Μικέλης Άβλιχος

Ο Μικέλης ή Μιχάλης Άβλιχος, Έλληνας ελευθεριακός σατιρικός ποιητής, γεννήθηκε στις 18 Μαρτίου 1844 στο Ληξούρι της Κεφαλλονιάς και πέθανε στις 30 Νοεμβρίου 1917, από καρκίνο του λάρυγγα στο νοσοκομείο Αργοστολίου. Η σωρός του μεταφέρθηκε και τάφηκε στο Ληξούρι.

Μιχάλης 'Αβλιχος

Βιογραφία

Ήταν γόνος της εύπορης οικογένειας του Γεωργίου Θεοδώρ. Άβλιχου και της Ειρήνης Σπυρίδωνος Κουρούκλη και είχε έναν αδελφό, το ζωγράφο Γιώργο Άβλιχο. Φοίτησε στο «Πετρίτσειο Γυμνάσιο» Ληξουρίου χωρίς να αποφοιτήσει, και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στη Βέρνη της Ελβετίας για να σπουδάσει φιλολογία στο εκεί πανεπιστήμιο. Μετά τις σπουδές του ταξίδεψε στη Ζυρίχη, στο Παρίσι, τη Ρώμη, τη Νεάπολη και τη Βενετία, για περισσότερα από δέκα χρόνια. Μιλούσε άριστα Ιταλικά, Γαλλικά, Γερμανικά και Ισπανικά, τα οποία διδάχθηκε από το φίλο του Αγαμέμνονα Λοβέρδο, έμπορο στη Βαρκελώνη. Πριν την επιστροφή του στην Κεφαλλονιά, παρέμεινε για λίγους μήνες στην Κέρκυρα, για λόγους υγείας.

Επέστρεψε στην Κεφαλλονιά το 1872 έχοντας ασπασθεί τον αναρχισμό, στις ιδέες του οποίου προσχώρησε ως φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης, όταν γνώρισε και έγινε μαθητής του Μιχαήλ Μπακούνιν, έγινε μέλος της Α΄ Διεθνούς, ενώ δεν έχει εξακριβωθεί αν πήρε μέρος στα γεγονότα της «Κομμούνας των Παρισίων». Στη γενέτειρά του δεν μπορούσε να υποφέρει το καθυστερημένο περιβάλλον της τοπικής κοινωνίας, καθώς οι άνθρωποι ήταν προσηλωμένοι στα ήθη της περιορισμένης επαρχιακής ζωής και ευτυχισμένοι μέσα στην άγνοιά τους. Ανέλαβε να αφυπνίσει τους συμπατριώτες του, χρησιμοποιώντας, όπως ο Ανδρέας Λασκαράτος, το όπλο της σάτιρας, ενώ γνωρίσθηκε και συνεργάσθηκε για ένα διάστημα με τον Παναγιώτη Πανά και τον Aριστοτέλη Bαλαωρίτη, που είχε τότε επηρεασθεί από τον αναρχισμό.

Ήταν άθεος, επαναστάτης και τέκτονας κυρίως όμως ήταν πράος και καταδεκτικός, συμπαθής δάσκαλος και αγαπητός φίλος για τους Ληξουριώτες, όμως η καυστική σάτιρά του απομάκρυνε, κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του, πολλούς φίλους από κοντά του. Στο μεγάλο ποίημά του «Πινακοθήκη της κολάσεως», όπου κόλαση είναι μια μαυροφορεμένη γυναίκα και ο ίδιος ο ποιητής ένας ζωγράφος, που του ανατέθηκε η διακόσμηση του σαλονιού της, ζωγραφίζει τις προσωπογραφίες όλων των προσώπων που μισεί, μαζί και του αδερφού του, με αποτέλεσμα να εξεγερθούν εναντίον του οι συμπατριώτες του και αναγκάστηκε αν και ήταν ηλικιωμένος και άρρωστος, έπασχε από χρόνια αδράνεια των εντέρων, να εγκαταλείψει το Ληξούρι και να εγκατασταθεί στο Αργοστόλι. Το φθινόπωρο του 1917 ασθένησε και λόγω του ναυτικού αποκλεισμού που είχε επιβάλλει στο νησί ο αγγλο-γαλλικός στόλος, νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο του Αργοστολίου, όπου και πέθανε, χωρίς να προλάβει να ολοκληρώσει το έργο «Η πινακοθήκη της Κολάσεως».

Εργογραφία

Είναι ο τελευταίος εκπρόσωπος της Επτανησιακής ποιητικής σχολής και συνεχιστής του έργου του Ανδρέα Λασκαράτου, αν και δεν διαθέτει ούτε τη δύναμη ούτε την εκφραστική ευστοχία του. Το ποιητικό του έργο, είναι λιγοστό, καθώς μετά βίας ξεπερνάει ένα βιβλίο εκατό σελίδων. Σπάνια υπέγραφε τα ποιήματά του και χρησιμοποίησε περί τα 25 διαφορετικά ψευδώνυμα, όπως «Φιλαλήθης Ατσαλένιος», «Μοναχός Ακάκιος Παιγνιδογάτσουλος», «Ενας ειλικρινής Ριζοσπάστης», «Ιερεμίας Περίδρομος», «Σφογγαράκης», «Αμήν», «Χλωροκούκης», «Τρελλάκης» , όμως από την περίοδο 1912-1913 έδινε ενυπόγραφους στίχους στο περιοδικό «Zιζάνιο». Τα ποιήματά του ήταν ανέκδοτα σκορπισμένα σε εφημερίδες, περιοδικά και χειρόγραφα, που είχαν οι φίλοι του και το 1959 συγκεντρώθηκαν και εκδόθηκαν σε έναν τόμο, από το Χαρ.Λιναρδάτο στο μικρό έργο με τίτλο

• «Μικέλης Άβλιχος. Τα ποιήματα» ,

με κριτικό σημείωμα του Kωστή Παλαμά και μια πληρέστερη βιογραφία του από τον Eπαμεινώνδα Mάλαινο, ο οποίος αναφέρει ότι είχε θρησκευτικές αντιλήψεις και ότι ο αναρχισμός του ήταν κάπως ιδιότυπος. Η σάτιρα του έχει κυρίως κοινωνικό περιεχόμενο, ενώ ο ίδιος ομολογεί στην «Πινακοθήκη της κολάσεως»: «... με πίσσα και με θειάφι γράφω». Θεωρούσε τη σάτιρα κριτική και έλεγε χαρακτηριστικά «...Για να σατιρίσεις ένα πρόσωπο, σημαίνει πως του κάνεις πρώτα κριτική και το συμπέρασμά σου το λες με στίχους».

Ο Βλάσης Γαβριηλίδης, ιδρυτής, εκδότης και διευθυντής της αθηναϊκής εφημερίδας «Ακρόπολις» τον είχε ονομάσει «Αρχίλοχον» και «λαξευτήν του στίχου», ενώ έλεγε για το έργο του ποιητή «...εάν μίαν ημέρα ιδούν το φως τα ποιήματα του Άβλιχου, ένας πλανήτης πρώτου μεγέθους θ’ αναλάμψη στον Ιονικόν ορίζοντα...».

Γλώσσα του έργου του είναι η δημοτική, την οποία θεωρούσε προάγγελο της εθνικής αναγεννήσεως και στα ποιήματά του παρουσιάζεται ως αντίπαλος του καθαρευουσιάνου Γιώργου Μιστριώτη και φίλος του πατριάρχη του δημοτικισμού Γιάννη Ψυχάρη. Από την αλληλογραφία του, την οποία δημοσίευσε ο Γιώργος Αλισανδράτος, προκύπτει ότι είχε αναπτύξει φιλία και με τον Κωστή Παλαμά, τον οποίο είχε καλέσει για επίσκεψη, στο Ληξούρι.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Μικέλης Άβλιχος Περιοδικό «Νουμάς», Φύλλο 683, 9 Μαΐου 1920,
• Μικέλης Άβλιχος Σελίδα αφιερωμένη στον ποιητή

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org