Δημήτριος Πατίλης

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Δημήτριος Πατίλης [1] Έλληνας εθνικιστής, ανώτατος αξιωματικός του Πυροβολικού με το βαθμό του Υποστρατήγου ε.α., ένας από τους πλέον στενούς συνεργάτες των ηγετών του καθεστώτος της 21ης Απριλίου και προσωπικός φίλος του Γεωργίου Παπαδόπουλου που διατέλεσε Υπουργός των κυβερνήσεων του, γεννήθηκε το 1912 στο ορεινό χωριό Περίστα στην επαρχία Ναυπακτίας του νομού Αιτωλοακαρνανίας και πέθανε [2] στις 30 Ιουνίου 1970 στην Αθήνα. Η νεκρώσιμη ακολουθία του τελέστηκε στο Ναό της Μητροπόλεως Αθηνών στις 10:30 το πρωί της 1ης Ιουλίου 1970. Του αποδόθηκαν τιμές εν ενεργεία Πρωθυπουργού και η σορός του τάφηκε αυθημερόν στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.

Ήταν έγγαμος με την Αθηνά Πατίλη και από το γάμο του έγινε πατέρας δύο παιδιών.

Δημήτριος Πατίλης
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 1912
Τόπος: Περίστα Ναυπακτίας,
Αιτωλοακαρνανία (Ελλάδα)
Σύζυγος: Αθηνά Πατίλη
Τέκνα: Δύο τέκνα
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Υποστράτηγος, Υπουργός
Θάνατος: 30 Ιουνίου 1970
Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα)

Βιογραφία

Ο Δημήτριος Πατίλης εισήχθη στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων το 1930 από την οποία αποφοίτησε στις 4 Αυγούστου 1934, και με διάταγμα ονομάστηκε Ανθυπολοχαγός [3]. Συμμαθητής του στη Σχολή, στο ίδιο έτος φοιτήσεως, ήταν και ο Οδυσσέας Αγγελής [4]. Ο Πατίλης εκπαιδεύτηκε στη Σχολή Πυροβολικού και αποφοίτησε από πολλά στρατιωτικά σχολεία ενώ μετεκπαιδεύτηκε στο εξωτερικό στα νέα όπλα και στις μεθόδους πολέμου της εποχής του.

Κατοχή & Συμμοριοπόλεμος

Ο Πατίλης συμμετείχε στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο της περιόδου 1940-41 καθώς και στον πόλεμο κατά των Γερμανών έως τον Απρίλιο του 1941. Στις αρχές του Ιανουαρίου 1943 στο ορεινό χωριό Περδικόβρυση Ναυπακτίας έγινε σύσκεψη με σκοπό τη συγκρότηση ομάδος Εθνικής Αντιστάσεως στην οποία έλαβε μέρος και ο Πατίλης, ενώ συμμετείχαν κάποιοι ακόμη μόνιμοι αξιωματικοί αλλά και πολίτες της περιοχής [5], οι οποίοι τον υπέδειξαν ως υποψήφιο αρχηγό της υπό δημιουργία οργανώσεως, παρά τις αντιρρήσεις που εξέφρασε ο ίδιος. Στις 16 Μαΐου του ίδιου χρόνου ο Πατίλης πέρασε από το χωριό Ελατόβρυση με κατεύθυνση το χωριό Στρώμνη όπου ήταν ο έδρα του Δημητρίου Ψαρρού, προκειμένου να ενταχθεί στην ανταρτική του ομάδα. Είχε επέλθει ήδη η διάλυση του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων, γεγονός που αγνοούσε. Στο χωριό Αρτοτίνα Δωρίδος συνελήφθη από ομάδα συμμοριτών του Ε.Λ.Α.Σ. και αιχμάλωτος οδηγήθηκε στο αρχηγείο τους στην Μουσονίτσα Δωρίδος, απ' όπου αφέθηκε ελεύθερος καθώς επικαλέστηκε το υπό σχεδιασμό Σύμφωνο Αμοιβαίας Συνεργασίας των αντιστασιακών οργανώσεων [6]. Με την δημιουργία του τμήματος Παπαγιάννη των δυνάμεων του ΕΔΕΣ στην Ναυπακτία ο Πατίλης προσχώρησε στο τμήμα του Αντισυνταγματάρχη Βασιλείου Παπαγιάννη στο οποίο υπηρέτησε αρχικά ως Διοικητής Τάγματος και όταν στη συνέχεια η Διοίκηση του Τάγματος ανατέθηκε λόγω αρχαιότητος στον Λοχαγό Γεώργιο Ζωιτάκη, του ανατέθηκαν καθήκοντα υπασπιστή. Η ομάδα του Αντισυνταγματάρχου Παπαγιάννη διαλύθηκε μετά από επίθεση συμμοριτών, στις 10 Οκτωβρίου του 1943, και στην Αράχωβα Ναυπακτίας συνελήφθησαν ο Λοχαγός Πατίλης και ο ομόβαθμος του, πλην όμως αρχαιότερος του, ο Λοχαγός Ζωιτάκης, που μεταφέρθηκαν αρχικά στον Πλάτανο Ναυπακτίας και στη συνέχεια στο χωριό Προυσσός Ευρυτανίας, από τις συμμορίες του ΕΛΑΣ.

Στη διάρκεια των ύστερων χρόνων της κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονος και μετά την διάλυση του τοπικού τμήματος του Ε.Δ.Ε.Σ. από τις συμμορίες του κομμουνιστικού Ε.Λ.Α.Σ., ο Πατίλης υπηρέτησε με το βαθμό του Λοχαγού, ως Προϊστάμενος Επιχειρήσεων, στο Τάγμα Ασφαλείας Ναυπάκτου. Μία ημέρα μετά τη διακοπή των διαπραγματεύσεων με τον Ε.Λ.Α.Σ. αποφασίστηκε η σύμπτυξη του Τάγματος στην Πάτρα για την αποφυγή καταστροφής της Ναυπάκτου και αιματοχυσίας από την επερχόμενη κομμουνιστική επίθεση. Έτσι το πρωινό της 19ης Σεπτεμβρίου 1944, ο Πατίλης ακολουθώντας το Τάγμα της Ναυπάκτου αποχώρησε με πλοιάριο για την Πάτρα, όπου εντάχθηκε στο Σύνταγμα Ευζώνων Πατρών υπό τον, τότε Ταγματάρχη και μετέπειτα Στρατηγό, Νικόλαο Κουρκουλάκο. Μετά την διάλυση του Τάγματος των Πατρών ο Πατίλης μεταφέρθηκε και κρατήθηκε στον Άραξο όπως και το σύνολο των αξιωματικών αλλά και των ανδρών του Τάγματος Ασφαλείας Πατρών, όμως ήταν μεταξύ αυτών που αφέθηκαν ελεύθεροι και δεν ακολούθησε τους 500 περίπου συμμαχητές του οι οποίοι υπό τον Νικόλαο Κουρκουλάκο μεταφέρθηκαν ως αιχμάλωτοι πολέμου στην Σαρδηνία της Ιταλίας. Αμέσως μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας ο Λοχαγός Πατίλης υπηρέτησε στην Κεφαλλονιά ως επικεφαλής δυνάμεων ενός ενισχυμένου λόχου Εθνοφυλακής. Πήρε μέρος στον συμμοριτοπόλεμο της περιόδου 1946-49, στη διάρκεια της ενόπλου ανταρσίας τον μελών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος.

Μεταπολεμική περίοδος

Με Βασιλικό Διάταγμα που υπογράφηκε τον Απρίλιο του 1950, ο Πατίλης προήχθη στο βαθμό του Αντισυνταγματάρχη [7]. Το 1956 εντάχθηκε στην οργάνωση «Εθνική Ένωση Νέων Αξιωματικών» [«Ε.Ε.Ν.Α.»] [8] και το 1959 ανέλαβε την ηγεσία της, στην ηγεσία της οποίας διαδέχθηκε τον Αντισυνταγματάρχη Γεώργιο Μπάλλα. Στις 6 Δεκεμβρίου 1957, λόγω της εμπλοκής του στην «Εθνική Ένωση Νέων Αξιωματικών» ο Πατίλης μετατέθηκε στο 34ο Σύνταγμα των Γιαννιτσών ως διοικητής της 105ης Μοίρας Πεδινού Πυροβολικού, από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, όμως το Νοέμβριο του 1959 επέστρεψε στην Αθήνα και τοποθετήθηκε στο γραφείο του Αρχηγού Γενικού Επιτελείου Στρατού [Γ.Ε.Σ.]. Το 1961 ο Πατίλης μετατέθηκε και υπηρέτησε ως στρατιωτικός ακόλουθος στην Ελληνική πρεσβεία στη Ρώμη.

Το Νοέμβριο του 1962 ο βουλευτής Ιωάννης Ζίγδης του κόμματος «Ένωσις Κέντρου» ζήτησε -χωρίς αποτέλεσμα- να κατατεθεί στη Βουλή ο ατομικός φάκελος, με τις μεταβολές των φύλλων ποιότητος του Πατίλη, οι οποίες είχαν γίνει με παρέμβαση του Καρδαμάκη [9]. Ο Πατίλης στις 11 Ιουνίου 1964, αποστρατεύθηκε με το βαθμό του Ταξιάρχου [10]. Στην αιτιολογία της αποστρατείας του αναφέρεται ότι «...επεράτωσε την σταδιοδρομίαν του αποδώσας ό,τι ηδύνατο να αποδώση εις τον κατεχόμενον βαθμόν, αλλ’ εμφανίζει δυσχέρειαν προσαρμογής εις τας εξελίξεις της συγχρόνου τεχνικής και τακτικής…». Η απόφαση αποστρατείας του αναφέρει ότι «...ο ανωτέρω αξιωματικός καθ' όλην την διάρκειαν του αγώνος εναντίον των συμμοριτών υπηρέτησεν εις μονάδας των μετόπισθεν και εις επιτελεία μεραρχίας κ.λ.π. μη διοικήσας κατά την περίοδον τούτην μαχομένην μονάδα, αντίστοιχον του βαθμού του και μη μετασχών ενεργώς των επιχειρήσεων» [11].

Το όνομα του Πατίλη περιλαμβανόταν στον πίνακα των αξιωματικών που διαβιβάστηκε στην κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου στις αρχές Ιουνίου 1964, το γνωστό ως σχέδιο «Ελικών», οι οποίοι ήταν μέλη της οργανώσεως «Ι.Δ.Ε.Α.». Αμέσως μετά την αποστρατεία του, ο Πατίλης τέθηκε υπό παρακολούθηση από μέλη του Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α., ως κινούμενος «υπόπτως επί σκοπώ ανατροπής της τότε νομίμου κυβερνήσεως Γ. Παπανδρέου», ενώ παράλληλα βρισκόταν σε επαφή και με τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Ο Πατίλης προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας το οποίο το Μάιο του 1966, ακύρωσε ως αναιτιολόγητες τις αποφάσεις των ετών 1964 και 1965 και το Βασιλικό Διάταγμα «Περί αποστρατείας του Ταξιάρχου Δημητρίου Πατίλη», το οποίο βασίστηκε σ’ αυτές. Το διάταγμα της αποστρατείας του ακυρώθηκε [12], και ο Πατίλης έλαβε αναδρομικά τον βαθμό του υποστρατήγου, όμως δεν προκύπτει ότι επανήλθε στην ενεργό υπηρεσία. Το Συμβούλιο δέχθηκε ότι το δεύτερο σκέλος της αποφάσεως του Ανωτάτου Στρατιωτικού Συμβουλίου «…θα ηδύνατο να ληφθή υπ’ όψιν υπό της Διοικήσεως ως παράγων επηρεάζων δυσμενώς την ευχέρειαν προσαρμογής του αξιωματικού αυτού εις τας εξελίξεις της τεχνικής και της τακτικής, αλλά υπό τον απαραίτητον όρον ότι, εκ της ακυρωθείσης πράξεως ή εκ του ατομικού του φακέλλου θα προέκυπτε ότι η φύσις και το είδος των υπηρεσιών του ανωτέρω ταξιάρχου εις τον πόλεμον, επέδρασαν δυσμενώς επί της ικανότητάς του να προσαρμόζεται εις την τεχνικήν και τακτικήν. Τοιαύτη, όμως αιτιολογία, ουδόλως εν τη προσβαλλόμενη πράξει περιέχεται...» [13].

Στις αρχές του 1967 ο Γρηγόρης Σπαντιδάκης, φέρεται ότι επεξεργαζόταν σχέδιο κινήματος των στρατηγών «με τη σύμφωνη γνώμη του βασιλιά», και είχε ζητήσει από τον Πατίλη, να του υποδείξει ορισμένους «φιλοδικτατορικούς και αντιπαπανδρεϊκούς» αξιωματικούς, προκειμένου να τους χρησιμοποιήσει σε θέσεις-κλειδιά του σχεδίου «Ιέραξ ΙΙ». Ο Πατίλης σε συνεργασία με τον Παπαδόπουλο, συνέταξε ένα κατάλογο που περιλάμβανε τα ονόματα 35-40 αξιωματικών, σχεδόν το σύνολο των ενεργών μελών της ομάδος Παπαδόπουλου, που απέκτησε τη δυνατότητα πλεονεκτήματος έναντι των στρατηγών το βράδυ της 20ής προς 21η Απριλίου.

21η Απριλίου

Ο Πατίλης συμμετείχε στο «επαναστατικό συμβούλιο» και ως εκ τούτου στις προπαρασκευαστικές ενέργειες που οδήγησαν στην εκδήλωση, την επικράτηση και την εδραίωση του καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967. Ο ρόλος του υπήρξε πολύ σημαντικός καθώς ο Πατίλης ήταν στην πρώιμη φάση ο επικεφαλής της ομάδας των Αξιωματικών που συμμετείχαν στην 21η Απριλίου. Ο αντιστράτηγος Αθανάσιος Φροντιστής αναφέρει, ότι «στην αρχή της συνωμοσίας αρχηγός ήταν ο στρατηγός Μπάλλας, τον οποίο διαδέχθηκε ο στρατηγός Πατίλης, άλλα και υπό τους δύο, ο Παπαδόπουλος ήταν ο ιθύνων νους» [14]. Επίσης το όνομα του Πατίλη υπάρχει μαζί με εκείνο του Παπαδόπουλου στο ιδιόχειρο σημείωμα του αντιστράτηγου Πέτρου Νικολόπουλου, που πρώτος εντόπισε τον πυρήνα της συνωμοσίας, όταν ήταν Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού μεταξύ των ετών 1956-58 [15]. Η ισχυρή θέση του Πατίλη, ως τον θάνατο του τον Ιούνιο του 1970, λέγεται ότι ήταν ο τρίτος στην ιεραρχία των αξιωματούχων του καθεστώτος, σε συνδυασμό με τη συμμετοχή του στα Τάγματα Ασφαλείας στη διάρκεια των ύστερων χρόνων της κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονος, εξηγούν την ευνοϊκή ρύθμιση που προβλεπόταν στο Νομοθετικό Διάταγμα 179/69, για τους άνδρες των Ταγμάτων, που με το διάταγμα ανακηρύχθηκαν μέλη οργανώσεως της Εθνικής Αντιστάσεως.

Πρωταγωνίστησε στην καταστολή του Βασιλικού κινήματος της 13ης Δεκεμβρίου 1967 στη Μακεδονία και τη Θράκη, επί πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Κόλλια, και με τις έγκαιρες κινήσεις του απέτρεψε να κινητοποιηθούν οι φιλοβασιλικές δυνάμεις στη Βόρεια Ελλάδα. Συγκεκριμένα, την ημέρα του κινήματος ο Πατίλης ασκούσε καθήκοντα Υπουργού Βορείου Ελλάδος και νοσηλεύονταν στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, καθώς αντιμετώπιζε χρόνιο πρόβλημα με τα νεφρά του. Όταν πληροφορήθηκε το κίνημα έβαλε την στολή του και μετέβη στην έδρα του Γ' Σώματος Στρατού, όπου έδωσε διαταγή να τεθούν υπό τον έλεγχο του Στρατού ο Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος [Ο.Τ.Ε.] και ο ραδιοφωνικός σταθμός, από τον οποίο μεταδόθηκε το ανακοινωθέν του. Ο Πατίλης στις 5 Μαΐου 1967 ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο του υπουργού Βορείου Ελλάδος [16] στην κυβέρνηση υπό τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπαδόπουλο και στις 20 Ιουνίου 1968 παραιτήθηκε. Την ίδια ημέρα ορκίστηκε Υπουργός Άνευ Χαρτοφυλακίου και Β' Αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως [17]. Ο Πατίλης είχε τιμηθεί με πολλά μετάλλια και διακρίσεις.

Εγκαινιάζοντας το 22ο Παμμακεδονικό Συνέδριο. στις 5 Αυγούστου 1968. στη Θεσσαλονίκη ο Πατίλης είπε μεταξύ άλλων: «Ως εκπρόσωπος της Εθνικής Επαναστατικής Κυβερνήσεως, αλλά και του προέδρου αυτής ιδιαιτέρως, σας μεταφέρω τον θερμόν των χαιρετισμόν. Η οργάνωσίς σας καλύπτει όλον τον ελληνικόν Βορράν, μίαν περιοχήν η οποία εδοκιμάσθη σκληρώς κατά το παρελθόν, μίαν περιοχήν της οποίας οι κάτοικοι ησπάσθησαν ενθουσιωδώς την Επανάστασιν, μίαν περιοχήν την οποίαν φιλοδοξούμεν να καταστήσωμεν εγκέφαλον του ελλαδικού σώματος. ...{...}... Η παραμονή σας εις την πατρίδα μεταξύ των συγγενών και φίλων σας θα σας δώση την ευκαιρίαν να διαπιστώσετε ότι η Ελλάς βαδίζει σήμερον με ταχύν ρυθμόν την οδόν της προόδου και της ευημερίας. Επιθυμούμεν, όταν με το καλόν επιστρέψητε εις την θετήν σας πατρίδα, να μεταφέρητε την αλήθειαν ταύτην». Το ίδιο βράδυ τη δεξίωση στη Λέσχη Αξιωματικών ανέφερε: «...Όταν επιστρέψητε, με το καλό, εις την υπερπόντιον ήπειρον, σας παρακαλώ να μεταφέρητε εις τα εκατομμύρια των αδελφών μας αποδήμων, χωρίς καμμίαν προκατάληψιν και χωρίς υπερβολήν, αλλά με ασκητικήν λιτότητα, τας διαπιστώσεις σας από τον νέον ρυθμόν της μητρός σας πατρίδος. ...{...}... Δεν πρόκειται να εκχωρήσωμεν ουδέ σπιθαμήν της μακεδονικής γης, έστω και αν όλοι μας μεταβληθώμεν εις ολοκαύτωμα. Ο εντόπιος αναρχισμός συνεργαζόμενος και με τον παλαιοκομματισμό, είναι καιρός να το αντιληφθούν αυτό και να παύσουν να κεντρίζουν ορέξεις των κατά καιρούς Βορείων» [18]. Στις 26 Ιουλίου 1969, ο Πατίλης με την ιδιότητα του Β' Αντιπροέδρου της Κυβερνήσεως μιλώντας στα Ιωάννινα, είπε για την Βόρειο Ήπειρο: «Το Ελληνικόν Ἔθνος, δεν θα εγκαταλείψη την δι’ ειρηνικῶν μέ­σων προσπάθειάν του, όπως η Βόρειος Ήπειρος επανέλθη εις τους κόλπους της Μητρός Ελλάδος. Είναι αδιανόητον, τώρα που και οι τε­λευταίοι μαύροι ηλευ­θε­ρώθησαν, οι αδελφοί μας Βο­ρειοηπει­ρώ­ται να παραμένουν υπό τον αλβανικόν ζυ­γόν..». Την περίοδο από το 1968 έως το 1970 Στρατηγός Δημήτριος Πατίλης χρηματοδότησε εξ ιδίων την ανακαίνιση του Ιερού Ναού Αγίας Παρασκευής Ναυπάκτου.

Ο θάνατος του

Στις 16 Απριλίου 1970, το μεσημέρι της Κυριακής της Αναστάσεως, ο Πατίλης υπέστη οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο με βαριά αιμορραγία [19], στη διάρκεια επισκέψεως του με την οικογένεια του στη Ναύπακτο, προκειμένου να εορτάσει τις ημέρες του Πάσχα. Ο Πατίλης, που έπεσε σε κώμα, μεταφέρθηκε στην Αθήνα και εισήχθη στο νοσοκομείο ΝΙΜΙΤΣ [του Μετοχικού Ταμείου Στρατού], όπου πέθανε λίγους μήνες αργότερα στις 10:00 το πρωί, δίχως να ανακτήσει τις αισθήσεις του.

Η σορός του μεταφέρθηκε στο Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, όπου και εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα, από ομάδα ιερέων με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Κοτσώνη. Η κηδεία του έγινε με δημόσια δαπάνη και τιμές πρωθυπουργού εν ενεργεία. Παρόντες ήταν το σύνολο της ηγεσίας του καθεστώτος με επικεφαλής τον αντιβασιλιά Γεώργιο Ζωιτάκη και τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπαδόπουλο, ο οποίος εκφώνησε και τον επικήδειο λόγο. Την ώρα της κηδείας του δεν λειτουργούσαν οι Δημόσιες υπηρεσίες και έως το βράδυ της επόμενης ημέρας δεν έγιναν δημόσιες εκδηλώσεις. Προς τιμή του, το 1971, δόθηκε το όνομα «Δημήτριος Πατίλης» [20] [21] σε οικισμό του νομού Αιτωλοακαρνανίας [22], που προσαρτήθηκε στο Δήμο Αγρινίου και το 1984 μετονομάστηκε σε Οικισμός «Ελευθερία» [23].

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Διαβάστε τα λήμματα

21η ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1967 21april1967.png

Αξιωματικοί (επαναστάτες)

21η Απριλίου 1967

25η Νοεμβρίου 1973

Αξιωματικοί

Δολοφονημένοι

Πολιτικά πρόσωπα

Πρωθυπουργοί

Υπουργοί

Υποστηρικτές

25η Νοεμβρίου 1973

Διάφορα πρόσωπα
  • Επίσκοποι
  • Μητροπολίτες
  • Θεολόγοι
  • Πανεπιστημιακοί καθηγητές


Παραπομπές

  1. [Το επώνυμο Πατίλης προέρχεται εκ του προσηγορικού πατελλάρος, που σημαίνει τον φαλακρό και πλατυμέτωπο. Σχηματίζεται εκ του ουσιαστικού παττέλα το οποίον είναι λατινικό [patella=πατάνη], δηλαδή είδος αναπεπταμένου τρυβλίου, πινακίου. Ο Πολυδεύκης παρατηρεί: «τας δε λεγομένας πατέλλας, λεκανίδας ονομαστέον» [λεκανίς υποκοριστικό του λεκάνη, πινάκιον, αγγείον, λεκάνη]. Ο ίδιος ως μαγειρικό σκεύος αναφέρει το πατέλλιον για το οποίο γράφει «είη δ΄ άν η πατάνη λοπάδιον [πήλινον σκεύος] εκπέταλον [αναπεπταμένον, πλατύ] ο νύν ίσως από τούτου καλούσι πατέλλιον». Στη Θήρα ως πατέλλα εννοείται η φαλάκρα. Αρχικά η λέξη πατελλάρος [φαλακρός] ήταν παρωνύμιο και μετατράπηκε σε επώνυμο. Από την ίδια λέξη σχηματίζονται και τα επώνυμα Πατελλάκης, Πατέλλης, Παττελής, Πατελλίδας, Πατέλος και Πατίλης. Κατά τον Β. Βογιαντζόγλου, «Επώνυμα της Μικράς Ασίας», Αθήναι 1992, εκδόσεις «Φιλιππότης», το όνομα Πατίλης προέρχεται από την τουρκική λέξη pat lak που σημαίνει σκισμένος, σκασμένος.] Επώνυμα της Ναυπακτίας.
  2. Απεβίωσεν ο Δημήτριος Πατίλης Εφημερίδα «Μακεδονία», Τετάρτη 1η Ιουλίου 1970, σελίδα 1.
  3. [Εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα», φύλλο 4ης Αυγούστου 1934.]
  4. [Εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα», φύλλο 4ης Αυγούστου 1934.]
  5. [Βασίλειος Σταυρογιαννόπουλος Υποστράτηγος ε.α., «Πικρές αναμνήσεις περιόδου 1941-1944», Αθήνα 1974, σελίδες 48η & 49η.]
  6. [Βασίλειος Σταυρογιαννόπουλος Υποστράτηγος ε.α., «Πικρές αναμνήσεις περιόδου 1941-1944», Αθήνα 1974, σελίδα 93η.]
  7. Προαγωγαί Αξιωματικών, Εφημερίδα «Εμπρός», 4 Απριλίου 1950, σελίδα 5.
  8. [Στην κίνηση «Εθνική Ένωση Νέων Αξιωματικών» συμμετείχαν 25 περίπου αξιωματικοί, από το βαθμό του αντισυνταγματάρχου μέχρι του λοχαγού. Οι περισσότεροι υπηρετούσαν στο Γενικό Επιτελείο και την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών [Κ.Υ.Π.]. Ανάμεσα τους ήταν οι Δημήτριος Πατίλης, Γεώργιος και Κωνσταντίνος Χρ. Παπαδόπουλος, Δημήτριος Ιωαννίδης, Ιωάννης Λαδάς, Πέτρος Κωτσέλης, Νικόλαος Γκαντώνας, Ιωάννης Λάζαρης, Στέφανος Καραμπέρης, Αντώνιος Λέκκας, Μιχαήλ Μπαλόπουλος, Αντώνιος Μέξης, Μιχαήλ Ρουφογάλης, Νικόλαος Ντερτιλής, Νικόλαος Πετάνης, με την εξαίρεση των Στυλιανού Παττακού και Νικόλαου Μακαρέζου, των οποίων η ενεργή ένταξη στην ομάδα δεν τεκ­μηριώνεται με επάρκεια.]
  9. [Εφημερίδα «Μακεδονία», 22 & 25 Νοεμβρίου 1962.
  10. Αποστρατείαι Ταξιάρχων του Στρατού, Εφημερίδα «Ελευθερία», 12 Ιουνίου 1964, σελίδα 8.
  11. Αι αποφάσεις κρίσεως των αξιωματικών, Εφημερίδα «Ελευθερία», 13 Μαΐου 1966, σελίδα 7.
  12. [Εφημερίδα «Ελευθερία, 13 Μαΐου 1966.]
  13. Αι αποφάσεις κρίσεως των αξιωματικών, Εφημερίδα «Ελευθερία», 13 Μαΐου 1966, σελίδα 7.
  14. [«Ο Αμερικανός σχολιαστής Σάυρους Σουλτσμπέργκερ αποκαλύπτει», εφημερίδα «Το Βήμα», 4 Αυγούστου 1974.]
  15. [Άρθρο του Παύλου Μπακογιάννη, εφημερίδα «Το Βήμα», 17 Ιουνίου 1977.]
  16. Κυβέρνησις ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης.
  17. Κυβέρνησις ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης.
  18. [Εφημερίδα «Ελληνικός Βορράς» Θεσσαλονίκης φύλλο της 6ης Αυγούστου 1968.]
  19. [«...Στα εκατό μέτρα από μας- στο σπίτι του γιατρού Καραμπάρπα- στεγαζόταν το Α.Τ. Ναυπάκτου. Απέναντι υπήρχε ένα οικόπεδο που οι χωροφύλακες το είχαν μετατρέψει σε όμορφο κήπο με πολλά άνθη. Εδώ λοιπόν έψηναν οι αστυνομικοί και είχαν στρωμένο μεγάλο τραπέζι. Πολλοί οι επιφανείς επισκέπτες. Από ‘κεί ορμώμενη μια παρέα, ήρθε και στη δική μας ψησταριά. Χαιρετήσανε δια χειραψίας τους μεγάλους. Χαιρέτησαν και ‘μένα ως δεσποινίδα, κόντευα τα δεκαοχτώ. ...{..}... Ήταν ο Στρατηγός-Υπουργός Δημήτριος Πατίλης, ο δήμαρχος Μήτσος Σακελλάρης, η συνοδεία τους και δυο αστυνομικοί! ...{...}... Μείναν λίγο, ξεπροβόδισε ο πατέρας τους απρόσμενους επισκέπτες που συνέχισαν για τις ψησταριές του Ν. Πλούμη, του Θωμούλα και του Σίνη. Εκεί ο Στρατηγός -με εύθραυστη υγεία- υπέστη οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο. Μεταφέρθηκε με ελικόπτερο σε νοσοκομείο της Αθήνας όπου πέθανε λίγους μήνες αργότερα, χωρίς ποτέ να ανακτήσει τις αισθήσεις του.»] Ναυπακτιακά αφηγήματα: Πικρό Πάσχα, της Μάρθας Ασημακοπούλου
  20. [ΦΕΚ 53Α της 16ης Μαρτίου 1971.]
  21. Δημήτριος Πατίλης (Αιτωλοακαρνανίας)-Διοικητικές μεταβολές οικισμών.
  22. [Ο πεδινός οικισμός «Δημήτριος Πατίλης» βρίσκεται Νοτιοανατολικά του Αγρινίου, στην πρώην επαρχία Τριχωνίδος, στο νομό Αιτωλοακαρνανίας. Έχει υψόμετρο 104 μέτρα από το επίπεδο της θάλασσας και 126 κατοίκους. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Αγρινίου. Το 1984 ο οικισμός μετονομάστηκε σε «Ελευθερία» Νομού Αιτωλοακαρνανίας, με το ΦΕΚ 45Α της 16ης Απριλίου του ίδιου χρόνου.]
  23. Δημήτριος Πατίλης--Ελευθερία pandektis.ekt.gr