Ανδρέας Μουστοξύδης

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Ανδρέας Μουστοξύδης, Έλληνας λόγιος, ιστορικός, φιλόλογος, αρχαιολόγος και πολιτικός των Επτανήσων, γεννήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 1785 στην Κέρκυρα όπου και πέθανε στις 17 Ιουλίου 1860. Τάφηκε στη Μονή της Πλατυτέρας όπου βρίσκεται και ο τάφος του στενού του φίλου Ιωάννη Καποδίστρια και τον επικήδειο λόγο εκφώνησε ο φίλος του, Π. Αρμένης Βραΐλας.

Βιογραφία

Ο Ανδρέας Μουστοξύδης κατάγονταν από παλαιά αριστοκρατική οικογένεια των Επτανήσων. Σπούδασε νομικά στην Πάντοβα από το 1800 και μετά την αποφοίτηση του το 1805 με το τίτλο του Διδάκτορα, επιλέχθηκε μέλος της «Αρχαιολογικής Εταιρείας» της Φλωρεντίας καθώς και της «Φλωρεντιανής Ακαδημίας». Επέστρεψε στην Κέρκυρα όπου άρχισε να διδάσκει Φιλολογία, Ιταλικά και Λατινικά στη Σχολή Τενέδου, ενώ δημοσίευσε ιστορικές μελέτες και για το λόγο αυτό ονομάσθηκε από την Γερουσία της Επτανήσου «Ιστοριογράφος των Ιονίων Νήσων». Υπήρξε πολέμιος της αγγλικής κυριαρχίας στα Επτάνησα και υπέρμαχος της καθιερώσεως της ελληνικής ως επίσημης γλώσσας. Το 1808 έγινε μέλος της Ιόνιας Ακαδημίας και όταν η Κέρκυρα περιήλθε υπό Γαλλική κατοχή κατέφυγε στην Ιταλία, όπου έζησε αρκετά χρόνια, κυρίως στο Μιλάνο και τη Βενετία, μελετώντας ιστορικές μελέτες και κείμενα σε διάφορες βιβλιοθήκες, προκειμένου να προχωρήσει στη συγγραφή Ιστορίας της Κέρκυρας.

Εκλέχθηκε μέλος της Αυτοκρατορικής Ακαδημίας των Παρισίων, των Βασιλικών Ακαδημιών του Βερολίνου, του Μονάχου, του Τορίνο και της Ουίλνης, ενώ ταξίδεψε στη Γερμανία και την Ελβετία όπου μελέτησε Ιστορικές πηγές και χειρόγραφα. Στη Ζυρίχη συναντήθηκε με τον Ιωάννη Καποδίστρια, με τον οποίο δέθηκαν με στενή φιλία κι έγιναν συνεργάτες, όπως προκύπτει από την αλληλογραφία του Καποδίστρια. Όταν οι Άγγλοι πούλησαν το 1819, την Πάργα στον Αλή πασά, δημοσίευσε στο Παρίσι το έργο του

  • «Έκθεσις των γεγονότων, τα οποία προηγήθησαν και ακολούθησαν την εκχώρησιν της Πάργας»,

χωρίς να υπογράφει με το όνομά του, όμως ο Άγγλος αρμοστής Μέτλαντ τον ανακάλυψε και τον εξόρισε. Μετά την εξορία του από την Κέρκυρα, στα τέλη του 1820 και λίγο πριν από την Ελληνική επανάσταση του 1821, διορίστηκε γραμματέας της ρωσικής πρεσβείας του Τορίνο. Στην Ιταλία εργάστηκε για τη γνωστοποίηση των ελληνικών αιτημάτων και τη δημιουργία φιλελληνικού κλίματος ενώ ίδρυσε ελληνικά σχολεία στην Ανκόνα, στην Τεργέστη, στο Λιβόρνο και στο Τορίνο.

Πολιτική δράση

Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας και την άφιξη του Ιωάννη Καποδίστρια, κλήθηκε και τον Οκτώβριο του 1829, ανέλαβε τη διεύθυνση της σχολής της Αίγινας, καθώς και την οργάνωση της εκπαιδεύσεως. Τότε ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα σ' όλους τους τομείς της πνευματικής ζωής και τον Οκτώ­βριο του 1829, με το ψήφισμα με αριθμό 49 [1], διορίστηκε Διευθυντής και Έφορος του Εθνικού Μουσείου της Αίγινας του πρώτου χρονολογικά μουσείου της Ελλάδος. Ανέλαβε την διεύθυνση των εφημερίδων «Αιγιναία» καθώς και «Le Courrier de la Greece», «Ο Ελληνικός Ταχυδρόμος», και «Πατρίς» καθώς και του περιοδικού «Ιόνιος Ανθολογία».

Δικό του έργο ήταν η σύνταξη Σχεδίου Ψηφίσματος αρχαιολογικού νόμου ο οποίος δεν επικυρώθηκε από την Ελληνική κυβέρνηση, όμως τον Ιούνιο του 1830 δημοσιεύθηκε στη Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος η εγκύκλιος του Ιωάννη Καποδίστρια με αριθμό 953, η οποία αποτελεί και τον πρώτο ελληνικό αρχαιολογικό νόμο. Μετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια στις 27 Σεπτεμβρίου 1831, παραιτήθηκε [2] από τη θέση του και επέστρεψε στην Κέρκυρα, όπου αφοσιώθηκε στη συγγραφή και στον αγώνα για την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα.

Μετά την αποχώρηση του κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση αρχαίων αντικειμένων από το Εθνικό μουσείο και τον κάλεσαν να τα αποδώσει, όμως η επιτροπή που ανέλαβε τον έλεγχο, εξετάζοντας την έκθεση που απέστειλε, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ήταν αθώος. Το 1845, ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδος Ιωάννης Κωλέττης του ζήτησε να τον ενημερώσει, «..κἄν στέργη νά ἔλθη εἰς την σύν Θεῷ αὐτονομουμένην Ἑλλάδα, ὅταν ποτέ ἀποφασίση ἡ Κυβέρνησις να τον προσκαλέση...{...}... και ὡς διευθυντής τῶν ἀρχαιοτήτων και ὡς καθηγητής Λατινικῆς και Ἰταλικῆς φιλολογίας και ὡς πολλά ἄλλα ἐπιτηδευόμενος δύνασαι τά μέγιστα να ὠφελήσης την κοινήν Πατρίδα...», όμως δεν αποδέχτηκε την πρόταση. Το 1833 εκλέχθηκε αντιπρόσωπος κι αργότερα Γερουσιαστής του τετάρτου Κοινοβουλίου και αρχηγός της Αντιπολιτεύσεως, ενώ το 1849, εκλέχθηκε αντιπρόσωπος και ομόφωνα πρόεδρος της Βουλής, θέση που αρνήθηκε από μετριοφροσύνη. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Μεγάλη Στοά της Ελλάδος [3] ήταν τέκτονας και ανήκε στη στοά «Φοίνιξ» της Κέρκυρας. Πέθανε δίχως να προλάβει να δει την ενσωμάτωση των Επτανήσων στην Ελλάδα.

Διακρίσεις

Τιμήθηκε το 1812, με την ανακάλυψη και δημοσίευση του

από τον Ευρωπαϊκό επιστημονικό κόσμο με την εκλογή του ως μέλος της Ακαδημιών και Ανωτάτων Πνευματικών Ιδρυμάτων, ενώ εκλέχθηκε μέλος στο «Instituto di Corrispondenza Archeologica» της Ρώμης.

Τιμήθηκε ακόμη, με τα παράσημα

  • του τάγματος των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου από τον βασιλιά της Αγγλίας καθώς και με το
  • των Αγίων Μαυρικίου και Λαζάρου από τον Βασιλέα του Πεδεμοντίου
  • Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος από τον βασιλιά Όθωνα της Ελλάδος.

Εργογραφία

Ήταν από τους πρώτους Έλληνες ιστοριογράφους που εργάστηκαν με μεθοδικότητα και ακρίβεια πάνω στην ελληνική ιστορία. Βασικός άξονας της επιστημονικής του σκέψεως ήταν η συνέχεια του ελληνισμού, όπως δείχνει η σύνδεση της κλασικής αρχαιότητας με τη νεότερη Ελλάδα, που επιβεβαιώνεται με την έρευνα του μεσαιωνικού βίου των Ελλήνων και των προεκτάσεων του στον νεότερο Ελληνισμό. Οι πιο γνωστές μονογραφίες του δημοσιεύτηκαν από το 1843 έως το 1853 στο πρώτο επιστημονικό ιστορικό περιοδικό της νεότερης Ελλάδας, το «Ελληνομνήμων ή Σύμμεικτα ελληνικά», το οποίο εξέδιδε και συνέτασσε αποκλειστικά ο ίδιος.

Άφησε ένα πολύ μεγάλο συγγραφικό έργο, ενδεικτικά,

  • «Χρήσιμες σημειώσεις για την κερκυραϊκή ιστορία από τους ηρωικούς χρόνους ως το τέλος του 12ου αιώνα», [«Notizie per servire alla storia di Corfu»], το 1804,
  • «Ισοκράτους λόγος περί αντιδόσεως», το 1812,
  • «Παρατηρήσεις τινές επί της νέας ελληνικής γλώσσης»,
  • «Έκθεσις περί της δημοσίας εκπαιδεύσεως»,
  • «Επιστολαί περί των Κερκυραϊκών πραγμάτων»,
  • «Illustazioni Corciresi», το 1811 και το 1814 σε δύο τόμους, έργο που εκδόθηκε στην Ιταλία,
  • «Περί των τεσσάρων ίππων της του Αγίου Μάρκου εν Ενετία Μητρόπολης»,
  • «Έκθεσις των γεγονότων, τα οποία προηγήθησαν και ακολούθησαν την εκχώρησιν της Πάργας» το 1819,
  • «Κερκυραϊκές εικόνες», [«Illustrazioni corciresi 1811-14»],
  • «Σχετικά με την υπόθεση της Πάργας, [«Sur la cession de Parga»], το 1820,
  • «Οι εννέα μούσες του Ηροδότου»,
  • «Περίληψη των επιχειρήσεων του Ελληνικού στόλου κατά την επανάσταση του 1821»,
  • «Συλλογή ανεκδότων ποιητών και λογοτεχνών διαφόρων εποχών της Ελλάδος»,
  • «Κερκυραϊκές υποθέσεις», [«Delle cose corciresi»], το 1848,

καθώς και πολλές πραγματείες, μεταφράσεις ξένων ιστορικών και ποιητικών έργων, ποιήματα, αφήνοντας ως παρακαταθήκη, ένα τεράστιο συγγραφικό και μεταφραστικό έργο.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. [Διοριστήριο Ἔγγραφο τοῦ Ἀνδρέα Μουστοξύδη (ΓΑΚ, Γεν. Γραμμ.) (Σχέδιον) Ἀρ. 49 Ἑλληνική Πολιτεία Ψήφισμα Γ Ὁ Κυβερνήτης τῆς Ἑλλάδος Θεωροῦντες τήν ἀνάγκην καί τήν ὠφέλειαν τοῦ νά κάμωμεν βαθμηδόν τήν ουλλογήν ὅλων τῶν ἀρχαιοτήτων, τάς ὁποίας καλύ­πτει εἰσέτι τό ἔδαφος τῆς Ἑλλάδος, καί αἱ ὁποῖαι, δυνάμεναι νά συντελέσωσιν εἰς τήν πρόοδον τῆς Φιλολογίας καί τῶν Τεχνῶν, εὐρίσκονται διεσπαρμένοι εἰς διάφορα μέ­ρη τῆς Ἐπικρατείας. Θεωροῦντες ὡς πρώτην ἀνάγκην νά ἐμπιστευθῶμεν τό ἔργον τοῦτο εἰς πολίτην ἔμπειρον περί τήν ἀρχαιολογίαν, ὅστις θέ­λει ἐνασχοληθῆ περί τά μέτρα, τά ὁποῖα ἡ Κυβέρνησις θέλει ἐνεργήσει πρός ἐπιτυχίαν τούτου τοῦ σκοποῦ. Ἐπιθυμοῦντες νά σαφηνισθῶσιν αἱ εἰς τό Ὀρφανοτροφεῖον τῆς Αἰγίνης ἀποκείμεναι ἀρχαιότητες καί ὅσαι θέλουν αὐξήσει ἀκολούθως ταύτην τήν ουλλογήν. Ψ η φ ί ζ ο μ ε ν Α'. Ὁ κύριος Ἀνδρέας Μουστοξύδης, ἐγνω­σμένος διά τάς ἀρχαιολογικάς καί φιλολο­γικάς γνώσεις του, διορίζεται Διευθυντής καί Ἔφορος τοῦ Ἐθνικοῦ Μουσείου. Β. Ὀφείλει νά καθυποβάλῃ εἰς τήν Κυβέρνησιν τά ἀναγκαῖα μέτρα πρός ἐνέργειαν τοῦ παρόντος ψηφίσματος. Γ. Ὁ ἐπί τῶν Ἐκκλησιαστικῶν καί τῆς Δημο­σίου Παιδεύσεως Γραμματεύς νά ἐνερ- γήσῃ τό παρόν ψήφισμα. Ἐν Ναυπλίῳ τῇ 21 Ὀκτωβρίου 1829 Ὁ Κυβερνήτης Ἰ. Ἀ. Καποδίστριας Ὁ ἐπί τῶν Ἐκκλησιαστικῶν καί τῆς Δημοσί­ου Παιδεύσεως Γραμματεύς Ν. Χρυσόγελος]
  2. [«...Προσκληθείς παρά του αοιδίμου Κυβερνήτου το 1829 εις την διεύθυνσιν των εν Αιγίνη Καταστημάτων, προθύμως υπήκουσα εις την φωνήν του... Εγκαταλείψας αναπαύσεις, φίλους, βαθμούς, ωφελείας, διακόψας τας εργασίας μου επί των οποίων εστηρίζετο η υπόληψίς μου, περιορίσας εμαυτόν εις την νήσον ταύτην, εδέχθην την οχληράν φροντίδα των Καταστημάτων τούτων και η ωφέλεια της Πατρίδος και η εγκάρδιος προς εμέ φιλία του αρχηγού του Εθνους εξήρκουν δι' όλας τας αμοιβάς...»] Απόσπασμα από την επιστολή παραιτήσεως του Ανδρέα Μουστοξύδη
  3. Μουστοξύδης Ανδρέας, Λόγιος, Πολιτικός Μεγάλη Στοά της Ελλάδος