Ουγγαρία 1956

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Στην ιστορία του κομμουνισμού, η ουγγρική επανάσταση του 1956 είχε πολύ βαθιά επίδραση και σημασία όσο λίγα γεγονότα. Από εκείνη την επανάσταση και έκτοτε, χωρίς η επίσημη ιδεολογία να τροποποιηθεί, χωρίς να ανακοινωθούν ουσιώδεις αλλαγές, χωρίς σημαντικές αντικαταστάσεις ηγετών, το κομμουνιστικό στρατόπεδο έπαψε να αποτελεί συμπαγή, μονολιθική ενότητα. Από την επανάσταση του 1956 και μετά, τα κράτη που το αποτελούσαν απομακρύνθηκαν μεταξύ τους και αναβίωσαν οι εθνικισμοί και οι ελπίδες για απελευθέρωση από την Σοβιετική ηγεμονία του Κρεμλίνου.

Βουδαπέστη. Το γκρεμισμένο το άγαλμα του Στάλιν.

Τα χρονικό

Την 21η Οκτωβρίου φοιτητές οργάνωσαν συγκέντρωση στην Πλατεία Πετόφι. Για πρώτη φορά, μετά από χρόνια, εμφανίστηκαν στους δρόμους της Βουδαπέστης πλακάτ με αντιρωσικά και αντικομμουνιστικά συνθήματα. Ενδεικτικά: «Ρώσοι πηγαίνετε σπίτια σας», «Ανεξαρτησία στην Ουγγαρία», «Ο Ρακόζι σε δίκη», «Ζητούμε νέα ηγεσία», «Ενότητα με τον Πολωνικό λαό», «Πιστεύουμε στον Ίμρε Νάγκυ-Να αναλάβει την κυβέρνηση». Ταυτόχρονα τα αιτήματα των φοιτητών, εγκεκριμένα από τη συνέλευση της προηγούμενης, τοιχοκολλήθηκαν σε όλη τη Βουδαπέστη. Το απόγευμα της 22ας Οκτωβρίου 1956 Ούγγροι φοιτητές, μετά από συγκεντρώσεις στα Πανεπιστήμια, πορεύθηκαν σιωπηρά μπροστά από την Πολωνική πρεσβεία σε ένδειξη συμπάθειας προς τα αιτήματα των Πολωνών για ένα πιο ελεύθερο καθεστώς και για περισσότερη ανεξαρτησία από τη Μόσχα. Αυτό το έναυσμα πολύ γρήγορα γενικεύθηκε σε εξέγερση του συνόλου του Ουγγρικού λαού.

Αιτήματα

Οι επαναστατημένοι Ούγγροι που διαδηλώνουν στους δρόμους όλης της χώρας διατυπώνουν συγκεκριμένα αιτήματα:

  • - Αποχώρηση των Σοβιετικών στρατευμάτων από την Ουγγαρία.
  • - Πλήρης οικονομική και πολιτική ισότητα με τη Σοβιετική Ένωση και μη ανάμιξη στα εσωτερικά της Ουγγαρίας.
  • - Δημοσίευση της εμπορικής συμφωνίας και των πληρωμών επανορθώσεων της Ουγγαρίας προς τη Σοβιετική Ένωση.
  • - Πληροφορίες για τα ουγγρικά αποθέματα ουρανίου, την εκμετάλλευσή τους και τις παραχωρήσεις προς την ΕΣΣΔ.
  • - Σύγκληση του Ουγγρικού Κομμουνιστικού Κόμματος για την εκλογή νέας ηγεσίας.
  • - Αναδιάρθρωση της κυβέρνησης, με τον Ίμρε Νάγκυ ως πρωθυπουργό.
  • - Δημόσια δίκη των Μιχάλη Φάρκας και Μάνας Ρακόζι.
  • - Μυστικές γενικές εκλογές μεταξύ πολλών κομμάτων.
  • - Αναδιοργάνωση της ουγγρικής οικονομίας στη βάση των πραγματικών πλουτοπαραγωγικών της πηγών.
  • - Αναθεώρηση των εργατικών σταθερών (νόρμες) και αναγνώριση του δικαιώματος της απεργίας.
  • - Αναθεώρηση του συστήματος των υποχρεωτικών αγροτικών σταθερών (νόρμες).
  • - Ίσα δικαιώματα για τους ανεξάρτητους γεωργούς με τα μέλη των συνεργατικών.
  • - Επαναφορά του πατροπαράδοτου εθνικού ουγγρικού εμβλήματος και των ουγγρικών στρατιωτικών στολών.
  • - Καταστροφή του γιγαντιαίου αγάλματος του Στάλιν.
  • - Ενότητα με την Εθνικιστική Πολωνική Κίνηση.
  • - Διάλυση της A.V.H. (Μυστικής Αστυνομίας).

Το Ουγγρικό Υπουργείο Εσωτερικών απαγορεύει όλες τις συγκεντρώσεις, αλλά ελάχιστο χρόνο πριν την καθορισμένη ώρα αναγκάζεται να υποχωρήσει, για να αποφύγει πλήρη εξευτελισμό του κύρους του.

Χρονολογική καταγραφή

Βουδαπέστη: Επαναστάτες στους δρόμους

Στις 3.00 μ.μ. έχουν συναθροιστεί στην πλατεία Πετόφι 25.000 λαού. Μετά από ομιλίες και πατριωτικούς ύμνους, βαδίζουν προς την άλλη όχθη του Δούναβη, προς το άγαλμα του στρατηγού Ιωσήφ Μπεμ, ο οποίος το 1948 οδήγησε τους Ούγγρους εναντίον των Ρώσων. Έχουν γίνει τώρα 60.000. Κάποιος από τους διαδηλωτές έχει κόψει το κομμουνιστικό σύμβολο από την ουγγρική σημαία και εντός ολίγου η Βουδαπέστη κατακλύζεται από «εξαγνισμένες» σημαίες. Βαδίζουν προς το κτίριο του Κοινοβουλίου όπου προσέρχονται και οι εργάτες μετά την εργασία τους. Την πλατεία του Κοινοβουλίου κατακλίζουν πάνω από 150.000 άτομα. Ζητούν τον Νάγκυ. Μετά από δύο περίπου ώρες εμφανίζεται στον εξώστη ο Νάγκυ. Ξεκινά να μιλά με την προσφώνηση «Σύντροφοι...» αλλά το πλήθος τον διακόπτει και αποδοκιμάζει. Πολλοί του φώναζαν «Δεν υπάρχουν πια σύντροφοι. Είμαστε όλοι Ούγγροι». Ο Ίμρε Νάγκυ συνεχίζει και προσπαθεί να κατευνάσει το πλήθος.

Δηλώσεις

Την ίδια όμως στιγμή ο Έρνο Γκέρο, Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος, μιλά από το ραδιόφωνο:

«Οι φήμες ότι η Ουγγαρία επιθυμεί να διακόψει τους φιλικούς και στενούς δεσμούς με την ένδοξη Σοβιετική Ένωση αποτελούν ασύστολο ψεύδος, χωρίς κανένα κόκκο αλήθειας».

Αποκαλεί τη διαδήλωση «φασιστικό κίνημα» και τους φοιτητές «φασιστικό όχλο και συμμορία ληστών». Τα καταπραϋντικά λόγια του Νάγκυ δεν έχουν πλέον καμία σημασία ούτε επίδραση. Το πλήθος βαδίζει προς την πλατεία Στάλιν και με μία ομαδική προσπάθεια καταρρίπτει το κολοσσιαίο άγαλμα του Στάλιν, ως μισητό σύμβολο της Σοβιετικής κυριαρχίας. Το πλήθος κινείται κατόπιν προς το ραδιοφωνικό σταθμό, με σκοπό να μεταδώσει από ραδιοφώνου τα «16 αιτήματα». Ξαφνικά η φρουρά του σταθμού αρχίζει τη ρίψη δακρυγόνων, ενώ η A.V.H. (μυστική αστυνομία) πυροβολεί κατά του πλήθους. Οι ειρηνικές διαδηλώσεις έχουν μετατραπεί πλέον σε αιματηρή επανάσταση.

Ρωσικά τανκς στους δρόμους

Τη νύχτα της 23ης προς 24η Οκτωβρίου τα πρώτα Ρωσικά άρματα μάχης εμφανίζονται στους δρόμους της Βουδαπέστης. Οι Ούγγροι διαδηλωτές προσπαθούν να καταλάβουν το Ραδιοφωνικό Σταθμό, το στρατόπεδο Κίλιαν και την περιοχή του Εθνικού Μουσείου. Οι οδομαχίες μαίνονται επίσης στις εργατικές περιοχές. Ο ραδιοφωνικός σταθμός του Γκέρο αναμεταδίδει με φανερό εκνευρισμό: «Φασιστικά, αντιδραστικά στοιχεία επετέθησαν ένοπλα κατά δημοσίων κτιρίων και κατά των ενόπλων δυνάμεων. Οι απεχθείς ένοπλες επιθέσεις αντεπαναστατικών συμμοριών κατά τη διάρκεια της νύχτας δημιούργησαν ιδιαίτερα σοβαρή κατάσταση... Οι ληστές κατόρθωσαν να εισβάλουν σε εργοστάσια και δημόσια κτήρια».

Οι πρώτες μάχες

Στις 7.15 π.μ. ανακοινώνεται ότι σχηματίστηκε νέα κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Ίμρε Νάγκυ. Στις 8.00 π.μ. το ραδιόφωνο ανακοινώνει ότι:

«Η κυβέρνηση ήταν απροετοίμαστη για τις αιματηρές και εγκληματικές αυτές ταραχές και ζήτησε, κατά τους όρους του Συμφώνου της Βαρσοβίας, τη βοήθεια των σταθμευόντων στην χώρα ρωσικών στρατευμάτων».

Η σειρά των δύο εκπομπών προσπαθούσε να δημιουργήσει την εντύπωση ότι η νέα κυβέρνηση του Νάγκυ είχε ζητήσει τη ρωσική βοήθεια. Οι κάτοικοι όμως της Ουγγρικής πρωτεύουσας , οι οποίοι είχαν δει από την προηγούμενη μέρα τα σοβιετικά τεθωρακισμένα, δεν εξαπατήθηκαν. Το μεσημέρι χιλιάδες άοπλων εργατών είχαν συγκεντρωθεί μπροστά στο Κοινοβούλιο για να υποβάλλουν αιτήματα προς την κυβέρνηση. Ορισμένα σοβιετικά τεθωρακισμένα είχαν τοποθετηθεί στην περίμετρο της πλατείας. Ξαφνικά τμήματα της A.V.H. άρχισαν να πυροβολούν κατά του πλήθους από το κτήριο του Υπουργείου Γεωργίας. Οι Ρώσοι κατόπιν επίσης βάλλουν από τα τεθωρακισμένα κατά του συγκεντρωμένου πλήθους. Εξακόσιοι νεκροί και τραυματίες είναι ο απολογισμός της πρώτης αυτής δράσης των σοβιετικών τεθωρακισμένων.

Η αντίδραση των Ούγγρων είναι άμεση. Αρχίζουν να προμηθεύονται όπλα. Οι στρατιώτες στα στρατόπεδα Κίλιαν και Μπεμ μοιράζουν οπλισμό, τα εργοστάσια όπλων και πυρομαχικών λεηλατούνται. Μέχρι το απόγευμα, οι μόλις οργανωθείσες μονάδες των Ούγγρων αντικαθεστωτικών, αντιμετωπίζουν τον ρωσικό στρατό σε όλη τη Βουδαπέστη. Κηρύσσεται κατάσταση ανάγκης και στρατιωτικός νόμος και απαγορεύεται η κυκλοφορία. Ειδικά δικαστήρια συνοπτικής διαδικασίας συγκροτούνται για την αντιμετώπιση των επαναστατών.

Αλληλοσυγκρουόμενες διαταγές εκδίδονται από το ραδιόφωνο. Άλλοτε η κυβέρνηση απαγορεύει την κυκλοφορία και άλλοτε ζητά να επιστρέψουν όλοι στις εργασίες τους. Η γενική απεργία συνεχίζεται αδιαλείπτως. Τα σχολεία μένουν κλειστά. Οι συγκοινωνίες έχουν παραλύσει. Πολλοί στρατιωτικοί ξηλώνουν τα κομμουνιστικά διάσημα από τις στολές τους και ενώνονται με τους επαναστάτες. Η διαρροή όπλων και πυρομαχικών είναι γενική.

Ρ/Σ υπό τον έλεγχο επαναστατών

Μετά τα μεσάνυκτα της 26ης Οκτωβρίου ο ραδιοφωνικός σταθμός του Μίλσκολκ και η γύρω επαρχία Μπορσόντ βρίσκονται στα χέρια των επαναστατών. Έχουν αρχίσει να σχηματίζονται Συμβούλια Εργατών και Εθνικές Επιτροπές. Στο Πεκς τα επαναστατικά συμβούλια ελέγχουν πλήρως την κατάσταση. Μάχες διεξάγονται στις Ταταμπάνυα, Σολγκοτάρζαν, Τζόλνοκ, Γκυορ, Ντεμπετσέν και Τζεγκέντ. Ολόκληρη η περιοχή του Μαγκυαροβάρ και η μεθοριακή πόλη Χεγκυεσαλόμ απελευθερώθηκαν. Σε πολλές αγροτικές περιοχές η επανάσταση κερδίζεται αμαχητί γιατί κανείς δεν υποστηρίζει τους κομμουνιστές. Στις πόλεις παρουσιάζεται έλλειψη τροφίμων, παρά την προθυμία των χωρικών να διαθέσουν την παραγωγή τους, συνήθως μάλιστα και χωρίς πληρωμή.

Οι μάχες συνεχίζονται με ιδιαίτερη σφοδρότητα στη Βουδαπέστη. Ρωσικά τεθωρακισμένα έχουν καταλάβει τους κυριότερους κόμβους, αλλά αντιμετωπίζουν την αποφασιστικότητα των μαχητών του λαού. Οι αυτοσχέδιες βόμβες «Μολότοφ» είναι το κυριότερο όπλο των σπουδαστών εναντίον των τεθωρακισμένων. Αργότερα ένα ολόκληρο σύνταγμα τεθωρακισμένων του ουγγρικού στρατού προσχωρεί στους επαναστάτες με πλήρη οπλισμό. Ο Ερυθρός Στρατός, αδιαφορώντας για τους άμαχους και το υγειονομικό προσωπικό, βάλλει αδιακρίτως κατά παντός κινούμενου στόχου. Τα νοσοκομεία υπερχειλίζουν, οι νεκροί θάβονται στα πάρκα και τους κήπους. Η Ουγγαρία έχει σηκωθεί όλη στο πόδι σαν μία ψυχή.

Κυβερνητικός ανασχηματισμός

Την 27η Οκτωβρίου, υπό την πίεση της επανάστασης η ουγγρική κυβέρνηση κάνει ανασχηματισμό. Δύο μη κομμουνιστές, οι Ζολτάν Τίλντυ και Μπέλα Κόβακς, μετέχουν ως εκπρόσωποι των απαγορευμένων κομμάτων. Ουκρανοί στρατιώτες του Ερυθρού Στρατού αρνούνται να πολεμήσουν κατά των επαναστατών. Ο Συνταγματάρχης Παλ Μάλετερ έχει αρχίσει να διοργανώνει Νέο Ελεύθερο Στρατό. Και οι επίσημες ακόμη κομμουνιστικές εφημερίδες έχουν αρχίσει να απαιτούν την αποχώρηση των Ρώσων και την αναδιοργάνωση του κράτους. Σε ραδιοφωνική ομιλία του ο Ίμρε Νάγκυ χαιρετίζει την αναγέννηση του εθνικού αισθήματος των Ούγγρων και υπόσχεται τη διάλυση της μισητής A.V.H. Συγχρόνως όμως τα Ρωσικά άρματα μάχης επιτίθενται κατά των στρατώνων Κίλιαν, όπου ο Παλ Μάλετερ επικεφαλής των «Μαχητών της Ελευθερίας» αντιστέκονται σθεναρά. Ρωσικά τανκς έχουν αποκλείσει τις εισόδους της πόλης, τους κεντρικούς κόμβους, τις γέφυρες και τους δρόμους που οδηγούν προς το αρχηγείο της A.V.H. Η επανάσταση όμως έχει κυριεύσει ολόκληρη τη χώρα, ιδιαιτέρως τις νότιες και δυτικές περιοχές. Οι τοπικές επαναστατικές επιτροπές έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, το ραδιόφωνο του Γκυόρ ζητά αποχώρηση από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και ουδετερότητα, ενώ δημιουργούνται νέοι σταθμοί ραδιοφώνου που ελέγχονται από τους επαναστάτες και τα επαναστατικά συνθήματα γενικεύονται:

«Αποχώρηση όλων των Ερυθρών Στρατευμάτων. 
Ισότητα οικονομικών και πολιτικών σχέσεων μεταξύ Ουγγαρίας και Σοβιετικής Ένωσης.
Διάλυση της A.V.H. 
Αναγνώριση των εργατικών συμβουλίων ως εκπροσώπων των εργατών.
Αύξηση των ημερομισθίων και βελτίωση των συνθηκών εργασίας.
Ελευθερία έκδοσης μη κομμουνιστικών εφημερίδων και βιβλίων.
Νέες γενικές εκλογές με συμμετοχή όλων των κομμάτων.»

Την 28η Οκτωβρίου επτά νέες μεραρχίες του Ουγγρικού στρατού προσχωρούν στους επαναστάτες, εγκαταλείποντας μόνη της πλέον την προδοτική A.V.H. με το μέρος των Ρώσων. Ο ρωσικός στρατός εξακολουθεί να επιτίθεται κατά των «Μαχητών της Ελευθερίας», αλλά τα τεθωρακισμένα έχουν αποσυρθεί από την Βούδα και παραμένουν μόνο στην Πέστη, όπου όμως σύμφωνα με την υπόσχεση του Σοβιετικού διοικητή, θα αποσυρθούν εντός της επόμενης ημέρας. Υπάρχουν όμως πληροφορίες ότι νέα στρατεύματα εισέρχονται στην χώρα, καθώς και βαρύτερος οπλισμός.

Η κυβέρνηση με τους Ούγγρους εθνικιστές

Το απόγευμα της 30ης Οκτωβρίου ο Ίμρε Νάγκυ μέσω ραδιοφωνικής ομιλίας τάσσεται με το μέρος των επαναστατών, αποδέχεται τα περισσότερα των αιτημάτων και ζητάει αποχώρηση των Σοβιετικών, όχι μόνο από την Βουδαπέστη, αλλά και από ολόκληρη την Ουγγαρία. Ανακοινώνει ότι το μονοκομματικό καθεστώς καταργήθηκε και ότι οι Μπέλα Κόβακς και Ζόλταν Τίλντυ, του κόμματος των Ανεξάρτητων Μικροϊδιοκτητών, και ο Φέρενκ Ερντέι, του Εθνικού Κόμματος Αγροτών, αποτελούν στελέχη της κυβέρνησης.

Βουδαπέστη (1956): Κατεστραμμένο Ρωσικό τανκ.

Ο Ζόλταν Τίλντυ ανακοινώνει σχέδια οργάνωσης των «Μαχητών της Ελευθερίας» ως Εθνοφρουράς, την απόλυση του Ούγγρου αντιπροσώπου στον ΟΗΕ και την κατάργηση του συστήματος της υποχρεωτικής παράδοσης των αγροτικών προϊόντων. Ο Καρδινάλιος Ιωσήφ Μιντζέντυ, Ρωμαιοκαθολικός Πριμάτος της Ουγγαρίας, ελευθερώνεται από τις φυλακές που κρατούνταν επί οκταετίας και η ουγγρική αεροπορία ανακοινώνει με τελεσίγραφο ότι θα βομβαρδίσει τα σοβιετικά τανκς, αν δεν εγκαταλείψουν την Βουδαπέστη εντός δώδεκα ωρών.

Την 31η Οκτωβρίου οι Σοβιετικοί αρχίζουν να αποσύρονται. Οι δρόμοι είναι γεμάτοι από ενθουσιώδεις Ούγγρους που χειροκροτούν την αποχώρηση. Μέχρι της 2.00 μ.μ. οι τελευταίες μονάδες έχουν εγκαταλείψει το κτήριο του Κοινοβουλίου και το Υπουργείο Άμυνας. Τα κόμματα αρχίζουν να αναδιοργανώνονται και εφημερίδες των Σοσιαλδημοκρατών, Μικροϊδιοκτητών και Εθνικών Αγροτικών αρχίζουν να εκδίδονται για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια. Η ζωή επιστρέφει στον κανονικό της ρυθμό, τράπεζες, καταστήματα και εργοστάσια ανοίγουν, οι συγκοινωνίες επαναλειτουργούν, τρόφιμα αρχίζουν να φθάνουν από την ύπαιθρο στις πόλεις κανονικά.

Επί τέσσερεις ημέρες (από 31ης Οκτωβρίου μέχρι 3ης Νοεμβρίου 1956) η Ουγγαρία ήταν τελείως ελεύθερη. Αν και τα ρωσικά στρατεύματα παρέμεναν στη χώρα, είχαν αποσυρθεί από τις πόλεις και οι μάχες είχαν σταματήσει. Το έθνος ολόκληρο αναγνώριζε την κυβέρνηση του Ίμρε Νάγκυ, η οποία ήταν ήδη έτοιμη να εκτελέσει τις λαϊκές επιθυμίες. Η κυβέρνηση ανασχηματίστηκε και πάλι την 3η Νοεμβρίου. Ο Ίμρε Νάγκυ παρέμεινε Πρωθυπουργός και δύο ακόμη κομμουνιστές παρέμειναν Υπουργοί. Υπήρχαν όμως τρεις αντιπρόσωποι του Κόμματος Ανεξάρτητων Μικροϊδιοκτητών, τρεις των Σοσιαλδημοκρατών, δύο του Κόμματος των Αγροτών και ένας ανεξάρτητος. Η κομμουνιστική δικτατορία κατέρρεε. Όλοι οι Υπουργοί, μη εξαιρουμένων και των κομμουνιστών, είχαν κατά διαστήματα εγκλειστεί στις φυλακές με διαταγές της Μόσχας.

Την 3η Νοεμβρίου ο ραδιοφωνικός σταθμός Βουδαπέστης ερμηνεύοντας το δημόσιο αίσθημα συνόψιζε:

«Η συντριπτική πλειοψηφία της Ουγγρικής κοινής γνώμης επιθυμεί ως αποτέλεσμα της επανάστασης, να δει την εγκαθίδρυση ενός ουδέτερου, ανεξάρτητου λαϊκού κράτους και, όπως σάρωσε την σταλινική τυραννία, έτσι θα υπερασπίσει με την ίδια αποφασιστικότητα και σταθερότητα τα ανακτηθέντα λαϊκά επιτεύγματα.»

Οι αγωνιστές, εργάτες ή φοιτητές, δεν κατέθεσαν τα όπλα, ούτε επέτρεψαν τη χαλάρωση της πειθαρχίας. Επικρατούσε απόλυτη τάξη. Πλην ορισμένων γνωστών και ιδιαίτερα μισητών πρακτόρων της A.V.H., κανείς, ούτε ο φανατικότερος κομμουνιστής, ενοχλήθηκε. Ο Πας Μάλετερ, ο ηρωικός υπερασπιστής των στρατώνων, προήχθη σε Στρατηγό και έγινε Υπουργός Άμυνας. Αλλά οι Ρώσοι δεν είχαν εγκαταλείψει τη χώρα. Αντιθέτως, αναφέρονταν συνεχώς ότι ρωσικά τεθωρακισμένα και πυροβολικό διέσχιζαν καθημερινά τα σύνορα σε μεγάλο αριθμό. Οι τεθωρακισμένες μονάδες είχαν διασκορπιστεί κατά μήκος των Αυστριακών συνόρων, ώστε να αποκόψουν τη Ουγγαρία από τη Δύση. Τα τανκς λάμβαναν θέσεις κοντά σε αεροδρόμια , στους σιδηροδρομικούς σταθμούς, τις γέφυρες και τους συγκοινωνιακούς κόμβους για να «διαφυλάξουν την αποχώρηση». Οι Ρώσοι διέψευδαν με θράσος στα Ηνωμένα Έθνη τις διαμαρτυρίες της Ουγγρικής Κυβέρνησης και ακόμη και την 3η Νοεμβρίου ο Σοβιετικός Υπουργός Εξωτερικών επανέλαβε με έμφαση τις διαψεύσεις αυτές.

Ρωσική επέμβαση

Στις 4 Νοεμβρίου 1956 η Σοβιετική Ρωσία επιτέθηκε κατά της Ουγγαρίας με 6.000 άρματα μάχης, χιλιάδες άλλα τεθωρακισμένα οχήματα, πυροβόλα, σμήνη ελαφρών βομβαρδιστικών και 200.000 στρατού. Η Ουγγαρία έζησε, μετά το 1945, την δεύτερη της κατάκτηση από τους Ρώσους. Στις 5.20 π.μ. ο ραδιοφωνικός σταθμός Βουδαπέστης μετέδωσε ανακοίνωση του Ίμρε Νάγκυ:

«Σας ομιλεί ο Πρωθυπουργός Ίμρε Νάγκυ. Σήμερα την αυγή σοβιετικά στρατεύματα επιτέθηκαν κατά της πρωτεύουσας με προφανή σκοπό την ανατροπή της νόμιμης Ουγγρικής Κυβέρνησης. Τα στρατεύματά μας μάχονται. Η Κυβέρνηση παραμένει στη θέση της. Καθιστώ γνωστό το γεγονός αυτό στον λαό μας και σε ολόκληρο τον κόσμο.» 

Η ανακοίνωση αυτή επαναλήφθηκε στα Αγγλικά, Ρωσικά και Γαλλικά. Στις 8.00 π.μ. μεταδόθηκε το δραματικό διάγγελμα των Ούγγρων Συγγραφέων:

«Σας ομιλεί η Ένωση Ούγγρων Συγγραφέων. Προς κάθε συγγραφέα στον κόσμο, κάθε επιστήμονα, κάθε ένωση συγγραφέων, κάθε ακαδημία επιστημών, κάθε διανοούμενο. Ζητάμε τη βοήθεια και υποστήριξή σας. Δεν μένει πια καιρός. Γνωρίζετε τα γεγονότα, δεν χρειάζεται να σας ενημερώσουμε. Βοηθείστε την Ουγγαρία. Βοηθείστε τους Ούγγρους συγγραφείς, επιστήμονες, εργάτες, χωρικούς και διανοούμενους. Βοήθεια! SOS!»

Κατόπιν αυτού ο σταθμός σιώπησε. Όταν μετά από εννέα ώρες επανέλαβε τις εκπομπές ήταν ήδη υπό ρωσικό έλεγχο. Στις 6.00 μ.μ. ανακοίνωσε τον σχηματισμό παράνομης δικτατορίας ανδρείκελων υπό τον Γιάνος Καντάρ, γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος. Την προηγούμενη ημέρα ο Μάλετερ και ένας συνεργάτης του κλήθηκαν για συνομιλίες με τον Ρώσο διοικητή «για την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων». Οι Ρώσοι παρ’ όλ’ αυτά και παρά τη συμφωνία, συνέλαβαν τον Στρατηγό Μάλετερ και τον συνεργάτη του. Ο Πρωθυπουργός Νάγκυ κατάφερε να δραπετεύσει, λίγο πριν τα ρωσικά στρατεύματα καταλάβουν το κοινοβούλιο και να καταφύγει στη Γιουγκοσλαβική Πρεσβεία.

Σε όλη την Ουγγαρία τα Σοβιετικά στρατεύματα κατέλαβαν τις στρατηγικές θέσεις τις οποίες επιτηρούσαν εκ των προτέρων. Το ένα μετά το άλλο τα σημεία της Ουγγρικής αντίστασης έπεφταν κάτω από καταιγισμό ρωσικών πυρών. Κάθε ελεύθερος ραδιοφωνικός σταθμός μετέδιδε την τελευταία έκκληση βοήθειας προς τη Δύση, κατόπιν σιωπούσε και όταν επαναλειτουργούσε μετέδιδε ρωσικές διαταγές και οδηγίες. Μέχρι της 9 Νοεμβρίου όλοι οι ελεύθεροι σταθμοί είχαν σιωπήσει. Για μία ακόμη εβδομάδα διάσπαρτες εστίες αντίστασης συνέχιζαν τον αγώνα. Οι Μαχητές της Ελευθερίας, ο Ουγγρικός Στρατός και ένοπλοι εργάτες και αγρότες αγωνίστηκαν με απέλπιδα ηρωισμό. Τελικά υπέκυψαν. Παιδιά και άμαχοι δεν διέφυγαν των ρωσικών πυρών.

Η οργή των λαών της Δύσης δεν ωφέλησε. Συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας και ογκώδη συλλαλητήρια έγιναν σε δεκάδες μεγάλες πόλεις σε όλο τον κόσμο. Σε πολλές χώρες, μεταξύ αυτών και της Ελλάδος, εκδηλώθηκαν απεργίες και ταραχές. Παρ’ όλ’ αυτά οι κυβερνήσεις της Δύσης δεν επενέβησαν υπέρ του Ουγγρικού λαού. Στις 22 Νοεμβρίου 1956 ο Νάγκυ εγκατέλειψε την Γιουγκοσλαβική πρεσβεία εφοδιασμένος με διαβεβαίωση της κυβέρνησης Καντάρ. Όμως συνελήφθη. Και ο Νάγκυ αλλά και ο Μάλετερ εκτελέσθηκαν.

Video's


Ουγγαρία (1956)

Γ. Γεωργαλάς-Ουγγαρία (1956)

Ουγγαρία (1956)-60 χρόνια μετά

Budapest (1956)-Leo Valeriano

Εικόνες

Βιβλία

  • "Ουγγαρία 1956 - Η άνοιξη που δεν ήρθε", Ιωάννης Γιαννάκενας, Έκδοση: Πρωτοβουλία (1986)
  • "Ουγγρική επανάσταση 1956", Κορνήλιος Καστοριάδης, Έκδοση: Ύψιλον (1980)
  • "The Hungarian Revolution 1956", Erwin Schmidl και László Ritter, Έκδοση: Osprey
  • "The 1956 Hungarian revolution", National Security Archive (2002)

Κινηματογραφικές ταινίες

  • "Children of Glory", Παραγωγή: 2008, Σκηνοθεσία: Krisztina Goda, Σενάριο: Joe Eszterhas, Eva Gardos
  • "Journey Home", Παραγωγή: 2006, Σκηνοθεσία: Réka Pigniczky, Σενάριο: László Hargittai, Παραγωγή: 56Films/Pige Ltd. [1]
  • "Torn from the flag", Σκηνοθεσία - σενάριο - παραγωγή: Klaudia Kovacs [2]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές