Ελγινισμός

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο ελγινισμός [«elginism», λέξη η οποία προήλθε από το όνομα του Σκωτσέζου διπλωμάτη Τόμας Μπρους, που ήταν ο 7ος λόρδος του Έλγιν κι εκείνος που λεηλάτησε τα γλυπτά του Παρθενώνος, στις αρχές του 19ου αιώνα.] [1] είναι έκφραση που έχει περιληφθεί στα γαλλόφωνα και αγγλόφωνα λεξικά και σημαίνει μία ενέργεια ή πράξη πολιτιστικού βανδαλισμού, που συνίσταται στην απόσπαση έργων τέχνης από αρχιτεκτονικά μνημεία καθώς και η έκθεση και οικειοποίηση δημόσιων ή ιδιωτικών συλλογών.

Σύμφωνα με τους νεότερους συγγραφείς σημαίνει την απογύμνωση ενός αρχαιολογικού, ιστορικού ή καλλιτεχνικού συνόλου και τον διαμελισμό των μνημείων του με σκοπό την εξαγωγή των κομματιών. Δηλαδή η αποσύνθεση ενός παλαιού και ιστορικού οικοδομήματος, η αφαίρεση των γλυπτών στολισμάτων του και των υπόλοιπων χαρακτηριστικών του. Οι Γάλλοι χρησιμοποιούν τον όρο για να περιγράφουν και την κλοπή στοιχείων παλιών αρχοντικών σπιτιών.

Ιστορική αναδρομή

Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1927, σε άρθρο του Γεωργίου Κορομηλά, δημοσιογράφου και χρονογράφου, ο οποίος τον εισήγαγε στο Ελληνικό λεξιλόγιο, όμως δεν υιοθετήθηκε από τότε η χρήση του. Ο Κορομηλάς δημοσίευσε το άρθρο «Η λέπρα του ελγινισμού», το οποίο βασίσθηκε στο δημοσίευμα του Βοτέλ. Αφορμή, για το άρθρο του, υπήρξε ένα δημοσίευμα, περί των γλυπτών του Παρθενώνος, στην παρισινή «Εικονογραφημένη» [«L’ Illustrasion»] του βελγικής καταγωγής Κλεμάν Βοτέλ [Clement-Henri Vautel] δημοσιογράφου, μυθιστοριογράφου και θεατρικού συγγραφέα. Με το άρθρο του ο Κορομηλάς ενημέρωνε το Ελληνικό κοινό για τη διεθνή συζήτηση που διεξαγόταν περί των γλυπτών, μεταφέροντας τις ανάλογες πληροφορίες, και εισήγαγε τον όρο «ελγινισμός» στην ελληνική γλώσσα. Σύμφωνα με τον Κλεμάν Βοτέλ, ο «Ελγινισμός είναι νόσημα απολεπίζον κατά τρόπον σπαρακτικόν το σώμα των θυμάτων του. Παραμορφώνει, ακρωτηριάζει και καταστρέφει τους ισχυρότατους ιστούς, η δε «πρόοδός» του απολήγει εις την τελείαν απονέκρωσιν των θυμάτων που εδιάλεξε».

Ο Βοτέλ έγραφε ότι απ’ όπου πέρασε ο ελγινισμός άφησε πίσω του πελώρια και χαίνουσα πληγή, ενώ τον παρομοίασε με την ισπανική γρίπη που θέριζε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Εξειδικεύοντας την περίπτωση των γλυπτών του Παρθενώνος, έγραφε πως ο λόρδος Ελγιν διήρπασε τις μετώπες του Παρθενώνος τις οποίες χρύσωνε ο ήλιος της Αττικής, για να τις μεταφέρει στον ομιχλώδη ουρανό του Λονδίνου. Οι ελγινιστές, δεν είναι οι συνήθεις ρακοσυλλέκτες, αφού δεν αρκούνται στην περισυλλογή των κινητών αλλά διαρπάζουν και τα ακίνητα. Ο Κορομηλάς έγραφε ότι «..Μας συμφέρει να καλείται ελγινισμός διότι κατ’ αυτόν τον τρόπον, όπως του Ηροστράτου, όπως του Εφιάλτου, έτσι και του Έλγιν το όνομα παραμένει εύκαιρον εις το καλλιτεχνικόν ανάθεμα». Ο όρος «ελγινισμός», δεν έχει συμπεριληφθεί ακόμη στα ελληνικά λεξικά, όμως καθιερώθηκε από τους Γάλλους και συμπεριλήφθηκε από το 1965, στην εγκυκλοπαίδεια «Larousse».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πηγή

  • «Η λέπρα του Ελγινισμού και το άρθρο του Γεωργίου Κορομηλά», Ευστάθιος Σκιαδάς, Εφημερίδα «Δημοκρατία», Σάββατο 30 Ιουλίου 2016, σελίδα 33.

Παραπομπές

  1. [Ο Τόμας Μπρους, 7ος λόρδος του Έλγιν κατόρθωσε να μεταφέρει από την Αθήνα το 1803 και το 1812 πολυάριθμα γλυπτά, τα οποία αφαίρεσε από τον Παρθενώνα, από τον ναό της Απτέρου Νίκης και από άλλους αρχαιολογικούς χώρους.]