Μιχαήλ Πάσσαρης
Ο Μιχαήλ Πάσσαρης, Έλληνας εθνικιστής, ανώτατος αξιωματικός του Πεζικού με το βαθμό του αντιστρατήγου ε.α., αρχιτέκτονας και πολιτικός που διατέλεσε Υφυπουργός Αεροπορίας του Εθνικού καθεστώτος της «4ης Αυγούστου» επί πρωθυπουργίας του Ιωάννη Μεταξά, γεννήθηκε το 1881 και πέθανε στις 12 Μαρτίου 1945 στην Αθήνα. Η εξόδιος ακολουθία του τελέστηκε στις 13 Μαρτίου [1].
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Πατέρας του Μιχάλη ήταν ο Νικήτας Πάσσαρης. Ο Μιχαήλ Πάσσαρης φοίτησε και αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων.
«Στρατιωτικός Σύνδεσμος»
O στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος, στα «Απομνημονεύματα» του, ισχυρίζεται ότι, τον Οκτώβριο του 1908, μία ομάδα υπολοχαγών και ανθυπολοχαγών συγκεντρώθηκε στο σπίτι του και στη συγκέντρωση αποφασίσθηκε κατά η δημιουργία «Στρατιωτικού Συνδέσμου», ο οποίος θα επέβαλε εξωκοινοβουλευτική κυβέρνηση, με δικτατορική εξουσία, που θα υλοποιούσε πρόγραμμα, με σκοπό την ανασυγκρότηση των Ενόπλων Δυνάμεων. Λίγες ημέρες αργότερα, στο σπίτι του Πάγκαλου οκτώ αξιωματικοί προέβησαν στη σύσταση «Στρατιωτικού Συνδέσμου» κατωτέρων αξιωματικών ξηράς και θαλάσσης. Tο πρωτόκολλο υπέγραφαν ο τότε Ανθυπολοχαγός Πεζικού Πάσσαρης, ο επίσης Ανθυπολοχαγός Γρηγόριος Φαληρέας, οι υπολοχαγοί πεζικού, Xρήστος Χατζημιχάλης και Θεόδωρος Πάγκαλος, οι ανθυπίλαρχοι, Σωτήριος Ψύχας και Βασίλειος Παπάς, και οι ανθυπολοχαγοί μηχανικού, Ευθύμιος Κατσούλης και Δημήτριος Καθενιώτης. Σε αυτούς προστέθηκαν ο (μοναδικός) λοχαγός πεζικού, Κωνσταντίνος Σάρρος, καθώς και ο ανθυπολοχαγός πεζικού, Περικλής Γεωργακόπουλος.
Βαλκανικοί Πόλεμοι-Μικρά Ασία
Ο Πάσσαρης συμμετείχε στους Βαλκανικούς πολέμους της περιόδου 1912-13, στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο καθώς και στη Μικρασιατική εκστρατεία. Τον Δεκέμβριο του 1920 προήχθη στο βαθμό του Αντισυνταγματάρχη, ενώ τον Ιούνιο του 1922 ο τότε Συνταγματάρχης Πάσσαρης ανέλαβε τα καθήκοντα του Υπαρχηγού του Επιτελείου της Στρατιάς και επανεξέτασε τις μελέτες στις οποίες βασίστηκε η αμυντική διάταξη της Στρατιάς. Πρότεινε ριζικές λύσεις για την αναδιάταξη της Στρατιάς επί της αμυντικής τοποθεσίας και την ενίσχυση της γενικής εφεδρείας με τις ΙΙ, Χ και Ανεξάρτητη Μεραρχίες, οι οποίες θα αποσύρονταν από τη πρώτη γραμμή και θα συγκεντρώνονταν σε καθορισμένους χώρους, ώστε να μπορούν να αναλάβουν αποστολές αντεπιθέσεων. Πρότεινε η ΙΙ Μεραρχία να μεταφερθεί στη περιοχή του Μπαλ Μαχμούτ. Ο αρχηγός του επιτελείου της Στρατιάς υποστράτηγος Βαλέτας είπε ότι ο Πάσσαρης αγνοεί τις νέες μεθόδους άμυνας, ενώ ο Αρχιστράτηγος Γεώργιος Χατζηανέστης διαφώνησε με τα προτεινόμενα και αντί να ενισχύσει τη γενική εφεδρεία της Στρατιάς και να συγκροτήσει εφεδρεία για το Α’ Σώμα Στρατού, αφαίρεσε δυνάμεις δύο περίπου Μεραρχιών από τη Μικρά Ασία και τις μετέφερε στην Ανατολική Θράκη για να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη.
Ο Πάσσαρης παρέμεινε Υπαρχηγός ως τις 26 Αυγούστου του 1922 [2]. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή κατέθεσε ως μάρτυρας κατηγορίας κατά τη «Δίκη των Έξι». Αποστρατεύθηκε το 1922 για πολιτικούς λόγους και στη συνέχεια μετέβη στη Γαλλία όπου φοίτησε σε Πανεπιστήμιο στο Παρίσι [Ecole Speciale des Travaux Publics, du Batiment et de l'Industrie (Ecole de plein exercice)] και το 1927 έλαβε πτυχίο Αρχιτέκτονα με ειδικότητα έργα οδοποιΐας, τοπογραφικές μελέτες και υδραυλικά έργα [3]. Ο Πάσσαρης αποκαταστάθηκε το 1935 και προήχθη, αναδρομικά από το 1924, σε υποστράτηγο και από το 1929, σε αντιστράτηγο.
Καθεστώς 4ης Αυγούστου
Στις 5 Αυγούστου του 1936 διορίστηκε από τον Ιωάννη Μεταξά στη θέση του Υφυπουργού της Αεροπορίας [4] και παρέμεινε έως τις 2 Φεβρουαρίου του 1937, όταν αποχώρησε λόγω διαφωνίας με τον Μεταξά.
Το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου 1940 τμήμα Ελλήνων αξιωματικών αλλά και της πολιτικής ηγεσίας, με αρχηγό τον τότε υπαρχηγό του Γενικού Επιτελείου, στρατηγό Κωνσταντίνο Πλατή, επιχείρησε να οδηγήσει την Ελλάδα στο πλευρό του Άξονα. Οι ρίζες της κινήσεως ανάγονται στο Δεκέμβριο του 1939, όταν απομακρύνθηκε από την κυβέρνηση ο Περικλής Κάβδας, στενός συνεργάτης και προσωπικός φίλος του Ιωάννη Μεταξά, Υπουργός Γενικός Διοικητής Μακεδονίας-Θράκης. Στις 3 Μαΐου 1939 ο Μεταξάς αποφάσισε την απομάκρυνση του Κάβδα από την κυβέρνηση. Γύρω από τον Κάβδα συσπειρώθηκαν ο στρατηγός Κωνσταντίνος Πλατής που θεωρούσε μεγάλο σφάλμα την εναντίωση της Ελλάδος στις δυνάμεις του Άξονα, ο Θεόδωρος Σκυλακάκης, ο Πάσσαρης, υφυπουργός Αεροπορίας που απομακρύνθηκε τον Φεβρουάριο του 1937, ο διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Παύλος Καραπατέας, ο απόστρατος συνταγματάρχης Δημήτριος Πολύζος και ο άλλοτε εκδότης των εφημερίδων «Πρωινή» και «Εσπερινή» Αλέξανδρος Γιάνναρος. Η κίνηση φέρεται να εκδηλώθηκε στις αρχές του καλοκαιριού του 1940 κι είναι ενδεικτικές οι εγγραφές του Ιωάννη Μεταξά στο «Ημερολόγιο» του: 9 Ιουλίου 1940: [...] «Ζήτημα Πλατή. Χθες είχα λάβει αποφάσεις βαρειές για τους Στρατηγούς. Σήμερα τις διώρθωσα.» και στις 12 Ιουλίου 1940: [...] «Συνέχεια επεισοδίου Πλατή. Ζήτημα Παπάγου-Κορόζη.»
Οι υποψήφιοι κινηματίες μεθόδευαν την αντικατάσταση του αρχηγού του Γ.Ε.Σ. Αλέξανδρου Παπάγου από τον Κωνσταντίνο Πλατή, όπως ζήτησε ο ίδιος ο Πλατής στις 3 Ιουνίου του 1940, ενώ αναφέρεται και πιθανή ανάμιξη της γερμανικής πρεσβείας. Στην ίδια κίνηση φέρονται ότι συμμετείχαν ο Σωτήριος Γκοτζαμάνης, ο Στέφανος Στεφανόπουλος, ο Θεόδωρος Τουρκοβασίλης, ο Πέτρος Ράλλης, ο Περικλής Ράλλης, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης και πιθανόν ο Κωνσταντίνος Κοτζιάς. Ο Μεταξάς αντέδρασε άμεσα κι όλοι σχεδόν οι εμπλεκόμενοι αφού συνελήφθησαν στάλθηκαν εξορία. Στο διάγγελμα του για την επέτειο της 4ης Αυγούστου ο Μεταξάς αποκαλύπτει: «...Δεν ημπορώ παρά να οικτείρω τα παραπατήματα μερικών επιπολαίων και ανοήτων ανθρώπων, μετρωμένων άλλωστε εις τα δάκτυλα, οι οποίοι ...{...}... , απεφάσισαν ο καθένας των διά ίδιον αυτού λογαριασμόν και με διαφόρους ο καθείς των απόψεις, να δράσουν, προσφέροντες προς ξένους τας αηδείς αυτών υπηρεσίας, ...{...}... . Εθεώρησα καλόν ...{...}... , να καταστήσω τους ολίγους αυτούς αβλαβείς διά των πλέον επιεικών αστυνομικών μέτρων. ...{...}...».
Στις 6 Αυγούστου 1940 ο πρεσβευτής των Η.Π.Α. στην Αθήνα Λίνκολν Μακ Βη αναφέρει για το θέμα αυτό στο Στέητ Ντηπάρτμεντ: «...η αναστάτωση προκλήθηκε από πρόσωπα που δρουν φαινομενικά υπέρ των συμφερόντων της μιας μόνο πλευράς ...{...}... . Κατά πόσο δόθηκε πράγματι οποιαδήποτε ενθάρρυνση α' αυτούς από Γερμανούς και Ιταλούς πράκτορες, η πρεσβεία δεν μπόρεσε να ανακαλύψει, ...{...}... . Ακολουθεί ένας κατάλογος των ηγετικών προσωπικοτήτων που αναμίχθηκαν, ...[...}...». Στο διπλωματικό έγγραφο αναφέρονται τα ονόματα των Θεόδωρου Σκυλακάκη, Πλατή, Δημητρίου Πολύζου, Κοκκώνη, Στέφανου Στεφανόπουλου, Καραπατέα, Σωτηρίου Γκοτζαμάνη, Πάσσαρη και Αλέξανδρου Γιάνναρου. Σύμφωνα με όσα γράφει στα «Απομνημονεύματα» του ο Νικόλαος Λούβαρις για συμμετοχή στην ίδια συνωμοσία συνελήφθησαν ο εθνικιστής διανοούμενος Άριστος Καμπάνης, ο εθνικιστής δημοσιογράφος Φώτος Γιοφύλλης, ο Νικόλαος Γιοκαρίνης, μετέπειτα διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου στην Κατοχή, ο Κώστας Καιροφύλας αλλά και ο Ναπολέοντας Ζέρβας. Οι ύποπτοι για τη συνωμοσία συνελήφθησαν με απόφαση του Κωνσταντίνου Μανιαδάκη και παρέμειναν κρατούμενοι στις φυλακές Μακρυγιάννη, μέχρι την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα.
Τον Ιούνιο του 1941 μετά από καταγγελίες του Μιχαήλ Πάσσαρη, οι οποίες δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα «Ακρόπολις» [5], και στο πλαίσιο της εξετάσεως οικονομικών ατασθαλιών στη διάρκεια του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, από την κυβέρνηση του στρατηγού Γεωργίου Τσολάκογλου, κατηγορήθηκε ο Μιχαήλ Βυζάς για υπεξαίρεση 50.050 μάρκων στην αγορά τριών αεροσκαφών τύπου «Junkers 52» 3/m την 21η Δεκεμβρίου 1937 [6]. Τα αεροσκάφη, μετά την κατάληψη της Ελλάδος, κατασχέθηκαν από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής ως λεία πολέμου.
Συγγραφικό έργο
Ο Πάσσαρης έγραψε και δημοσίευσε το δίτομο έργο
- «Διάσπασις-Διάλυσις-Αιχμαλωσία», το 1934 στην Αθήνα.
Διαβάστε τα λήμματα
| |||||||||||||||
Παραπομπές
- ↑ Απέθανε χθες ο στρατηγός Πάσσαρης Εφημερίδα «Εμπρός» 14 Μαρτίου 1945, σελίδα 2η.
- ↑ Σύνθεση της Στρατιάς Μικράς Ασίας τον Αύγουστο του 1922.
- ↑ [«Τεχνική Επετηρίς της Ελλάδος», τόμος Β΄, εκδόσεις «Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος», Αθήνα 1934, επιμέλεια Νίκος Κιτσίκης.]
- ↑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΕΤΑΞΑ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης.
- ↑ [Εφημερίδα «Ακρόπολις», φύλλα της 22ας, 25ης, 27ης και 29ης Ιουνίου, καθώς και τα φύλλα της 1ης, 2ας, 12ης, 26ης, 28ης και 29ης Ιουλίου 1941.]
- ↑ [Tα 50.050 μάρκα για τα οποία κατηγορήθηκε ο Μιχαήλ Βυζάς αφορούσαν το κόστος των εργασιών στα «Junkers 52» για την μετατροπή τους σε βομβαρδιστικά σε περίοδο πολέμου. Τα αεροσκάφη δεν χρησιμοποιήθηκαν σε επιχειρήσεις βομβαρδισμού και θεωρήθηκε ότι οι μετατροπές δεν είχαν πραγματοποιηθεί, καθώς και ότι ο Βυζάς με τον συνεργάτη του Μποζώνη υπεξαίρεσαν τα χρήματα. Το αρχικό κόστος αγοράς των αεροσκαφών ήταν 683.013 μάρκα ενώ οι μετατροπές κόστισαν 55.050, σύνολο 738.063 μάρκα=30.629.616 δραχμές της εποχής.]
