Αλέξανδρος Διομήδης
Ο Αλέξανδρος Διομήδους ή Διομήδης, Έλληνας δικηγόρος, οικονομολόγος, τραπεζίτης, συγγραφέας, ακαδημαϊκός και πολιτικός που διατέλεσε βουλευτής, υπουργός και πρωθυπουργός, γεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 1875 στην Αθήνα όπου και πέθανε στις 12 Νοεμβρίου 1950 [1], από ανακοπή καρδιάς. Η κηδεία του έγινε [2] με δημόσια δαπάνη και χωρίς επισημότητες, στις 13 Νοεμβρίου στις 4 το απόγευμα στο Α΄νεκροταφείο Αθηνών.
|
| ||
| ||
| Γέννηση: 22 Δεκεμβρίου 1875 | ||
| Τόπος: Αθήνα, Αττική (Ελλάδα) | ||
| Σύζυγος: Ιουλία Γεωργ. Ψύχα | ||
| Τέκνα: Άτεκνος | ||
| Υπηκοότητα: Ελληνική | ||
| Ασχολία: Νομικός, Οικονομολόγος, | ||
| Θάνατος: 12 Νοεμβρίου 1950 | ||
| Τόπος: Αθήνα, Αττική (Ελλάδα) | ||
| Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος * Πρωθυπουργός * | ||
| Έναρξη Θητείας: 30 Ιουνίου 1949 | ||
| Λήξη θητείας: 6 Ιανουαρίου 1950 | ||
| Προκάτοχος | ||
|
| ||
| Διάδοχος | ||
Ήταν παντρεμένος με την Ιουλία, κόρη του Γεωργίου Ψύχα και της Ζηνοβίας Σαλβάγου, που η οικογένεια της κατάγονταν από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και δεν απέκτησαν απογόνους.
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Ο Αλέξανδρος Διομήδης κατάγονταν από την ναυτική κι εμπορική οικογένεια Διομήδης-Κυριακός ή Κυριακού των Σπετσών, με κύρια δραστηριότητα της τη ναυτιλία και το εμπόριο. Τα μέλη της συμμετείχαν ενεργά στον Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της Εθνεγερσίας του 1821, με το πλοίο «Πελεκάνος», το οποίο μετονομάστηκε σε «Διομήδης». [3] Ο παππούς του Γκίκας Διομήδης-Κυριακός, ο γιος του Αναστάση Κυριακού, ήταν καθηγητής της Νομικής Σχολής που διατέλεσε βουλευτής Σπετσών και υπήρξε από τους βασικούς συντάκτες του Συντάγματος του 1844, εκλέχθηκε και διατέλεσε πρωθυπουργός. Καθηγητής της Νομικής Σχολής ήταν και ο θείος του Αλέξανδρου, ο Βασίλης Οικονομίδης.
Οικογένεια Αλέξανδρου Διομήδη
Γονείς του Αλέξανδρου Διομήδη, ήταν ο καθηγητής της Νομικής, Νικόλαος Διομήδης-Κυριακός και η Ελένη Φιλαρέτου. Αδελφή του ήταν η ζωγράφος Κούλα Διομήδη-Παρασκευοπούλου, σύζυγος του στρατηγού Λεωνίδα Παρασκευόπουλου, μία από τις πρώτες Ελληνίδες ζωγράφους και μαθήτρια του Νικηφόρου Λύτρα, η οποία γεννήθηκε το 1871 και πέθανε το 1964. Από το γάμο της με τον Παρασκευόπουλο, γεννήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 1911, ένας γιος, ο Ιωάννης, που πέθανε το 1932, από μικρός παρουσίασε σοβαρά προβλήματα υγείας καθώς έπασχε από σκλήρυνση κατά πλάκας και κινούνταν με αναπηρικό καρότσι.
Σπουδές
Ο Αλέξανδρος Διομήδης σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών κι έκανε μεταπτυχιακές σπουδές, με ειδικότητα στα οικονομικά, στη Βαϊμάρη, το Παρίσι, το Βερολίνο και τη Λειψία όπου το 1895, αναγορεύθηκε διδάκτορας. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα αναγορεύτηκε υφηγητής με τη διατριβή «Περί του προϋπολογισμού του Κράτους», ενώ αρθρογραφούσε στις εφημερίδες «Νέα Ημέρα» της Τεργέστης και «Νέος Ελεύθερος Τύπος» της Βιέννης.
Επαγγελματική δραστηριότητα
Ο Αλέξανδρος εργάστηκε ως δικηγόρος Αθηνών και το 1907 με την ιδιότητα του γραμματέα της Ελληνικής αντιπροσωπείας πήρε μέρος στη Β' Συνδιάσκεψη της Χάγης και το 1909 μετά την επικράτηση του κινήματος στου Γουδή, ορίστηκε νομάρχης Αττικοβοιωτίας, από την κυβέρνηση του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη. Το 1910 συμμετείχε στην ίδρυση του «Εκπαιδευτικού Ομίλου», ενώ τους πρώτους μήνες του 1916, εξέδωσε το περιοδικό «Μηνιαία Επιθεώρηση», με συνεργάτες τους Ανδρέα Μιχαλακόπουλο, Γεώργιο Καφαντάρη και Ιωάννη Σοφιανόπουλο. Από κοινού με τους Εμμανουήλ Τσουδερό, Αλέξανδρο Καραπάνο, Γεώργιο Ρούσο, Γεώργιο Εξηντάρη, Κωνσταντίνο Ρέντη και Δημήτριος Λαμπράκης, ο οποίος και ανέλαβε διευθυντής, με αρχισυντάκτη τον Γεράσιμο Λύχνο, όλοι τους οπαδοί του κόμματος των Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου και με ισχυρές προσβάσεις στους τραπεζικούς κύκλους της εποχής τους, στις 6 Φεβρουαρίου 1922 ίδρυσαν την αθηναϊκή εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα» [4]. Το 1945 εκλέχθηκε ακαδημαϊκός [5].
Τραπεζίτης
Από το 1918 έως το 1920 διετέλεσε συνδιοικητής της Εθνικής Τράπεζας και στις αρχές του 1923 τοποθετήθηκε διοικητής της Εθνικής Τράπεζας, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι τον Απρίλιο του 1928, όταν στις 21 του μηνός ανέλαβε πρώτος διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, που ιδρύθηκε με σκοπό τον έλεγχο της νομισματικής πολιτικής και των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Από τη θέση συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για τη χορήγηση των προσφυγικών δανείων, για την αποκατάσταση των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, για το διακανονισμό των πολεμικών χρεών, για τη χρηματοδότηση των μεγάλων έργων αποξήρανσης και οδοποιίας, για την παραγωγή και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας, την ύδρευση των μεγάλων πόλεων κι έστρεψε το ενδιαφέρον του στην εκβιομηχάνιση της Ελλάδος. Στο Λονδίνο στις 19 Σεπτεμβρίου 1931 πέτυχε την παραχώρηση στην Ελλάδα, δανείου 4.600.000 λιρών, στο οποίο συμμετείχαν η Σουηδία με 500.000, η Αγγλία με 2.000.000, η Ολλανδία με 300.000, η Ιταλία με 400.000, η Ελβετία με 400.000, ενώ 1.000.000 θα έπρεπε να καλυφθεί στην Ελλάδα. Η τιμή έκδοσης του ήταν 83,5% και το επιτόκιο 6%, που περιόριζε το κεφάλαιο στα 3.800.000 λίρες, ενώ ανέβαζε το επιτόκιο στο 7,18%, ενώ τα χρήματα θα χρησιμοποιούταν για παραγωγικές χρήσεις, καθώς και για πληρωμές τόκων στην Εθνική Τράπεζα, στην αγγλική Hambro και την αμερικάνικη Speyers. Παράλληλα οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής υποσχέθηκαν ότι θα δάνειζαν 2.000.000 λίρες, μόλις βελτιώνονταν οι οικονομικές τους δυνατότητες.
Παρέμεινε στη θέση του έως τις 28 Σεπτεμβρίου 1931, όταν παραιτήθηκε επικαλούμενος λόγους υγείας, όμως είχε προηγηθεί διαφωνία του με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, για το χειρισμό του θέματος της «προστασίας της δραχμής». Ο Βενιζέλος του καταλόγιζε ότι δεν είχε προβλέψει την Αγγλική νομισματική κρίση, καθώς όταν η Αγγλία εγκατέλειψε τον κανόνα του χρυσού για το νόμισμά της, οι λίρες Αγγλίας που υπήρχαν ως απόθεμα στην Τράπεζα της Ελλάδος, αχρηστεύθηκαν και η Ελλάδα ζημιώθηκε με το ποσό των 400.000 λιρών. Αποχωρώντας από τη διοίκηση της Τραπέζης της Ελλάδος ανέλαβε πρόεδρος του Ανώτατου Οικονομικού Συμβουλίου έως το 1941 όταν και επανήλθε στο Γενικό Συμβούλιο της Εθνικής Τράπεζας από το οποίο παραιτήθηκε το 1943, την εποχή που διορίστηκε διοικητής της ο Γεώργιος Μερκούρης.
Πολιτική δράση
Το 1910 εκλέχθηκε βουλευτής Σπετσών και το 1912 έως τις 22 Φεβρουαρίου 1915 άσκησε καθήκοντα υπουργού Οικονομικών [6] και για ένα διάστημα Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου, ενώ την περίοδο από το 1917 έως το 1918 ως εκπρόσωπος της κυβερνήσεως του κράτους της Θεσσαλονίκης, πήρε μέρος στις διαπραγματεύσεις για τη χορήγηση από τους Συμμάχους πιστώσεων ώστε να καλυφθούν οι πολεμικές δαπάνες. Στις 13 Δεκεμβρίου 1918 ανέλαβε υπουργός Εξωτερικών έως τις 20 Νοεμβρίου 1919 στην κυβέρνηση Βενιζέλου [7]. Στις εκλογές του 1920 το κόμμα των Φιλελευθέρων ηττήθηκε και ο Διομήδης αναχώρησε στο εξωτερικό όπου παρέμεινε μέχρι τη μικρασιατική καταστροφή. Στις 19 Σεπτεμβρίου 1922 ανέλαβε έως τις 14 Νοεμβρίου 1922, το υπουργείο Οικονομικών στην κυβέρνηση Σωτηρίου Κροκιδά [8]. Στις 20 Ιανουαρίου 1949 διορίστηκε αντιπρόεδρος και Υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου έως τις 14 Απριλίου του ίδιο χρόνου, στη συμμαχική κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη [9], που προέρχονταν από το Κόμμα των Φιλελευθέρων, ενώ τα μέλη της ήταν συνασπισμός Φιλελευθέρων, Λαϊκών και άλλων μικρότερων κομμάτων του Κέντρου και της Δεξιάς.
Πρωθυπουργός
Ο Σοφούλης πέθανε στις 24 Ιουνίου 1949 και στις 30 του ίδιου μήνα, ο Διομήδης ορκίστηκε πρωθυπουργός [10] συμμαχικής κυβερνήσεως η οποία περιλάμβανε τους Κωνσταντίνο Τσαλδάρη, Παναγιώτη Κανελλόπουλο, Σοφοκλή Βενιζέλο, Γεώργιο Μαύρο, Κωνσταντίνο Τσάτσο και άλλους. Υπέβαλλε την παραίτηση του στις 6 Ιανουαρίου 1950, όταν αποκαλύφθηκε το οικονομικό σκάνδαλο της αναθέσεως μεταφοράς καυσίμων, με πρωταγωνιστή τον υπουργό Μεταφορών Παναγιώτη Χατζηπάνου και ο βασιλιάς Παύλος Α' ανέθεσε το σχηματισμό κυβέρνησης στον Ιωάννη Θεοτόκη, Στις 6 Μαρτίου 1950, στις πρώτες εκλογές μετά την λήξη του συμμοριοπολέμου και την καταστολή της ανταρσίας μελών κι οπαδών του Κ.Κ.Ε., σχηματίστηκε κυβέρνηση υπό τον Σοφοκλή Βενιζέλο.
Βοτανικός Κήπος [11]
Ο Διομήδης κληροδότησε μέρος της περιουσίας του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και για το λόγο αυτό περιλαμβάνεται μεταξύ των Ευεργετών [12] του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών [13]. Όπως αναφέρεται στα πρακτικά της 12ης Συνεδρίας της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου της 12ης Δεκεμβρίου 1950:
«…κληροδότησε εις το Πανεπιστήμιο την επί της οδού Ρηγίλλης 18 οικία του, σημαντικό αριθμό χρεογράφων, προς τον σκοπόν και τον ρητόν όρον όπως ιδρυθεί παρά τας Αθήνας Βοτανικός Κήπος φέρων το όνομα Βοτανικός Κήπος Ιουλίας & Αλεξάνδρου Διομήδους, ίνα χρησιμεύσει δια την Πανεπιστημιακήν και άλλην διδασκαλίαν, δι’ εργαστηρίων δε και άλλων πειραματισμών εις την διάδοσιν, καλλιέργειαν, ανάπτυξιν και αγάπην των νέων γενεών προς τον κόσμον των φυτών, των δένδρων και των ανθέων..» [14].
Ο κήπος ανήκει στο κοινωφελές ίδρυμα «Βοτανικός Κήπος Ιουλίας & Αλεξάνδρου Διομήδους», το οποίο ιδρύθηκε το 1951 και στηρίχθηκε οικονομικά, στο κληροδότημα του Διομήδη. Είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, [Ν.Π.Ι.Δ.], που διοικείται από πενταμελή Διοικητική Επιτροπή, στην οποία -σύμφωνα με την επιθυμία του Διομήδη- συμμετέχουν, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Καθηγητής της Βοτανικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου και ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Εθνικών Κληροδοτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών. Ο κήπος, που είναι ο μεγαλύτερος του είδος του στην Ελλάδα και η είσοδος του βρίσκεται στον αριθμό 401 της Ιεράς Οδού, καταλαμβάνει 1860 στρέμματα όπου ζουν περισσότερα από 3.000 είδη φυτών, ενώ σε 200 ακόμη, στρέμματα καλλιεργούνται κι αναπτύσσονται φυτά.
Εργογραφία
Ο Αλέξανδρος Διομήδης έγραψε και εξέδωσε οικονομικές μελέτες ενώ ασχολήθηκε και με την βυζαντινή ιστορία. Τα κυριότερα έργα του είναι:
- «Συνταγματική και οικονομική μελέτη περί του προϋπολογισμού του κράτους», το 1905,
- «Η Β΄ Συνδιάσκεψη της Ειρήνης στη Χάγη το 1907», το 1908,
- «Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδος αρχομένου του Ευρωπαϊκού πολέμου (1915-1916)»,
- «Τα οικονομικά της Ελλάδος προ και μετά την 1η Νοεμβρίου 1920», το 1922,
- «Το πρόβλημα του οικονομικού μας μέλλοντος», το 1925,
- «Η νομισματική μας ασθένεια και τα μέσα προς θεραπείαν αυτής», το 1928,
- «Η πολιτική της σταθεροποιήσεως και ο Ε. Βενιζέλος», το 1932,
- «Μετά την κρίσιν. Οικονομικαί και δημοσιονομικαί μελέται 1932-1934», το 1934,
- «Βυζαντιναί Μελέται», το 1942,
- «Τα αίτια της οικονομικής παρακμής του Βυζαντίου», το 1937,
- «Από την πνευματική και θρησκευτική ζωή των Κομνηνών»,
- «Επί του νομισματικού και πιστωτικού ζητήματος», το 1948,
- «Νέα οργανική διάρθρωσις της ελληνικής οικονομίας (Ανασυγκρότηση–Εξηλεκτρισμός-Εκβιομηχάνιση)», το 1950.
Αρχείο Αλέξανδρου Διομήδη
Μέρος του αρχείου του Αλέξανδρου Διομήδη, το οποίο περιλαμβάνει εκθέσεις, υπομνήματα, μελέτες, πίνακες, νόμους, επιστολές, αποκόμματα εφημερίδων για θέματα σχετικά με την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, το Ελληνικό δημόσιο χρέος, τη φορολογία, οικονομικά και νομισματικά ζητήματα της περιόδου 1910 έως το 1938, το καπνικό ζήτημα, τα παραγωγικά έργα στις πεδιάδες Σερρών, Δράμας και Θεσσαλονίκης, τα έργα οδοποιίας της περιόδου από το 1923 έως το 1935, καθώς και υλικό για την περίοδο της Κατοχής, την οικονομική ανασυγκρότηση της Ελλάδος μετά τον πόλεμο, δωρήθηκε στο Ε.Λ.Ι.Α. [15], ενώ ένα ακόμη τμήμα του αγοράστηκε.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Παραπομπές
- ↑ [Αλέξανδρος Διομήδης-Πένθη Εφημερίδα «Εμπρός», 14 Νοεμβρίου 1950, σελίδα 2η.]
- ↑ [Εκηδεύθη χθες ο Αλ. Διομήδης Εφημερίδα «Εμπρός», 14 Νοεμβρίου 1950, σελίδα 1η.]
- ↑ [Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Θανάσης Πετσάλης-Διομήδης, απόγονος της οικογένειας, στο βιβλίο «Μαυρόλυκοι», την ιδέα για τη μετονομασία του πλοίου, που υιοθέτησε και η οικογένεια, πιθανώς την έδωσε ο Ρήγας Φεραίος.]
- ↑ [«Το Βήμα» κλείνει 86 χρόνια ζωής Εφημερίδα «Το Βήμα», 6 Φεβρουαρίου 2008]
- ↑ [Τακτικά μέλη της Ακαδημίας Αθηνών κατά σειρά εκλογής]
- ↑ [Κυβέρνησις ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης]
- ↑ [Κυβέρνησις ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης]
- ↑ [Κυβέρνησις ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΚΡΟΚΙΔΑ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης]
- ↑ [Κυβέρνησις ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΣΟΦΟΥΛΗ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης]
- ↑ [Κυβέρνησις ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΙΟΜΗΔΟΥΣ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης]
- ↑ [«Βοτανικός Κήπος Ιουλίας και Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους»]
- ↑ [Eυεργέτες και Δωρητές του Πανεπιστημίου Aθηνών (ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2023, 15:07')]
- ↑ [«Βοτανικός Κήπος Ιουλίας και Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους»]
- ↑ [Σοφία Ριζοπούλου, εφημερίδα «Το Καποδιστριακό» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, αριθμός φύλλου 161ο-162ο, 1-16 Μαΐου 2010 σελίδες 8η-9η.]
- ↑ [Αλέξανδρος Διομήδης Ε.Λ.Ι.Α.]
