυτιλήνη, όπου εργάστηκε ως καθηγητής της Γαλλικής στο Γυμνάσιο του νησιού και δημοσίευσε άρθρα για να υποστηρίξει τα πρώιμα φεμινιστικά κινήματα. Την περίοδο που ακολούθησε έως το 1922 επέστρεψε στη Σμύρνη, από όπου διέφυγε μετά τη Μικρασιατική καταστροφή.

Εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα και βρέθηκε στους προσφυγικούς συνοικισμούς της Αττικής, προσπαθώντας και βοηθώντας τους πρόσφυγες να ξεπεράσουν τα προβλήματα της καθημερινότητας και να οργανώσουν τον κοινωνικό και πνευματικό τους βίο. Στη Νέα Ιωνία εμφανίστηκε, μαζί με τη γυναίκα του Σοφία που διέθετε μια ευρεία παιδεία και λαμπρή προσωπικότητα. Το 1923 εγκαταστάθηκε σε σπίτι στη Λεωφόρο Ηρακλείου κι εργάστηκε ως επόπτης στην Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων, ενώ η σύζυγός του ασχολήθηκε με το εμπόριο χαλιών. Ο Σημηριώτης το 1932 εργάστηκε ως καθηγητής Γαλλικών στο Δ' Γυμνάσιο Αθηνών. Από το Σεπτέμβριο του 1922 έως το θάνατό του έζησε στη Νέα Ιωνία της Αττικής. Ήταν ιδρυτικό και επιφανές μέλος της «Λέσχης της Νέας Ιωνίας» και με την ιδιότητα του εκφώνησε πανηγυρικό λόγο στα εγκαίνια της, την Κυριακή 18 Ιανουαρίου 1925, το πρωί.

Δημοσιογραφική δραστηριότητα

Αγγελος Σημηριώτης2.jpg

Στην Αθήνα εξέδωσε το περιοδικό« Άτλας» το 1904, και στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο από το 1906 έως το 1907, εργάστηκε ως αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Κωνσταντινούπολις» και ανταποκριτής του περιοδικού «Κόσμος». Εξέδωσε το «Πανελλήνιον ημερολόγιον» του 1909 και την περίοδο από το 1910 έως το 1912 ίδρυσε και διεύθυνε το περιοδικό «Ανατολή» της Σμύρνης. Στη Μυτιλήνη εργάστηκε ως αρχισυντάκτης και χρονογράφος του περιοδικού «Λέσβος». Το 1922 ήταν συνεργάτης της εφημερίδος «Τηλέγραφος» στη Σμύρνη και συνεργάστηκε με το περιοδικό «Αμάλθεια» της Σμύρνης.

Την περίοδο από το 1923 έως το 1928 ήταν συνεργάτης της εφημερίδας «Ελεύθερος Λόγος» της Αθήνας. Το 1924 μαζί με τους αδελφούς του Κώστα και Γιώργο Σημηριώτη εξέδωσαν το περιοδικό «Εξπρές», που τα χρόνια 1924 και 1925 εκδίδονταν με το όνομα «Το σαλόνι». Τα χρόνια από το 1928 έως το 1935 συνεργάστηκε με το νεανικό περιοδικό «Ερυθρός Σταυρός Νεότητος». Συνεργάστηκε επίσης, με τα περιοδικά «Παναθήναια», «Νέα Εστία», «Κύκλος» και την εφημερίδα «Ελεύθερος Λόγος».

Εργογραφία

Ασχολήθηκε με την ποίηση, την πεζογραφία και το θέατρο, με θέματα ιστορίας της βυζαντινής εποχής. Στην πρώτη του ποιητική συλλογή έγραψε στην καθαρεύουσα και ήταν υπό την επίδραση του ρομαντισμού της πρώτης Αθηναϊκής Σχολής. Γι' αυτό το λόγο αποχώρησε διαφωνώντας με τις γλωσσικές ιδέες του, από τα μαθήματα του Ιωάννη Ψυχάρη στο Παρίσι. Στην επόμενη ποιητική συλλογή του επηρεάστηκε από το δημοτικισμό, όμως συνέχισε τους μελαγχολικούς τόνους της πρώτης του ποιητικής συλλογής.

Είναι ποιητής με θρηνητική διάθεση και θρήνησε, ιδιαίτερα, το δράμα της Μικρασιατικής καταστροφής. Ο στίχος των ποιημάτων του είναι κατ' αρχήν παραδοσιακός, όμως αργότερα γίνεται ελεύθερος και ανομοιοκατάληκτος. Η τεχνοτροπία του είναι ρομαντική, αλλά με τον καιρό δέχεται την επίδραση του παρνασσισμού και του συμβολισμού, όμως οι κριτικοί της λογοτεχνίας τον κατατάσσουν στους συμβολιστές.

Στο έργο του είναι διάχυτες οι ιδεολογικές του απόψεις και χαρακτηριστικοί είναι οι στίχοι του ποιήματος «Το Πνεύμα της Φυλής»
«Κάποια μέρα θαλθώ να σου στολίσω
Το μέτωπό με τ’ άνθη του Μαγιού,
Κάποιαν άνοιξη πάλι θα γυρίσω,
Στ’ αθάνατα φτερά του τραγουδιού.

Ακατάλυτο εγώ και δεν πεθαίνω.
Τ’ ανέσπερο είμαι Πνεύμα της φυλής,
Καιρούς και χρόνους μ’ έλεγες χαμένο.
Με γύρεψες;
-Στα στήθια σου με κλεις...»

Σε ένα ποίημα του περιγράφει πως έπεσε το Κάστρο των Ιωαννίνων και και παραδόθηκε στου «Ρήγα το γυιο, της Μοίρας το γυιο», ενώ δοξάζει τη στιγμή με τους τέσσερις τελευταίους στίχους του.
«Πάει η ψυχή του Αλή Πασά, του Αλή το μίσος πάει,
και να στης Λίμνης το βυθό η Ώρια κυρά ξυπνάει:
-Του Ρήγα γυιε, της Μοίρας γυιε, χρυσέ σαν καλωσύνη
δικά σου είναι τα Γιάννενα με την Κυρά Φροσύνη!»

Συγγραφικό έργο

Ο Σημηριώτης πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας το 1896 με την ποιητική συλλογή:

  • «Τα θανάσιμα», που εκδόθηκε στην Κωνσταντινούπολη.

Ακολούθησαν οι συλλογές:

  • «Τα μαύρα κρίνα·Οι δρόμοι», το 1900, εκδόσεις «Το περιοδικόν μας»,
  • «Τραγούδια του λυτρωμού», το 1920,
  • «Επί των ποταμών Βαβυλώνος· Άσμα ασμάτων· Διάφορα ποιήματα», το 1926,
  • «Αγάπη», το 1931, ανέκδοτη συλλογή,
  • «Ονείρων ίσκιοι», το 1935 εκδόσεις «Κασταλία», για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών.
  • «Όσο φέγγει..», το 1939, που υπήρξε και το τελευταίο του έργο.

Θεατρικά έργα

Έγραψε τα θεατρικά έργα:

  • «Στάσα Σιδέρη», το 1909,
  • «Φρόσω Νοταρά», το 1923,
  • «Το παιχνίδι του βασιλιά Κανδαύλη», το 1929,
  • «Πρόλογος στην Αστραία», το 1929,
  • «Αστραία· Δράμα σε πράξεις τρεις και εικόνες πέντε· Με προλεγόμενα των κ.κ. Κωστή Παλαμά και Παύλου Νιρβάνα», το 1929, για το οποίο τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών,
  • «Ζωή η πορφυρογέννητη. Βυζαντινή ιλαροτραγωδία σε εικόνες», το 1930,
  • «Ο αντιφωνητής μίλησε», το 1930, για το οποίο τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο στο «Σταθάτειο» διαγωνισμό.
  • «Οι γάμοι του Ρωμανού Γ'», το 1931,
  • «Μίστερ Σιμ Ρέβυθς» ή «Ο εικονικός σύζυγος», το 1932,
  • «Ο άνθρωπος κι ο ίσκιος του», το 1934.

Μετά το θάνατο του βρέθηκαν στο αρχείο του ημιτελή τα:

  • «Στην Ακρόπολη»,
  • «Αποκριάτικο όνειρο ή η κόρη του αρχαιοπώλη»,
  • «Η γυναίκα με τα εφτά δαιμόνια κι ένα επιπλέον»,
  • «Στον καιρό των κενταύρων»,
  • «Και είδεν ότι καλόν», καθώς και έξι έργα δίχως τίτλο.

Πεζογραφία

  • «Το ζαρκάδι και άλλα διηγήματα· Πρόλογος Ελευθ. Φ. Δεληγιάννη».
Μυθιστορήματα
  • «Φρόσω Νοταρά», το 1921,
  • «Όργια κι αίμα»
  • «Στέλιος Ζούντας»,
  • «Πανανής [ή Κωστής] ο Τζίτζηρας»,
  • «Ο άνθρωπος κι ο ίσκιος του», ημιτελές.

Διηγήματα

  • «Ο βουβός πύργος»,
  • «Τα κάγκελλα»,
  • «Ο καμπούρης»,
  • «Αδελαΐδα»,
  • «Το παιδί απ’ το κοτέτσι»,
  • «Ο ίσκιος του πεύκου»,
  • «Ο Πέτρος Αρίμας και η Μορφίλη»,
  • «Ο φυλακωμένος»,
  • «Ένα μάτσο τριαντάφυλλα»,
  • «Ο παππούς»,
  • «Η ψαρογοργόνα»,
  • «Ένα μποϋκοτάζ»,
  • «Αζιζέ»,
  • «Η κυρία Αλεξάνδρου»,
  • «Ποτέ πια»,
  • «Νοέμβριος»,
  • «Το όνειρο του Πέτρου»,
  • «Ο Αναστασάκης»,
  • «Ένας πρόξενος»,
  • «Κάρολος Κρο».

Μεταφράσεις

  • «Φυσιολογία της γυναικός» του Παύλου Μαντεγκάτσα, το 1902.
  • «Στο μεγάλο πέλαγο» του Sutton Vane, το 1927,
  • «Αγαμέμνων» του Αισχύλου, το 1931.

Συγκεντρωτικές εκδόσεις

  • «Τα ποιήματα (1893-1943) Α'-Β'. Εισαγωγή, Βιβλιογραφία, Φιλολογική και τυπογραφική επιμέλεια Έλσα Λιαροπούλου–Γιάννης Πατίλης», το 1995, «Πνευματικό Κέντρο» Δήμου Νέας Ιωνίας Αττικής.

Μνήμη Σημηριώτη

Στις 5 Νοεμβρίου 1950 οργανώθηκε από μεγάλη επιτροπή, φιλολογικό μνημόσυνο τπυ στον «Αστέρα». Μίλησαν ο Νίκος Μηλιώρης, ο Στράτης Μυριβήλης, ο Νίκος Σημηριώτης, ο εθνικιστής καθηγητής Φαίδων Μπουμπουλίδης και ο εθνικιστής λογοτέχνης και δημοσιογράφος Σπύρος Μελάς. Απάγγειλαν η Άννα Παϊτατζή και η Έλσα Βεργή. Η Επιτροπή με τη στήριξη του Δήμου Ν. Ιωνίας, της Ενώσεως Σμυρναίων, του Σωματείου «Ιωνικός Σύνδεσμος» που μόλις είχε ιδρυθεί, της «Ενώσεως Σπάρτης Μ. Ασίας» του Σωκ. Ουλκέρογλου και εμψυχωτή το Ν. Μηλιώρη, προχώρησε στη φιλοτέχνηση από το Γ. Γεωργίου της προτομής του. Στο δήμο της Νέας Ιωνίας υπάρχει οδός αλλά και μικρή Πλατεία με την προτομή του Σημηριώτη και φέρει το όνομα του [2]. Η πλατεία βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της Νέας Ιωνίας επί της Λεωφόρου Ηρακλείου, ενώ η προτομή του στήθηκε στις 25 Μαΐου 1952 ύστερα από ενέργειες ανθρώπων των γραμμάτων, με επικεφαλής το συγγραφέα και λαογράφο Νίκο Μηλιώρη από τα Βουρλά της Μικράς Ασίας, τη σύζυγό του ποιήτρια Ρίτα Μηλιώρη και τον εκδότη Σωκράτη Ουλκέρογλου, οι οποίοι στηρίχθηκαν από το Δήμο και τον Ιωνικό Σύνδεσμο. Το έργο είναι δημιουργία του γλύπτη Γιώργου Γεωργίου. Στα αποκαλυπτήρια παρέστη ο υπουργός Παιδείας Ι. Μιχαήλ και είχε μιλήσει ο Ν. Μηλιώρης. Ποιήματα είχε απαγγείλει ο Νίκος Ξανθόπουλος. Παρούσα ήταν και η σύζυγός του ποιητή, Σοφία.

Ένα ακόμη φιλολογικό μνημόσυνο για τον Άγγελο Σημηριώτη έγινε το Μάρτιο του 1960, στο λεγόμενο τότε «Οίκον Σπάρτης», την Ένωση Σπάρτης δηλαδή, όπου μίλησε ο νέος τότε ποιητής Γιάννης Κορίδης, ενώ απήγγειλαν η Μαρία Δολιανίτου κι ο Μαν. Παπαδομανωλάκης. Η βιβλιοθήκη του δωρήθηκε από τη σύζυγο του στον «Ιωνικό Σύνδεσμο» της Νέας Ιωνίας [3], ενώ μέρος του αρχείου του δωρήθηκε από τη Μαρία Σημηριώτη το 1998, στο «Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο» [«Ε.Λ.Ι.Α.»]. Το 1995 επί προεδρίας Χάρη Σαπουντζάκη, το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ν. Ιωνίας, ύστερα από εισήγηση του Χρίστου Ρουμελιωτάκη, ανέθεσε στην ΄Ελσα Λιαροπούλου και Γιάννη Πατίλη να συγγράψουν δίτομο έργο, το οποίο να περιλαμβάνει όλη την πνευματική προσφορά του ποιητή, μαζί βέβαια με κριτικά σημειώματα, ιστορικά στοιχεία, ευρετήρια κλπ. Το έργο αυτό, μοναδικό σε ποιότητα, εξαντλήθηκε ταχύτατα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. Άγγελος Σημηριώτης Περιοδικό «Νέα Εστία», τεύχος 415-18, σελίδα 802.
  2. [Πλατεία Σημηριώτη Δήμος Νέας Ιωνίας.]
  3. Γυναικείοι σύλλογοι και η Σοφία Σημηριώτη Τριμηνιαία έκδοση «Λυχνάρι», τεύχος 55/2014, σελίδες 10-11.