Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ
Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Κυρός Σεραφείμ [κατά κόσμον Βησσαρίων Τίκας], Έλληνας εθνικιστής, Θεολόγος, που εκλέχθηκε και διατέλεσε Μητροπολίτης Άρτης, Μητροπολίτης Ιωαννίνων και στη συνέχεια 18ος στη σειρά Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος [1] [2], μετά την ανακήρυξη του Αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ελλάδος, ο μακροβιότερος Προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδος στη διάρκεια του 20ού αιώνα, Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Ελλάδος, του ανώτατου θεσμικού οργάνου διοικήσεως, καθώς και της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, γεννήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου ή σύμφωνα με άλλη πηγή στις 15 Αυγούστου του 1913 στο χωριό Αρτεσιανό του νομού Καρδίτσης και πέθανε την Παρασκευή, προ του Σαββάτου του Λαζάρου, στις 10 Απριλίου 1998 στην Αθήνα.
Η εξόδιος ακολουθία του, τελέστηκε την Μεγάλη Δευτέρα, 13 Απριλίου στο Μητροπολιτικό ναό Αθηνών και η σορός του τάφηκε στο Α' κοιμητήριο της Αθήνας.
| Συνοπτικές πληροφορίες |
|---|
| Γέννηση: 10 Φεβρουαρίου ή 15 Αυγούστου 1913 |
| Τόπος: Αρτεσιανό, Καρδίτσα (Ελλάδα) |
| Θάνατος: 10 Απριλίου 1998 |
| Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα) |
| Υπηκοότητα: Ελληνική |
| Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος * 18ος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών * |
| Έναρξη Θητείας : 12 Ιανουαρίου 1974 |
| Λήξη θητείας : 10 Απριλίου 1998 |
| Προκάτοχος |
|
|
| Διάδοχος |
|
|
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Ο Βησσαρίων [3] ήταν απόγονος ευκατάστατης οικογένειας. Πατέρας του ήταν ο Χρήστος Τίκας και μητέρα του η Ευαγγελία το γένος Κωνσταντίνου Ξόλια, από τον Κατσικά του νομού Ιωαννίνων, η οποία πέθανε όταν ο Βησσαρίων ήταν οκτώ ετών και λίγο μετά τη γέννηση της μικρότερης αδελφής του. Ο πατέρας του, ο Χρήστος Τίκας, που μετά το θάνατο της συζύγου του προχώρησε στη σύναψη δεύτερου γάμου, δολοφονήθηκε από τις ένοπλες συμμορίες του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος, [Κ.Κ.Ε.], στη διάρκεια του συμμοριτοπολέμου.
Σπουδές
Ο Βησσαρίων Τίκας παρακολούθησε τις τέσσερις πρώτες τάξεις της εγκυκλίου εκπαιδεύσεως στο Δημοτικό σχολείο της γενέτειρας του και παρακολούθησε τα μαθήματα της πέμπτης και έκτης στο εξατάξιο Α' Δημοτικό Καρδίτσης. Φοίτησε στη συνέχεια στο Α' Ελληνικό σχολείο Καρδίτσης και στο τετρατάξιο Γυμνάσιο Καρδίτσης, μέχρι την πρώτη τάξη. Ολοκλήρωσε τις μέσες σπουδές του φοιτώντας, μετά από επιτυχείς εξετάσεις, για τέσσερα χρόνια στην Ιερατική σχολή Άρτης και στη συνέχεια για ένα έτος παρακολούθησε μαθήματα στην Ιερατική σχολή Κορίνθου όπου γνωρίστηκε με τον τότε Μητροπολίτη Κορίνθου και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Δαμασκηνό Παπανδρέου. Σε μια επίσκεψη του στο χωριό γνωρίζει τον ηγούμενο της Μονής Κορώνης, τον Ιάκωβο, συνάντηση που άλλαξε τη ζωή του Βησσαρίωνα και σηματοδότησε την πορεία της ζωής του. Ο Ηγούμενος της Μονής Κορώνης είναι ο μόνος άνθρωπος, που μνημόνευε μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής του. Το έτος 1936, ο Βησσαρίων Τίκας μετά από επιτυχείς εισαγωγικές εξετάσεις, εισήχθη στην Θεολογική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Εκκλησιαστική δράση
Τον Μάϊο του 1938, όταν ήταν ακόμη φοιτητής στο δεύτερο έτος της Θεολογικής σχολής, εκάρη μοναχός από τον Ηγούμενο της Ιεράς Μονής Πεντέλης, από τον Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο Δασκαλάκη, μετέπειτα Μητροπολίτη Μεσσηνίας και του δόθηκε το εκκλησιαστικό όνομα Σεραφείμ. Την επομένη μέρα της κουράς του, χειροτονήθηκε διάκονος από τον τότε Μητροπολίτη Κορίνθου Δαμασκηνό Παπανδρέου, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Αθηνών. Ο Σεραφείμ μετά τη χειροτονία του αγόρασε την πρώτη ράβδο που έχουν μόνο οι μητροπολίτες. Στη συνέχεια υπηρέτησε ως εφημέριος στον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδος στο Νέο Ηράκλειο, ενώ το 1939 τοποθετήθηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Λουκά Πατησίων και στη συνέχεια στο ναό του Αγίου Παντελεήμονος Αχαρνών. Το 1940 αποφοίτησε από τη Θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών με βαθμό «λίαν καλώς» και από το 1941 υπηρέτησε στα γραφεία της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Το 1942 μετά τον εξαναγκασμό σε παραίτηση του Αρχιεπισκόπου Χρύσανθου, τοποθετήθηκε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, από τον τότε πρωθυπουργό στρατηγό Γεώργιο Τσολάκογλου, ο Δαμασκηνός Παπανδρέου. Ο Δαμασκηνός χειροτόνησε πρεσβύτερο τον Σεραφείμ Τίκα, που πήρε το οφφίκιο του αρχιμανδρίτη και υπηρέτησε ως εφημέριος και ιεροκήρυκας στον Ιερό Ναό του Αγίου Λουκά Πατησίων, αναλαμβάνοντας παράλληλα τη φροντίδα των συσσιτίων που είχε δημιουργήσει ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος. Ο Σεραφείμ στα κηρύγματα του συχνά καταφερόταν κατά των «κακών Ελλήνων» και των Γερμανών, οι οποίοι σχεδιάζουν να τον συλλάβουν. Ο Μητροπολίτης Κορίνθου Δαμασκηνός Παπανδρέου διαβλέποντας τον κίνδυνο τον φυγάδευσε στην Άρτα. Στο Βουλγαδέρι του νομού Άρτας ο Σεραφείμ συναντήθηκε με τον Ναπολέοντα Ζέρβα, εντάχθηκε στις ανταρτικές ομάδες του και παρέμεινε μαζί του για ενάμιση χρόνο. Στα καθήκοντά του ήταν οι αποστολές προς την Αθήνα, όμως οι Γερμανοί πληροφορήθηκαν τη δράση του και έστησαν μπλόκο στην Άρτα προκειμένου να τον συλλάβουν και ο τότε Μητροπολίτης Άρτης φρόντισε να τον φυγαδεύσει με φορτηγό στην Αθήνα.
Μητροπολίτης
Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Α' προχώρησε στη σύσταση επιτροπής για δογματικά θέματα που ασχολήθηκε και με τον Τεκτονισμό-Μασονισμό και τη δράση του στην Ελλάδα. Η επιτροπή συνεδρίασε περισσότερες από δέκα φορές για το θέμα της Μασονίας και δύο φορές για το Ρόταρυ που είναι προθάλαμος της. Ακολούθησε η υπ' αριθμό 2060 της 1ης Δεκεμβρίου 1969 απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών που χαρακτήρισε την Μασονία «θρησκεία μυστική, μη γνωστή». Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, με ανακοίνωση της που δημοσιεύθηκε στη «Φωνή του Κυρίου», στηλίτευσε τη Μασονία ως θρησκεία ασυμβίβαστη με την Χριστιανική Ορθόδοξη πίστη, ενώ στις 28 Νοεμβρίου 1972, με πρόταση 12 μητροπολιτών, συγκλήθηκε η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος και ανανέωσε την καταδικαστική απόφαση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδας, που προϋπήρχε από τις 12 Οκτωβρίου 1933, την οποία αναγνώρισε ως «αυθεντικό κείμενο αυτής». Με την απόφαση της η Ιεραρχία «Εμμένει απολύτως εις τα εν τη πράξει οριζόμενα περί Μασονίας και διακηρύσσει αύθις ότι η Μασονία είναι αποδεδειγμένως θρησκεία μυστηριακής προέκτασις των παλαιών ειδωλολατρικών θρησκειών, όλως ξένη και αντίθετος προς την εξ αποκαλύψεως σωτηριώδη αλήθειαν της Αγίας ημών Εκκλησίας....». Η απόφαση της Ιεραρχίας προκάλεσε τη σφοδρή αντίδραση του τότε Μητροπολίτου Ιωαννίνων Σεραφείμ, που ζήτησε από τους μετέχοντες Ιεράρχες να μην εγκρίνουν το κείμενο για το οποίο απαίτησε να αποσυρθεί.
Ο Σεραφείμ στις 25 Νοεμβρίου του 1973, μετά την απομάκρυνση του Γεωργίου Παπαδόπουλου, την πτώση του επαναστατικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου και την επικράτηση του κινήματος υπό το Δημήτριο Ιωαννίδη, ο οποίος όπως και ο Δημήτριος Πατίλης ήταν στενοί φίλοι και προστάτες του, κλήθηκε και όρκισε την κυβέρνηση του Αδαμάντιου Ανδρουτσόπουλου. Λίγο καιρό αργότερα ο τότε Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Α' παραιτήθηκε από το Θρόνο της Αρχιεπισκοπής Αθηνών και αποσύρθηκε στο πατρικό του σπίτι στην Τήνο.
Αρχιεπίσκοπος
Εξελέγη Αρχιεπίσκοπος με ψήφους 20, έναντι 7 και 1 των συνυποψηφίων του Μητροπολιτών Κοζάνης Διονυσίου και Μεσσηνίας Χρυσοστόμου. Ο ενθρονιστήριος λόγος του στο Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, μετά τις καθιερωμένες ευχαριστίες και τοποθετήσεις του σε θεολογικό και εκκλησιαστικό επίπεδο, περιλάμβανε και σειρά προγραμματικών δηλώσεων για τις προθέσεις του, που ήταν και προθέσεις της συντριπτικής πλειοψηφίας της πρεσβυτέρας Ιεραρχίας της εποχής.
Στη διάρκεια της ποιμαντορίας του εξεδίωξε δώδεκα Ιερωνυμικούς μητροπολίτες, αύξησε τις μητροπόλεις από 67 σε 80 και επιπλέον 8 βοηθούς επισκόπους, πράξη για την οποία κατηγορήθηκε ως προσπάθεια να τακτοποιήσει τους φιλικά προσκείμενους στον ίδιο και παράλληλα για προσπάθεια συλλογής ψήφων για μελλοντική χρήση. Η αύξηση αυτή συσσώρευσε στα κρατικά ταμεία δυσβάσταχτα οικονομικά φορτία, όπως οι δεσποτικοί μισθοί, τα γραφεία, το αναγκαίο προσωπικό καθώς και στα απαραίτητα μέσα μεταφοράς τους, σε καιρούς που η Εκκλησία της Ελλάδος είχε ανάγκη την ύπαρξη απλών ιερέων κι όχι Μητροπολιτών.
Διακρίσεις
Τιμήθηκε με
- Χρυσούν Αρίστειον Ανδρείας,
- Πολεμικό Σταυρό και
- Μετάλλιο Εξαιρετικών Πράξεων, για τη δράση του την περίοδο της κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Μακαριστός αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ: Μια ζωή αντάρτης
- Η κηδεία του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ
- Αρχιεπίσκοποι Αθηνών-Πρόεδροι Ιεράς Συνόδου
Διαβάστε τα λήμματα
Παραπομπές
- ↑ Αρχιεπίσκοποι Αθηνών-Πρόεδροι Ιεράς Συνόδου. Εκκλησία της Ελλάδος.
- ↑ [Ιστορικά ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α' (ο Παπαδόπουλος) είναι ο ο πρώτος «Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος», καθώς όλοι οι προγενέστεροι απ' αυτόν ήταν Μητροπολίτες Αθηνών που απλώς έφεραν τον τίτλο και «Πάσης Ελλάδος» και συγκαλούσαν μεν την Ιεραρχία, αλλά δεν είχαν ακόμη τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου.]
- ↑ [Το όνομα Βησσαρίων του δόθηκε προς τιμή του τοπικού Αγίου.]
| Αρχιεπίσκοποι Αθηνών & Πάσης Ελλάδος | |
|---|---|
| Αρχιεπίσκοπος Νεόφυτος (ο Μεταξάς) | Αρχιεπίσκοπος Μισαήλ (ο Αποστολίδης) | Αρχιεπίσκοπος Θεόφιλος (ο Βλαχοπαπαδόπουλος) | Αρχιεπίσκοπος Προκόπιος Α' (ο Γεωργιάδης) | Αρχιεπίσκοπος Γερμανός (ο Καλλιγάς) | Αρχιεπίσκοπος Προκόπιος Β' (ο Οικονομίδης) | Αρχιεπίσκοπος Θεόκλητος Α' (ο Μηνόπουλος) | Αρχιεπίσκοπος Μελέτιος (ο Μεταξάκης) | Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α' (ο Παπαδόπουλος) | Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος (ο Φιλιππίδης) | Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός (ο Παπανδρέου) | Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων (ο Βλάχος) | Αρχιεπίσκοπος Δωρόθεος (ο Κοτταράς) | Αρχιεπίσκοπος Θεόκλητος Β' (ο Παναγιωτόπουλος) | Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος (ο Βαβανάτσος) | Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β' (ο Χατζησταύρου) | Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Α' (ο Κοτσώνης) | Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ (ο Τίκας) | Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος (ο Παρασκευαΐδης) | Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Β' (ο Λιάπης) |
