Πέτρος Γαρουφαλιάς

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Πέτρος Γαρουφαλλιάς Έλληνας βασιλόφρονας νομικός, οικονομολόγος, διπλωμάτης, συγγραφέας και πολιτικός που διατέλεσε βουλευτής, υπουργός, αλλά και ιδρυτής πολιτικού κόμματος, γεννήθηκε το 1901 στην Άρτα και πέθανε στις 17 Σεπτεμβρίου 1984 στην Αθήνα, από ανακοπή καρδιάς. Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε σε στενό οικογενειακό κύκλο στην Άρτα, όπου και τάφηκε.

Ήταν παντρεμένος με την Μαριάνθη Γαρουφαλιά, χήρα από τον πρώτο της γάμο του Ιωάννη Καρόλου Φιξ που πέθανε τον Αύγουστο του 1943 και ιδιοκτήτη της ομώνυμης εταιρείας οινοπνευματωδών ποτών, με την οποία κατοικούσαν σε ιδιόκτητο σπίτι στην οδό Ηρώδου Αττικού 17, δίπλα από το Προεδρικό Μέγαρο.

Πέτρος Γαρουφαλιάς

Βιογραφία

Καταγόταν από ιστορική οικογένεια του Νομού Άρτας. Στενοί συγγενείς της οικογενείας του ήταν οι αδελφοί Νικόλαος και Μανώλης Γαρουφαλιάς, γνωστοί αγωνιστές του 1821, που συμμετείχαν σε μάχες κατά των Τούρκων και διακρίθηκαν για τον πατριωτισμό, την γενναιότητα και τη συμβολή τους στον Ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα. Ο Νικόλαος Γαρουφαλιάς ήταν μυημένος στη Φιλική Εταιρεία, μαζί με τους Γιάννη Μακρυγιάννη και Γώγο Μπακόλα και πολέμησε ως υπαξιωματικός στο Κομπότι, στην Πλάκα και στο Πέτα.

Οικογενειακή κατάσταση

Παππούς του ήταν ο Πέτρος Γαρουφαλιάς ο οποίος το 1883 εκλέχθηκε δημοτικός σύμβουλος και το 1885 βουλευτής Άρτας με το κόμμα του Χαρίλαου Τρικούπη, που ήταν παντρεμένος με τη Φωτεινή Ματσούκου και είχαν αποκτήσει τρεις γιους, τους Ευάγγελο, Αντώνιο και Μάρκο Γαρουφαλιά. Πατέρας του ήταν ο Ευάγγελος Γαρουφαλιάς, δήμαρχος Άρτας, που εκλέχθηκε βουλευτής στις εθνικές εκλογές του 1899, 1910, 1915 και 1920, ενώ μητέρα του ήταν η Ουρανία Αθαν. Σιμάκη, που η μητέρα της ήταν κόρη της γνωστής οικογένειας Γρίβα, των αγωνιστών του 1821. Ο Πέτρος Γαρουφαλιάς είχε έναν αδελφό, τον πολιτικό μηχανικό Δημήτριο Γαρουφαλιά που διατέλεσε και βουλευτής, ο οποίος με το βαθμό του εφέδρου ανθυποπλοιάρχου ανέλαβε εκδότης της ημερήσιας πρωινής εφημερίδος «Η Ελλάς» με υπότιτλο «Ημερήσια πρωινή εφημερίδα» και «Όργανο του ελληνικού λαού», εκτός από το πρώτο φύλλο, της 5ης Δεκεμβρίου 1944, που ονομαζόταν «Επίσημον Δελτίον Πληροφοριών του Υφυπουργείου Τύπου και Διαφωτίσεως» και αποτελούσε την επίσημη κυβερνητική εφημερίδα της εποχής [1] [2] [3], που εκδόθηκε «...για λόγους καλυτέρας εντυπώσεως και ιδιαίτερα για να δοθεί μια πνοή αντικειμενικής αισιοδοξίας πως αποτυχαίνει η ανακατάληψη των Αθηνών...». Αδελφές τους ήταν η Μαρία Γαρουφαλιά-Αρκάδιου, συγγραφέας και υπάλληλος του υπουργείου Υγείας μητέρα της Δάφνης Αρκάδιου-Σημίτη, συζύγου του πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη, η Κική σύζυγος Λαμπρινοπούλου, η Ναυσικά σύζυγος Βασιλείου και η Αλίκη.

Γενικά στοιχεία

Σπούδασε Νομικά στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και Οικονομικά στα Πανεπιστήμια Παρισίων και Βερολίνου και ως δικηγόρος υπήρξε άριστος γνώστης του Εμπορικού Δικαίου. Στην Αθήνα συμμετείχε στη «Σοσιαλιστική Ένωση» [4], όπου συναναστράφηκε τους Κωνσταντίνο Καραμανλή, Κωνσταντίνο Τσάτσο, Ξενοφώντα Ζολώτα, Άγγελο Αγγελόπουλο και Ιωάννη Πολίτη οι οποίοι ήταν μέλη της. Στην Κατοχή διέφυγε στη Μέση Ανατολή απ΄ όπου και επέστρεψε με την απελευθέρωση. Το 1951, με την ιδιότητα του διπλωμάτη, αν και βουλευτής του κόμματος των Φιλελευθέρων, συμμετείχε σε αποστολή για τη σύναψη της πρώτης μεταπολεμικής εμπορικής συμβάσεως με την Δυτική Γερμανία και το 1956, με τον βαθμό του πρεσβευτή, συμμετείχε σε αποστολή στη Σοβιετική Ένωση, την Πολωνία, την Τσεχοσλοβακία και τη Ρουμανία.

Την ίδια εποχή ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, αρχηγός του κόμματος Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις [Ε.Ρ.Ε.] του πρότεινε όμως για λόγους αρχής, απέρριψε την πρόταση, να αντικαταστήσει τον παραιτηθέντα Σπύρο Θεοτόκη στο Υπουργείο Εξωτερικών, ενώ αποποιήθηκε και πρόταση του τότε Υπουργού Οικονομικών Ανδρέα Αποστολίδη να αναλάβει τη Διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας. Ο Πέτρος Γαρουφαλιάς διατηρούσε πολιτικό γραφείο αρχικά επί της οδού Φιλελλήνων 11α και στη συνέχεια, ως το τέλος της ζωής του, στην οδό Ομήρου 32 στην Αθήνα.

Πολιτική δράση

Στην πολιτική εισήλθε το 1927, ως γενικός γραμματέας του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας επί πρωθυπουργίας του Αλέξανδρου Ζαΐμη, μετά από υπόδειξη του Ελευθερίου Βενιζέλου, θέση που διατήρησε επί ένα χρόνο.

Βουλευτής

Εκλέχθηκε βουλευτής στις εκλογές

  • το 1932, με το Αγροτικό Κόμμα, στην περιφέρεια Άρτας-Πρέβεζας,
  • το 1935, με ανεξάρτητο αγροτικό συνδυασμό,
  • το 1936, με το Κόμμα Φιλελευθέρων,
  • το 1946, με το Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα του Γεωργίου Παπανδρέου,
  • το 1950, με το Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα του Γεωργίου Παπανδρέου,
  • το 1958, ως ανεξάρτητος,
  • το 1961, με την Ένωση Κέντρου,
  • το 1963, με την Ένωση Κέντρου,
  • το 1964, με την Ένωση Κέντρου.

Υπουργός

Διατέλεσε

  • Υφυπουργός Τύπου και Διαφωτίσεως, από τις 23 Οκτωβρίου 1944 έως τις 3 Ιανουαρίου 1945, στην κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου [5], ως εκπρόσωπος της Ενώσεως Σοσιαλιστών.

Με τη δική του παρέμβαση στο Γεώργιο Παπανδρέου, αποπέμφθηκε από την κυβέρνηση ο στρατηγός Πτολεμαίος Σαρηγιάννης, Υπουργός των Στρατιωτικών, που διατηρούσε μυστικές επαφές με τον Σιάντο, αλλάζοντας την εξέλιξη του κομμουνιστικής ανταρσίας που ακολούθησε.

  • Υπουργός Δημοσίας Τάξεως, από τις 15 Απριλίου 1950 έως τις 5 Ιουλίου 1950 [6] και
  • Υπουργός Εσωτερικών, από τις 5 Ιουλίου έως τις 21 Αυγούστου 1950, στην κυβέρνηση Νικόλαου Πλαστήρα [7],
  • Υφυπουργός Συντονισμού, από τις 22 Μαΐου 1951 έως τις 4 Ιουλίου 1951, στην κυβέρνηση Σοφοκλή Βενιζέλου [8],

Υπουργός Εθνικής Αμύνης

Διατέλεσε

Στη διάρκεια της θητείας του επέβαλλε σεβασμό στην ιεραρχία και πειθαρχία στο στράτευμα, βελτίωσε το αξιόμαχο του στρατού εξασφαλίζοντας πρόσθετη βοήθεια από τους Αμερικανούς, κατάφερε με δυναμικές έως εκβιαστικές παρεμβάσεις του στο ΝΑΤΟ να μεταφέρει τα σύνορα αμύνης της χώρας από τον Όλυμπο στον Έβρο, εξόπλισε και οχύρωσε τα νησιά του Βορείου Αιγαίου, ενώ πέτυχε τον εξοπλισμό της Κύπρου με την αποστολή ελληνικής μεραρχίας, εν γνώσει του ότι, και στις δύο περιπτώσεις, παραβιάζει διεθνείς συνθήκες. Ένας από τους υπασπιστές του ήταν ο Νικόλαος Παππάς, αξιωματικός του Ναυτικού, που έγινε γνωστός για τη λιποταξία του, με το αντιτορπιλικό «Βέλος», στη διάρκεια του καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967.

Σχέσεις με Γεώργιο Παπανδρέου

Ο Γαρουφαλιάς υπήρξε προσωπικός-οικογενειακός φίλος, εξ' απορρήτων συνεργάτης και χρηματοδότης του Γεωργίου Παπανδρέου, τον οποίο συντηρούσε οικονομικά, γεγονός που δεν αρνούνταν ο Παπανδρέου. Με απόφαση που φέρει την υπογραφή του Γαρουφαλιά, μετατέθηκε το 1964 στην Ορεστιάδα στο Νομό Έβρου, ο τότε συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος, ως Διοικητής της 117 Μοίρας Πεδινού Πυροβολικού, που ήταν ως τότε Αρχηγός της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας και Αντικατασκοπείας. Ως υπουργός εθνικής Άμυνας Πέτρος, παρά την απαγόρευση, κατάφερε να αποστείλει στρατιωτική δύναμη στην Κύπρο, περί τους 10.000 άνδρες. Τον Ιούνιο του 1964 οι Τουρκικές εφημερίδες και ο διεθνής Τύπος έγραψαν για 5.000-6.000 στρατό που εστάλη στο νησί, κατά παράβαση της Συνθήκης Ζυρίχης-Λονδίνου. Ο Γεώργιος Παπανδρέου νόμιζε ότι ο Γαρουφαλιάς είχε στείλει 1.000 με 2.000 άνδρες, όπως είχαν συμφωνήσει, όμως ο Γαρουφαλιάς του απεκάλυψε, «..Κύριε Πρόεδρε, δεν είναι 4.000, είναι 10.000, με δύναμη πυρός σώματος στρατού». Τον Αύγουστο του 1964, εκπόνησε σχέδιο «Μονομερούς Ενώσεως», που προέβλεπε ταυτόχρονη σύγκληση της Ελληνικής και της Κυπριακής Βουλής και την ταυτόχρονη ανακήρυξη της Ενώσεως.

Στις 19 Σεπτεμβρίου 1964, δίχως την έγκριση του πρωθυπουργού υπέγραψε διάταγμα για τη μετονομασία του Ελληνικού Στρατού σε Βασιλικό, το οποίο ανακάλεσε δύο ημέρες αργότερα, και μετά την παρέμβαση του Γεωργίου Παπανδρέου. Στις 10 Μαρτίου 1965 ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Β' ζήτησε από τον Γαρουφαλιά την αποστράτευση του αντιστράτηγου Λουκάκη, του υποδιοικητή της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Παπατέρπου και όλων των μελών της επιτροπής που συμμετείχαν στην υπόθεση της διερεύνησης του «σχεδίου Περικλής», ενώ στη Κύπρο άρχισαν έρευνες για κίνηση «αριστερών αξιωματικών», ενώ ο Λουκάκης, αν και αρχηγός της ΑΣΔΕΝ αποκλείστηκε από το Συμβούλιο Κρίσεως Αξιωματικών.

Η ρήξη που επήλθε στις σχέσεις του Γαρουφαλιά με τον πρωθυπουργό, με αφορμή τον Ανδρέα Παπανδρέου και την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ, προκάλεσε πολιτική κρίση, που οδήγησε σε προγραμματισμένη παραίτηση του Γεωργίου Παπανδρέου στις 15 Ιουλίου 1965, και στα γεγονότα που είναι γνωστά ως «Ιουλιανά» και «Αποστασία» [10]. Ο δημοσιογράφος Σάββας Κωνσταντόπουλος, περιγράφοντας τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν από τους Στέφανο Στεφανόπουλο, Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, Πέτρο Γαρουφαλιά, και Αλέξανδρο Μπακατσέλο, ώστε να σχηματισθεί η λεγόμενη «Κυβέρνηση της Αποστασίας» έγραψε, «...Όσοι ηγωνίζοντο διά να συγκροτηθεί μια άλλη κυβέρνησις, χρησιμοποιούσαν και αυτοί μέσα κακής ποιότητος. Προσεφέροντο εις τους βουλευτάς χρήματα. Εδίδοντο χαρτοφυλάκια. Παρείχοντο ρουσφέτια στοιχίζοντα εις το δημόσιον ταμείον. Η πολιτική ατμόσφαιρα ανέδιδεν αποπνικτικάς αναθυμιάσεις ηθικής σήψεως».

Μέρος του αρχείου του Σπύρου Παπαγεωργίου της περιόδου 1960-74, το οποίο κατασχέθηκε από την Κυπριακή Αστυνομία, στον εκδότη Επιφανίου στις 7 Σεπτεμβρίου, προέρχονταν από έγγραφα του Γαρουφαλιά [11].

Υπόθεση Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α. [12]

Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Αριστείδη Μπουλούκου, μετά την απομάκρυνση του από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. το 1987, ο οποίος ήταν λοχαγός στην Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών και βασικός κατηγορούμενος στην υπόθεση σύμφωνα με το πόρισμα Σίμου που το παραδέχτηκαν ως αντικειμενικό όλοι οι εμπλεκόμενοι, ο Ανδρέας Παπανδρέου έμαθε για την οργάνωση στις αρχές Σεπτεμβρίου 1964 και μυήθηκε λίγες μέρες μετά. Ο Μπουλούκος και ο λοχαγός Παπαγεωργόπουλος είχαν συναντηθεί με τον Ανδρέα Παπανδρέου στο πολιτικό γραφείο του Αντώνη Στρατή στην οδό Σουηδίας αλλά και στο σπίτι του Ανδρέα στο Ψυχικό, ενώ είχαν γνωριστεί και με την σύζυγο του Μαργαρίτα. Με προσωπική επέμβαση του Ανδρέα Παπανδρέου στις μεταθέσεις των Αξιωματικών, τα στελέχη του Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α. είχαν τοποθετηθεί στην ΚΥΠ, στις διευθύνσεις όπλων και σε μονάδες που στρατωνίζονταν στο λεκανοπέδιο, ενώ μετά από συνεννοήσεις με την οργάνωση, ο Παπανδρέου πετύχαινε την απομάκρυνση αξιωματικών που ανήκαν στον νεοσύστατο ΙΔΕΑ, βασικά στελέχη του οποίου ήταν ο Γεώργιος Παπαδόπουλος και ο Ιωάννης Λαδάς. Ο Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α. στόχευε στη συλλογή πληροφοριών για τις κινήσεις Δεξιών αξιωματικών, ενώ παράλληλα φρόντιζε για την ασφάλεια της "Δημοκρατίας" και της κυβερνήσεως της «Ενώσεως Κέντρου» και την ενημέρωση του Ανδρέα Παπανδρέου που αποτελούσε το πολιτικό σκέλος της οργάνωσης. Τον Μάιο του 1965 συνελήφθησαν τα πρώτα μέλη της οργάνωσης ενώ προκλήθηκε σάλος στην κοινή γνώμη και μέχρι τα τέλη Ιουνίου είχαν συλληφθεί όλοι, μαζί τους και ο Μπουλούκος και ξεκινούσε η πολιτική κρίση.

Στο τέλος του Ιουνίου 1965, ο Γεώργιος Παπανδρέου ανακοίνωσε στο «Μικρό Υπουργικό Συμβούλιο» την απόφασή του να προχωρήσει σε αντικατάσταση του αρχηγού ΓΕΣ Γεννηματά, ενώ στις αρχές του Ιουλίου 1965 ο Γαρουφαλιάς αρνήθηκε να υποβάλλει την παραίτηση του, όπως του ζήτησε ο Παπανδρέου, προκειμένου να αναλάβει αυτοπροσώπως το υπουργείο και ο πρωθυπουργός τον διέγραψε από την Ένωση Κέντρου.

Η απόφαση του Γαρουφαλιά να μην παραιτηθεί και η επιμονή του Παπανδρέου να τον αντικαταστήσει, δημιούργησε πολιτική κρίση και πυροδότησε τη ρήξη με τα Ανάκτορα. Το ίδιο διάστημα αποκαλύφθηκε η συνωμοσία των αξιωματικών που συγκροτούσαν την παρακρατική οργάνωση ΑΣΠΙΔΑ, που είχαν πολιτικό αρχηγό τον Ανδρέα Παπανδρέου και η αντιπολίτευση κατηγόρησε το Γεώργιο Παπανδρέου ότι επιδίωκε την ανάληψη του υπουργείου Εθνικής Άμυνας με στόχο να παρεμποδίσει τις ανακρίσεις που είχαν αρχίσει. Η εφημερίδα «Ημερήσιος Κήρυκας» της Λάρισας, φιλικά διακείμενη στην Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση και τον Κωνσταντίνο Ροδόπουλο, αδελφό του εθνικιστή λογοτέχνη Δημητρίου Καραγάτση, ξεκίνησε το χορό των δημοσιευμάτων για τον ΑΣΠΙΔΑ. Είχε προηγηθεί έκθεση στις 12 Μαΐου 1965 ο Στρατιωτικού Διοικητή των ελληνικών δυνάμεων Κύπρου στρατηγού Γεωργίου Γρίβα, με αποδέκτες τον βασιλιά και τον Πέτρο Γαρουφαλιά. Στην έκθεση του ο Γρίβας αναφέρει ότι έγινε κίνημα ίδρυσης συνωμοτικής οργανώσεως υπό την επωνυμία «Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α.» από ομάδα αξιωματικών και προειδοποιεί την Αθήνα, ότι υπάρχει κίνδυνος ανατροπής του τότε καθεστώτος, ενώ χαρακτήριζε τον Ανδρέα Παπανδρέου ως τον αρχηγό και υποκινητή της, με αποτέλεσμα το υπουργείο Εθνικής Άμυνας να διατάξει τον αντιστράτηγο της Στρατιωτικής Δικαιοσύνης Iωάννη Σίμο να διεξάγει ανακρίσεις.

Στην υπόθεση αναμίχθηκε και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, με τη βοήθεια του Πάνου Κόκκα, ιδιοκτήτη και εκδότη της εφημερίδος «Ελευθερία», ο οποίος με ενυπόγραφα άρθρα του στρέφεται κατά των Παπανδρέου και ζητά από τον πρωθυπουργό να μην αναμείνει το πόρισμα των ανακρίσεων και να «...παραμερίσει αμέσως τον υιόν του», τον οποίο χαρακτηρίζει «..κακό δαίμονα της Ένωσης Κέντρου». Ο στρατηγός Ιωάννης Σίμος ταξίδεψε στην Κύπρο όπου εξέτασε 93 μάρτυρες και έγραψε στο ΄πόρισμα του, «...Απεδείχθη πράγματι ότι εγένετο κίνησις ιδρύσεως οργανώσεως υπό την επωνυμίαν ΑΣΠΙΔΑ υπό ομάδος αξιωματικών με τον ιδιοτελή σκοπόν την εξυπηρέτησιν ατομικών συμφερόντων αυτών και των μελών της οργανώσεως διά της προωθήσεως μεμυημένων αξιωματικών εις επικαίρους και σημαινούσας θέσεις ή καί τινα άλλον απώτερον, όστις ούτε απεδείχθη εκ της εξετάσεως ούτε διεφάνη...».

Ο Παπανδρέου στις 7 Ιουλίου ζήτησε ακρόαση από το βασιλιά Κωνσταντίνο Β', την ώρα που ο ανακριτής Λαγάνης κάλεσε στην ανάκριση τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Κόκκας με άρθρο του στην «Ελευθερία» ζήτησε ανασχηματισμό με την απομάκρυνση Γαρουφαλιά και Ανδρέα Παπανδρέου, ενώ ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος δεν ζητούσε την παραίτηση της κυβερνήσεως, αλλά «...να φύγουν ο ή οι Παπανδρέου». Η άρνηση του Γαρουφαλιά να παραιτηθεί καθώς και η άρνηση του βασιλιά Κωνσταντίνου Β' να υπογράψει το διάταγμα της αντικαταστάσεως του από τη θέση του υπουργού Εθνικής Αμύνης, προκάλεσε πολιτική κρίση. Ο Γαρουφαλιάς ενημέρωσε το βασιλιά και στις 20 Ιουλίου 1965, ο διευθυντής του πολιτικού γραφείου του βασιλιά, ο Κωνσταντίνος Χοϊδάς, ζήτησε με επιστολή του από τον πρωθυπουργό να μην προχωρήσει σε αλλαγές χωρίς τη συγκατάθεση του βασιλιά. Στις 21 Ιουνίου 1965 ο Παπανδρέου ζήτησε κι έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή και κλείνοντας τη συζήτηση διακήρυξε ότι «...ο Στρατός θα εξυγιανθεί και θα ανήκει μόνο εις το Έθνος», ενώ πρότεινε άλλο υπουργείο στο Γαρουφαλιά, όμως αυτός απάντησε ότι μόνο αν του το ζητήσει ο βασιλιάς θα παραιτηθεί, με αποτέλεσμα να τον διαγράφουν στις 13 Ιουλίου 1965 από την Ένωση Κέντρου [13], ενώ ο Παπανδρέου τον κατηγόρησε ότι στο τέλος Ιουνίου-αρχές Ιουλίου του 1965, μετέθεσε σε νευραλγικές θέσεις της Αττικής δεκαπέντε αξιωματικούς που είχαν σχέση με την οργάνωση ΙΔΕΑ.

Ο Γαρουφαλιάς κατέθεσε ως μάρτυρας κατηγορίας εναντίον των εμπλεκομένων στην υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ, ενώπιον του Στρατοδικείου και ισχυρίστηκε ότι έσωσε το Στρατό και την Ελλάδα, ενώ ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν παραδέχτηκε ποτέ την ανάμιξη του στον Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α., όμως το 1966 επισκέφτηκε τους συλληφθέντες στην φυλακή και τους διαβεβαίωσε ότι αν αποταχθούν και φυλακιστούν, μετά την αποφυλάκιση τους θα τους βρει δουλειές με μηνιαίες αποδοχές 14.000 δραχμές. Το 1974, μετά την επιστροφή στην Ελλάδα δέχτηκε τον Μπουλούκο στο ΠΑ.ΣΟ.Κ., με την σημαία του οποίου εκλέχθηκε δύο φορές βουλευτής, όμως το 1982 τον διέγραψε μαζί με τον Δημήτριο Χονδροκούκη, επίσης κατηγορούμενο στην ίδια υπόθεση, γιατί διαφώνησαν για την κατάργηση του σταυρού προτιμήσεως.

21η Απριλίου & Μεταπολίτευση

Στη διάρκεια του καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967, φέρεται να είχε αναλάβει να ενισχύσει οικονομικά τους κινηματίες του Ναυτικού τον Μάιο του 1973, με την παροχή βοήθειας στις οικογένειες των μονίμων αξιωματικών, των υπηρετούντων στα πλοία τα οποία σχεδίαζαν να κινήσουν οι Κινηματίες. Συνελήφθη μαζί με τον Ευάγγελο Αβέρωφ, αλλά αμνηστεύτηκαν μαζί με τον Αλέκο Παναγούλη, μετά από λίγο διάστημα. Στις 23 Ιουλίου 1974 στις 2 το μεσημέρι, συμμετείχε [14] στο συμβούλιο που συγκάλεσε ο Φαίδων Γκιζίκης, τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος είχε αρνηθεί να τον ορίσει πρωθυπουργό, όπως του ζητούσαν οι αρχηγοί των επιτελείων.

Μετά την αποκαλούμενη μεταπολίτευση ίδρυσε πολιτικό κόμμα με την επωνυμία «Εθνική Δημοκρατική Ένωσις» [Ε.Δ.Ε.] στα πλαίσια της δημιουργίας του οποίου συναντήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 1974 και συνεργάστηκε με τους Αντιστρατήγους ε.α. Κωνσταντίνο Μητρέλη, Αλέξανδρο Νάτσινα και Καραχάλιο με σκοπό την συγκέντρωση στελεχών της 21ης Απριλίου στο υπό δημιουργία κόμμα [15]. Σύμφωνα με έκθεση παρακολουθήσεως προσώπων [16] τον Σεπτέμβριο εκείνου του χρόνου ο Γαρουφαλιάς έγινε αποδέκτης δράσεως γεφυρώσεως διαφορών και προσωπικών ζητημάτων που είχαν προκύψει μεταξύ ηγετικών στελεχών της 21ης Απριλίου. Το κόμμα συμμετείχε στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974, συγκεντρώνοντας 52.768 ψήφους ή ποσοστό 1,08%, δίχως ο Γαρουφαλιάς να εκλεγεί βουλευτής.

Στις ομιλίες του ο Γαρουφαλιάς ασκούσε δριμύτατη κριτική στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον οποίο κατηγορούσε ότι «...διήρεσε τους εθνικόφρονες εις αντιστασιακούς και χουντικούς..». Αρνήθηκε την πρόταση του Κωνσταντίνου Καραμανλή να αποσυρθεί από τις εκλογές του Νοεμβρίου 1974, με αντάλλαγμα πέντε εκλόγιμες θέσεις στα ψηφοδέλτια του κόμματος Νέα Δημοκρατία, καθώς και ισάριθμες υπουργοποιήσεις αυτών που θα εκλέγονταν στην κυβέρνησή που θα προέκυπτε. Στις προτάσεις που δέχθηκε να αποσυρθεί από τη συμμετοχή του στις εκλογές απαντούσε, «....δεν μπορώ να κάνω πίσω. Έχω δώσει το λόγο μου ότι θα δώσω πολιτική έκφραση στους διωχθέντες φίλους της δικτατορίας. Εξ' άλλου, όπως είπα σήμερα στον Καραμανλή, τον συμφέρει η παρουσία της Ε.Δ.Ε., γιατί έτσι διώχνει από πάνω του τη ρετσινιά του κρυπτο-χουντικού...». Σύμφωνα με όσα υποστήριξε σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ακρόπολις», ο Χρήστος Παπαδόπουλος, πατέρας του Γεωργίου Παπαδόπουλου, είχε φιλικές σχέσεις με το Γεώργιο Παπανδρέου, καθώς ήταν κοντοχωριανοί, ενώ υποστήριξε ότι ο Παπαδόπουλος, πριν από την 21η Απριλίου 1967, ήταν προστατευόμενος του Γεωργίου και του Ανδρέα Παπανδρέου.

Συγγραφικό έργο

Έγραψε και δημοσίευσε τα, ιστορικού και πολιτικού περιεχομένου, έργα:

  • «Σοσιαλισμός και επιστήμη στην Ελλάδα» το 1945,
  • «Πύρρος, βασιλεύς της Ηπείρου» το 1946, εκδότης Κουλτούρα, για το οποίο απέσπασε το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών,
  • «Ολυμπιάς, πριγκήπισσα των Μολοσσών, βασίλισσα των Μακεδόνων, μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου», το 1980, εκδότης Κουλτούρα,
  • «Ελλάς και Κύπρος. Τραγικά σφάλματα, ευκαιρίες που χάθηκαν, 19 Φεβρουαρίου 1964-15 Ιουλίου 1965», το 1982, εκδόσεις Μπεργάδη.

Στο βιβλίο αναφέρεται με λεπτομέρειες στην επίσκεψή του στην Κύπρο στις 20 Αυγούστου 1964, με εντολή του Γεωργίου Παπανδρέου. Στην επίσκεψή του συναντήθηκε με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο στο Προεδρικό Μέγαρο, με την παρουσία των Σπύρου Κυπριανού και Πολύκαρπου Γιωρκάτζη και τους ανέπτυξε το σχέδιο μονομερούς Ενώσεως και τους λόγους που συνηγορούσαν για την εφαρμογή του καθώς και την απόφαση του Συμβουλίου του Στέμματος. Οι Σπύρος Κυπριανού και Πολύκαρπος Γιωρκάτζης υποστήριξαν το σχέδιο και ο Μακάριος το δέχθηκε κατ’ αρχήν. Ο Μακάριος και ο Γαρουφαλιάς την επόμενη μέρα επιθεώρησαν με ελικόπτερο την περιοχή Τηλλυρίας όπου είχαν διεξαχθεί οι πολεμικές επιχειρήσεις. Στο δείπνο που παρέθεσε ο Μακάριος στο Προεδρικό Μέγαρο παρακάθισαν οι Γιωρκάτζης και Κυπριανού, στους οποίους, ο Μακάριος υπέδειξε στη συνέχεια να αποχωρήσουν, ενώ στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους ο Μακάριος τον ρώτησε αν θα μπορούσε, σε περίπτωση Ενώσεως, να γίνει Αντιβασιλιάς της Ελλάδος. Ο Γαρουφαλιάς απάντησε ότι το Σύνταγμα της Ελλάδας δεν προβλέπει ανάλογη θέση και ορίζει ως περιπτώσεις την ασθένεια ή την αποδημία του Βασιλέως.
- «Θεσμός, όπως ο Αγγλικός θεσμός της Αντιβασιλείας των Ινδιών, δεν υπάρχει σε μας. Υπάρχει μόνον ο θεσμός του Υπουργού-Γενικού Διοικητού».
-«Αυτό δεν με ενδιαφέρει», απάντησε ο Μακάριος.
Στη συνέχεια με διάφορες προφάσεις ο Μακάριος αποδεσμεύτηκε από την υπόσχεση που έδωσε στο Γαρουφαλιά, ότι θα του έδινε επιστολή προς τον βασιλιά Κωνσταντίνο Β' για το θέμα της μονομερούς Ενώσεως. Οι παλινωδίες του Μακαρίου και η εντεινόμενη ανθελληνική, ανθενωτική και αντινατοϊκή εκστρατεία στην Κύπρο υποχρέωσαν το Γεώργιο Παπανδρέου να ζητήσει από το Γαρουφαλιά να επιστρέψει στην Αθήνα.

  • «Ο ΑΣΠΙΔΑ και η πολιτική κρίσις του Ιουλίου του 1965» το 1981.

Το τέλος του

Σύμφωνα με διήγηση της συζύγου του Μαριάνθης, πέθανε αιφνιδίως. Όπως περιέγραψε στο δημοσιογράφο Αντώνη Κοκιάτσο, «....ο Πέτρος ήταν πλήρης υγείας. Δεν είχε κάποιο σοβαρό πρόβλημα.παρά την ηλικία του διάβαζε πολύ, συνεχώς έγραφε .και στην Ομήρου πήγαινε με τα πόδια.... Το βράδυ του θανάτου του καθόταν στον καναπέ, είχε ανοίξει την τηλεόραση και μετά από λίγο τον πήρε ο ύπνος. Δυστυχώς τις πρώτες πρωϊνές ώρες της επομένης τον βρήκα νεκρό...».

Ο Πέτρος Γαρουφαλιάς υπήρξε μεγάλος δωρητής, με δωρεά εν ζωή, του Μουσικοφιλολογικoύ Συλλόγου «Σκουφάς» στην Άρτα, στον οποίο δώρισε τη βιβλιοθήκη του, ένα γραφείο στην Αθήνα και του πατρικού του σπιτιού στην Άρτα, δίπλα στην Παρηγορήτρια, που ονομάστηκε «Γαρουφάλειος Στέγη» και στεγάζει το Ιστορικό Μουσείο του Συλλόγου «Σκουφάς».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. Η εφημερίδα «Η Ελλάς» ήταν δισέλιδη, μεγάλου σχήματος, 31 επί 24 εκατοστά. Κάποιες εκδόσεις της κυκλοφορούσαν σε μεγαλύτερο σχήμα σαν εφημερίδα τοίχου, και κάποιες φορές αγγλικά αεροπλάνα την έριχναν από αέρος. Στη διάρκεια των 46 ημερών της εκδόσεως της, τύπωσε και κάποιες έκτακτες εκδόσεις. Στο περιεχόμενό της περιελάμβανε από ανακοινώσεις του Ρόναλντ Σκόμπυ και τα πρακτικά της σύσκεψης υπό τον Γουίνστον Τσόρτσιλ, μέχρι θέματα για τα θέατρα και τους κινηματογράφους, ή και ειδήσεις της μιας γραμμής του τύπου «Ευρέθη σάκος με 7 μαχαίρια. Πιστεύεται ότι ανήκει σε ΕΛΑΣίτη». Από την πρώτη μέρα κυκλοφορίας, δεν έλειπαν οι ειδήσεις για «τον Βούλγαρο αξιωματικό του ΕΛΑΣ» που σκοτώθηκε στο πρώτο συλλαλητήριο, για τους «Γερμανούς επικεφαλής» του Λόχου Σπουδαστών Πολυτεχνείου του ΕΛΑΣ, για «τα παιδιά που οι στασιαστές χρησιμοποιούσαν ως ασπίδες» όταν οι χωροφύλακες τους επιτίθονταν, για «τα άδεια φέρετρα των δήθεν φονευθέντων ΕΛΑΣιτών» που όμως, στην επόμενη σελίδα, ήταν γεμάτα από «θύματα των κομμουνιστών», διότι το ΕΑΜ ήθελε να παρουσιάσει μεγάλο αριθμό θυμάτων στις γραμμές του και «δεν του έφταναν οι πολύ λίγοι φονευθέντες ΕΑΜίται την πρώτη ημέρα των επεισοδίων». Στην εφημερίδα ανακοινώθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 1944 η ίδρυση του Αριστερού Μετώπου Ελλάδος, ενός συνασπισμού «σοσιαλιστικών», κεντρώων-κεντροαριστερών κομμάτων και μικρών ομάδων υπό την αρχηγία του Γεωργίου Παπανδρέου, ενώ αναδημοσίευε λόγους του Τσόρτσιλ και του Ήντεν, τα νέα από τη βρετανική Βουλή, τα ανακοινωθέντα του Σκόμπυ και άλλα. Η εφημερίδα κυκλοφόρησε 46 φύλλα, από την 5η Δεκεμβρίου 1944 έως την 21η Ιανουαρίου 1945. Συνεργάτες-δημοσιογράφοι της εφημερίδος ήταν ο Ηλίας Μπρεδήμας και ο Μανώλης Ρέπας, ενώ κύριος αρθρογράφος ήταν ο Αχιλλέας Κύρου και στις 14 Ιανουαρίου 1945 δημοσιεύθηκε επώνυμο άρθρο του Κώστα Ουράνη.
  2. «Η Ελλάς», Ημερήσια πρωινή εφημερίς, Όργανον του Ελληνικού λαού
  3. Ντοκουμέντο: Εφημερίδα «Η Ελλάς», η επίσημη κυβερνητική εφημερίδα των Δεκεμβριανών του 1944–Όλα και τα 46 φύλλα
  4. H «Σοσιαλιστική Ένωση» ιδρύθηκε το 1941, στη διάρκεια της κατοχής, από τον καθηγητή Άγγελο Θ. Αγγελόπουλο, που πήρε μέρος σαν αντιπρόσωπος στην ΠΕΕΑ το 1944, ως οργάνωση εναντίον του Άξονα. Στα μέλη της ανήκαν ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο Ξενοφών Ζολώτας, ο Ιωάννης Πολίτης, πρέσβης της Ελλάδος στην Ιταλία πριν τον πόλεμο, ο Πέτρος Κόκκαλης, ο Γιώργος Οικονομόπουλος, ο Γιώργος Λάππας, ο Πέτρος Γαρουφαλιάς, ο Δημήτρης Νιάνιας, Υπουργός και Ευρωβουλευτής, ο δημοσιογράφος Απόστολος Γουλής και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ενώ συνεργάζονταν δίχως να είναι μέλη ο Αλέξανδρος Σβώλος και ο Γεώργιος Μαύρος.
  5. Κυβέρνησις ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης
  6. Κυβέρνησις ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΛΑΣΤΗΡΑ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης
  7. Κυβέρνησις ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΛΑΣΤΗΡΑ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης
  8. Κυβέρνησις ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης
  9. Κυβέρνησις ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης
  10. Παρητήθη ο κ. Γεώργιος Παπανδρέου Εφημερίδα «Ελευθερία», 16 Ιουλίου 1965, σελίδα 1.
  11. Σπυρίδων Παπαγεωργίου, με επιστολή που έστειλε σε εφημερίδα της Κύπρου «Σημερινή», εφημερίδα της Λευκωσίας στις 5 Σεπτεμβρίου 2005, διευκρίνιζε ότι τα ντοκουμέντα του αρχείου του έχουν εξωκυπριακή προέλευση και του τα παραχώρησαν ο Στέφανος Στεφανόπουλος, πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδος, ο Πέτρος Γαρουφαλιάς, υπουργός Εθνικής Αμύνης Κυβερνήσεως Ενώσεως Κέντρου, ο Τζών Σωσίδης, διαπραγματευτής του σχεδίου Άτσεσον, καθώς και πολλοί άλλοι, συνεπώς οι Αρχές της Κύπρου δεν νομιμοποιούνταν για την κατάσχεση τους, ενώ απέδωσε την κατάσχεση στον τρόμο των Κυπριακών Αρχών για το περιεχόμενο του αρχείου του, οι οποίες ανησυχούν μην βγουν στην δημοσιότητα απόρρητα έγγραφα που καταρρίπτουν οριστικά τον Μύθο του «Εθνάρχη» Μακαρίου και των συνεργατών του.]
  12. [Το ακρωνύμιο αποτελείται από τα αρχικά των λέξεων «Αξιωματικοί Σώσατε Πατρίδα, Ιδανικά, Δημοκρατίαν, Αξιοκρατίαν»]
  13. Διεγράφη ο κ. Γαρουφαλιάς Εφημερίδα «Ελευθερία», 14 Ιουλίου 1965, σελίδα 1.
  14. [Στη συνάντηση παραβρέθηκαν ο Γαρουφαλιάς και οι πολιτικοί Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Γεώργιος Μαύρος, Στέφανος Στεφανόπουλος, Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας, Σπυρίδων Μαρκεζίνης, Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας και Ξενοφών Ζολώτας. Επίσης συμμετείχαν οι τότε, αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγός Γρηγόριος Μπονάνος, αρχηγός Στρατού αντιστράτηγος Ανδρέας Γαλατσάνος, αρχηγός του Ναυτικού αντιναύαρχος Πέτρος Αραπάκης και ο αρχηγός Αεροπορίας Αλέξανδρος Παπανικολάου. Στη σύσκεψη αρχικά αποφασίστηκε να ανατεθεί ο σχηματισμός κυβερνήσεως στους Παναγιώτη Κανελλόπουλο και Γεώργιο Μαύρο, όμως με τη μεσολάβηση του Ευάγγελου Αβέρωφ-Τόσιτσα, αποφασίστηκε η επαφή με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, που κλήθηκε και επέστρεψε από το Παρίσι, όπου ήταν αυτοεξόριστος.]
  15. [Πώς αντέδρασαν οι χουντικοί στη Μεταπολίτευση του 1974 Εφημερίδα των Συντακτών, 22 Ιουλίου 2018.]
  16. [Έκθεσις Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας (ΥΠΕΑ) της 21ης Οκτωβρίου 1974 που φέρει την υπογραφή του αρχηγού της ΥΠΕΑ, ταξίαρχου Π. Καλαμάκη, και απευθύνεται στον Σόλωνα Γκίκα, τότε υπουργό Δημόσιας Τάξεως της κυβερνήσεως του Κωνσταντίνου Καραμανλή.]