Αρχιεπίσκοπος Προκόπιος Α'
Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Κυρός Προκόπιος Α' [κατά κόσμον Προκόπιος Γεωργιάδης], Έλληνας Θεολόγος καθηγητής, που εκλέχθηκε και διατέλεσε Μητροπολίτης Μεσσηνίας και στη συνέχεια 4ος, στη σειρά, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος [1] [2], μετά την ανακήρυξη του Αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδος, Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Ελλάδος, του ανώτατου θεσμικού οργάνου διοικήσεως, καθώς και της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, γεννήθηκε το 1813 στο Αίγιο του νομού Αχαΐας και πέθανε στις 30 Ιανουαρίου 1889 στην Αθήνα. Τάφηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
| Συνοπτικές πληροφορίες |
|---|
| Γέννηση: 1813 |
| Τόπος: Αίγιο, Αχαΐα (Ελλάδα) |
| Θάνατος: 30 Ιανουαρίου 1889 |
| Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα) |
| Υπηκοότητα: Ελληνική |
| Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος * 4ος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών * |
| Έναρξη Θητείας : 11 Ιουνίου 1874 |
| Λήξη θητείας : 30 Ιανουαρίου 1889 |
| Προκάτοχος |
|
|
| Διάδοχος |
|
|
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Ο Προκόπιος ολοκλήρωσε τα μαθήματα της Βασικής και Μέσης εκπαιδεύσεως στη γενέτειρα του, όπου χειροτονήθηκε διάκονος και μόνασε στην Ιερά Μονή Ταξιαρχών Αιγιαλείας. Κατόπιν εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και σπούδασε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από την οποία αποφοίτησε και μετέπειτα χειροτονήθηκε Ιερέας. Συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, όπου από το 1842 παρακολούθησε θεολογικά μαθήματα και διατέλεσε εφημέριος στον Ελληνικό Ορθόδοξο ναό της πόλεως, ενώ δίδασκε και στο Ελληνικό σχολείο. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίστηκε καθηγητής Θρησκευτικών στη «Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία» και στο Διδασκαλείο Αθηνών, μέχρι την εκλογή του ως Μητροπολίτη Μεσσηνίας.
Εκκλησιαστικά αξιώματα
Στις 27 Οκτωβρίου 1852, με συνοδική πρόταση και έγκριση του Βασιλέως, εκλέχθηκε και χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Μεσσηνίας. Επί των ημερών του θεμελιώθηκε και εγκαινιάσθηκε πλήθος ναών, μεταξύ των οποίων οι ναοί της Υπαπαντής του Χριστού, του Αγίου Νικολάου του Φλαριού καθώς και του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου Παλαιάς Αγοράς Καλαμάτας. Στις 26 Οκτωβρίου 1861 στο κέντρο της αγοράς της Καλαμάτας, ξέσπασε μια μεγάλη πυρκαγιά στις 4:00 τα ξημερώματα, από την οποία κινδύνεψε να καεί η κεντρική συνοικία της Καλαμάτας, πλησίον των Αγίων Αποστόλων. Από τη φωτιά καταστράφηκαν 25 καταστήματα, ενώ άλλα τόσα έπαθαν ζημιές στα εμπορεύματα και τα κτίρια. Ο Μητροπολίτης Προκόπιος πρόσφερε βοήθεια για την αποτροπή των ζημιών, γεγονός που επισήμανε η εφημερίδα «Η Πελοπόννησος», η οποία εξήρε τη βοήθεια του Μητροπολίτη, που με τη σκάλα στους ώμους ανέβαινε στα φλεγόμενα καταστήματα, για να βοηθήσει και να εμψυχώσει το λαό για το σβήσιμο της φωτιάς.
Ο Προκόπιος στη διάρκεια της παραμονής του στη Μητρόπολη Μεσσηνίας απέκτησε στενή συγγενική σχέση με την οικογένεια του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, καθώς η Ιωάννα Κουμουνδούρου, κόρη του Αλέξανδρου και αδελφή των Κωνσταντίνου και Σπύρου Κουμουνδούρου, παντρεύτηκε με το γιατρό Λεωνίδα Γεωργιάδη από το Αίγιο, ο οποίος ήταν αδελφός ή ανιψιός του Μητροπολίτη Προκόπιου.
Μητροπολίτης Αθηνών
Στις 27 Μαΐου 1874, ο Προκόπιος με ομόφωνη απόφαση της Ιεράς Συνόδου εκλέχθηκε και στις 11 Ιουνίου 1874, ανέλαβε καθήκοντα Μητροπολίτη Αθηνών [3].
Σιμωνιακά
Το 1876, στη διάρκεια της Αρχιεπισκοπίας του, την Εκκλησία αλλά και την Ελληνική κοινωνία συντάραξαν τα «Σιμωνιακά», όταν ο Απόστολος Μακράκης εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση κατά υπουργών που χρηματίστηκαν προκειμένου να εξασφαλίσουν την εκλογή Μητροπολιτών της Εκκλησίας της Ελλάδος και ζήτησε την καθαίρεση των τριών Ιεραρχών που εκλέχθηκαν μέσα από τη διαδικασία του χρηματισμού και χειροτονήθηκαν με εξαγορά ψήφων, στα γεγονότα που έμειναν στην ιστορία ως «Σιμωνιακά». Ο Μακράκης αν και με τις κατηγορίες για σιμωνία, σύμφωνα με το Δανιήλ Κατουνακιώτη, «....ενέσπειρεν το προς άπαντας εν γένει τους τε Αρχιερείς και λοιπούς Κληρικούς, άσπονδον μίσος...», εντούτοις η δράση του αποτέλεσε αφορμή να δεχθεί πολλές επιθέσεις ο Προκόπιος. Το σκάνδαλο ξέσπασε όταν αποκαλύφθηκε ότι οι μητροπολίτες Κεφαλληνίας Σπυρίδων Κομποθέκρας, Πατρών και Ηλείας Αβέρκιος Λαμπίρης, Μεσσηνίας Στέφανος Αργυριάδης και Αργολίδος Καλλίνικος Τερζόπουλος, προκειμένου να επιτύχουν την εκλογή τους, εξαγόρασαν τους υπουργούς της κυβερνήσεως του Δημητρίου Βούλγαρη, δηλαδή τον υπουργό Εκκλησιαστικών Ιωάννη Βαλασσόπουλο και τον Δικαιοσύνης, Βασίλειο Νικολόπουλο, ο οποίος ήταν γαμπρός του Βούλγαρη.
Η δημοσιοποίηση του σιμωνιακού σκανδάλου έδωσε στον Απόστολο Μακράκη αφορμή να καταγγείλει τους αρχιερείς, και τον μητροπολίτη Προκόπιο Α΄, ως «καπηλικούς» και να αποκοπεί ουσιαστικά από τον κορμό της Εκκλησίας, ακολουθούμενος και από μικρό αριθμό αξιόλογων κληρικών, όπως ο μετέπειτα ιδρυτής της «Ζωής» Ευσέβιος Ματθόπουλος, οι οποίοι εξορίσθηκαν στην Κέρκυρα. Βαθμιαία, όμως, αντιλήφθηκαν το αδιέξοδο στο οποίο τους οδηγούσε η τακτική του Μακράκη, τον εγκατέλειψαν και επανεντάχθηκαν στους κόλπους της Εκκλησίας, επιστρέφοντας στην Αθήνα μετά από διακοπή της τιμωρίας τους. Ο Απόστολος Μακράκης παρέμεινε αμετανόητος, με συνέπεια να καταδικαστεί επανειλημμένως από την Ελληνική δικαιοσύνη.
Με την απόφαση υπ' αριθμό 18 της 31ης Μαρτίου 1876, το Ειδικό Δικαστήριο, καταδίκασε τους αρχιερείς και τους υπουργούς, για δωροδοκία και δωροληψία, και τους καταλόγισε ποινές. Η απόφαση διαβιβάστηκε στον Αρχιεπίσκοπο Προκόπιο και στην Ιερά Σύνοδο, η οποία στη συνεδρία της στις 19 Απριλίου 1876, αποφάσισε ότι η πράξη των Αρχιερέων δεν συνιστά σιμωνία, απόφαση που καταλογίστηκε στη φιλική διάθεση του Προκοπίου Α΄ προς τους αρχιερείς. Παράλληλα, έθεσε τους τρεις Μητροπολίτες σε τριετή αργία από κάθε ιεροπραξία, χωρίς την ποινή της εκπτώσεως από το θρόνο. Στην ουσία η Ιερά Σύνοδος άφηνε τις επισκοπές κενές για μια τριετία. Ο Βασιλικός Επίτροπος της Συνόδου Ν.Μ.Δαμαλάς, καθηγητής της Θεολογικής Σχολής, αρνήθηκε να συνυπογράψει την απόφαση και ανέπεμψε το ζήτημα για εκ νέου συζήτηση. Στη συνεδρία της 4ης Δεκεμβρίου 1876, η Ιερά Σύνοδος αρνήθηκε να συζητήσει το θέμα, το οποίο θεώρησε λήξαν, όμως στη συνεδρία της 18ης Νοεμβρίου 1877, αφού στο μεταξύ μεταβλήθηκε η σύνθεσή της, απόντος σε άδεια του Προκοπίου, κάλεσε τους Μητροπολίτες να υποβάλλουν εθελούσια τις παραιτήσεις τους, καθώς τους θεώρησε ενόχους για σιμωνία, παραιτήσεις που υποβλήθηκαν στο τέλος του ίδιου έτους
Το έργο του
Ως Πρόεδρος της Ιεράς συνόδου ανέλαβε πρωτοβουλίες προς την Ελληνική Πολιτεία για την επίλυση θεμάτων της Εκκλησίας. Ως κληρικός υπήρξε πράος και ταπεινός, απέριττος εις τους τρόπους και ελεήμων, όμως παρά την αγαθή του προαίρεση δεν άφησε ουσιαστικό έργο, καθώς λόγω του σκανδάλου των «Σιμωνιακών» Επισκόπων, είχε διαταραχθεί ο εκκλησιαστικός και πολιτικός βίος της Ελλάδος. Επί των ημερών του παραχωρήθηκαν στην Εκκλησία της Ελλάδος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως οι επαρχίες της Θεσσαλίας καθώς και η Επισκοπή Πλαταμώνος.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Παραπομπές
- ↑ Αρχιεπίσκοποι Αθηνών-Πρόεδροι Ιεράς Συνόδου. Εκκλησία της Ελλάδος.
- ↑ [Ιστορικά ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α' (ο Παπαδόπουλος) είναι ο ο πρώτος «Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος», καθώς όλοι οι προγενέστεροι απ' αυτόν ήταν Μητροπολίτες Αθηνών που απλώς έφεραν τον τίτλο και «Πάσης Ελλάδος» και συγκαλούσαν μεν την Ιεραρχία, αλλά δεν είχαν ακόμη τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου.]
- ↑ Αρχιεπίσκοποι Αθηνών-Πρόεδροι Ιεράς Συνόδου. Εκκλησία της Ελλάδος.
