Ιωάννης Βουλπιώτης

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Γιάννης Βουλπιώτης, Έλληνας εθνικιστής και ενεργά μαχητικός αντικομουνιστής, ήταν ηλεκτρομηχανολόγος και επιχειρηματίας που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην περίοδο του μεσοπολέμου, αλλά και στη διάρκεια της κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα την περίοδο από το 1941 έως το 1944, στον οποίο αποδίδεται η έμπνευση της δημιουργίας των Ταγμάτων Ασφαλείας, γεννήθηκε το 1902 και πέθανε στις 7 Σεπτεμβρίου 1999 στην Αθήνα.

Ήταν παντρεμένος [1] σε πρώτο γάμο που τελέστηκε στο μικρό παρεκκλήσι δίπλα από τη βίλα που κατοικούσε η οικογένεια Ζήμενς, με την Χέρτα Siemens, κόρη του Γερμανού μεγαλοβιομήχανου Καρλ Φρίντριχ φον Ζήμενς, [Carl Friedrich von Siemens], και απέκτησαν μία κόρη, την Ανίτα, η οποία έζησε αργότερα στην κατεχόμενη Ελλάδα μαζί με τον πατέρα της και τη δεύτερη σύζυγό του. Χώρισαν με τη Χέρτα Ζίμενς, όταν αυτή αρρώστησε και νοσηλεύτηκε σε κλινική της Ελβετίας. Τον Σεπτέμβριο του 1940 παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο με την Έλεν Ευγενίδη, κόρη επιφανούς οικογένειας της Θεσσαλονίκης που κατοικούσε στον γνωστό «Κόκκινο Πύργο» επί της οδού Βασιλίσσης Όλγας και απέκτησαν δύο κόρες, μικρότερη από τις οποίες είναι η συγγραφέας Ιζαμπέλα Βουλπιώτη-Παλάσκα, και σε τρίτο γάμο με τη Ζανέτ Καραϊωσηφόγλου, αδελφή της Ντορέτας Καραϊωσηφόγλου, συντρόφου του καθηγητή και σημαντικού Έλληνα επιχειρηματία, Στρατή Ανδρεάδη.

Ιωάννης Βουλπιώτης

Βιογραφία

Γενάρχης της οικογένειας στην Βούλπη Ευρυτανίας φέρεται να είναι ο ιερέας πατέρας Γεώργιος, που έφτασε στο χωριό από τη Σκουληκαριά Άρτας στα μέσα του 18ου αιώνα και πήρε το επίθετο όνομα Βουλπιώτης για να χάσουν τα ίχνη του οι Τούρκοι. Ο ιερέας κατοικούσε σε κελί κοντά στο ναΐσκο του Αγίου Γεωργίου, όπου και φιλοξένησε τον Κοσμά τον Αιτωλό τη δεκαετία του 1770. Μέλη της οικογένειας υπήρξαν αγωνιστές της Εθνεγερσίας του 1821, αλλά και των μετέπειτα πολέμων του Ελληνικού έθνους, ενώ ο Κωνσταντίνος Βουλπιώτης [2] [3], ένας από τους προγόνους του, υπήρξε μάρτυρας κατηγορίας το 1824 στην δίκη εναντίον του Γεωργίου Καραϊσκάκη.

Προπάππος του Γιάννη Βουλπιώτη ήταν ο Σπυρίδων Βουλπιώτης, που γεννήθηκε στο χωριό Βούλπη του τότε Δήμου Αγραίων στο νομό Ευρυτανίας και διατέλεσε επαρχιακός σύμβουλος Μεσολογγίου [4], και παππούς του ήταν ο Δημήτριος Βουλπιώτης [5] [6] [7] που είχε εκλεγεί βουλευτής Ευρυτανίας και χρημάτισε υπουργός Παιδείας και Δικαιοσύνης. Πατέρας του Ιωάννη ήταν ο Κωνσταντίνος Δημητρίου Βουλπιώτης [8], ανώτατος αξιωματικός του Ελληνικού στρατού και μητέρα του η Θάλεια Αγγελοπούλου-Αθανάτου, γόνος παλαιάς αθηναϊκής οικογένειας νομικών που εξέδιδαν το περιοδικό «Θέμις», ενώ αδελφός του ήταν ο ιατρός Γεώργιος Κων. Βουλπιώτης.

Ο Γιάννης Βουλπιώτης αποφοίτησε από το Α' Γυμνάσιο Αθηνών, στο οποίο είχε καθηγητή τον Δημήτριο Γληνό, μετέπειτα κατοχικό Γενικό Γραμματέα του Κ.Κ.Ε., που τον αποκαλούσε «παιδί-θαύμα», και με τον οποίο διατήρησαν άριστες σχέσεις αλληλοεκτιμήσεως και συνεργασίας στα χρόνια που ακολούθησαν. Μετά το Γυμνάσιο ο Βουλπιώτης εγκαταστάθηκε στη Γερμανία για να σπουδάσει φιλοσοφία και ψυχολογία με τον Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ στο Πανεπιστήμιο Μονάχου, όμως τελικά στράφηκε και σπούδασε ηλεκτρονική μηχανολογία [Technische Universität München] και εκπόνησε δύο διδακτορικά.

Προπολεμική δράση

Ο Βουλπιώτης ήταν ο αγαπημένος μαθητής του εισηγητή της σχολής αναλυτικής ψυχολογίας Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ, ενώ υπήρξε συνομιλητής του Αδόλφου Χίτλερ, του ναυάρχου Βίλχελμ Κανάρις, που ήταν ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Κατασκοπείας και Αντικατασκοπείας του Γ΄ Ράιχ, του Ιωάννη Μεταξά, του Κώστα Μανιαδάκη, του Νικόλαου Πλαστήρα, του Κυριάκου Βενιζέλου, του Ντέιβιντ Μπαλφούρ, πράκτορα της Βρετανικής Intelligence Service, του γνωστού ρασοφόρου πατέρα Δημήτριου, ενώ διατηρούσε εξαιρετικό επίπεδο σχέσεων και με ανθρώπους της κομμουνιστικής Αριστεράς, όπως ο καθηγητής του Δημήτριος Γληνός. Επίσης συναναστρέφονταν με τον Άρνο Μπρέκερ, που ήταν ο προσωπικός γλύπτης του Αδόλφου Χίτλερ, του οποίου η πρώτη σύζυγός του, η Δήμητρα, [Μιμίνα], Μεσσάλα κατάγονταν από γνωστή ελληνική οικογένεια της Κωνσταντινουπόλεως.

Σε ηλικία εικοσιτριών ετών ο Βουλπιώτης προσλήφθηκε και πριν τα τριάντα του, ανέλαβε τις διεθνείς σχέσεις του επιχειρηματικού ομίλου A.E.G.-Siemens-Telefunken στη Γερμανία, ενώ στη συνέχεια ανέλαβε το ερευνητικό τμήμα της εταιρείας, την οποία από το 1930, εκπροσωπούσε ως πληρεξούσιος διευθυντής. Το 1936 συναντήθηκε με τον Αδόλφο Χίτλερ, ο οποίος εντυπωσιασμένος από τις γνώσεις του στην τεχνολογία, του ζήτησε μια έκθεση για την αξιοποίηση της τηλεοράσεως ως μέσου επιρροής σε άλλες χώρες. Η συνάντηση τους έγινε -σύμφωνα με τον ιστορικό Δημοσθένη Κούκουνα- λίγους μήνες μετά την αφή της φλόγας των Ολυμπιακών Αγώνων του 1936, «...σε μια πολιτιστική ελληνική αποστολή με επικεφαλής τον καθηγητή Νικόλαο Λούβαρη, στο πλαίσιο της οποίας το Λύκειο των Ελληνίδων πήρε μέρος σε ένα φεστιβάλ εθνικών χορών στο Αμβούργο. Ο Βουλπιώτης και η Siemens είναι ένα είδος χορηγού...».

Εγκατάσταση στην Ελλάδα

Στις 4 Φεβρουαρίου 1938 ο Βουλπιώτης εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου λειτούργησε γραφείο στη διασταύρωση της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας με την οδό Ρηγίλλης, ως γενικός πληρεξούσιος της Siemens και της θυγατρικής της εταιρείας Τelefunken, δηλαδή ως αντιπρόσωπος της εταιρείας «Telefunken Gesellschaft für Drahtlose Telegraphie m.b.H.» [9] που αποτελούσαν την κοινοπραξία των γερμανικών εταιριών Siemens & Halske και AEG, κομίζοντας στην Ελληνική κυβέρνηση τη συγκατάθεση της εταιρείας για την υπογραφή της συμβάσεως με την οποία ιδρύονταν ραδιοφωνικοί σταθμοί σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Κέρκυρα. Στην Ελλάδα ο Βουλπιώτης ίδρυσε την «Ανώνυμο Ελληνική Τηλεφωνική Εταιρεία», [Α.Ε.Τ.Ε.], που ήταν η πρόδρομη εταιρεία της μεταγενέστερης «Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος», [Ο.Τ.Ε.] και την «Ανώνυμη Ελληνική Ραδιοφωνική Εταιρεία», [Α.Ε.Ρ.Ε.], που ήταν η πρόδρομη εταιρεία της μεταγενέστερης «Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση», [Ε.Ρ.Τ.], και έγινε ο κύριος ιδρυτής του πρώτου ελληνικού ραδιοφωνικού σταθμού. Τον Οκτώβριο του 1940, στις παραμονές της Ιταλικής επιθέσεως κατά της Ελλάδος, ταξίδεψε στο Βερολίνο ως απεσταλμένος της Ελληνικής κυβερνήσεως σε μια προσπάθεια να αποτραπούν τα σχέδια του Μπενίτο Μουσολίνι και του Τσιάνο. Ο Βουλπιώτης και ο διπλωμάτης Αλέξης Κύρου απευθύνθηκαν στην Δήμητρα Μεσσάλα, τη σύζυγο του εθνικοσοσιαλιστή καλλιτέχνη Άρνο Μπρέκερ, όμως η διαμεσολάβηση του δεν απέδωσε καρπούς.

Τον Ιανουάριο του 1941, ο Βουλπιώτης φιλοξένησε στο σπίτι του τον απεσταλμένο των Γερμανών που μετέφερε πρόταση στον διάδοχο Παύλο να λήξει ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος με ανακωχή στα βορειοηπειρωτικά βουνά. Τη συνάντηση αντιλήφθηκαν οι πράκτορες του υπουργού Ασφαλείας Κώστα Μανιαδάκη, οι οποίοι περικύκλωσαν το σπίτι του Βουλπιώτη, όπου δειπνούσαν Γερμανοί διπλωμάτες. Ο Γιόζεφ Γκάιμπελς αναφέρει στο «Ημερολόγιο» του ότι στις 30 Απριλίου του 1941 στην καγκελαρία, όταν έγινε ιδιωτική προβολή κινηματογραφικής ταινίας που πρόβαλε την είσοδο των Γερμανικών στρατευμάτων στην Αθήνα, το ζεύγος Μπρέκερ ήταν παρόντες και ιδιαίτερα λυπημένοι, ενώ σε επιστολή που απηύθυνε στη Δήμητρα Μεσσάλα, αμέσως μετά την κατάληψη της Ελλάδος από τα Γερμανικά στρατεύματα, ο Αδόλφος Χίτλερ, γράφει: «...Οι αδελφοί σας πολέμησαν όπως οι ήρωες της αρχαίας Ελλάδας».

Κατοχική δράση

Ιωάννης Βουλπιώτης

Μετά τον Απρίλιο του 1941 ο Βουλπιώτης ανέλαβε επίσημα τη γενική διεύθυνση της Α.Ε.Ρ.Ε., πρόδρομης εταιρίας της σημερινής Ε.Ρ.Τ. [10], θέση που διατήρησε σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής με την έγκριση των Γερμανών. Η επαναφορά της συμβάσεως του Ιανουαρίου του 1938 συνοδεύθηκε από προσθήκη νέων όρων, που την προσάρμοζαν στη νέα πραγματικότητα και μεταξύ άλλων αναστελλόταν η υποχρέωση λειτουργίας ραδιοφωνικών σταθμών στη Θεσσαλονίκη και την Κέρκυρα. Λίγες μόλις μέρες αργότερα παραχωρήθηκε στην «Τελεφούνκεν» και η ασύρματη τηλεγραφία, το προνόμιο της οποίας εκμεταλλευόταν μέχρι τότε η βρετανική «Cable and Wireless Limited» και για το λόγο αυτό χρειάστηκε η σύναψη νέας συμβάσεως, την οποία υπέγραψαν στις 5 Ιουνίου 1941 οι υπουργοί Οικονομικών και Συγκοινωνίας Σωτήριος Γκοτζαμάνης και Σωτήριος Μουτούσης με τον Βουλπιώτη ως πληρεξούσιο εκπρόσωπο της «Τελεφούνκεν». Ο Βουλπιώτης ως διευθυντής ήταν επινοητικός και ευέλικτος σε θέματα διοικήσεως και φρόντιζε οι υπάλληλοί του να τυγχάνουν ειδικής μεταχειρίσεως. Προνοούσε και ζητούσε από τις κατοχικές κυβερνήσεις να εκδίδουν αποφάσεις για την ιδιαίτερα ευνοϊκή αντιμετώπιση των υπαλλήλων, τόσο της Α.Ε.Ρ.Ε. όσο και της Α.Ε.Τ.Ε., με συνεχείς αυξήσεις μισθών και παροχών σε τρόφιμα. Μεταξύ των στενών συνεργατών του στην Ραδιοφωνία ήταν η Σίτσα Καραϊσκάκη, μία από τις μεγαλύτερες ελληνικές προσωπικότητες που υποστήριξαν την εθνικοσοσιαλιστική ιδεολογία.

Ο Βουλπιώτης συμμετείχε στο διοικητικό συμβούλιο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής μαζί με τους Μανώλη Καλομοίρη, Οδυσσέα Λάππα, Τίμο Μωραϊτίνη, Άγγελο Τερζάκη, Νικόλαο Λάσκαρη και Θεόδωρο Συναδινό. Την ίδια εποχή η τότε σύζυγος του η Ελένη Ευγενίδη φέρεται πως αγόρασε 6 ακίνητα για 1-2 λίρες το καθένα. Ο Βουλπιώτης φέρεται να υπήρξε στέλεχος του Ε.Δ.Ε.Σ. -η Λουκία Ζέρβα σύζυγος του Ναπολέοντα Ζέρβα ήταν για χρόνια ιδιαιτέρα γραμματέας του στην Α.Ε.Ρ.Ε., οργάνωση που διασπάστηκε επίσημα τον Οκτώβριο του 1943 και τον επόμενο μήνα ο Ναπολέων Ζέρβας αποκήρυξε κάποια από τα στελέχη της ως προδότες με τοιχοκολλήσεις στους δρόμους της Αθήνας. Παράλληλα σε τηλεγράφημά του ο Ζέρβας, ανέφερε: «...Εκφράζομεν βαθυτάτην λύπην μας διότι ακόμη συζητείται ζήτημα συνδέσμου μας με ξένους προς εθνικήν μας οργάνωσιν Στόπ. Ουδείς άλλος εκτός καθηγητού Πανεπιστημίου Ζέρβα Λεωνίδα μας εκπροσωπεί Αθήνας Στόπ. Τριμελής διοικούσα Επιτροπή ΕΔΕΣ αποτελείται από εμέ, Πυρομάγλου και Ζέρβαν Λεωνίδαν Στόπ. Μέλη οργανώσεως ΕΔΕΣ ουδεμίαν σχέσιν έχουν με προδότες όπως Βουλπιώτης Στόπ. Τούτον εφημερίδες μας εις Αθήνας εχαρακτήρισαν ως ποταπόν προδότην Στόπ» [11].

Όπως αποκάλυψε ο Βουλπιώτης, η Δήμητρα Μεσσάλα και ο Μπρέκερ βοήθησαν με διάφορους τρόπους την Ελλάδα στη διάρκεια της κατοχής της από τις δυνάμεις του Άξονα, ενώ ο Πέτρος Χάρης, διευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού «Νέα Εστία», αλλά και η Λιλή Ιακωβίδη προσωπική παιδική φίλη της Μιμίνας Μεσσάλα, κουμπάρα στο γάμο και νονά της μοναχοκόρης του Βενέζη, αναφέρει [12] την επιτυχή προσπάθεια της Δήμητρας από το Βερολίνο, το 1944, προκειμένου να απελευθερωθεί ο εθνικιστής συγγραφέας Ηλίας Βενέζης. Ο Βουλπιώτης, στη διάρκεια της κατοχής, διατηρούσε ερωτική σχέση με την Εντίθ, την σύζυγο του Καρόλου Κλόντιους, που ήταν πρώτη εξαδέλφη του Χίμλερ, η οποία του αποκάλυψε σημαντικά μυστικά για τον ορυκτό πλούτο της Ελλάδος. Ο Κλόντιους ήταν ειδήμων στα οικονομικά και ο κορυφαίος γνώστης των Ναζιστικών μυστικών. Η Εντίθ αποκάλυψε στον Βουλπιώτη ότι οι Γερμανοί είχαν τοποθετήσει μέσα σε ένα μεγάλο μαύρο ντοσιέ που κρατούσαν καλά φυλαγμένο σε σιδερένιο κιβώτιο μονής του Αγίου Όρους, όλες τις λεπτομέρειες για τον ορυκτό πλούτο του Ελληνικού Υπεδάφους. Η φύλαξη του κιβωτίου στο Άγιο Όρος έγινε κατ’ εντολήν του ίδιου του Αδόλφου Χίτλερ, προκειμένου να εκμεταλλευθεί τους θησαυρούς του Ελληνικού υπεδάφους, όταν θα κέρδιζε τον Πόλεμο. Σύμφωνα με τον Ιζαμπέλλα Παλάσκα, μετά τον Πόλεμο ο Βουλπιώτης μετέβη στο Άγιον Όρος, όπου αναζήτησε και δεν βρήκε το κιβώτιο, που πήραν μαζί τους στην Γαλλία δύο Ρώσοι μοναχοί και του παρέδωσαν κάποια χρόνια αργότερα.

Τάγματα ασφαλείας

Με προσωπική παρέμβαση του Γιάννη Βουλπιώτη αφέθηκε ελεύθερος από τις Γερμανικές αρχές κατοχής ο Άδωνις Κύρου, γιος του Αχιλλέα Κύρου εκ των εκδοτών της εφημερίδος «Εστία», που συνελήφθη με την κατηγορία ότι οργάνωσε τη δολοφονία του εθνικιστή φοιτητή Κίτσου Μαλτέζου. Σύμφωνα με όσα έγραψε ο Κύρου, σε σημείωμα του προς το Βρετανό επιτετραμμένο τον Ιανουάριο του 1944 «...ένα τμήμα του ΕΔΕΣ είχε συμφωνήσει επί μιας συνεννοήσεως με μίσθαρνα όργανα των γερμανών, είχε δεχθεί όπλα από την κυβέρνηση των Κουίσλινγκ και είχε τοποθετήσει αξιωματικούς του εις τα αξιοθρήνητα Τάγματα Ασφαλείας..» [13], όμως η μαρτυρία του Κύρου ελέγχεται, αν δεν είναι καθαρή συκοφαντία εναντίον του Ναπολέοντα Ζέρβα και των Ταγμάτων Ασφαλείας, καθώς βρίσκονταν ήδη σε αντιδικία με τον Ιωάννη Βουλπιώτη και τους εθνικιστές. Μετά την απελευθέρωση ο Αχιλλέας Κύρου κατέθεσε ως μάρτυρας κατηγορίας στη δίκη εναντίον του Βουλπιώτη γεγονός που ανάγκασε τον τελευταίο να δημοσιεύσει το κείμενο «Και τώρα προς Αχιλλέα Κύρου απάντησις».

Ο Βουλπιώτης σε συνεργασία με τους στρατηγούς και πολιτικούς Στυλιανό Γονατά, Θεόδωρο Πάγκαλο, Θεμιστοκλή Σοφούλη και το Νικόλαο Πλαστήρα που βρίσκονταν στη Γαλλία, συνέλαβε την ιδέα και πρωταγωνίστησε στη δημιουργία των Ταγμάτων Ασφαλείας. Αρχικά βολιδοσκόπησε τις προθέσεις των Γερμανών, χρησιμοποιώντας την φιλική του σχέση με τον Κρίστιαν φον Κλεμ, πρώην στρατιωτικό ακόλουθο της Γερμανίας στην Αθήνα, ο οποίος ενημέρωσε τον αρχηγό των Ες-Ες και στη συνέχεια προχώρησε στην ίδρυση τους με τη σύμφωνη γνώμη του Ιωάννη Ράλλη, που είχε αναλάβει πρωθυπουργός. Για το λόγο αυτό τον πρώτο καιρό της λειτουργίας τους τα μέλη των Ταγμάτων Ασφαλείας ήταν γνωστά και με την ονομασία «Βουλπιώτηδες». Τα Τάγματα Ασφαλείας συγκροτήθηκαν συμβάλλοντας στην αποφυγή της σοβιετικοποιήσεως της Ελλάδας αποκρούοντας τον κομμουνιστικό κίνδυνο που αντιπροσώπευαν το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ. Ο Βουλπιώτης είχε δηλώσει στον δημοσιογράφο Δημοσθένη Κούκουνα: «....η ιδέα για τη δημιουργία των Ταγμάτων Ασφαλείας στηριζόταν αποκλειστικά και μόνο στην προσπάθεια του αστικού καθεστώτος, δηλαδή στη μη κομμουνιστικοποίηση της Ελλάδας, όταν κάποια στιγμή θα απελευθερωνόταν από τους κατακτητές. ...{...}... Πράγματι, έγιναν παρεκτροπές και ακόμη, θα έλεγα, εγκληματικές πράξεις. Τέτοια όμως έγιναν και από την άλλη πλευρά, μάλιστα κατά κόρον, με τις δολοφονίες αθώων πολιτών. Ποιος μπορεί να έχει αντίρρηση ότι με τα Τάγματα Ασφαλείας δεν διασώσαμε το αστικό καθεστώς και δεν αφήσαμε την Ελλάδα να γίνει στάχτη;».

Ο Βουλπιώτης υπήρξε σύνδεσμος μετά του Δημητρίου Γληνού, πως ως εκπρόσωπος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος, είχε επαφές με την κυβέρνηση του Ιωάννη Ράλλη, με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας με τον ΕΔΕΣ Αθηνών. Ο Δημήτριος Γληνός αρχικά επισκέφθηκε τον Βουλπιώτη ο οποίος ενημέρωσε εγγράφως τον Ιωάννη Ράλλη, στις 25 Μαΐου 1943. Στην αναφορά του Βουλπιώτη προς τον Ράλλη, που επιβεβαιώνει και την παρέμβαση του Κωνσταντίνου Λογοθετόπουλου υπέρ του Γληνού, μεταξύ άλλων, αναφέρεται: «....Προ μιας εβδομάδος, ως σας ανεκοίνωσα, με επεσκέφθη ο κ. Γληνός, όστις, ως γνωρίζετε και υμείς, είναι εν ενεργεία Γεν. Γραμματεύς του ΚΚΕ. Ούτος δεν έχει συλληφθή παρά των αρχών κατοχής τη εγγυήσει του κ. Λογοθετοπούλου, ότι από μακρού χρόνον απέχει της ενεργού πολιτικής. ...{...}.... Με τον κ. Γληνόν, με συνδέει από πολλών ετών αμοιβαία φιλία και εκτίμησις… Κατά την τελευταίαν του επίσκεψιν λοιπόν ο κ. Γληνός αφ’ ου ως σας ανέφερα και προφορικώς με ηρώτησε ποιοι ήσαν οι λόγοι οι οποίοι σας ήγαγον εν τη πραγματικότητι εις την ανάληψιν της Πρωθυπουργίας και αφ’ ου τω εξήγησα λεπτομερώς και σύμφωνα με την αλήθειαν, ότι δηλ. μόνον η διαγωγή και αι προθέσεις του ΚΚΕ σας ήγαγον εις την απόφασιν αυτήν, μου ανεκοίνωσεν, ότι έρχεται εξουσιοδοτημένος από το ΚΚΕ όπως με παρακαλέση αν θα ήμην διατεθειμένος να μεσολαβήσω όπως καταβληθή προσπάθεια συνεννοήσεως μεταξύ του ΚΚΕ και του ΕΔΕΣ Αθηνών.» [14]. Σχετικά με το θέμα αυτό γράφει ο Κούκουνας: «....Ο Βουλπιώτης όμως προχώρησε και παραπέρα.... Αφού πρώτα είχε διεισδύσει στον ΕΔΕΣ Αθηνών, την ηγεσία του όποιου είχε δέσει υπό τον απόλυτο έλεγχό του, πέτυχε να προσεταιρισθεί -μέσω του στρατηγού Θεοδώρου Πάγκαλου, του άλλοτε δικτάτορα- τον ειδικό απεσταλμένο της Κυβερνήσεως Μέσης Ανατολής Ιωάννη Τσιγάντε, ο οποίος, έχοντας ευρύτατες εξουσιοδοτήσεις από τον τότε αντιπρόεδρο της Κυβερνήσεως Παναγιώτη Κανελλόπουλο, είχε προσανατολιστεί στην αποδοκιμασία του Ε.Α.Μ. και στην αποδοχή της ιδρύσεως των Ταγμάτων Ασφαλείας, ίσως μέσα σ’ ένα πιο πανεθνικό πλαίσιο. Εξ αιτίας αυτού τον λόγου, το Κ.Κ.Ε. πανικοβλήθηκε. Και έστειλε τον Δημήτρη Γληνό ατό σπίτι του Βουλπιώτη για να βολιδοσκοπήσει και να κερδίσει χρόνο....».

Απελευθέρωση / Δικαστήρια Δοσιλόγων /Συμμοριτοπόλεμος

Δ.Σ. Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Το 1944, αμέσως μετά την απελευθέρωση, οι εταιρίες του Βουλπιώτη επιτάχθηκαν ως εχθρικές προς την Ελλάδα, ενώ ο ίδιος συνελήφθη στα μέσα Μαρτίου του 1944, από τον ίδιο τον Διοικητή της Αστυνομίας Άγγελο Έβερτ, και κρατήθηκε για χρονικό διάστημα δεκαοκτώ μηνών, αρχικά στην Γενική Ασφάλεια και στη συνέχεια στις φυλακές της Καλλιθέας. Εναντίον του Βουλπιώτη απαγγέλθηκε η κατηγορία της προδοσίας και τον Φεβρουάριο του 1946, παραπέμφθηκε να δικαστεί στο Α' Ειδικό Δικαστήριο Δοσίλογων [15]. Σύμφωνα με την αθηναϊκή εφημερίδα «Τα Νέα» [16], το κατηγορητήριο που απαγγέλθηκε εναντίον του, «... (ο Ιωάννης Βουλπιώτης) ...παραπέμπεται ίνα δικασθεί ότι ενίσχυσε την πολεμικήν προσπάθεια του εχθρού και εξήρεν το έργον αυτού διά του ραδιοφώνου ενσπείρων την ηττοπάθειαν μεταξύ του ελληνικού λαού. Κατέδωκεν έλληνας πολίτας και αξιωματικούς εις τον εχθρόν, εκμεταλλευόμενος δε την γερμανομάθειάν του και την θέσιν του συνήψε μετά της γερμανικής εταιρείας Τελεφούνκεν εις την οποίαν παρέδωκεν όλους τους ελληνικούς ραδιοσταθμούς..».

Οι κατηγορίες δεν αποδείχθηκαν και απαλλάχθηκε ομόφωνα, κυρίως χάρη στις ευνοϊκές καταθέσεις των μαρτύρων και στη μαρτυρία [17] του πολιτικού Πάνου Χατζηπάνου, πρόεδρου του Υπάτου Συμβουλίου του Ελληνικού Τεκτονισμού, όμως ο εισαγγελέας Γεώργιος Βελούζος δεν αποδέχθηκε την αθώωση και παρέπεμψε την υπόθεση σε εκ νέου εκδίκαση. Στη δεύτερη δίκη η οποία άρχισε στις 11 Φεβρουαρίου 1948 [18] και στηρίχθηκε σε μαρτυρία που προήλθε από το συνεργάτη των S.S. Ιάσονα Μανδηλάρη -που δικάστηκε και καταδικάστηκε τον Μάρτιο του 1945 και στη δίκη του κατονόμασε ως συνεργάτες των Γερμανών τον Γιάννη Βουλπιώτη και το γιατρό Νικόλαο Χριστοφοράκο, τον οποίο αποκαλεί «γιατρό των S.S.». Η απόφαση των δικαστών για το Βουλπιώτη, εκδόθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 1948 [19] και ήταν παμψηφεί αθωωτική λόγω αμφιβολιών, ενώ ο Βουλπιώτης αθωώθηκε επίσης και από την κατηγορία του παράνομου πλουτισμού κατά τη διάρκεια της κατοχής, αφού έχασε μεγάλο τμήμα της περιουσίας που κατείχε πριν από τον πόλεμο, καθώς οι μάρτυρες υπερασπίσεως του, σύμφωνα με την Ιζαμπέλλα Παλάσκα-Βουλπιώτη στο αρχείο του πατέρα της βρέθηκαν πάνω από 1.500 ευχαριστήριες επιστολές ανθρώπων που διασώθηκαν από τον ίδιο, κατέθεσαν ότι τους έσωσε από το εκτελεστικό απόσπασμα. Ο Βουλπιώτης διαδραμάτισε σημαντικό παρασκηνιακό ρόλο στην τελική έκβαση του συμμοριτοπολέμου και την επικράτηση του Ελληνικού στρατού καθώς η προσωπική του σχέση με τον Γερμανό Καρλ Κλόντιους, ο οποίος τότε -μετά τη μεταπήδηση του από το εθνικοσοσιαλιστικό στο σταλινικό στρατόπεδο- ήταν επικεφαλής της Σοβιετικής οικονομικής αποστολής στην Γιουγκοσλαβία του Τίτο, βοήθησε στη διακοπή της χρηματοδοτήσεως του αποκαλούμενου Δ.Σ.Ε. από το Βελιγράδι.

Μεταπολεμική δράση

Μετά την αθώωσή του στην Ελλάδα ο Βουλπιώτης κατέφυγε στην Ιταλία, όπου με την βοήθεια φίλων του δημιούργησε οικοδομική επιχείρηση και ασχολήθηκε με την ανοικοδόμηση της ιταλικής πρωτεύουσας, χτίζοντας μια νέα περιουσία. Όταν οι συμμαχικές δυνάμεις στη Γερμανία παρέδωσαν την εξουσία στο νέο ομοσπονδιακό κράτος της Δυτικής Γερμανίας ο Βουλπιώτης επέστρεψε στο Βερολίνο και το 1950 η Siemens του ανανέωσε την εμπιστοσύνη της και τον έστειλε στην Ελλάδα ως εκπρόσωπό της. Το 1952 η κυβέρνηση του Αλέξανδρου Παπάγου ζήτησε τη βοήθειά του για την προσέλκυση γερμανικών πιστώσεων και επενδύσεων ενώ εμπειρογνώμονες εκπόνησαν σχέδιο για να απορροφηθούν πιστώσεις 200 εκατομμυρίων μάρκων και παρατάθηκε, μεταξύ άλλων, έως τις 31 Μαρτίου 1955 η προθεσμία για να χρησιμοποιηθούν οι πιστώσεις για έργα της Δ.Ε.Η. στην Πτολεμαΐδα και παράλληλα εξασφαλίστηκε η εξαγωγή καπνών και ξηρών καρπών στην τότε Δυτική Γερμανία. Στις συνομιλίες που ακολούθησαν η Ελληνική κυβέρνηση ανέλαβε την υποχρέωση να αποδώσει τις γερμανικές περιουσίες που είχαν κατασχεθεί μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο.

Στις 16 Νοεμβρίου 1954 η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος του Σπύρου Μαρκεζίνη υπέβαλε αίτημα να συζητηθούν οι ελληνογερμανικές συμφωνίες και η συζήτηση άρχισε στις 24 Νοεμβρίου. Σύμφωνα με τον ιστορικό Σπύρο Λιναρδάτο, ο Βουλπιώτης είχε παραδώσει κείμενο στον πρωθυπουργό Αλέξανδρο Παπάγο, το οποίο δέσμευε την κυβέρνηση, όμως ο Υπουργός Θάνος Καψάλης, στενός συνεργάτης του Μαρκεζίνη που τον διαδέχθηκε στο υπουργείο Συντονισμού, έδωσε στον πρωθυπουργό διορθωμένο κείμενο από το οποίο δεν προέκυπτε δέσμευση. Ο Βουλπιώτης με επιστολή του καταγγέλλει ότι ο Μαρκεζίνης τον είχε παρακαλέσει να πείσει τους Γερμανούς να μην κάνουν λόγο για τις επιστολές και υποσχέθηκε ότι όταν επανέλθει στην εξουσία θα τακτοποιούσε τις εκκρεμότητες. Ο Παπάγος ύστερα από σχετική εισήγηση του υπουργού Εργασίας δέχθηκε τον Βουλπιώτη με την ταυτόχρονη παρουσία των υπουργών Γονή και Καψάλη, ενώ στις 24 Νοεμβρίου 1954 ο πρώην υπουργός Καραθόδωρος δηλώνει από το βήμα της Βουλής: «...Εφθάσαμεν να συζητάμε με τον Βουλπιώτη. Δεν έχομεν τώρα παρά να καλέσωμεν και τα SS. Επί 20 μήνες που ήμουν υπουργός Συγκοινωνιών ούτε εγνώρισα ούτε με εγνώρισεν ο κ. Βουλπιώτης, όστις σήμερον ποιεί τας διατριβάς του εις το υπουργείον Συγκοινωνιών...».

Τον Αύγουστο του 1955 η υπόθεση επανήλθε στο προσκήνιο, όταν ο Βουλπιώτης με επιστολή του κατηγόρησε τον υφυπουργό Συγκοινωνιών, Κορίνθιο πολιτικό και μετέπειτα πρόεδρο της Βουλής, Κωνσταντίνο Παπακωνσταντίνου, ότι καθυστερεί να υπογράψει τη σύμβαση για την προμήθεια 50.000 τηλεφωνικών συσκευών και ότι με μεσολαβητή έναν πρώην αγροφύλακα του ζήτησε 10.000 δολάρια ως προμήθεια για την υπογραφή της συμβάσεως. Από τη δική του πλευρά ο Παπακωνσταντίνου αποκάλυψε ότι ο Βουλπιώτης ζήτησε να τον προσλάβουν ως τεχνικό σύμβουλο στον ΟΤΕ για μία δεκαετία με αμοιβή ένα εκατομμύριο δολάρια και υπέβαλλε ταυτόχρονα την παραίτηση του που δεν έγινε δεκτή, ενώ προχώρησε στην υποβολή μηνύσεως κατά του αγροφύλακα και του Βουλπιώτη, ο οποίος δήλωσε ότι υπάρχουν μεσάζοντες, οι οποίοι δεν έχουν σχέση με τον υφυπουργό, ενώ παραδέχθηκε ότι ζήτησε ένα εκατομμύριο δολάρια για την εταιρεία. Η υπόθεση προκάλεσε τη διάσπαση του κόμματος «Ελληνικός Συναγερμός» και κατέληξε στις δικαστικές αίθουσες ένα μήνα πριν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής διαδεχθεί τον Παπάγο. Η υπόθεση εκδικάστηκε στις 4 Οκτωβρίου 1955 στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, με μάρτυρες κατηγορίας τους Κωνσταντίνο Καραμανλή, Παναγιώτη Κανελλόπουλο, Παναγιώτη Παπαληγούρα, Λάμπρο Ευταξία και ο Βουλπιώτης καταδικάστηκε σε φυλάκιση 18 μηνών. Η ποινή που του επιβλήθηκε δεν είχε ανασταλτικό αποτέλεσμα ενώ παρέμεινε ίδια και μετά την προσφυγή του στο Εφετείο, που έγινε την ίδια ημέρα. Ακολούθησε ο εγκλεισμός του Βουλπιώτη στις φυλακές, όπου παρέμεινε για χρονικό διάστημα ενός έτους.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Διαβάστε τα λήμματα

Βιβλιογραφία

  • «Άγγελος ή Δαίμονας-Ο αμφιλεγόμενος πατέρας μου», Ιζαμπέλλα Παλάσκα, Εκδοτικός Οίκος «Λιβάνη», Αθήνα, 2012 [20]
  • «Τα χρόνια της Θύελλας», Ιζαμπέλλα Παλάσκα, Εκδοτικός Οίκος «Λιβάνη», Αθήνα 2014,
  • «Η γερμανική και η ιταλική προπαγάνδα πριν και κατά την Κατοχή 1941-1944», Δημοσθένης Κούκουνας, Πάτρα 1981
  • «Η ελληνική οικονομία κατά την Κατοχή και η αλήθεια για τα κατοχικά δάνεια», Δημοσθένης Κούκουνας, Εκδόσεις «Ερωδιός».

Παραπομπές

  1. [«Άγγελος ή Δαίμονας-Ο αμφιλεγόμενος πατέρας μου», Ιζαμπέλλα Παλάσκα, εκδόσεις «Λιβάνης», Αθήνα, 2012]
  2. [Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης και η δίκη του (1824): Αφορμές, πρωταγωνιστές και ετυμηγορία]
  3. [Η Βούλπη Ευτυτανίας στη διαδρομή της Ιστορίας, σελίδες 55η κ.ε.]
  4. [Κατάλογος εκλεχθέντων επαρχιακών συμβούλων επαρχίας Μεσολογγίου. Φύλλο Εφημερίδος της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος, αριθμός 15, 7 Μαΐου 1847, σελίδα 2η.]
  5. [O Δημήτριος Βουλπιώτης γεννήθηκε το 1841 στο Μεσολόγγι του Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Σπούδασε Νομικά και άσκησε δικηγορία στο Μεσολόγγι, όπου το 1866 αναφέρεται μεταξύ των ιδρυτικών μελών και πρώτος αντιπρόεδρος του εκεί Δικηγορικού Συλλόγου. Το 1873 εκλέχθηκε για πρώτη φορά και ως το 1895 εκλέχθηκε συνολικά δέκα φορές Βουλευτής Ευρυτανίας. Κατά της πρώτης του εκλογής κατατέθηκε ένσταση νομιμότητος, η οποία απορρίφθηκε, από εκλογέα καθώς ο ίδιος είχε γεννηθεί στο Μεσολόγγι και σύμφωνα με τον τότε εκλογικό νόμο αυτό αποτελούσε εκλογικό κώλυμα. Διετέλεσε υπουργός Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση του Επαμεινώνδα Δεληγεώργη (το 1876). Μετά τον θάνατο Δεληγεώργη ο Βουλπιώτης συντάχθηκε με τον Χαρίλαο Τρικούπη και ορίστηκε υπουργός Παιδείας (από το 1883 έως το 1886) και Δικαιοσύνης (από το 1886 έως το 1890) στις κυβερνήσεις του. Την εποχή του Χαρίλαου Τρικούπη συνέβαλε στην χάραξη της παραμεγδόβιας οδού. Το όνομα του αναφέρεται για τη συμβολή του σε έργα υποδομής, βατούς δρόμους, γέφυρες κυρίως στη Δυτική Ευρυτανία. Κατά τη διάρκεια της υπουργίας του ιδρύθηκαν νέα δημοτικά σχολεία καθώς και το πρώτο πρακτικό Λύκειο στην Αθήνα. Μετά την αποτυχία του στις εκλογές του 1899 ο Δ. Βουλπιώτης αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική και στις 19 Αυγούστου 1899 τοποθετήθηκε στη θέση του Βασιλικού Επιτρόπου της Ιεράς Συνόδου, όμως στη συνέχεια επιλέχθηκε ως γενικός Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Δημοσθένης Γούλας, Ευρυτάνας πολιτικός και συγγραφέας, στο βιβλίο του «Οι χωριανοί μου», «...Αν οι βουλευτές μας κι οι πολιτευόμενοι δεν κατεβούν απ τα σύγνεφα και δεν κοιτάξουν με όσο ενδιαφέρον χρειάζεται το μαρτυρικό λαό της Ρούμελης σήμερα ιδίως που τα έχασε όλα, φοβάμαι πως θα κινδυνεύσουν να πάθουν ότι έπαθε κάποτε, γύρω στο 1873, ο Βουλπιώτης, Βουλευτής της Ευρυτανίας, που οι Ντάληδες τον κρέμασαν με το καρέλι στη Μέγδοβα, για να τον αναγκάσουν να τους ορκιστεί πως θα τους φτιάξει το γιοφύρι». Ο Δημήτριος Βουλπιώτης πέθανε το 1914 στην Αθήνα.]
  6. [Δημήτριος Βουλπιώτης του Σπυρίδωνος Ελεγκτικό Συνέδριο.]
  7. [Περιοδικό «Παρνασσός», Ιανουάριος-Μάρτιος 1964, σελίδες 67η-91η.]
  8. [Προ 50ετίας Εφημερίδα «Εμπρός», 14 Δεκεμβρίου 1950, σελίδα 2η.]
  9. [Αντιπρόσωπος της Siemens στην Ελλάδα, μέχρι το 1931, ήταν ο Αλέξανδρος Ζαχαρίου. Μέχρι και το 1938, τη χρονιά του θανάτου του, ο ίδιος ήταν αντιπρόσωπος και της Telefunken. Το 1939 οι δυο εταιρείες απέκτησαν και πάλι κοινή εκπροσώπηση στην Ελλάδα. Η γερμανική οικονομική και πολιτική διείσδυση στην Ελλάδα τη δεκαετία 1920-1930 Μαρία Δημητριάδου-Λουμάκη 2010, Η γερμανική οικονομική και πολιτική διείσδυση στην Ελλάδα τη δεκαετία 1920-1930. Διδακτορική διατριβή. Αθήνα: Πάντειο Πανεπιστήμιο. σελίδες 262 & 263.]
  10. [Το κείμενο της αρχικής σύμβασης του Ιανουαρίου 1938 και του κυρωτικού Ν.Δ. 126/41 αναδημοσιεύθηκε, συνοδευόμενο και από γερμανική μετάφραση στο Φ.Ε.Κ. Α 153/17-6-1942. Στη συνέχεια με νεώτερο Ν.Δ. κυρώθηκε νέα σύμβαση του Βουλπιώτη με την ελληνική κατοχική κυβέρνηση, που συνήφθη τον Ιανουάριο του 1942 και αναφερόταν σε οικονομικά και διαδικαστικά θέματα στο Φ.Ε.Κ. Α 154/18-6-1942.]
  11. [ΕΔΕΣ Αθηνών-η διάσπαση Ελληνικά Χρονικά]
  12. [Πρώτη επαφή με τον άρρωστο Ηλία Βενέζη Περιοδικό «Νέα Εστία», τεύχος 1139, σελίδες 50η-51η.]
  13. [Μυστικά Αρχεία του Φόρεϊν Όφφις. Εφημερίδα Ακρόπολις, φύλλο 3ης Μαΐου 1972.]
  14. [Η πρωτότυπη επιστολή του Ιωάννη Βουλπιώτη, είναι δημοσιευμένη στο βιβλίο του ιστορικού ερευνητή Δημοσθένη Κούκουνα, «Οι μυστικές διαπραγματεύσεις του ΕΑΜ με την κυβέρνηση Ιωάννη Ράλλη και η διάσπαση του ΕΔΕΣ».]
  15. [Στη φυλάκιση του Βουλπιώτη στη Γενική Ασφάλεια και στις Φυλακές Καλλιθέας καθώς και τις δίκες του από Δικαστήριο Δωσιλόγων γράφει η κόρη του, η Παλάσκα, Ιζαμπέλλα στο βιβλίο της «Τα χρόνια της Θύελλας», Εκδοτικός Οίκος «Λιβάνη», Αθήνα 2014, σελίδες 54η-109η και 188η-192η.]
  16. [Εφημερίδα «Τα Νέα», 22 Φεβρουαρίου 1946]
  17. [Πρακτικά, τόμος 3/1946, σελίδες 273η-277η, 21η & 22α Φεβρουαρίου 1946.]
  18. [Επανελήφθη χθες η δίκη του Βουλπιώτη Εφημερίδα «Εμπρός», 12 Φεβρουαρίου 1948, σελίδα 6η.]
  19. [Ηθωώθη Εφημερίδα «Εμπρός», 17 Φεβρουαρίου 1948, σελίδα 2η.]
  20. [Ιζαμπέλλα Παλάσκα: «Άγγελος ή Δαίμονας-Ο αμφιλεγόμενος πατέρας μου» Η παρουσίαση του βιβλίου]