Νικόλαος Σπέντζας

Ο Νικόλαος Σπέντζας Έλληνας εθνικιστής νομικός και πολιτικός που διατέλεσε βουλευτής, υπουργός του Εθνικού καθεστώτος της 4ης Αυγούστου του Ιωάννη Μεταξά και του Αλέξανδρου Κορυζή, καθώς και μεταπολεμικά υφυπουργός, γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1905 στα Φιλιατρά του Νομού Μεσσηνίας και πέθανε τη Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου 1959 στην Αθήνα. Η κηδεία του έγινε με δημόσια δαπάνη στις 8 Δεκεμβρίου στο Μητροπολιτικό ναό Αθηνών και τάφηκε στο Α' κοιμητήριο της πρωτεύουσας της Ελλάδος.

Νικόλαος Σπέντζας
Γέννηση: 1905
Τόπος: Φιλιατρά, Μεσσηνία (Ελλάδα)
Σύζυγος: Χρυσάνθη Ν. Μαργαρίτη-Σπέντζα
Τέκνα: Ιωάννης Σπέντζας
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Νομικός, Πολιτικός
Θάνατος: 7 Δεκεμβρίου 1959
Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα)

Ήταν παντρεμένος με την Χρυσάνθη, κόρη του Αγρινιώτη καπνέμπορου Ν. Μαργαρίτη, και γιοί τους ήταν ο Ιωάννης Σπέντζας, που από τις 17 Νοεμβρίου 1974 έως τις 22 Οκτωβρίου 1977, διατέλεσε βουλευτής νομού Μεσσηνίας με το κόμμα «Νέα Δημοκρατία» και ο μηχανολόγος Κωνσταντίνος Σπέντζας.

Βιογραφία

Πρόγονοι

Παππούς του Νικόλαου ήταν ο Γεώργιος Σπέντζας. Πατέρας του ήταν ο δικηγόρος Ιωάννης Σπέντζας , που γεννήθηκε στ φιλιατρά και το 1905 εκλέχθηκε βουλευτής Τριφυλίας, επανεξελέγη το 1906 ενώ το 1910 και το Δεκέμβριο του 1915, εκλέχθηκε βουλευτής Μεσσηνίας.

Σπουδές

Ο Νικόλαος σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ως δικηγόρος διετέλεσε νομικός σύμβουλος του ΟΔΕΠ, ενώ ανέλαβε καθήκοντα Γενικού Διευθυντή στον «Αυτόνομο Σταφιδικό Οργανισμό» [Α.Σ.Ο.].

Πολιτική δράση

Ο Σπέντζας στις εθνικές εκλογές της 5ης Μαρτίου 1933, εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής Μεσσηνίας. Οι εκλογές διενεργήθηκαν από την Κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου (είχε αναλάβει προ 1,5 μηνός μετά την πτώση της Κυβερνήσεως του Παναγή Τσαλδάρη), εφαρμόζοντας το πλειοψηφικό σύστημα με στενή περιφέρεια, σε 98 περιφέρειες. Η Ενωμένη Αντιπολίτευσις, με τον συνασπισμό του Λαϊκού Κόμματος του Παναγή Τσαλδάρη το Εθνικό Ριζοσπαστικό του Γεώργιου Κονδύλη, το Κόμμα «Ελευθεροφρόνων» του Ιωάννη Μεταξά και Αγροτικό Κόμμα του Ιωάννη Σοφιανόπουλου καταγάγουν περιφανή νίκη, με 46,19% και 136 βουλευτάς, επί συνόλου 248.

Στις 6 Μαρτίου, την επόμενη ημέρα των εκλογών, εκδηλώθηκε στρατιωτικό κίνημα με πρωταγωνιστή τον Νικόλαο Πλαστήρα, που είχε σκοπό να εμποδίσει το Λαϊκό Κόμμα να σχηματίσει κυβέρνηση. Μετά την αποτυχία του κινήματος, ο Πλαστήρας διέφυγε στο εξωτερικό. Το 1935, αμέσως μετά το Βενιζελικό κίνημα της 1ης Μαρτίου εκείνου του έτους, ο Σπέντζας τάχθηκε υπέρ της επαναφοράς του θεσμού της βασιλείας και της επανόδου του Βασιλέως Γεωργίου Β' στον θρόνο της Ελλάδος. Ακολούθησαν οι εκλογές για την Ε' Εθνοσυνέλευση στην Ελλάδα, στις 9 Ιουνίου 1935, όταν ο Σπέντζας πολιτεύθηκε με τον συνασπισμό της Ενώσεως Βασιλοφρόνων χωρίς επιτυχία.

Εκλογές 1936

Το επόμενο έτος, συγκεκριμένα στις εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936, συμμετείχε ως υποψήφιος βουλευτής Μεσσηνίας στο κόμμα των «Ελευθεροφρόνων», αυτή ήταν η τέταρτη φορά που ο Μεταξάς έλαβε μέρος σε βουλευτικές εκλογές, το οποίο έλαβε 50.137 ψήφους, ποσοστό 3,94% και κατέλαβε 7 έδρες στην Βουλή. Οι βουλευτές που εξελέγησαν, μεταξύ τους και ο Σπέντζας, ήταν:

• Νικόλαος Σπέντζας, Πυλίας,
• Ιωάννης Μεταξάς, (Κραναίας, Κεφαλληνίας). Ο Μεταξάς ήταν υποψήφιος στην Κεφαλονιά και την Μεσσηνία, όμως επέλεξε την έδρα της Κεφαλονιάς, και στη Μεσσηνία εκλέχθηκε ο Σπέντζας.
• Βρασίδας Αλεξάτος, (Σάμης, Κεφαλληνίας).
• Νικήτας Γεωργ. Βαρβιτσιώτης, Λακωνίας.
• Ιωάννης Γιαννόπουλος, Ηλείας.
• Ιωάννης Κακίτσης, Μεσσηνίας,
• Μιλτιάδης Μάλαινος, Αιτωλοακαρνανίας (ο οποίος συγκέντρωσε 920 ψήφους που αποδείχθηκαν υπερεπαρκείς προκειμένου να εξασφαλίσει την εκλογή του).

4η Αυγούστου

Μετά την ανάληψη του υπουργείου Παιδείας από τον Μεταξά επανασυστάθηκε η Γενική Γραμματεία του Υπουργείου και στη θέση του Γενικού Γραμματέα τοποθετήθηκε ο Σπέντζας . Στη διάρκεια της θητείας του στο Υπουργείο ίδρυσε το 1938, το 4ο 3τάξιο δημοτικό σχολείο Φιλιατρών , σύμφωνα με την έκθεση του Διευθυντή του σχολείου. Τον Ιανουάριο του 1939 ενίσχυσε με το ποσό των 50.000 δραχμών το σωματείο «Παναιτωλικός» Αγρινίου για το Φιλεκπαιδευτικό του έργο , ενώ το Διοικητικό Συμβούλιο του συλλόγου τον ανακήρυξε μέγα ευεργέτη.

Ο Σπέντζας αναβαθμίστηκε σε

• Υφυπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων από τις 11 Φεβρουαρίου 1939 ως τις 29 Ιανουαρίου 1941 .

Το Δεκέμβριο του 1939, κάλεσε για συνάντηση στο γραφείο του τους κοσμήτορες και τους γραμματείς των Πανεπιστημίων με θέμα τον καταρτισμό του προγράμματος των Πανεπιστημιακών μαθημάτων και ζήτησε να λογοδοτούν στο υπουργείο για τις πράξεις και τις επιλογές τους όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας. Εξαιτίας του προϋπολογισμού του 1939-1940, που ήταν ελλειμματικός, ο υφυπουργός Σπέντζας εξήγγειλε περικοπές στον προϋπολογισμό του Πανεπιστημίου, γεγονός που προκάλεσε όπως ήταν αναμενόμενο την αντίδραση των καθηγητών του συνόλου των σχολών του Πανεπιστημίου. Ο Σπέντζας τόνισε ότι με στόχο να περικοπούν οι πολυτελείς δαπάνες του Πανεπιστημίου έχει αποφασισθεί η κάθε σχολή σε συνεργασία με το οικονομικό συμβούλιο της Συγκλήτου να προτείνει τις δαπάνες που δε θεωρεί αναγκαίες και για τις οποίες η τελική απόφαση θα λαμβάνεται από το υπουργείο. Την ίδια εποχή διορίστηκε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και στην Ανωτάτη Σχολή Εμπορικών και Οικονομικών Επιστημών, ο γαμπρός του Κωνσταντίνος Ασκητόπουλος, καθηγητής της Χημείας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Β' Παγκόσμιος πόλεμος

Στις 18 Ιουνίου 1940 με την ιδιότητα του Υφυπουργού Παιδείας με εμπιστευτικό έγγραφο του ενημέρωσε με εμπιστευτική εγκύκλιο τους υπαλλήλους του Υπουργείου ότι «..Από σήμερον απαγορεύομεν την χορήγησιν κανονικών αδειών, κατόπιν αποφάσεως του Υπουργικού Συμβουλίου..», απόφαση που ίσχυσε για όλους τους υπαλλήλους του Κράτους. Μόλις ξέσπασε ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος την 28η Οκτωβρίου 1940 με την αναίτια επίθεση του Μπενίτο Μουσολίνι εναντίον της Ελλάδος, ο Υπουργός Παιδείας που ήταν ο ίδιος ο Μεταξάς μαζί με τον Υφυπουργό Νικόλαο Σπέντζα, φρόντισαν, στις 11 Νοεμβρίου με την εγκύκλιο με τίτλο: «Γενικαί τεχνικαί οδηγίαι διά την προστασίαν των αρχαίων των διαφόρων μουσείων από τους εναερίους κινδύνους», να προστατευτούν και να κρυφτούν κατάλληλα τα εκθέματα των Ελληνικών μουσείων και να μην γίνουν πολεμική λεία αν προέκυπτε κατοχή του Ελληνικού εδάφους.

Μετά το θάνατο του Ιωάννη Μεταξά και τη Γερμανική επίθεση στην Ελλάδα, ο Σπέντζας συνυπέγραψε το διάγγελμα της Ελληνικής Κυβερνήσεως και συμμετείχε από τη θέση του υφυπουργού

• έως τις 20 Απριλίου 1941 στην κυβέρνηση του Αλέξανδρου Κορυζή.

Μεταπολεμικά

Ο Σπέντζας εκλέχθηκε βουλευτής, στις εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946, με το συνδυασμό «Κόμμα Εθνικοφρόνων» όταν έλαβε 5.508 ψήφους και εκλέχθηκε αφού ο επικεφαλής της Θεόδωρος Τουρκοβασίλης επέλεξε την έδρα της Αρκαδίας, ως ανεξάρτητος στις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1950 με την «Πολιτική Ανεξάρτητη Παράταξη», στις 16 Νοεμβρίου 1952 βουλευτής Τριφυλίας με το κόμμα «Ελληνικός Συναγερμός» του Αλέξανδρου Παπάγου και βουλευτής Μεσσηνίας στις εκλογές της 19ης Φεβρουαρίου 1956 με το κόμμα «Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις» [Ε.Ρ.Ε.] του Κωνσταντίνου Καραμανλή, σε κυβέρνηση του οποίου υπηρέτησε από τις 6 Οκτωβρίου 1955 ως τις 29 Φεβρουαρίου 1956, ως υφυπουργός Οικισμού και Σεισμοπλήκτων Νήσων .

Ο Σπέντζας κατηγορήθηκε ότι στις 7 Φεβρουαρίου 1956, την περίοδο που προηγήθηκε των εκλογών εκείνου του έτους, πρωταγωνίστησε μέσω ανθρώπων του στην περιοχή στα γεγονότα που συνέβησαν εναντίον του Γεωργίου Παπανδρέου, τον οποίο εξεδίωξαν κάτοικοι της κωμοπόλεως των Γαργαλιάνων στη διάρκεια προεκλογικής συγκεντρώσεως του κόμματος του και στη συνέχεια λιθοβόλησαν το αυτοκίνητο του. Γράφει σχετικά ημερήσια Αθηναϊκή εφημερίδα:

«Εγκληματική επίθεση υπέστη ο κ. Παπανδρέου με συνενοχή της Χωροφυλακής Γαργαλιάνων.
Οργανώθη υπό των εγκαθέτων του κ. Σπέντζα.
Εγκάθετοι του Συναγερμού και συγκεκριμένως εγκάθετοι του κ. Σπέντζα , με την συνεννόηση των τοπικών οργάνων Χωροφυλακής προέβησαν χθες, ολίγο μετά μεσημβρία εις εγκληματική επίθεση κατά του αρχηγού των Φιλελευθέρων κ. Παπανδρέου ενώ αυτός ανέχωρησε από την κωμόπολη των Γαργαλιάνων μεταβαίνων εις Μεσσήνη. Οι εγκάθετοι υπό τα όμματα των τοπικών οργάνων της Χωροφυλακής επετέθηκαν δια λίθων κατά του αυτοκίνητου του κ. Παπανδρέου και έσπασαν τον οπίσθιο υαλοπίνακα του αυτοκινήτου, παρ’ ολίγο δε να ετραυμάτιζαν τον αρχηγό των Φιλελεύθερων. Ο υπηρεσιακός υφυπουργός των Εσωτερικών κ. Μανιδάκης προς τον οποίον προέβη εις έντονο διάβημα ο αρχηγός του Λαϊκού κόμματος κ. Κ. Τσαλδάρης εκ μέρους του Δημοκρατικού Κέντρου ότι να διατάξει την σύλληψη την σύλληψη των ενόχων της εγκληματικής επιθέσεως και να επιβάλει κυρώσεις εις βάρος των οργάνων της Χωροφυλακής προσεπάθησε να συγκαλύψει, δια νυχτερινών δηλώσεών του την επίθεση....»

Την 1η Μαρτίου 1958 η κυβέρνηση Καραμανλή απώλεσε την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, όταν 15 βουλευτές, μεταξύ τους ο Σπέντζας και οι Αθανάσιος Γκελεστάθης, Ανδρέας Δερδεμέζης, Απόστολος Καρασπήλιος, Διονύσιος Καρρέρ, Πάρις Λιαρούτσος, Νικόλαος Μήτρου, Θεμιστοκλής Μπάλλας, Ιωάννης Νικόλιτσας, Γρηγόριος Παπαδόπετρος, Δημήτριος Πετροπουλάκος και ο Φώτιος Πιτούλης, έχοντας επικεφαλής τον Ανδρέα Αποστολίδη, τέως αντιπρόεδρο της κυβερνήσεως Καραμανλή και με συμμετοχή των Παναγή Παπαληγούρα και Γεωργίου Ράλλη, με δήλωση που κατέθεσαν επίσημα στην Εθνική Αντιπροσωπεία απέσυραν την εμπιστοσύνη τους από την κυβέρνηση, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το εκλογικό σύστημα που προωθούνταν αλλά και για τις μυστικές κινήσεις του Καραμανλή. Στη δήλωση τους, που κατατέθηκε στον Πρόεδρο της Βουλής το Σάββατο 1 Μαρτίου, ανάφεραν ότι: «Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι βουλευταί, δηλούμεν ότι αίρομεν την εμπιστοσύνην μας από την κυβέρνησιν. Αθήναι, 1 Μαρτίου 1958» με αποτέλεσμα τη διαγραφή τους από το κόμμα στις 2 Μαρτίου.

Όσοι αποχώρησαν δημιούργησαν τον κομματικό σχηματισμό «Ένωσις Λαϊκού Κόμματος», στον οποίο συμμετείχε και ο Κωνσταντίνος Τσαλδάρης και κατάφεραν να συγκεντρώσουν ποσοστό 21,20% στην Κορινθία, πατρίδα του Τσαλδάρη αλλά και του Παπαληγούρα που επανεκλέχτηκε βουλευτής, στην Ηλεία, γενέτειρα του Στέφανου Στεφανόπουλου 30,86%, στην Αρκαδία, πατρίδα του Θεόδωρου Τουρκοβασίλη 11,89%, στην Αργολίδα 11,48% και στην Αχαΐα, γενέτειρα του Παναγιώτη Κανελλόπουλου και του Καρασπήλιου 11,32%, ενώ 6,74% κατέγραψε στη Μεσσηνία όπου πολιτεύθηκε ο Σπέντζας όμως ο ίδιος δεν εξελέγη, και 6,03% στη Λακωνία.

Μνήμη Νικολάου Σπέντζα

Ο Σπέντζας έχει τιμηθεί με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Φοίνικα. Παρόντες στην εξόδιο ακολουθία του ήταν οι βουλευτές και συναγωνιστές του Κωνσταντίνος Μανιαδάκης και Θεόδωρος Τουρκοβασίλης.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• [Σπέντζας Νικόλαος (1905-1959)]
• [Σπέντζας, Νικόλαος Ι. apothetirio.kalivialibrary.gr, Ψηφιακό Αποθετήριο Ιστορίας]

Διαβάστε τα λήμματα

4η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1936 Πολιτικά πρόσωπα Πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς Υπουργοί Κορυζής Αλέξανδρος Αλιβιζάτος Χαράλαμπος Αποστολίδης Ανδρέας Δημητράτος Αριστείδης Δουρέντης Ιωάννης Ζαφειρόπουλος Γεώργιος Κάβδας Περικλής Κριμπάς Ηλίας Κυριακόπουλος Μενέλαος Κυριακός Γεώργιος Μανιαδιάκης Κωνσταντίνος Μπουρμπούλης Κοσμάς Νικολαΐδης Γεώργιος Νικολούδης Θεολόγος Οικονομάκος Πέτρος Οικονόμου Άγγελος Παπαβασιλείου Ιπποκράτης Παπαδήμας Νικόλαος Παπαχελάς Αλέξανδρος Πάσσαρης Μιχαήλ Πλατής Κωνσταντίνος Πολυζωγόπουλος Σταύρος Σπέντζας Νικόλαος Σκυλακάκης Θεόδωρος Ταμπακόπουλος Άγις Τζίφος Αμβρόσιος Υποστηρικτές (1ο) Οργανώσεις Ε.Ο.Ν. [Εθνική Οργάνωση Νέων] Επικεφαλής Κανελλόπουλος Αλέξανδρος Πολιτικά στελέχη Αρβανίτης Ιωάννης Αργυρόπουλος Μιχαήλ Βουγιουκλάκης Ιωάννης Ζαμάνης Ζήσης Καραϊσκάκη Σίτσα Κοτζιάς Κωνσταντίνος Κύρου Αχιλλέας Αξιωματικοί Παξινός Σπυρίδων Πιτσίκας Ιωάννης Σακελλαρίου Αλέξανδρος Λογοτέχνες Αγγελομάτης Χρίστος Γεδεών Σοφία Καμπάνης Άριστος Μπαστιάς Κωνσταντίνος Πρεβελάκης Παντελής Σεφέρης Γεώργιος Φουσάρας Ι. Γεώργιος Καλλιτέχνες Βέμπο Σοφία Υποστηρικτές (2ο) Θεολόγοι Τσιριντάνης Αλέξανδρος Πανεπιστημιακοί Βλησίδης Θρασύβουλος Κιτσίκης Νικόλαος Κούμαρος Νικόλαος Κυριακίδης Στίπλων Λούβαρις Νικόλαος Μαρινάτος Σπυρίδων Τουρνάκης Ιωάννης Φωτεινός Γεώργιος Πολιτικοί Πλεύρης Κωνσταντίνος Τουρκοβασίλης Θεόδωρος

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org