Δανιήλ Φιλιππίδης
Ο Δανιήλ Φιλιππίδης, του οποίου το κοσμικό όνομα ήταν Δημήτριος, Έλληνας λόγιος και συγγραφέας επιστημονικών έργων, δάσκαλος θετικών επιστημών και φιλοσοφίας στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ελληνικού διαφωτισμού, γεννήθηκε μεταξύ 1750-1755 στις Μηλιές του Πηλίου, κοντά στην αρχαία Δημητριάδα, από όπου προέρχεται και το όνομα Δημητριείς με το οποίο, μαζί με τον Γρηγόριο Κωνσταντά, υπογράφει τη «Γεωγραφία Νεωτερική», και πέθανε στις αρχές του Νοεμβρίου του 1832 στο Μπάλτς, [Bălţi], της Μολδαβίας, μία μικρή πόλη στην περιοχή της Βεσαραβίας, από ημιπληγία. Τάφηκε στη Μολδαβία όπου εντοπίστηκε ο τάφος του, ύστερα από έρευνες, και τα λείψανά του μεταφέρθηκαν και εναποτέθηκαν στις Μηλιές [1].
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Ο Φιλιππίδης ήταν μέλος ευκατάστατης οικογένειας του Πηλίου. Γονείς του ήταν ο Φίλιππος Αργυρίου και η Αλεξάνδρα Παπαθεοδώρου, ενώ παππούς του ήταν ο Αργύρης Φιλίππου και είχε μεταναστεύσει στο Πήλιο από τη Βόρεια Εύβοια στα τέλη του 17ου αιώνα. Μικρότερος αδελφός του ήταν ο Αργύρης Φιλίππου και πρώτοι εξάδελφοι ο Άνθιμος Γαζής από την πλευρά του πατέρα του και ο επίσης ιερομόναχος Γρηγόριος Κωνσταντάς από την πλευρά της μητέρας του [2].
Στις Μηλιές σπούδασε με δάσκαλο τον ιερέα Άνθιμο Πανταζή και στη συνέχεια ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του ως ιερομόναχος Δανιήλ, πριν μεταβεί στο Άγιο Όρος το 1779, όπου παρακολούθησε μαθήματα στην Αθωνιάδα Σχολή, έως την αποχώρηση του Ευγένιου Βούλγαρη. Εγκατέλειψε το Άγιο Όρος και στη Χίο, στη Σχολή του Αγίου Μηνά, για ένα περίπου χρόνο διδάχθηκε αριθμητική και γεωμετρία με συμμαθητή τον μετέπειτα Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, εθνομάρτυρα Γρηγόριο τον Ε΄. Στο Βουκουρέστι στην Ηγεμονική Ακαδημία, διδάχθηκε Ελληνική γλώσσα από τον Νεόφυτο Καυσοκαλυβίτη, μετά το θάνατο του οποίου το 1784, μετακόμισε στο Ιάσιο και ως το 1786 δίδαξε στην Αυθεντική σχολή, αν και σύμφωνα με τον Οικονομίδη, δίδαξε Ελληνικά μετά το 1787 στο Ιάσιο. Στις παραδουνάβιες ηγεμονίες γνώρισε από τον Δημήτριο Κανταρτζή, τις ιδέες και τους εκπροσώπους του Διαφωτισμού. Το 1787 στη Βιέννη, σχετίστηκε με τον κύκλο του Άνθιμου Γαζή και το 1790 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου σπούδασε μαθηματικά, γεωγραφία και αστρονομία και επηρεάστηκε από τις εκπαιδευτικές ιδέες των Γάλλων εγκυκλοπαιδιστών, όμως επικέντρωσε το ενδιαφέρον του στη γεωγραφία και εξέδωσε με τον Γρηγόριο Κωνσταντά, το 1791 στη Βιέννη, τη «Νεωτερική Γεωγραφία».
Το 1814 μαζί με τους Άνθιμο Γαζή και Γρηγόριο Κωνσταντά, ίδρυσαν στις Μηλιές του Πηλίου την «Μηλιώτικη Σχολή» [3], την οποία εξόπλισαν με βιβλία, χάρτες και επιστημονικά όργανα. Η επίσημη έναρξη της Σχολής έγινε στις 6 Αυγούστου του 1815 και διακρίθηκε για τις πρωτοποριακές παιδαγωγικές μεθόδους διδασκαλίας, αλλά και για την πλούσια βιβλιοθήκη της, ενώ η λειτουργία της διακόπηκε το 1821, με την έναρξη της Ελληνικής επανάστασης και το 1834 την επαναλειτούργησε ως το 1844 και το θάνατό του ο Γρηγόριος Κωνσταντάς. Είχε ορκιστεί και ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας, αν και ουδέποτε βρέθηκε στην επαναστατημένη Ελλάδα, ούτε πήρε μέρος σε πράξεις αντιστάσεως κατά των κατακτητών.
Εργογραφία
Ο Φιλιππίδης πίστευε ότι η παιδεία και η επιστήμη χρειάζονται τη φιλοσοφία καθώς έτσι μπορούν να οδηγήσουν στην ηθική τελειότητα του ανθρώπου. Το έργο του είναι μεγάλο, γιατί ο ίδιος υπήρξε ένας από τους λιγοστούς που προσπάθησαν να εμπλουτίσουν την ελληνική πνευματική ζωή με την πλούσια επιστημονική παράδοση της Δύσης και με τις φιλελεύθερες ιδέες του Διαφωτισμού. Ήταν ένας από τους λίγους εισηγητές των φυσικών επιστημών στην Ελλάδα και μετέφρασε πολλά έργα ξένων επιστημόνων. Έγραψε αρχικά στη δημοτική και με επιστημονικά επιχειρήματα υπεράσπισε τη γλώσσα του λαού, πριν στραφεί σε άλλες γλωσσικές αναζητήσεις.
Έργα του:
- «Νεωτερική Γεωργία τόμος Α'»,
- «Λογική του Κοντολλιάκ»,
- «Ιστορία της Ρουμανίας»,
- «Επιτομή Αστρονομίας» του Λαλάντ,
- «Φιλιππικά» του Τρόγου,
- «Πραγματεία στοιχειώδης ή αρχαί Φυσικής» του Μπρισσόν.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Δανιήλ Φιλιππίδης Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού
- Έθνη και εθνικά ονόματα στην Ιστορία και το Γεωγραφικόν της Ρουμουνίας του Δανιήλ Φιλιππίδη (1816)
- Δανιήλ Φιλιππίδης Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
- Δανιήλ Φιλιππίδης και η Γεωγραφία αυτού εφημερίδα «Εστία», Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 1885
- Έργα του Δανιήλ Φιλιππίδη σε ψηφιακή μορφή
Παραπομπές
- ↑ Ο τάφος του Δανιήλ Φιλιππίδη στις Μηλιές
- ↑ [Πηγή: Οικονομίδης, 1978/9: 205-208]
- ↑ Δημόσια Βιβλιοθήκη Μηλεών Ψυχής Άκος
