Πέτρος Χάρης

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Πέτρος Χάρης, Έλληνας πεζογράφος, κριτικός και ακαδημαϊκός, διευθυντής για περισσότερα από πενήντα χρόνια του περιοδικού «Νέα Εστία», που το πραγματικό του όνομα ήταν Ιωάννης Μαρμαριάδης, γεννήθηκε το 1902 στην Αθήνα, όπου και πέθανε την Δευτέρα 5 Οκτωβρίου 1998. Η κηδεία του έγινε την Τετάρτη 7 Οκτωβρίου στις 4 το απόγευμα, από τον Ιερό Ναό Αγίου Λαζάρου του Α' Νεκροταφείου Αθηνών, όπου και τάφηκε.

Ήταν παντρεμένος με τη Φωτούλα Χάρη.

Πέτρος Χάρης

Βιογραφία

Πατέρας του ήταν ο Νικόλαος Μαρμαριάδης με καταγωγή από το χωριό Καμηλάρι στην πεδιάδα της Κάτω Μεσαράς στην Κρήτη. Τέλειωσε το Γυμνάσιο στην Αθήνα και στη συνέχεια γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου, από όπου αποφοίτησε την Πέμπτη 22 Μαΐου 1924, περνώντας με επιτυχία τις πτυχιακές του εξετάσεις [1], όμως αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία και τη δημοσιογραφία και συνεργάστηκε με αθηναϊκές εφημερίδες. Από τα τέλη του 1919 έγινε συνεργάτης του περιοδικού «Η Διάπλασις των Παίδων», με το ψευδώνυμο «Πέτρος Χάρης» [2], συνεργάστηκε με το περιοδικό «Νουμάς» και από το 1927 με το περιοδικό «Νέα Εστία», ως συντάκτης και φιλολογικός συνεργάτης. Το 1924 μαζί με τους Ιωάννη Μ. Παναγιωτόπουλο και Αθανάσιο Κυριαζή ήταν συνεκδότης του βραχύβιου λογοτεχνικού περιοδικού «Νέα Γράμματα».

Εργάστηκε από το 1930, στη Σχολή Καλών Τεχνών, αρχικά ως Γραμματέας και στη συνέχεια Γενικός Διευθυντής το 1952 και Γενικός Γραμματέας της Σχολής Καλών Τεχνών το 1958, όπου διαδέχτηκε κατά σειρά τον Δημήτρη Ταγκόπουλο και τον Σωτήρη Σκίπη, από την οποία συνταξιοδοτήθηκε το 1964 με το βαθμό του Επίτιμου Γενικού Γραμματέα. Το 1930 εκλέχθηκε μέλος της Ενώσεως Συντακτών Αθηναϊκών Εφημερίδων, [Ε.Σ.Α.Ε.]. Τον Ιανουάριο του 1933 ανέλαβε από κοινού με το Γρηγόρη Ξενόπουλο έως το Δεκέμβριο του 1934, τη διεύθυνση του δεκαπενθήμερου περιοδικού «Νέα Εστία», ενώ από τον Ιανουάριο του 1935, μετά την αποχώρηση του Γρηγορίου Ξενόπουλου και έως το Δεκέμβριο του 1987 παρέμεινε στη θέση του διευθυντή. Το 1946 η «Νέα Εστία» τιμήθηκε με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών. Το 1938 εξασφάλισε άδεια συμμετοχής σε σωματεία από το υπουργείο Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας, αφορούσε τη συμμετοχή του στην Ε.Σ.Α.Ε., στην Εταιρία λογοτεχνών, στην Εταιρία θεατρικών συγγραφέων και στην Ένωση θεατρικών και μουσικών κριτικών. Η άδεια έφερε την υπογραφή του Παντελή Πρεβελάκη, διευθυντή του υπουργείου,

Διατέλεσε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Θεάτρου, μέλος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» από το 1951, μέλος στην επιτροπή επάθλου Παλαμά από τις 12 Φεβρουαρίου 1947, μέλος της κριτικής επιτροπής των λογοτεχνικών και θεατρικών Κρατικών Βραβείων και των θεατρικών βραβείων του Παρνασσού, μέλος της Ομάδας των Δώδεκα, του ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη και το 1973 πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, στην Τάξη Γραμμάτων και Καλών Τεχνών. Διατέλεσε επίσης πρόεδρος της «Ενώσεως Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών κριτικών», αντιπρόεδρος στην «Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών» και ιδρυτικό μέλος κι αργότερα πρόεδρος στην «Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών». Στις 21 Απριλίου 1969 εκλέχτηκε μέλος [3] της Ακαδημίας Αθηνών και η επίσημη υποδοχή του έγινε την 1η Απριλίου 1971, ενώ το 1977 εκλέχτηκε πρόεδρος της Ακαδημίας [4], στα πλαίσια της οποίας λειτουργεί Ίδρυμα «Πέτρου Χάρη» [5].

Την προσωπική του βιβλιοθήκη που περιλαμβάνει 3.500 τόμους βιβλίων, την έχει δωρίσει στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Θεσσαλονίκης, καθώς ο Γ.Θ.Βαφόπουλος υπήρξε προσωπικός του φίλος και συνεργάτης στη «Νέα Εστία», από την αρχή της ιδρύσεως της. Τα περισσότερα έργα της βιβλιοθήκης αποτελούν «πρώτες εκδόσεις» με ιδιόγραφες αφιερώσεις των συγγραφέων τους και στεγάζεται στο χώρο του «Σπουδαστηρίου Γ.Θ. Βαφόπουλου». Το αρχείο του, χειρόγραφο, φωτογραφικό και άλλο υλικό, καθώς και η πλήρης βιβλιογραφία του αποτελούμενη από διηγήματα, μυθιστορήματα, παιδικά, κριτικές μελέτες, δοκίμια, ταξιδιωτικά, φυλάσσεται στο «Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο», [«Ε.Λ.Ι.Α.»]. Στην ανακοίνωση της με αφορμή το θάνατο του η «Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών» τόνιζε ότι, «...αποχαιρετά τον επιφανή συνάδελφο, που προσέφερε στη δημοσιογραφία και τα ελληνικά γράμματα...».

Διακρίσεις

Τιμήθηκε με

  • το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας για το έργο του «Πολιτείες και θάλασσες»,
  • το βραβείο του ταξιάρχη του τάγματος του Γεωργίου Α’,
  • το χρυσό σταυρό της Αγιορείτικης Χιλιετηρίδας και
  • τον Τίμιο Σταυρό του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Μάρκου.

Στις 28 Μαρτίου 1994 εκλέχθηκε επίτιμος διδάκτορας [6] της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

«Εθνική Εταιρεία Λογοτεχνών»

Στις 24 Απριλίου 1948, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος προσκάλεσε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στην οδό Πατησίων 47, λογοτέχνες της εποχής, με σκοπό να ιδρύσουν μία λογοτεχνική Εταιρία. Εκεί ο Λίνος Καρζής και μαζί του οι Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος, Νίκος Προεστόπουλος, Γεώργιος Ι. Φουσάρας και Γιάννης Χατζίνης, ανέλαβαν να φροντίσουν για τη σύνταξη και την έγκριση από το Πρωτοδικείο Αθηνών του Καταστατικού του σωματείου που αρχικά έφερε τον τίτλο «Ελληνική Εταιρία Λογοτεχνών», το οποίο αργότερα μετονομάσθηκε σε «Εθνική Εταιρεία των Ελλήνων Λογοτεχνών».

Περιλαμβάνεται [7] μεταξύ των λογοτεχνών που στις αρχές Ιουνίου 1948 αφού αρχικά παραιτήθηκαν ο ίδιος καθώς και οι Ιωάννης Μ. Παναγιωτόπουλος, Άγγελος Τερζάκης και Κώστας Ουράνης, αποχώρησαν από την «Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών» και δημιούργησαν στις 20 Ιουνίου 1948 την «Εθνική Εταιρεία Λογοτεχνών». Οι λογοτέχνες αυτοί εξέδωσαν ανακοίνωση που δημοσιεύθηκε την 1η Ιουλίου 1948 στο περιοδικό «Νέα Εστία», με την οποία καταδίκαζαν την κομμουνιστική ένοπλη εξέγερση στην Ελλάδα λέγοντας, «...[...] Οι υπογραφόμενοι λογοτέχνες διακηρύσσουν πως η ανταρσία , που σήμερα αιματοκυλίζει τον τόπο , είναι ένας αντεθνικός αγώνας που υποδαυλίζεται από ξένους και από τους ίδιους ξένους συντηρείται . Κάθε αληθινός Έλληνας (sic) έχει χρέος να πάρει απέναντί της αυτή τη σαφή στάση . Πράξεις σαν το παιδομάζωμα , την αρπαγή γυναικών και το σταύρωμα των ιερωμένων , βρίσκεται σε βαθιάν αντίθεση με τις ευγενικές παραδόσεις της φυλής μας . [...]...».

Εργογραφία

Πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας μέσα από τις στήλες του περιοδικού «Η Διάπλασις των Παίδων» και αρχικά συμμετείχε στη σελίδα συνεργασίας συνδρομητών με πεζά κείμενα και ποιήματα, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο «Κυανόλευκο λάβαρο» και το 1919 τιμήθηκε με το δεύτερο βραβείο σε διαγωνισμό διηγήματος. Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος έγραψε με αφορμή ένα πεζό κείμενο του Πέτρου Χάρη, «...Από ένα πλήθος πεζογραφήματα και ποιήματα, που μου έστειλε το Κυανόλευκο λάβαρο, αυτό ξεχωρίζει, δείχνωντας πόσο καλά θα γράψη στο μέλλον, τουλάχιστο πεζά..». Αργότερα δημοσίευσε στο δεκαπενθήμερο περιοδικό «Νουμάς», την πρώτη του συλλογή διηγημάτων. Τα πρώτα του έργα εντάσσονται στο κλίμα του συμβολισμού, όπως το εξέφρασε ο Κωνσταντίνος Χατζόπουλος. Ασχολήθηκε κυρίως με το διήγημα, ενώ έγραψε επίσης ταξιδιωτικά κείμενα και δυο μυθιστορήματα.

Έργα του είναι τα

Διηγήματα

  • «Η τελευταία νύχτα της γης» το 1924, το έργο προβλήθηκε με τη μορφή τηλεοπτικής σειράς το 1980, από το σταθμό της Υπηρεσίας Ενόπλων Δυνάμεων, [Υ.ΕΝ.Ε.Δ.].
  • «Μακρινός κόσμος» το 1944,
  • «Φώτα στο πέλαγος» το 1958,
  • «Όταν οι Άγιοι κατεβαίνουν στη γη» το 1958,
  • «Δρόμος 100 μέτρων» το 1962,
  • «Η μεγάλη νύχτα» το 1969.

Ταξιδιωτικά

  • «Πολιτείες και θάλασσες» το 1955, τιμήθηκε με βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών και το Α' κρατικό βραβείο,
  • «Παλιοί και νέοι δρόμοι» το 1957,
  • «Η Κίνα έξω από τα τείχη» το 1960,
  • «Δαλματικές ακτές» το 1961,
  • «Βράχια, κουπιά και όνειρα» το 1962,
  • «Ο κόσμος και οι Έλληνες» το 1965.

Κριτικά

  • «Παιδικοί διάλογοι» το 1925,
  • «Διάλογοι και ποιήματα» το 1926, παιδική ανθολογία με τη συνεργασία του Ιωάννη Μ. Παναγιωτόπουλου,
  • «Κ. Γ. Καρυωτάκης» το 1943,
  • «Κρίσιμη ώρα» το 1944, δοκίμιο, «...σελίδες περισυλλογής και ρεμβασμού...», όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος
  • «Όταν η ζωή γίνεται όνειρο» το 1945, δοκίμια,
  • «Ελεύθεροι πνευματικοί άνθρωποι» το 1947,
  • «Υπάρχουν θεοί» το 1948, δοκίμια,
  • «Έλληνες πεζογράφοι 1953-81» τρίτομο, το 1953,
  • «Έλληνες πεζογράφοι» Α΄τόμος το 1954,
  • «Μεταπολεμικός κόσμος» το 1962, δοκίμια,
  • «Κώστας Ουράνης» το 1963, μελέτη για το έργο του λογοτέχνη,
  • «Έλληνες πεζογράφοι», Β’ τόμος, το 1963,
  • «Η Ζωή και η Τέχνη» το 1963, λογοτεχνικά χρονικά,
  • «Μικρή Πινακοθήκη» το 1963, Α' σειρά πορτρέτα λογοτεχνών,
  • «Μικρή Πινακοθήκη» το 1965, β' σειρά πορτρέτα λογοτεχνών,
  • «Όταν οι άγιοι κατεβαίνουν στη γη» το 1965,
  • «Η μεγάλη νύχτα» το 1969,
  • «Από τον πανάρχαιο στον καινούργιο κόσμο» το 1970,
  • «Γαλάζιος άγγελος» 1971,
  • «Η πνευματική ελευθερία και οι μεταπολεμικοί άνθρωποι» το 1973,
  • «Αθώα και οργισμένα νιάτα» το 1974,
  • «Στα γαλάζια νερά» το 1974,
  • «Ο άνθρωπος και ο ίσκιος του» το 1982,
  • «Συνομιλίες με φίλους» δίτομο, το 1987,
  • «Τα δέντρα» το 1990,
  • «Παλιός και σημερινός πνευματικός αγώνας» το 1991.

Μυθιστόρημα

  • «Ημέρες οργής» το 1978, εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», το έργο προβλήθηκε με τη μορφή τηλεοπτικής σειράς από την Ελληνική Τηλεόραση, [Ε.Τ.1],
  • «Ανεμοστρόβιλος» το 1992, από τις εκδόσεις «Αστήρ».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. Διακεκριμένοι απόφοιτοι Από την ιστορία του ΕΚΠΑ
  2. [«...Από τη "Διάπλαση" άρχισα τις λογοτεχνικές μου δοκιμές, πρώτα σαν συνδρομητής κ' έπειτα σαν συνεργάτης της, και στις σελίδες της... βαφτίστηκα για δεύτερη φορά. Ήμουνα ο Ιωάννης Νικ. Μαρμαριάδης κ' έγινα ο Πέτρος Χάρης. Πώς; Απλούστατα: Όταν με προβίβασε η "Διάπλαση", ο Γρηγόρης Ξενόπουλος, ο διευθυντής της, -ο Νικόλαος Παπαδόπουλος ήταν πια μόνο ο ιδρυτής της,- με κάλεσε και μου είπε να διαλέξω ένα ψευδώνυμο για την εργασία που θα παρουσίαζα πια σαν συνεργάτης στη "Διάπλαση". Δε σκέφτηκα πολύ, μου είχε κάνει την εποχή εκείνη εντύπωση το θεατρικό έργο του Παντελή Χορν "Πετροχάρηδες", το επρότεινα στον Ξενόπουλο, βρήκε καλή την εκλογή μου...»] Πέτρος Χάρης, «Το "απροσδόκητο" αφιέρωμα», Περιοδικό «Νέα Εστία», τόμος 105, τεύχος 1243, 15 Απριλίου 1979, σελίδες 492-493]
  3. Τακτικά μέλη της Ακαδημίας Αθηνών κατά σειρά εκλογής
  4. Πρόεδροι της Ακαδημίας Αθηνών από την ίδρυση της
  5. Ίδρυμα «Πέτρου Χάρη» Ιστότοπος Ακαδημίας Αθηνών
  6. Διακεκριμένοι απόφοιτοι Από την ιστορία του ΕΚΠΑ
  7. Ιδρυτικά μέλη, «Εθνική Εταιρεία Λογοτεχνών» Ιστότοπος της «Εθνικής Εταιρείας Λογοτεχνών»