Βασιλική Θάνου

Η Βασιλική Θάνου-Χριστοφίλου, Ελληνίδα Ανώτατη δικαστικός που διατέλεσε Πρόεδρος του Αρείου Πάγου και στις 27 Αυγούστου 2015 ορκίστηκε υπηρεσιακή πρωθυπουργός, η πρώτη γυναίκα που κατέλαβε το αξίωμα στην ιστορία του Ελληνικού κράτους, γεννήθηκε το 1950 στη συνοικία Νεάπολη της Χαλκίδας στο νομό Εύβοιας.

Είναι παντρεμένη με τον συνταξιούχο ανώτατο δικαστικό Γεώργιο Χριστόφιλο, Αρεοπαγίτη ε.τ., και από το γάμο της έγινε μητέρα τριών παιδιών, δύο αγοριών, ένας από τους οποίους είναι ο Σπύρος Χριστόφιλος, δικηγόρος στη Θεσσαλονίκη και υποψήφιος με την παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ στην πόλη και μιας κόρης, της Μαγδαληνής [Μάγδας] Χριστοφίλου, φαρμακοποιού, συνδικαλιστικού στελέχους και τομεάρχη του ΣΥΡΙΖΑ Κηφισιάς.

Βασιλική Θάνου

Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος - Πρωθυπουργός -
Έναρξη Θητείας : 27 Αυγούστου 2015
Λήξη θητείας : 21 Σεπτεμβρίου 2015
Προκάτοχος
Αλέξης Τσίπρας
Διάδοχος
Αλέξης Τσίπρας

Βιογραφία

Κατάγεται από μικροαστική οικογένεια, ο πατέρας της ήταν κλητήρας του Επιμελητηρίου Εύβοιας και η μητέρα της εργάζονταν σε μεταποιήσεις ενδυμάτων. Η Βασιλική Θάνου παρακολούθησε τα μαθήματα της Βασικής εκπαιδεύσεως στη γενέτειρα της, όπου αποφοίτησε από το 6ο Γυμνάσιο Θηλέων και στη συνέχεια σπούδασε και αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Πραγματοποίησε επιτυχείς μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι στο Πανεπιστήμιο Paris ΙΙ στη Σορβόννη, με ειδίκευση στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο [D.S.U]. Εισήλθε στο Δικαστικό Σώμα στις 29 Απριλίου 1975 και το 1982 προήχθη σε Πρόεδρο Πρωτοδικών, το 1996 σε Εφέτη το 1996 και το 2005 σε Πρόεδρο Εφετών, ενώ μετά την προαγωγή της σε Αρεοπαγίτη, υπηρέτησε από το 2008 μέχρι το 2014, στο Δ' Πολιτικό Τμήμα του Αρείου Πάγου.

Το 2014 προήχθη σε Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου και συνέχισε να προεδρεύει στο Δ' Πολιτικό Τμήμα. Ως δικαστής έκρινε ότι το τέλος ακινήτων στους λογαριασμούς της Δημόσιας Επιχειρήσεως Ηλεκτρισμού [Δ.Ε.Η.] είναι αντισυνταγματικό και μη νόμιμο, ενώ είχε παραπέμψει την υπόθεση στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου.

Πρόεδρος Αρείου Πάγου

Στις 3 μετά τα μεσάνυχτα της 29ης Ιουνίου 2014 εκλέχθηκε 42η Πρόεδρος του Αρείου Πάγου , από το 1835 ως σήμερα, και έγινε η δεύτερη γυναίκα στην ιστορία του Δικαστηρίου, μετά την Ειρήνη Ασημακοπούλου. Η επιλογή της έγινε από το Υπουργικό Συμβούλιο της κυβερνήσεως του Αλέξη Τσίπρα, μετά από εισήγηση του Υπουργού Δικαιοσύνης Νικόλαου Παρασκευόπουλου, ύστερα από παραβίαση της επετηρίδας και τη μη τήρηση της σειράς αρχαιότητας μεταξύ όσων πληρούσαν τις προϋποθέσεις, καθώς ήταν η τέταρτη στη σειρά, απόφαση που είχε προκαλέσει ενστάσεις και αντιδράσεις από το κόμμα «Νέα Δημοκρατία» και τα υπόλοιπα κόμματα της ελάσσονος αντιπολιτεύσεως.

Ανέλαβε την προεδρία του Αρείου Πάγου την 1η Ιουλίου 2014, μετά τη λήξη της θητείας του προκατόχου της Αρεοπαγίτη Αθανάσιου Κουτρουμάνου λόγω συνταξιοδοτήσεως. Παράλληλα ανέλαβε πρόεδρος του Εκλογοδικείου, καθώς ήταν η αρχαιότερη εκ των τριών αντιπροέδρων των τριών ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας Συμβουλίου της Επικρατείας, Αρείου Πάγου και Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς οι νέοι πρόεδροι των δύο άλλων μεγάλων δικαστηρίων της χώρας επιλέχθηκαν αργότερα.

Συνδικαλιστική δραστηριότητα

Ασχολήθηκε με το δικαστικό συνδικαλισμό και τη διετία από το 2004 έως το 2006, ήταν η πρώτη γυναίκα αιρετό μέλος στη διοίκηση του Εφετείου Αθηνών. Διατέλεσε εκλεγμένο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ενώσεως Δικαστών και Εισαγγελέων [Ε.Δ.Ε.] για δεκαπέντε χρόνια και εκλεγμένη Πρόεδρος της Ενώσεως για δύο διοικητικές θητείες, από το 2012 έως το 2014 και από τις 11 Μαΐου 2014 έως το 2016 . Συμμετείχε σε πολλά Ευρωπαϊκά και Διεθνή Συνέδρια, σε θέματα σχετικά με το Δίκαιο και με τη Λειτουργία της Δικαιοσύνης ως εκπρόσωπος του Αρείου Πάγου, του Υπουργείου Δικαιοσύνης και της «Ενώσεως Δικαστών και Εισαγγελέων». Είναι μέλος της «Ενώσεως Αστικολόγων» & της «Ενώσεως Δικονομολόγων» και δίδαξε Αστικό Δίκαιο επί έξι χρόνια στην Εθνική Σχολή Δικαστών. Είναι άριστη γνώστης της Αγγλικής και Γαλλική γλώσσας.

Τον Ιούλιο του 2014, με την ιδιότητα της προέδρου του Αρείου Πάγου έστειλε επιστολή προς τους Ευρωπαίους ομολόγους της με την οποία τους ενημέρωνε πως ο ελληνικός λαός δεν επιθυμεί την έξοδό του από τη ζώνη του Ευρώ και ζητούσε τη συμβολή τους, προκειμένου να βρεθεί δίκαιη λύση στο ελληνικό ζήτημα, το οποίο θεωρούσε και ευρωπαϊκό ζήτημα, προκαλώντας την αντίδραση του κόμματος Νέα Δημοκρατία, που την είχε κατηγορήσει για πολιτική παρέμβαση «...ανεπίτρεπτη για πρόεδρο ανωτάτου δικαστηρίου». Στις 30 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου από το βήμα της πανδικαστικής συγκεντρώσεως έξω από το Εφετείο, καταφέρθηκε εναντίον της κυβερνήσεως του Αντώνη Σαμαρά, την οποία χαρακτήρισε «...κυβέρνηση κράτους απολυταρχικού» , ενώ προτάσσοντας τις οικονομικές διεκδικήσεις και τις αμοιβές των δικαστών καθώς και τη μη εφαρμογή των σχετικών με το θέμα δικαστικών αποφάσεων, στρέφονταν με προσωπικές επιθέσεις κατά του τότε επιτελείου στο υπουργείο Οικονομικών.

Στις 13 Φεβρουαρίου 2015, εκ μέρους των δικαστικών λειτουργών της χώρας και με την ιδιότητα της Προέδρου της Ενώσεως Δικαστών και Εισαγγελέων έστειλε επιστολή στον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ με την οποία τον καλούσε «...να παρέμβει προς τα θεσμικά ευρωπαϊκά όργανα και προς κυβερνήσεις των άλλων ευρωπαϊκών κρατών, υπέρ των προτάσεων της ελληνικής κυβέρνησης για να βρεθεί λύση, η οποία, θα εξασφαλίσει την ανάπτυξη, χωρίς την παράταση του Μνημονίου, χωρίς μέτρα λιτότητας, μια λύση η οποία θα επιτρέψει στον ελληνικό λαό να ξαναβρεί την αξιοπρέπειά του...».

Στις 9 Μαρτίου 2015, τιμήθηκε από τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, την πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων, σε ειδική συνεδρίαση για τις γυναίκες που έχουν διακριθεί στον αγώνα για ελευθερία, δημοκρατία, δικαιοσύνη, δικαιώματα, αξιοπρέπεια. Η Θάνου σε σύντομο χαιρετισμό που απηύθυνε, αναφέρθηκε στον αγώνα των γυναικών για την αναγνώριση των δικαιωμάτων τους και στα βήματα που έγιναν από τις γυναίκες ανά την υφήλιο, ώστε να αποδειχθεί στην πράξη ότι «...οι ικανότητες, το ταλέντο και η ευφυΐα δεν είναι προσόντα που ο Θεός και η φύση χαρίζει αποκλειστικά και μόνο στο ανδρικό φύλο...».

Πολιτική δράση

Σύμφωνα με το άρθρο 37 του Ελληνικού Συντάγματος, μετά την κατάθεση των διερευνητικών εντολών και τη βεβαίωση της αδυναμίας σχηματισμού κυβερνήσεως, υπηρεσιακός πρωθυπουργός ορίζεται ένας εκ των τριών προέδρων των ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας, είτε ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου, είτε του Συμβουλίου της Επικρατείας, είτε του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Η Βασιλική Θάνου ήταν, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, η μόνη εκλεγμένη πρόεδρος και η μόνη ανώτατη δικαστικός που με βάση το Σύνταγμα μπορεί να αναλάβει υπηρεσιακή πρωθυπουργός και έλαβε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο, την εντολή να προχωρήσει στο σχηματισμό υπηρεσιακής κυβερνήσεως.

Σε εφαρμογή όσων προβλέπει το Σύνταγμα του Ελληνικού κράτους, ορκίστηκε πρωθυπουργός , με θρησκευτικό όρκο παρουσία των παιδιών της, λίγο μετά τις 19:00 της 27ης Αυγούστου 2015 και και μετά το πέρας της πεντάλεπτης τελετής ακολούθησε η υπογραφή του πρωτοκόλλου αναλήψεως των καθηκόντων της. Έγινε η πρώτη Ελληνίδα που κατέλαβε το πρωθυπουργικό αξίωμα και τέθηκε επικεφαλής υπηρεσιακής κυβερνήσεως με σκοπό τη διεξαγωγή των εκλογών που προκηρύχθηκαν για τις 20 Σεπτεμβρίου 2015. Μετά την ορκωμοσία της συναντήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου με τον Αλέξη Τσίπρα τον οποίο διαδέχθηκε στη θέση του πρωθυπουργού και στις 12:00 το μεσημέρι της Παρασκευής 28 Αυγούστου έγινε η ορκωμοσία των μελών της κυβερνήσεως της , ενώ την ίδια μέρα νωρίς το βράδυ, θυροκολλήθηκε το Προεδρικό Διάταγμα για το κλείσιμο της Βουλής . Παρέμεινε στη θέση της υπηρεσιακής πρωθυπουργού έως τη διεξαγωγή των εκλογών στις 21 Σεπτεμβρίου 2015, όταν ορκίστηκε ως πρωθυπουργός ο Αλέξης Τσίπρας, επικεφαλής της δικομματική κυβερνήσεως συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ενώ στη συνέχεια επέστρεψε στην προεδρία του Αρείου Πάγου.

Η Θάνου συνταξιοδοτήθηκε στις 30 Ιουνίου του 2017 και στις 11 Ιουλίου του ίδιου έτους ανακοινώθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα η τοποθέτηση της στην θέση της προϊσταμένης του νομικού γραφείου της Γενικής Γραμματείας Πρωθυπουργού. Η ανακοίνωση έγινε με κάθε επισημότητα από το Μέγαρο Μαξίμου και διευκρινίστηκε ότι θα είναι άμισθη. Η άμεση τοποθέτηση της στο γραφείο του πρωθυπουργού προκάλεσε έκπληξη στο πολιτικό σύστημα και το Δικαστικό Σώμα, ενώ ο Άδωνις-Σπυρίδων Γεωργιάδης, αντιπρόεδρος του κόμματος «Νέα Δημοκρατία» σχολίασε την απόφαση γράφοντας στα μέσα κοινωνικής δικτυώσεως: «Αναρωτιέμαι αν υπάρχει παρόμοιο προηγούμενο! Ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου πρέπει να είναι υπερκομματικός, εδώ δεν πέρασε εβδομάδα από την λήξη της θητείας της…».

Εργογραφία

Έγραψε και δημοσίευσε τα επιστημονικά έργα,

• «Το αστικό Δίκαιο και η Προστασία του Περιβάλλοντος», εισήγηση στο Συνέδριο της «Ενώσεως Δικαστών και Εισαγγελέων», το 1997,
• «Γραφείο Διεθνούς Ασφάλισης», εισήγηση στο συνέδριο της «Ενώσεως Δικαστών και Εισαγγελέων», το 2001,
• «Η αγωγή (εξ αναγωγής) του ασφαλιστή κατά των ασφαλισμένων προσώπων, σε περίπτωση εξαίρεσης από την ασφαλιστική κάλυψη», εισήγηση στο Συνέδριο της «Ενώσεως Νομικών Δικαίου Ιδιωτικής Ασφάλισης και Ασφάλισης Τροχαίων Ατυχημάτων» [Ε.Ν.Δ.Ι.Α.Α.Τ.Α.], το 2011,
• «Ποιος δεν θεωρείται τρίτος και δεν δικαιούται αποζημίωσης από τον ασφαλιστή, άρθρο 6§2 και άρθρο 7 του Νόμου 489/1976», εισήγηση στο Συνέδριο της «Ενώσεως Νομικών Δικαίου Ιδιωτικής Ασφάλισης και Ασφάλισης Τροχαίων Ατυχημάτων» [Ε.Ν.Δ.Ι.Α.Α.Τ.Α.], το 2012,
• «Δικαστική Μεσολάβηση» Εισήγηση στο Συνέδριο της «Ενώσεως Δικαστών και Εισαγγελέων», το 2013,
• «Θέματα από την πρόσφατη νομολογία του Αρείου Πάγου, στις διαφορές αποζημίωσης, από τροχαία ατυχήματα, Συνέδριο «Επιθεώρησης Συγκοινωνιακού Δικαίου», το 2014.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός Εφημερίδα «Η Καθημερινή», 21 Αυγούστου 2015

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org