Γεώργιος Κατεχάκης

Ο Γεώργιος Κατεχάκης γνωστός ως Καπετάν Ρούβας ή Γεώργιος Αποστόλου, Έλληνας ανώτατος στρατιωτικός που αποστρατεύτηκε με το βαθμό του Υποστρατήγου, ο νεότερος από ιδρύσεως του ελληνικού κράτους, εθνικός αγωνιστής του Μακεδονικού Αγώνα και πολιτικός που διατέλεσε βουλευτής και υπουργός, το όνομα του οποίου φέρει μία από τους σημαντικότερες λεωφόρους της Αττικής, η «Γεωργίου Κατεχάκη» γνωστή ως Περιφερειακή Υμηττού, γεννήθηκε το 1880 ή σύμφωνα με άλλη πηγή το 1881, στο δάσος του Ρούβα και πέθανε Σάββατο προς Κυριακή, στις 01:15' μετά τα μεσάνυχτα της 22ας Απριλίου 1939, στον Πλάτανο στον κάμπο της Μεσαράς, σε υψόμετρο 95 μέτρων, της τότε επαρχίας Καινουρίου Μεσαράς στο Ηράκλειο Κρήτης, σήμερα Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Γόρτυνας. Η νεκρώσιμη ακολουθία του τελέστηκε στις 24 Απριλίου 1939.

Ήταν παντρεμένος με την κόρη του Ιωάννη Τσουδερού, ιατρού και πολιτικού που το 1878 συμμετείχε στην Επανάσταση της Κρήτης και αδελφός της συζύγου του ήταν ο οικονομολόγος που διατέλεσε πρωθυπουργός, Εμμανουήλ Τσουδερός. Γιος του ήταν ο αξιωματικός του Στρατού Απόστολος Κατεχάκης.

Γεώργιος Κατεχάκης

Βιογραφία

Παππούς του ήταν ο οπλαρχηγός του 1821 Χατζή-Μιχάλης Κατεχάκης, ο οποίος πήρε τα όπλα με την έναρξη της Επαναστάσεως στην Κρήτη, ανακηρύχθηκε αρχηγός της επαρχίας Καινουρίου και συμμετείχε υπό τη γενική αρχηγία του Μιχαήλ Κόρακα. Πατέρας του ήταν ο Απόστολος Κατεχάκης, που γεννήθηκε το 1837 στον Πλάτανο, πολεμιστής των επαναστάσεων 1866-1869, του 1880 και του 1896, που εκλέχτηκε πολλές φορές βουλευτής της Κρητικής Βουλής και το διάστημα 1882–1889, διετέλεσε διοικητής χωροφυλακής Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου. Διατέλεσε πρώτος Δήμαρχος Πλατάνου, ενώ μετά την κάθοδο του πρίγκιπα Γεωργίου στην Κρήτη το Δεκέμβριο του 1898, έγινε «αριστίνδην» βουλευτής της Κρητικής Βουλής και ήταν ο πρώτος Δήμαρχος του Δήμου Πλατάνου. Η μητέρα του Γεωργίου Κατεχάκη ήταν κόρη του Ζαχαρία Θειακάκη, που βρήκε φρικτό θάνατο στην Επανάσταση του 1898, όταν σφαγιάστηκε από τους Τούρκους.

Στρατιωτική δράση

Ο Γεώργιος Κατεχάκης ανατράφηκε μέσα σε οικογένεια που στην κυριολεξία είχε αφιερωθεί σε αγώνες προκειμένου να απελευθερωθεί η Κρήτη. Παρακολούθησε τα μαθήματα του Δημοτικού και του Γυμνασίου στη γενέτειρα του και στη συνέχεια εισήχθη στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Αποφοίτησε τον Ιούλιο του 1902, και τον ίδιο μήνα κατατάχθηκε στο στράτευμα με το βαθμό του ανθυπολοχαγού.

Μακεδονικός αγώνας

Στις 20 Οκτωβρίου/1η Νοεμβρίου 1904, επικεφαλής σώματος 25 Κρητών Εθελοντών, πέρασε τα Ελληνικά σύνορα, φέρνοντας επιστολή με οδηγίες για τα ελληνικά σώματα και στις 7/20 Νοεμβρίου 1904, ακολουθώντας τη διαδρομή μέσω Παλαιοχωρίου-Εξάρχου-Δριανόβου (Δρυοβούνου) και Μονής Αναλήψεως, αντιμετωπίζοντας έλλειψη τροφίμων, ακατάλληλους οδηγούς, κινδύνους προδοσίας, δύσβατες πορείες και τέλος την εξαιρετικά επικίνδυνη διάβαση του ποταμού Αλιάκμονα, έφτασε στην κατεχόμενη Μακεδονία. Φθάνοντας στο Kωσταράζι της Kαστοριάς, όπου έμεινε τρεις ημέρες, συναντήθηκε με τα σώματα του Ευθύμιου Καούδη κι έκτοτε συμμετείχε στο Μακεδονικό Αγώνα , τους οποίους απέστειλε η Ελληνική κυβέρνηση και το «Μακεδονικό Κομιτάτο», όπως είχε ζητήσει, ήδη από το 1902, με επιστολή του προς τον πρωθυπουργό Αλέξανδρο Ζαΐμη, ο Μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης, τότε Δεσπότης Καστοριάς.

Ο Κατεχάκης την περίοδο 1904-1906 με το ψευδώνυμο «Καπετάν Ρούβας», από το οροπέδιο του Ψηλορείτη πάνω από το χωριό Γέργερη, όπου υπάρχει το μεγαλύτερο δάσος κρίνων της Κρήτης, καταφύγιο των Χριστιανών στις επαναστάσεις του περασμένου αιώνα, ηγήθηκε ανταρτικών σωμάτων στη Φλώρινα, στα Γρεβενά, στην Καστοριά και στο Μοναστήριο. Μετά τον θάνατο του Παύλου Μελά, ορίστηκε αρχηγός με υπαρ­χηγό τον Παύλο Γύπαρη από τον Οκτώβριο του 1903 μέχρι την Άνοιξη του 1905, του Μακεδονικού Αγώνα στο βιλαέτι του Μοναστηρίου. Ήταν στο χωριό Βλάστη [Μπλάτσι], όπου προετοίμαζε την επίθεση στο χωριό Αετός, όταν πληροφορήθηκε για ένα γάμο στο χωριό Σκλήθρο [Ζέλενιτς], οργανωμένο από το Βουλγαρικό Κομιτάτο της περιοχής της Φλώρινας, όπου μόνο μια οικογένεια ήταν Ορθόδοξοι Χριστιανοί, οι Γραμμενόπουλοι. Στις 12 προς 13 Νοεμβρίου 1904, το αντάρτικο Σώμα του, μαζί με το Σώμα του Οπλαρχηγού Ευθύμιου Καούδη, εισέβαλαν στο χωριό κι επιτέθηκαν σε σπίτι, όπου γινόταν γάμος σημαντικού στελέχους της «Εσωτερικής Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης», [«Ε.Μ.Ε.Ο.»], με την παρουσία του αρχικομιτατζή Κόλε Αντρέεφ. Στη μάχη που επακολούθησε τα δύο αντάρτικα σώματα, σύνολο τριάντα πέντε αντάρτες, πέτυχαν να εξοντώσουν 47 Βούλγαρους κομιτατζήδες μαζί με τον αρχηγό τους και δύο αξιωματικούς, αλλά και να σπείρουν τον τρόμο στη βουλγαρική οργάνωση της περιοχής. Στη μάχη στο Σκλήθρο αναφέρονται συχνά αντιεθνικιστές και φιλοσκοπιανοί, κάνοντας λόγο για το «Ματωμένο Γάμο», εμπλέκοντας τους προγόνους από την πλευρά της μητέρας του, του Χρήστου Σαρτζετάκη, Αρεοπαγίτη που διατέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Μετά τη μάχη το Σώμα των Κατεχάκη και Καούδη, ακολουθώντας τη διαδρομή μέσω Λοσνίτσης [Γέρμα]-Βογατσικού και Κωσταραζίου, έφθασε στις 17 Νοεμβρίου εις την Μονή Τσιριλόβου. Από εκεί επικοινώνησαν με το Μητροπολίτη Καστοριάς, ο οποίος απέστειλε πλοιάρια εις την Ανατολική όχθη τής λίμνης, τα οποία τους παρέλαβαν και τους μετέφεραν στην δυτική όχθη, κοντά στους Μανιάκους . Στη συνέχεια πεζοί βάδισαν προς την Μονή Αγίου Νικολάου Σλίβενης [Κορομηλιά] και με ολονύκτια πορεία, έφθασαν στις 25 Νοεμβρίου εις το Ζέλοβο [Ανταρτικό]. Στις 30 Νοεμβρίου 1904, πήρε μέρος στη μάχη του Ανταρτικού, όπου ασθένησε από κήλη και κρίθηκε σκόπιμο να επιστρέψει στην Αθήνα για νοσηλεία. Επανήλθε στη Μακεδονία ένα μήνα αργότερα και τον Απρίλιο του 1905, στη μάχη στο όρους Μουρίκι, σε δάσος κοντά στη Βλάστη, εξόντωσε με τους άντρες του πολυπληθές τμήμα του Τουρκικού στρατού, μετά από σφοδρή μάχη, όμως το Μακεδονικό Κομιτάτο, τον υποχρέωσε να επιστρέψει σε Ελληνικά εδάφη, καθώς μετατράπηκε σε στόχο απηνούς καταδιώξεως εκ μέρους των Τούρκων. Ο Κατεχάκης και οι οπλαρχηγοί Βάρδας και Μάνος θεώρησαν υπεύθυνο για διαρροή πληροφοριών στους Τούρκους αλλά και για ληστείες, τον Αριστείδη Μαργαρίτη, γνωστό ως Καπετάν Τρομάρα, που τον εκτέλεσε το Μάιο του 1905 ο παπα-Δράκος Χρυσομαλλίδης.

Στις αρχές του 1906 τοποθετήθηκε γενικός αρχηγός στην περιοχή της Νάουσας και ανέλαβε την αρχηγία πέντε σωμάτων, συνολικής δυνάμεως 160 ανδρών, τρία από τα οποία διοικούσαν Κρητικοί. Την ίδια εποχή συγκρούστηκε με τμήμα Τουρκικού στρατού και τραυματίστηκε στο χέρι, ενώ στην ίδια σύγκρουση έχασε δεκατρείς αντάρτες. Τον Ιούλιο του 1906 αντικαταστάθηκε από τον Ανθυπολοχαγό Πεζικού Νικόλαο Ρόκα ή Κολιό, ο οποίος μετατέθηκε από τον Όλυμπο και στις 25 Ιουλίου 1906 ο Κατεχάκης, αφού νοσηλεύθηκε σε έρημη εκκλησία κοντά στη Νάουσα και θεραπεύτηκε από το τραύμα του, επανήλθε στην Ελλάδα, μέσω της λίμνης των Γιαννιτσών.

Λοιπή στρατιωτική δράση

• Το 1908 επανήλθε στην Κρήτη και του ανατέθηκε η οργάνωση της πολιτοφυλακής.
• Το 1912 με το βαθμό του λοχαγού, συμμετείχε στους Βαλκανικούς πολέμους της περιόδου 1912-1914, ως γενικός αρχηγός των εθελοντικών σωμάτων της Μακεδονίας και ως επιμελητής της μεραρχίας Ηπείρου.

Μετά από εντολή του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, σχημάτισε τα «Εθελοντικά Σώματα Μοναστηρίου», μια ανεξάρτητη στρατιωτική μονάδα που την αποτελούσαν παλαιοί Μακεδονομάχοι και έδρασε στη Μακεδονία και την Ήπειρο. Τον Οκτώβριο του 1912, δεκαπέντε εθελοντικά σώματα Κρητών, με δύναμη από 20-50 άνδρες το καθένα και αρχηγό τον Κατεχάκη, έφθασαν στο Αγιόφυλλο Καλαμπάκας, όπου ήταν τότε τα Ελληνοτουρκικά σύνορα, για να συμμετάσχουν στις επιχειρήσεις της Δυτικής Μακεδονίας. Από το Αγιόφυλλο προήλασαν προς διάφορες κατευθύνσεις, έφθασαν στη Σιάτιστα, και στις 4 Νοεμβρίου, μετά από μάχη, απελευθέρωσαν την πόλη. Το διάστημα 20-21 Οκτωβρίου η Καστοριά ήταν δίχως μεγάλη Τουρκική δύναμη και ορισμένοι Καστοριανοί δημιούργησαν επιτροπή υπό τον πρώην Δήμαρχο Λ. Μαυροβίτη και την απέστειλαν στον Κατεχάκη που βρισκόταν στο Βογατσικό, με σκοπό να ζητήσουν την άμεση απελευθέρωση της πόλεως.

Συμμετείχε στην απελευθέρωση της Κομοτηνής και το πρωί της Κυριακής στις 14 Ιουλίου 1913, εισήλθε στην πόλη επικεφαλής ημιλαρχίας του Ιππικού, ως προπομπός της 8ης Μεραρχίας, η οποία προπορεύονταν κι ακολουθούσαν τα τμήματα του πεζικού. Ο Κατεχάκης κατευθύνθηκε στο Διοικητήριο της πόλεως, εκεί όπου στεγάζεται σήμερα το Δικαστικό Μέγαρο και από τον εξώστη του απευθύνθηκε στους κατοίκους της λέγοντας, «...Εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων Κωνσταντίνου ΙΒ' καταλαμβάνω την πόλιν.... Κατ’ εντολήν του Μεράρχου μου κ. Ματθαιοπούλου βεβαιώ ότι ο πληθυσμός οιασδήποτε φυλής και οιουδήποτε θρησκεύματος, θ’ απολαύση τα αγαθά του πολιτισμού , αφού η Ελληνική κατοχή φέρει ως έμβλημα την αληθή ελευθερίαν, την ισοπολιτείαν και την δικαιοσύνην. Απαιτώ όμως ομόνοιαν και αγάπην και αγαθήν συμβίωσιν απάντων των κατοίκων. Ζήτω ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος. Ζήτω το Ελληνικόν Έθνος...». Στη συνέχεια συναντήθηκε με εικοσαμελή επιτροπή προυχόντων και ιερωμένων Μουσουλμάνων με επικεφαλής τον Μουφτή της πόλεως.

• Στα 1914 με το βαθμό του ταγματάρχου, τοποθετήθηκε επιτελάρχης της 9ης Μεραρχίας στη Θεσσαλονίκη και πήρε μέρος στο κίνημα της Θεσσαλονίκης.
• Το 1916 υπηρέτησε ως προσωπάρχης του υπουργείου Στρατιωτικών της προσωρινής κυβερνήσεως Θεσσαλονίκης.
• Το 1917 ως επιτελάρχης του σώματος Εθνικής Αμύνης μετέχει στο Μακεδονικό μέτωπο μέχρι την συνθηκολόγηση των Βουλγάρων.
• Το 1919 διορίστηκε αρμοστής, επικεφαλής της στρατιωτικής αποστολής στην Κωνσταντινούπολη, θέση που διατήρησε έως το τέλος Δεκεμβρίου 1920, αν και είχαν προηγηθεί οι εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920, στις οποίες ηττήθηκε ο Ελευθέριος Βενιζέλος.

• Το Νοέμβριο του 1920 αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του υποστρατήγου και το 1922, κατά την περίοδο της Μικρασιατικής εκστρατείας επανήλθε στην ενεργό δράση και διορίστηκε Γενικός Διοικητής Θράκης. Αποστρατεύτηκε εκ νέου το 1923, μετά την υπογραφή της Συνθήκες της Λοζάνης, με τον βαθμό του υποστράτηγου.

Πολιτική δράση

Το 1924 ο Κατεχάκης εκλέχθηκε πληρεξούσιος στην Δ' Εθνοσυνέλευση και το 1929 γερουσιαστής Ηρακλείου.

Διετέλεσε τρεις φορές Υπουργός Στρατιωτικών

• από τις 25 Ιουλίου 1924 έως τις 7 Οκτωβρίου 1924, στην Κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη ,
• από τις 22 Δεκεμβρίου 1930 έως τις 26 Μαΐου 1932, στην κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου
• από τις 16 Ιανουαρίου 1933 έως τις 6 Μαρτίου 1933, στην κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου .

Αναφέρεται ότι σε μία από τις θητείες του ως Υπουργού των Στρατιωτικών, τον επισκέφτηκε ο βιομήχανος Μποδοσάκης για να του δώσει μια επιταγή για ένα σημαντικό ποσό, πληρωτέα στο όνομά του.
-Τι είναι αυτό; ρώτησε ο Κατεχάκης.
-Η προμήθειά σας για την τελευταία παραγγελία πολεμικού υλικού από το Υπουργείο σας, απάντησε ο Μποδοσάκης. O Κατεχάκης συνόδευσε τον Μποδοσάκη ως τις σκάλες και με μια κλωτσιά τον έστειλε να κατρακυλήσει στα σκαλιά μέχρι να φθάσει στο ισόγειο.

Διατέλεσε Γενικός Διοικητής Κρήτης

• από τις 10 Μαρτίου 1928 έως τις 4 Ιουλίου 1928 στην κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη .
• από τις 4 Ιουλίου 1928 έως τις 7 Ιουνίου 1929 στην στην κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου
• από τις 16 Δεκεμβρίου 1929 έως τις 22 Δεκεμβρίου 1930, στην κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου .

Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, μαζί με τον τότε Συνταγματάρχη και μέτεπειτα Στρατηγό Γεώργιο Φεσσόπουλο, δημιούργησε τις μυστικές υπηρεσίες του Ελληνικού κράτους, ενώ αρνήθηκε να συμμετάσχει στο Βενιζελικό κίνημα του 1935, μετά την αποτυχία του οποίου αποστρατεύτηκαν πολλοί κινηματίες βενιζελικοί αξιωματικοί.

Κοινωνική προσφορά

Έχει αφήσει σημαντικό συγγραφικό έργο σχετικό με στρατιωτικά θέματα. Δώρισε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του για την ανέγερση διδασκαλείου της Πόμπιας, στο οποίο υπάρχει ο ανδριάντας του, και το 1932 ανεγέρθηκε η ανατολική πτέρυγα, στην οποία υπάρχει αναμνηστική εντοιχισμένη επιγραφή η οποία αναφέρει, «Ανηγέρθη το 1932, τη φιλομούσω και πατρική μερίμνη του υπουργού στρατηγού Γεωργίου Κατεχάκη.»

Διέθεσε οικόπεδο από την πατρική του περιουσία, προκειμένου να ανεγερθεί το νέο διδακτήριο της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ηρακλείου και υπήρξε ευεργέτης στο δήμο και στο νομό Ρεθύμνου, δωρητής σε διάφορους ιερούς ναούς όπως, του καθεδρικού ναού της Μεγάλης Παναγίας Νεαπόλεως και υπήρξε πρόεδρος των Φιλανθρωπικών Ιδρυμάτων Ανδρέου και Μαρίας Καλοκαιρινού, σύμφωνα με την γραπτή διαθήκη του Ανδρέα Λυσίμαχου Καλοκαιρινού, ο οποίος πέθανε την ημέρα των Χριστουγέννων του 1930. Σαν Γενικός Διοικητής Κρήτης ανήγειρε τον κρατικό συνοικισμό Ηρακλείου «Ο Χρυσόστομος», σύμφωνα με το ψήφισμα του Διοικητικού Συλλόγου Αστών Προσφύγων.

Το τέλος του / Τιμές

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του αντιμετώπισε προβλήματα καρδιαγγειακής φύσεως. Η κατάσταση της υγείας του σύμφωνα με δημοσιεύματα τοπικής εφημερίδος , είχε επιδεινωθεί σημαντικά τις δύο τελευταίες ημέρες πριν επέλθει το μοιραίο. Το όνομα του έχει δοθεί σε μια σημαντική λεωφόρο της Αττικής, ενώ στις 28 Ιανουαρίου 2000 εγκαινιάστηκε σταθμός στη γραμμή 3 του μετρό της Αθήνας, που φέρει το όνομα του, στη συμβολή των Λεωφόρων Κατεχάκη και Μεσογείων. Την Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου 2013, ημέρα εορτασμού της ιδρύσεως της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων [Σ.Σ.Ε.], πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις της στη Βάρη Αττικής, η τελετή ορκωμοσίας των Ευελπίδων της 1ης Τάξεως [Τάξις 2017] που ονομάστηκε προς τιμήν του «Υποστράτηγος Ιωάννης Κατεχάκης».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Γεώργιος Κατεχάκης Εφημερίδα «Πατρίς»
• Γεώργιος Κατεχάκης Περιοδικό «Στρατιωτική Ιστορία», τεύχος 92, Απρίλιος 2004.

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org