Παναγιώτης Σκαλούμπακας

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

O Παναγιώτης Σκαλούμπακας, Έλληνας βασιλόφρονας, Ατλαντιστής και αντικομμουνιστής, ανώτατος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού με το βαθμό του Υποστρατήγου (ε.α), εθνικός αγωνιστής και ήρωας των πολεμικών αναμετρήσεων του Ελληνικού έθνους στον Β' Παγκόσμιο πόλεμο και στη διάρκεια του συμμοριτοπολέμου, ενεργό μέλος της οργανώσεως Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών, καθηγητής στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και συγγραφέας ιδεολογικών βιβλίων, γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1918 στο χωριό Επισκοπή της τότε επαρχίας Τεγέας στο νομό Αρκαδίας στην Πελοπόννησο και απεβίωσε το απόγευμα της 5ης Ιανουαρίου 2010 στην Λάρισα, τον τόπο καταγωγής της συζύγου του, όπου επέλεξε να κατοικεί μετά την αποστρατεία του. Η νεκρώσιμη ακολουθία τελέστηκε [1] στις 6 Ιανουαρίου, ανήμερα των Θεοφανείων, στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αχιλλείου Λαρίσης.

Ο Παναγιώτης Σκαλούμπακας, τον Μάρτιο του 1954, παντρεύτηκε με την Αλτάνη Παπαλέξη [2] με καταγωγή από τη Λάρισα, με κουμπάρο τον γνωστό δικηγόρο Αθηνών Γεώργιο Γκίκα, και από το γάμο του απέκτησε δύο γιους, τον Χρήστο Σκαλούμπακα [3] [4], Χημικό Μηχανικό του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, και τον Αθανάσιο Σκαλούμπακα [5], Ιατρό Ορθοπεδικό χειρουργό, καθώς και τέσσερα εγγόνια.

Παναγιώτης Σκαλούμπακας
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 1η Ιανουαρίου 1918
Τόπος: Επισκοπή Τεγέας, Αρκαδία (Ελλάδα)
Θάνατος: 5ης Ιανουαρίου 2010
Τόπος: Λάρισα (Ελλάδα)
Σύζυγος: Αλτάνη Παπαλέξη-Σκαλούμπακα
Τέκνα: Χρήστος Σκαλούμπακας,
Αθανάσιος Σκαλούμπακας
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Υποστράτηγος, Εθνικός ήρωας,
Συγγραφέας

Βιογραφία

Ο Παναγιώτης Σκαλούμπακας κατάγονταν από πολυμελή οικογένεια αγροτών και κτηνοτρόφων με Βενιζελικές καταβολές, τα μέλη της οποίας υπήρξαν ψηφοφόροι και οπαδοί του Αλέξανδρου Παπαναστασίου. Πατέρας του Παναγιώτη ήταν ο Χρήστος Σκαλούμπακας και μητέρα του η Γεωργία Καραγιαννοπούλου-Σκαλούμπακα, ενώ είχε τέσσερα ακόμη αδέλφια, τρία μεγαλύτερα, τον πρωτότοκο Γεώργιο Σκαλούμπακα [6], Τοπογράφο Μηχανικό του ΕΜΠ [7] που ήταν ήδη Μηχανικός όταν ο Παναγιώτης ήταν ηλικίας μόλις έξι ετών και ο οποίος υπήρξε πρώτος διευθυντής της Τοπογραφικής Υπηρεσίας, τον Δημήτριο Σκαλούμπακα [8], ιδιοκτήτη της γνωστής ταβέρνας «Θείος Μίμης» στη συμβολή των οδών Μύλων 13 και Διστόμου, μετέπειτα Αλεξανδρείας και Άστρους, στην Αθηναϊκή συνοικία Κολωνός, τον Αναστάσιο που ήταν αγρότης, κι ένα μικρότερο αδελφό, τον δικηγόρο Κωνσταντίνο Σκαλούμπακα. Θείος του Παναγιώτη ήταν ο ανώτατος αξιωματικός της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής Θεόδωρος Σκαλούμπακας, αδελφός του ιερέα της Επισκοπής Αθανάσιου Σκαλούμπακα και πρώτος εξάδελφος του πατέρα του, Χρήστου Σκαλούμπακα, που διατέλεσε Αστυνομικός Διευθυντής Θεσσαλονίκης. Ανάδοχος του Παναγιώτη, που παρακολούθησε τα μαθήματα της Βασικής και Μέσης εκπαιδεύσεως στη γενέτειρα του και αποφοίτησε από το Γυμνάσιο στην Τρίπολη, ήταν ο στρατιωτικός Ιωάννης Τσαρούχης.

Στρατιωτική σταδιοδρομία

Ο Παναγιώτης Σκαλούμπακας, τάξεως 38Β, το Φθινόπωρο του 1935 εισήχθη στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, στην οποία ήταν συμμαθητές και συνδέθηκαν με στενή φιλία ζωής με τον μετέπειτα Αντιστράτηγο Κωνσταντίνο Μητρέλη. Τον ίδιο χρόνο, ως πρωτοετής Εύελπις, ο Σκαλούμπακας τάχθηκε υπέρ της Αβασιλεύτου Δημοκρατίας [9] στο Δημοψήφισμα για το Πολιτειακό ζήτημα. Το 1938 αποφοίτησε από τη Σχολή Ευελπίδων με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού, ενώ το 1939 ολοκλήρωσε τα μαθήματα της Σχολής Εφαρμογής Πεζικού. Συμμετείχε στον Ελληνοϊταλικό και τον Ελληνογερμανικό πόλεμο του 1940, στη διάρκεια των οποίων προτάθηκε για προαγωγή επ' ανδραγαθία, καθώς κινδύνευσε να χάσει ένα πόδι του από κρυοπαγήματα και τιμήθηκε με Χρυσούν Αριστείο Ανδρείας ([Παραπομπή 33η]).

Μετά την κατάληψη των οχυρών της μεθορίου, την κατάρρευση του Μετώπου και την σύναψη ανακωχής, ο Παναγιώτης Σκαλούμπακας αντί να επιστρέψει στη γενέτειρα του, κατέφυγε, μέσω Αγράφων και Καρδίτσης, στην περιοχή του Βόλου απ' όπου προσπάθησε, μάταια, να διαφύγει στη Μέση Ανατολή και επέστρεψε στο χωριό του περίπου ένα χρόνο μετά τη λήξη των εχθροπραξιών, όταν οι οικείοι του τον θεωρούσαν ήδη νεκρό και ετοίμαζαν το μνημόσυνο του. Στη διάρκεια της κατοχής μετακινήθηκε στην Αθήνα, όπου ζούσαν ήδη δύο από τα αδέλφια του, προκειμένου να εργαστεί, ενώ ήρθε σε επαφή και εντάχθηκε στην Εθνική οργάνωση αντιστάσεως «Ε.Κ.Κ.Α.» [Εθνική Και Κοινωνική Απελευθέρωσις], του συνταγματάρχου Δημητρίου Ψαρρού. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδος από την κατοχή των δυνάμεων του Άξονα, μεταξύ τους και η Βουλγαρία, εντάχθηκε στον υπό ανασυγκρότηση Ελληνικό στρατό και τέθηκε στη διάθεση του Παναγιώτη Σπηλιωτόπουλου, του στρατιωτικού εκπροσώπου της εξόριστης Ελληνικής Κυβερνήσεως, ο οποίος του ανέθεσε καθήκοντα Φρουράρχου του Υπουργείου Γεωργίας. Το Δεκέμβριο του 1944 συμμετείχε στις μάχες εναντίον των κομμουνιστών, στα Δεκεμβριανά γεγονότα στην Αθήνα και πολέμησε στη Μάχη της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων καθώς και στη μάχη στα Παλαιά Ανάκτορα. Στη συνέχεια κατατάχθηκε στα Τάγματα της Εθνοφυλακής που είχαν αρχίσει να δημιουργούνται, ενώ το 1946 μετατέθηκε στο 519ο Τάγμα στη Θεσσαλονίκη.

Διοικητής στη Μακρόνησο

Βαρβ. Λιβαδά [10]-Π.Σκαλούμπακας

Ο Παναγιώτης Σκαλούμπακας στις 4 Αυγούστου 1946, με το βαθμό του Λοχαγού και μετά από πρόταση του αναδόχου του Ιωάννη Τσαρούχη που κατείχε θέση Επιτελάρχου στο Γ' Σώμα Στρατού στη Θεσσαλονίκη, επιλέχθηκε ως Διοικητής του 4ου Λόχου Σκαπανέων. Η μονάδα του αποφασίστηκε να αποτελείται από οπλίτες, είτε κομμουνιστές, είτε συμπαθούντες τον κομμουνισμό και με την προσθήκη τριών επιπλέον λόχων, που καταργήθηκαν για λόγους ανεπαρκούς αποδόσεως, αναδιοργανώθηκε σε Γ' Τάγμα Σκαπανέων. Με τη δράση του ο Παναγιώτης Σκαλούμπακας κατάφερε ώστε το Γ' Τάγμα Σκαπανέων να διαθέτει δική του ώρα εκπομπών στο Ραδιοφωνικό σταθμό της Θεσσαλονίκης, ενώ δημιούργησε θεατρική ομάδα η οποία παραστάθηκε έργα στο Βασιλικό Θέατρο Θεσσαλονίκης. Ανανήψαντες Σκαπανείς του Γ' Τάγματος αποτέλεσαν τη σύνθεση του 37ου Λόχου κομάντος [11] που πολέμησαν στα βουνά της Μακεδονίας εναντίον των ξενοκίνητων κομμουνιστοσυμμοριτών, πληρώνοντας βαρύ φόρο αίματος στα πεδία των μαχών.

Στις 14 Ιουνίου 1947 το Τάγμα μετακινήθηκε στη Μακρόνησο με την ονομασία Γ' Ειδικό Τάγμα Οπλιτών [Γ' Ε.Τ.Ο.], υπό την Β-XI Διεύθυνση του Γ.Ε.Σ., [Γενικό Επιτελείο Στρατού]. Στη Μακρόνησο, σε ηλικία μόλις 29 ετών, ο Λοχαγός Παναγιώτης Σκαλούμπακας ως Διοικητής, συμπεριλαμβανομένου και του ενδιάμεσου χρόνου που ήταν Υποδιοικητής με την άφιξη ως Διοικητού του Αντισυνταγματάρχου Σπύρου Χειμαριώτη, επιδόθηκε με ζήλο και σεβασμό στην προσωπικότητα των οπλιτών στην εθνική τους διαπαιδαγώγηση, σε βαθμό που η συντριπτική πλειοψηφία των στρατιωτών εγκατέλειψαν τις κομμουνιστικές ιδέες και εντάχθηκαν ως μάχιμοι στον Ελληνικό Στρατό. Σύμφωνα με μεταγενέστερες μαρτυρίες μονίμων κατοίκων της Μακρονήσου οι εκεί οπλίτες: «...Είχαν τις ποδοσφαιρικές τους ομάδες, θέατρο, χαρτοπαικτικές λέσχες που όλοι πήγαιναν κλπ. ...{...}... Όλα δούλευαν στην εντέλεια, για βασανιστήρια δεν είχαμε ακούσει..» [12]. Ο Λοχαγός Παναγιώτης Σκαλούμπακας, ως Διοικητής του Γ' Ε.Τ.Ο., υπήρξε ο εμπνευστής της εκδόσεως του περιοδικού «Σκαπανεύς», του πρώτου περιοδικού Εθνικής και Ηθικής Διαπαιδαγωγήσεως της Μακρονήσου, που εξεδίδετο από τον Αύγουστο του 1947 έως τον Ιούνιο του 1950, από το Γ' Ειδικό Τάγμα Οπλιτών, το επονομαζόμενο «Γαλάζιο Τάγμα» [13] [14].

Στις 12 Μαΐου 1948, στο πλαίσιο της εθνικής της δράσεως, επισκέφθηκε τη Μακρόνησο η Βαρβάρα Θεοδωροπούλου-Λιβαδά, γνωστή ως «Μάνα του Στρατιώτη», η οποία φιλοξενήθηκε στο Γ' Ε.Τ.Ο. όπου συναντήθηκε με Σκαπανείς τους οποίους επισκέφθηκε στις σκηνές τους, γύρισε όλα τα σημεία του Τάγματος, ενώ πήγε στο αναρρωτήριο και στάθηκε αρκετή ώρα κοντά στους ασθενείς. Την δεύτερη μέρα της παραμονής της στη Μακρόνησο, στις 13 Μαϊου, η Βαρβάρα Θεοδωροπούλου-Λιβαδά μίλησε στους Σκαπανείς, παρουσία του Διοικητή του Τάγματος, Λοχαγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα. Τελειώνοντας την ομιλία της στους Σκαπανείς και λίγο πριν αναχωρήσει για την Αθήνα τους είπε: «Σε λίγο καιρό παιδιά μου θα 'ρθω να σας βρω στα σύνορα.» Η Βαρβάρα Θεοδωροπούλου-Λιβαδά συνοψίζοντας τις εντυπώσεις της από την επίσκεψη της στο Γ' Ε.Τ.Ο. Μακρονήσου γράφει: «Όσοι θέλουν να πεισθούν για την γελοιοποίηση του κομμουνισμού στην Πατρίδα μας ας επισκεφθούν την Μακρόνησο, που δεν είναι ο τόπος της μόνοσης και του πόνου, αλλά της χαράς και του Εθνικού Μεγαλείου. Το κάθε φανταράκι της Μακρονήσου -ένας Εθνικός βράχος. Μα του Τρίτου Τάγματος ένας Φωτεινός Φάρος» [15].

Μόλις επέστρεψε στην Αθήνα η Βαρβάρα Θεοδωροπούλου-Λιβαδά απέστειλε επιστολή στον Λοχαγό Παναγιώτη Σκαλούμπακα, Διοικητή του Γ' Ε.Τ.Ο. στην οποία ανέφερε: «Αγαπητό μου παιδί, Στ' αυτιά μου ακόμη βοούν οι ελληνικές φωνές και υποσχέσεις των αγαπημένων μου παιδιών, που ελπίζω να γίνουν πραγματικότητα. ...Στην βεβαιότητα αυτή δακρύζω και θεωρώ τον εαυτό μου πολύ ευτυχισμένο που κατόρθωσα και έμεινα έστω και για λίγο και έδιωξα το βραχνά που μέδερνε, πως, μήπως ο εθνικός ζωντανός μας πλούτος χαθή... Είμαι πολύ χαρούμενη που γνώρισα το έργο σας και πιο περήφανη για τη στέψη του. Μπράβο σε Σας Μπράβο στους λαμπρούς συνεργάτες σας. Και το μεγαλύτερο Μπράβο κρατώ για τ' αληθινά Ελληνόπουλα που κλείνη το 3ον Τάγμα για τη δύναμη της απολύτρωσης τους. Χίλια ευχαριστώ για τη στοργή Σας, για τη στοργή των παιδιών μου. Σαν επιστρέψω θα σας ξαναέλθω με κάποιο δώρο για το Τάγμα σας. Φιλώ όλους σας με λατρεία, η Μάνα σας, Βαρβάρα Θεοδωροπούλου-Λιβαδά» [16].

Ο Παναγιώτης Σκαλούμπακας παρέμεινε στο Γ' Ειδικό Τάγμα Οπλιτών έως τις 6 Σεπτεμβρίου 1948, όταν μετατέθηκε σε μάχιμη μονάδα προαχθείς -τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους- στο βαθμό του Ταγματάρχη, και στη Διοίκηση του Γ' Ε.Τ.Ο. τον διαδέχθηκε ο επίσης Ταγματάρχης Πεζικού Γεώργιος Σγουρός. Στην ημερήσια διαταγή που εξέδωσε ο Συνταγματάρχης Γεώργιος Μπαϊρακτάρης, Διοικητής της Διευθύνσεως Β-ΧΙ του Γενικού Επιτελείου Στρατού έγραφε: «Εις τον Ταγματάρχην Πεζικού ΣΚΑΛΟΥΜΠΑΚΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ εκφράζομεν την πλήρη ευαρέσκειαν μας διότι Διοικητής διατελέσας του Γ' Τάγματος Σκαπανέων επί 11 μήνες και από συγκροτήσεως του, ειργάσθη μετ' εξαιρετικού ζήλου, εργατικότητος, δραστηριότητος και θαυμαστής μεθόδου εις τρόπον ώστε να επιτύχει, ου μόνον εις το κεφάλαιον της διαφωτήσεως των παρασυρθέντων προς αναρχικάς αντιλήψεις οπλιτών, το μέγιστον εθνικόν έργον, αλλά και εις πάσαν εμφάνισιν του Τάγματος του (πειθαρχίας, τάξεως, οργανώσεως και λοιπά). Η Πατρίς θα ευγνωμονεί πάντοτε τον εν λόγω Ταγματάρχην, ημείς δε λυπούμεθα διότι χάνομεν εξαίρετον συνεργάτην αλλά είμεθα υποχρεωμένοι να σεβασθώμεν και την σταδιοδρομίαν του ως μονίμου αξιωματικού ήτις απαιτεί συνέχειαν υπηρεσίας εν μαχίμω μονάδι εν η είμεθα βέβαιοι ότι και εκεί η απόδοσίς του θα είναι εξ' ίσου αρίστη.» ([Παραπομπή 34η]).

Στην Αθήνα, τον Απρίλιο του 1949 -4 μήνες πριν την νίκη του Ελληνικού Στρατού στον Γράμμο και στο Βίτσι, λαμβάνει χώρα μία φωτογραφική έκθεσις Μακρονήσου στο Ζάππειο Μέγαρο. Περιλαμβάνει 29 σελίδες με εμπνευσμένα εθνικά κείμενα, κυρίως ανανηψάντων οπλιτών, καθώς και 15 σελίδες με φωτογραφίες από την ζωή των οπλιτών στα Τάγματα της Μακρονήσου κοσμούν το λεύκωμα της Εκθέσεως, με συλλογή αναδημοσιεύσεων από τα καλύτερα που γράφηκαν στον Τύπο των 3 Ταγμάτων [17].

Μετά την Μακρόνησο ο Παναγιώτης Σκαλούμπακας υπηρέτησε με το βαθμό του Ταγματάρχη ως Διοικητής σε μάχιμη μονάδα, μέχρι το τέλος του συμμοριτοπολέμου, προσφέρων και εις την «θερμήν μάχην», όπως συνήθιζε να λέει, εκτός της ιδεολογικής μάχης (στο «Γαλάζιο Τάγμα» του Γ' Ε.Τ.Ο.) εναντίον των κομμουνιστοσυμμοριτών, λαβών στρατιωτικούς επαίνους και μετάλλια από τους ανωτέρους του.

Περίπτωση Μίκη Θεοδωράκη

Ενδεικτικό παράδειγμα αισχρής προσωπικής συκοφαντικής επιθέσεως σε βάρος του Στρατηγού Σκαλούμπακα, σε σχέση με την εθνοφελή άσκηση διοικήσεως στο Γ' Ε.Τ.Ο. στη Μακρόνησο, αποτελεί η περίπτωση του γνωστού κομμουνιστή μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη [18], που αναφέρεται σε δήθεν βασανιστήρια [19] του Λοχαγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα, τότε Διοικητού του Γ' Ε.Τ.Ο., αν και ο Θεοδωράκης υπηρέτησε στο Α' Ε.Τ.Ο. εντός του έτους 1949. Ο 28χρονος Λοχαγός (ΠΖ) απόφοιτος της Σ.Σ.Ε. Παναγιώτης Σκαλούμπακας τοποθετήθηκε στο 519ο Τάγμα στη Θεσσαλονίκη στις 4 Αυγούστου 1946 αρχικά ως Διοικητής Λόχου Σκαπανέων και αργότερα ως Διοικητής του Γ' Τάγματος Σκαπανέων, που στις 14 Ιουνίου 1947 μετατέθηκε μαζί με το Τάγμα του στην Μακρόνησο. Παρέμεινε Διοικητής του Γ' Ε.Τ.Ο. (και για κάποιο ενδιάμεσο διάστημα Υποδιοικητής) έως τις 6 Σεπτεμβρίου 1948 όταν προήχθη στο βαθμό του Ταγματάρχη και μετατέθηκε σε μάχιμη μονάδα. Μετά τον Παναγιώτη Σκαλούμπακα την Διοίκηση του Γ' Ε.Τ.Ο. ανέλαβε ο Ταγματάρχης (ΠΖ) Γεώργιος Σγουρός. Ήταν τόσο μεγάλη η επιτυχία της διοικήσεως του Παναγιώτη Σκαλούμπακα που η συντριπτική πλειοψηφία των σκαπανέων ανένηψε, εγκαταλείποντας τις κομμουνιστικές της ιδέες. Με πρωτοπόρο τον νεαρό Λοχαγό, δημιουργήθηκαν στην Μακρόνησο τα πρώτα Τάγματα Ανανηψάντων που οπλίστηκαν και πολέμησαν στον Γράμμο, βοηθώντας με τον ενθουσιασμό τους, στην Νίκη του Εθνικού Στρατού κατά τον συμμοριοπόλεμο 1946-49.

Ο τότε 24χρονος κομμουνιστής Μίκης Θεοδωράκης, μαζί με άλλους 800 σκαπανείς, έφτασαν στην Μακρόνησο με 3 αποστολές -από Μούδρο, Άγιο Ευστράτιο και Ικαρία, το διάστημα 20-25 Μαρτίου 1949 και εντάχθηκαν στο Α' Τάγμα Σκαπανέων. Οι τελευταίοι από αυτούς, οι αμετανόητοι, παρέμειναν στο Τάγμα μέχρι τον Αύγουστο του 1949, ενώ οι ανανήψαντες έφυγαν από την Μακρόνησο νωρίτερα. Είναι χαρακτηριστικό πως από τους 800 οι 794 υπέγραψαν δήλωση μετανοίας και μόνον 6 αρνήθηκαν και μέσα σε αυτούς ΔΕΝ ήταν ο Μίκης Θεοδωράκης [20]. O Θεοδωράκης υπηρέτησε στο Α' Τάγμα για 1,5 μήνα, από τα μέσα Μαρτίου έως τέλη Απριλίου του 1949 που αποχώρησε από την Μακρόνησο, υπογράφοντας δήλωση «Αποκηρύξεως του Κομμουνισμού» στις 18 Απριλίου του 49, μαζί με όλους σχεδόν της κλάσεως του. Αποδεικτική των ψευδών του Θεοδωράκη είναι η φωτογραφία του στο Α' Ε.Τ.Ο. που τον απεικονίζει να συνθέτει μουσική, έχοντας δίπλα του τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, «δεσμοφύλακά» του στην Μακρόνησο, όπου γνωρίστηκαν οι δυο τους. Ο μακρονησιώτης κομμουνιστής συγγραφέας Νίκος Μάργαρης σε οκτώ σελίδες του έργου του [21] αναφέρεται στους 800 σκαπανείς των κλάσεως 1946-47, στις οποίες ανήκε και ο Θεοδωράκης, όμως ο «βασανισθείς» μουσικοσυνθέτης δεν μνημονεύεται σε κανένα σημείο του κειμένου, παρά μόνον απεικονίζεται ατσαλάκωτος σε δύο φωτογραφίες.

Μεταπολεμική δράση

Ο Υποστράτηγος Παναγιώτης Σκαλούμπακας υπήρξε Απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Πολέμου, της Σχολής Ξένων Γλωσσών, της Σχολής Συνεργασίας Στρατού Ξηράς-Ναυτικού-Αεροπορίας και της Σχολής Ανορθοδόξου Πολέμου. Υπηρέτησε στην Αθήνα, ως Διοικητής του Γ' Κλάδου της Κ.Υ.Π., [Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών], λόγω της ικανότητος και των γνώσεων του για τα Εθνικά θέματα [22], και σε διάφορες στρατιωτικές μονάδες, στην Λάρισα, στην Καρδίτσα το 1964-65 ως Διοικητής της εκεί Στρατιωτικής φρουράς. Μυήθηκε και εντάχθηκε από τους πρώτους ενώ αποτέλεσε μαχητικό και ενεργό μέλος στην οργάνωση Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών / (Ι.Δ.Ε.Α.), την οποία υπηρέτησε με πίστη και αφοσίωση. Τον Μάιο του 1965 προήχθη στο βαθμό του Συνταγματάρχη και τοποθετήθηκε στην Θεσσαλονίκη ως Φρούραρχος της πόλεως το 1965-66, ενώ στα τέλη του 1966 μετατέθηκε στην Πρέβεζα ως Φρούραρχος της πόλεως. Τον Μάρτιο του 1967 προήχθη στο βαθμό του Ταξιάρχου και υπηρετούσε στην Πρέβεζα το βράδυ της στρατιωτικής επαναστάσεως της 21ης Απριλίου 1967. Τον Σεπτέμβριο του 1967 μετατέθηκε στα Χανιά, αρχικά ως Υπομέραρχος Κρήτης στην Ε' Μεραρχία και τον Ιανουάριο του 1969 [23] προήχθη στο βαθμό του Υποστρατήγου και του Μεράρχου της Μεγαλονήσου και τέθηκε σε αυτεπάγγελτη αποστρατεία, στις 12 Φεβρουαρίου του 1969, με Διάταγμα που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (Φ.Α.8. Εικονοσυλλογή (50 ντοκουμέντων) με τιμητικές διακρίσεις, βιβλία, δημοσιεύματα και φωτογραφικό υλικό για τον Στρατηγό Σκαλούμπακα. [Παραπομπή 35η.]).

Στρατηγός (ε.α.)

Αρχές του 1969, σχεδόν αμέσως μετά την αποστρατεία του Στρατηγού Σκαλούμπακα, ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδος Γεώργιος Παπαδόπουλος του ζήτησε να αναλάβει καθήκοντα Κυβερνητικού Επιτρόπου στο Πανεπιστήμιο Πατρών, πρόταση την οποία ο Στρατηγός απέρριψε λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων αλλά και εξ αιτίας του αισθήματος υποβαθμίσεως του. Ο Στρατηγός Παναγιώτης Σκαλούμπακας φέρεται ότι ζήτησε από τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, με τον οποίο διατηρούσε απλή σχέση γνωριμίας από την περίοδο των σπουδών τους στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, (ο Στρατηγός Σκαλούμπακας ήταν δύο ακαδημαϊκά χρόνια μεγαλύτερος του Παπαδόπουλου), να του ανατεθεί η ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας, καθώς διακατέχονταν ανέκαθεν από την νοοτροπία του Εθνικού διδασκάλου, όμως το αίτημα του δεν έγινε δεκτό.

Ο Στρατηγός Σκαλούμπακας μετά την αποστρατεία του στις 12 Φεβρουαρίου 1969, έζησε για μία δεκαετία στην Αθήνα, λόγω υποχρεώσεων των παιδιών του. Τον Ιούνιο 1977, επί Κυβερνήσεως του κόμματος Νέα Δημοκρατία και πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο Στρατηγός είναι μεταξύ 180 αποστράτων ανωτάτων αξιωματικών που υπέγραψαν επιστολή διαμαρτυρίας προς την Κυβέρνηση λόγω της ενέργειας της ν' αποσύρει την Ελλάδα από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, πράγμα που όπως αναφέρονταν στην επιστολή, εξέθετε την Ελλάδα σε διπλωματικούς και στρατιωτικούς κινδύνους, πράξη για την οποία σύντομα μετανόησε και επανέφερε τη χώρα σε αυτό. Ο Στρατηγός από το 1980 επέλεξε να ζήσει έως το φυσικό του τέλος στην Λάρισα, τον γενέθλιο τόπο της συζύγου του. Πέθανε στις 5 Ιανουαρίου 2010 και στην κηδεία του, ανήμερα των Θεοφανίων, κατατέθηκαν τέσσερις τιμητικοί δάφνινοι στέφανοι, εκ μέρους των Ενόπλων Δυνάμεων αλλά και της Στρατιωτικής ηγεσίας, ενώ τιμητικό άγημα του Ελληνικού στρατού απέδωσε τις προβλεπόμενες τιμές για Στρατηγό εν ενεργεία.

Τιμητικές διακρίσεις

Ο Υποστράτηγος Παναγιώτης Σκαλούμπακας τιμήθηκε με:

  • Χρυσό Αριστείο Ανδρείας, στις 3 Ιουλίου 1941, για τη δράση του στο μέτωπο της Βορείου Ηπείρου, με απόφαση του τότε Υπουργού Εθνικής Αμύνης, Στρατηγού Γεωργίου Μπάκου,
  • Αργυρό Σταυρό Γεωργίου Α',
  • Πολεμικό Σταυρό Γ' Τάξεως,
  • Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας Γ' Τάξεως, για την μάχη της 31ης Ιουλίου 1949,
  • Μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων, για τη δράση του ως Διοικητής Διλοχία του 5ου Ελαφρού Τάγματος Πεζικού,
  • Χρυσό Σταυρό Γεωργίου Α',
  • Αναμνηστικό μετάλλιο Πολέμων περιόδου 1940-45, για τη δράση του στο 11ο Σύνταγμα στο μέτωπο της Βορείου Ηπείρου,
  • Σταυρό Ταξιαρχών του Ημετέρου Τάγματος του Φοίνικος,
  • Σταυρό Ταξιαρχών του Β' Τάγματος Γεωργίου Α'.

Συγγραφικό έργο

Βιβλία Π.Σκαλούμπακα

Βιβλία Παναγιώτη Σκαλούμπακα

Το 1959, ο τότε Αντισυνταγματάρχης (ΠΖ) Παναγιώτης Σκαλούμπακας -ηλικίας μόλις 41 ετών- συνέγραψε και δίδαξε ως καθηγητής στην Διοικούσα τάξη της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων το Ακαδημαϊκό έτος 1959-1960 από τα τρία τεύχη μαθημάτων του:

  • Τεύχος Ι: «Ο Διεθνής Κομμουνισμός», εκτύπωσις «Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων»,
  • Τεύχος ΙΙ: «Κομμουνισμός εν Ελλάδι», εκτύπωσις «Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων»,
  • Τεύχος ΙΙΙ: «Κομμουνιστική Πραγματικότης» (Ειδικαί αποκαλυπτικαί μελέται βάσει επισήμων στοιχείων), εκτύπωσις «Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων».

Περιεχόμενα και βιβλιογραφία των παραπάνω τευχών, για ενημέρωση των ενδιαφερομένων, αναπτύσσονται σε ένα σύνδεσμο [24] που δημοσιεύει ο γιός του Χρήστος Σκαλούμπακας.

Μνήμη Παναγιώτη Σκαλούμπακα

Παναγιώτης Σκαλούμπακας [25]

Ο Παναγιώτης Σκαλούμπακας σε συνέντευξη που παραχώρησε το 2008, στο πλαίσιο κινηματογραφικής ταινίας με θέμα τη Μακρόνησο [26], ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «... σε Στρατιωτικές μονάδες δεν γίνονται βασανιστήρια γιατί η πειθαρχία και η υποταγή είναι πράγματα δεδομένα. Κι αν έγιναν κάποιες υπερβολές από φανατικούς ανανήψαντες και κατώτερα στελέχη, δεν ήταν κατόπιν εντολής, αλλά οφείλονταν στις ανώμαλες τότε εποχές του συμμοριτοπολέμου...», ενώ εξηγεί ότι για την αντιμετώπιση της υπαρκτής κομμουνιστικής απειλής ήταν απαραίτητα τα μέτρα καταστολής που εφαρμόστηκαν στο ελάχιστο ποσοστό των μη ανανηψάντων οπλιτών λέγοντας: «... δεν σήκωνε να φτιάξουν Κ.Ο.Σ.Σ.Α. {...} και ούτε χαϊδεύαμε ανθρώπους που ήθελαν να μας βάλουν στο παραπέτασμα...», καθώς σε διαφορετική περίπτωση η Ελλάδα θα είχε ακολουθήσει το δρόμο των υπολοίπων Βαλκανικών χωρών και του «Ανατολικού μπλοκ» που αποτελούσαν το «Σύμφωνο της Βαρσοβίας, υπό την επιρροήν της Σοβιετικής Ενώσεως...» [27].

Χαρακτηριστική και απολύτως υποστηρικτική των απόψεων του Παναγιώτη Σκαλούμπακα, ότι δεν γίνονταν βασανισμοί, είναι η μεταπολιτευτική ομολογία του Λεωνίδα Κύρκου, ηγετικού στελέχους της κομμουνιστικής αριστεράς: «....Την τέταρτη ημέρα ήρθαν και μου είπαν πως με ήθελε ο διοικητής, ο Παναγιώτης Σκαλούμπακας. Αυτός με υποδέχθηκε ευγενικά, μου πρόσφερε κάθισμα να καθίσω, διέταξε να μου φέρουν μια φορεσιά γιατί αυτή που φορούσα ήταν σκισμένη και αιματοβαμμένη και με κράτησε στη σκηνή του όπου και διανυκτέρευσα....» [28]. Οι πηγές από τις οποίες αντλούνται τα δήθεν στοιχεία σε βάρος του Παναγιώτη Σκαλούμπακα είναι στο σύνολο τους δημοσιεύματα εντύπων της εποχής, που βρίσκονταν υπό τον απόλυτο έλεγχο ή είναι έντυπα επίσημα όργανα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος [29], ενώ και οι μαρτυρίες στις οποίες στηρίζονται τα δήθεν αποδεικτικά στοιχεία είναι μελών και στελεχών του Κομμουνιστικού Κόμματος, πολλά από τα οποία ψεύδονται προδήλως.

Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση του Μίκη Θεοδωράκη, που αναφέρεται σε δήθεν βασανιστήρια του Λοχαγού Διοικητού του Γ' Ε.Τ.Ο., αν και ο ίδιος υπηρέτησε αργότερα, εντός του έτους 1949, στο Α' Ε.Τ.Ο. όταν ο Παναγιώτης Σκαλούμπακας [30] από τον Σεπτέμβριο του 1948, είχε ήδη μετατεθεί από την Μακρόνησο σε άλλη μάχιμη, στρατιωτική μονάδα. Ενδεικτικό του μένους της κομμουνιστικής ηγεσίας εναντίον του Υποστρατήγου Παναγιώτη Σκαλούμπακα, αποτελεί η συχνή αναφορά του ονόματος του από το ραδιόφωνο της αποκαλούμενης «Ελεύθερης Ελλάδας», καθώς και το περιεχόμενο σειράς προπαγανδιστικών φυλλαδίων που κυκλοφόρησαν την εποχή της στρατιωτικής δράσεως του, όπου το όνομα του, μαζί με τα ονόματα του Βασιλιά Παύλου Α', του πρωθυπουργού Θεμιστοκλή Σοφούλη, του Στρατάρχη Αλέξανδρου Παπάγου, περιλαμβάνονταν μεταξύ εκείνων που είχε επικηρύξει ζητώντας την εκτέλεση τους, από τις συμμορίες των δολοφόνων της Ο.Π.Λ.Α., το Κομμουνιστικό Κόμμα.

Αιτία της οργής των υβριστών της μνήμης του Στρατηγού αποτελεί η συγκρότηση πολλών Ταγμάτων ανανηψάντων, μεταξύ των οποίων και του γνωστού 596ου Τάγματος Πεζικού, που τη σύνθεση τους αποτελούσαν πρώην κομμουνιστές Σκαπανείς του Γ' Τάγματος Μακρονήσου το 1948. Τα Τάγματα αυτά συμμετείχαν θριαμβευτικά στις επιχειρήσεις «Πυρσός» έως την λήξη του συμμοριτοπολέμου και την καταστολή της ενόπλου κομμουνιστικής ανταρσίας και πολλοί ανανήψαντες οπλίτες που συμμετείχαν στις επιχειρήσεις της πρώτης γραμμής εξέφρασαν με επιστολές τους [31] την ευγνωμοσύνη τους στον Διοικητή του Γ' Ε.Τ.Ο. Μακρόνησου, Λοχαγό Παναγιώτη Σκαλούμπακα [32]. Εν κατακλείδι, οι υβριστές της μνήμης του Στρατηγού υπηρετούν τις σκοπιμότητες της προπαγάνδας της ηγεσίας της κομμουνιστικής αριστεράς, την οποία ο Παναγιώτης Σκαλούμπακας, ως ακραιφνής ιδεολόγος, ανώτατο στέλεχος του Ελληνικού Στρατού και διδάσκαλος στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, συνέτριψε με την συνεχή δράση του, τόσο στη Μακρόνησο, όσο και στα πολεμικά μέτωπα στο Γράμμο και στο Βίτσι, αλλά και σε καιρούς ειρηνικούς. Την πέραν από κάθε αμφισβήτηση προσφορά του Στρατηγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα, κατά την ταραγμένη εκείνη περίοδο της δοκιμασίας της Ελλάδος από τους κομμουνιστοσυμμορίτες, αποδεικνύει σωρεία υπηρεσιακών εγγράφων από το αρχείο του Στρατηγού που διατηρεί ο γιος του Χρήστος Σκαλούμπακας [33].

Ρήσεις & Ιστορία

Ο Στρατηγός Παναγιώτης Σκαλούμπακας:
Τον Απρίλιο του 1988, σε συνέντευξη του που δημοσιεύθηκε σε πέντε συνέχειες στην Αθηναϊκή εφημερίδα «Τα Νέα» [34] διατύπωσε επιγραμματικά τα ακόλουθα που αξίζει να καταγραφούν στην συλλογική μνήμη του Ελληνικού Έθνους:

- «Η Μακρόνησος είναι γιά μενα το μεγαλύτερο καύχημα, γιατί λόγω της ευσυνειδησίας και της ικανότητος μου επανήλθαν στον στρατό χιλιάδες παιδιά! Είχα μεγίστην απόδοσιν και κέρδισα και την ιδεολογικήν και την "θερμήν" μάχην!»
- «Ο πατέρας μου ήταν Βενιζελικός και του Παπαναστασίου που εκεί για να σταθείς έπρεπε να τρως ξύλο που λέμε...»
- «Επροδίδοντο Στρατιωτικές μονάδες από μίαν μειοψηφίαν αφιερωμένη στο Κ.Κ.Ε.! Τον Αύγουστο του 1946 ένα λόχος προδόθηκε εκ των έσω, 150 εσφάγησαν κι ο Λοχαγός Διοικητής Στεφάνου βρέθηκε με τα σώβρακα! Τότε αποφασίστηκε να απομονωθούν οι αριστεροί φαντάροι προς τους οποίους δυσπιστούσαν σε ειδικά στρατόπεδα, τα οποία μέχρι το 1947 ήταν διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα...»
- «Ευτυχώς που βρέθηκε ο Τσαλδάρης που έβαλε τον Σοφούλη υπεύθυνο και ενώθηκαν όλοι οι Έλληνες για να επικρατήσει εδώ ελευθερία κι Ελλάδα με σύνορα και όχι να επικρατήσουν οι άλλοι που ξεπουλάγανε Μακεδονίες και που τα λένε στα ντοκουμέντα τους...»
- «Οι οπλίτες, όταν συνεστήθη το Γ' Ε.Τ.Ο. τον Απρίλιο του 1947 στην Θεσσαλονίκη, μετείχαν σε διΆφορες εκδηλώσεις και γενικά επεδείκνυαν, εκτός ελαχίστων, ενδιαφέρον να αποκατασταθούν κατόπιν μεταμελείας! "Δωσ' μου και μένα όπλο μπάρμπα"...»
- «Η Διεύθυνση Β-ΧΙ του Γ.Ε.Σ. συνεστήθη τον Απρίλιο του 1947 και είχε την ευθύνη της συγκεντρώσεως των 3 διασπάρτων ταγμάτων από ύποπτους αριστερούς οπλίτες, που λειτουργούσαν από το 1946, και την εκπαίδευσή τους σε ειδικά στρατόπεδα. Τη διοίκηση της Διευθύνσεως ανέλαβε ο Συνταγματάρχης Πυροβολικού Γεώργιος Μπαϊρακτάρης. Ως τόπος λειτουργίας των στρατοπέδων επελέγη η Μακρόνησος.»
Παναγιώτης Σκαλούμπακας [35]
- «Η Μακρόνησος ήταν ένα νησί χωρίς έναν άνθρωπο και την επέλεξαν για να είναι ασφαλές το Στράτευμα και να μην υπάρχει κίνδυνος τροφοδοτήσεως του "Δημοκρατικού Στρατού"...»
- «Τον Μπαϊρακτάρη τον θεωρούσαμε μία προσωπικότητα! Ήταν από τους "βαρείς" αξιωματικούς, είχε την Β-ΧΙ Διεύθυνση του Γ.Ε.Σ. που υπήγετο η Μακρόνησος και σε αυτόν εγώ έδινα αναφορά!»
- «Το Επιτελείο δεν είχε μεγάλη ευχέρεια επιλογών και ορισμένοι αξιωματικοί στην Μακρόνησο δεν ήταν τόσο κατάλληλοι γι' αυτή την δουλειά! Εγώ ήμουν νέος, με ιδανικά και χωρίς υποχρεώσεις οικογένειας...»
- «Επρόκειτο περί Ιεράς προσπάθειας! Ήταν ένας αγώνας Εθνικός, ωφέλιμος για την πατρίδα ο οποίος έπρεπε να κερδηθεί! Δεν είχαμε εντολές για βασανιστήρια!»
- «Ήταν ένα σχολείο αναπτύξεως ανθρώπων που είχαν πάρει μία όχι σωστή κατεύθυνση, ή είχαν παρεξηγηθεί. Μερικοί πήγαν και για να γλυτώσουν τον πόλεμο...»
- «Εξόριστος και εγώ μετά των λοιπών στην Μακρόνησο γιατί ήμουν αξιωματικός καριέρας, αλλά κυρίως λόγω των προσπαθειών μου, παρήχθησαν 10 Τάγματα τα οποία πρώτα ανέβηκαν στο Βίτσι και στον Γράμμο και ενίκησαν!»
- «Είχα μία Μονάδα οργανωμένη που εκαλλιεργείτο η Εθνική Αγωγή και σε πολλές περιπτώσεις έπρεπε να συγκρατώ τους μεταμελημένους από ακραίες συμπεριφορές έναντι των αμετανόητων...»
- «Τα βράδια έμενα πολλές φορές ξάγρυπνος στην σκηνή μου, διαβάζοντας σοσιαλιστικά βιβλία για να μπορώ να ανταπεξέλθω στην δουλειά που μου είχε ανατεθεί στο Τάγμα...»
- «Επρόκειτο περί Στρατού οργανωμένου σε Λόχους, Τάγματα κλπ. με μία γραμμή διαπαιδαγωγήσεως, προπαιδεύσεως και εκπαιδεύσεως ακόμη και στα όπλα, προκειμένου να αποκατασταθούν...»
- «Ετέθη προθεσμία στους στασιαστές του Α' Ε.Τ.Ο. στην οποία δεν υπάκουσαν! Σε κάποια στιγμή βλέπω να 'ρχονται στο λιμάνι 2 λόχοι χωροφύλακες από το Λαύριο! Παίρνω στον ασύρματο τον Μπαϊρακτάρη και του λέω "προς Θεού κύριε Συνταγματάρχα θα βάλετε τους χωροφύλακες να καταστείλουν την Στάση; Θα έχουμε θύματα και θα τους μισούν στον αιώνα τον άπαντα. Οι δικοί μου, θέλουν όλοι να πάνε να την καταστείλουν αλλά εν πάσει περιπτώσει χωρίς θύματα". "Έχεις δίκιο Σκαλούμπακα" μου είπε ο Μπαϊρακτάρης κι έτσι έστειλα να συγκροτηθούν στο Α' Τάγμα καμιά 200αριά από τους μεταμελημένους, από τους άοπλους του δικού μου Τάγματος (του Γ' Ε.Τ.Ο.), με κράνη και μπαμπού καλάμια (υπό την Διοίκηση του Δ/του του Α' Ε.Τ.Ο. Βασιλόπουλου), αλλά όλοι οι δικοί μου ήθελαν να πάνε να σβήσουν τη φωτιά, να πάνε να καταστείλουν! Ήταν προτιμότερο από το να πάνε χωροφύλακες και να σκοτώσουν τα παιδιά! Εν τούτοις, υπήρξαν τραυματίες και νεκροί από τους στασιαστές που ήταν ασυγκράτητοι και απείθαρχοι και από τους δικούς μας τραυματίες, αλλά στον ελάχιστο δυνατό βαθμό! Ήταν μια δοκιμασία που δεν έπρεπε να συμβεί και αυτό λόγω της ανεκτικότητας που υπήρχε στο Α' Τάγμα μέχρι τότε!»
- «Όταν διοικείς μία τέτοια στρατιωτική μονάδα, μπορεί να προσποιηθείς σκληρότητα για να ανακόψεις την θρασύτητα... Ήμουν άτεγκτος και αυστηρός κυρίως στα οικονομικά της μονάδος!»
- «Στο Τάγμα τους διάβαζα τον "Ριζοσπάστη" κι εκεί φαινότανε τι ψέματα αραδιάζει απ' το πρωί μέχρι το βράδυ για δήθεν βασανιστήρια! Μέχρι και για πυρπόληση της εφημερίδας μου ζήτησαν άδεια καμιά 200αριά γιατί δεν ανέχονταν να τους υποβιβάζουν!»
- «Ο κόσμος ερεθίστηκε με την προκλητικότητα του Κύρκου κι άρχισε να μαζεύεται και να τραγουδάει! Ήταν μέρα της γιορτής μου, το λέω κι ανατριχιάζω, αλλά τέτοιον συγκλονισμό δεν είχα ξανανοιώσει! Βλέπω να έρχονται κατά πάνω μου, να με παίρνουνε στα χέρια και να με πάνε στο καράβι γιατί ήθελα να πάω απέναντι, μέσα σε ένα παραλήρημα! Χιλιάδες απ' αυτούς να τραγουδάνε, κι εγώ να τους μιλάω Εθνικά, "η πατρίδα σας εμπιστεύεται", "θέλουμε όπλα" φωνάζανε... "θα πάρετε και όπλα" τους έλεγα! Κατάφερα κι ανέβηκα στο καράβι για το Λαύριο, ενώ 200 μπήκαν στη θάλασσα με τα ρούχα και το πλήθος είδε κι απόειδε, να ανεβαίνει προς στο Διοικητήριο... Ο καπετάνιος του καραβιού, που το είχε αποκτήσει δουλεύοντας μούτσος, τον βλέπω παραφρόνησε... να γυρίσει το καράβι 180 μοίρες για την ακτή! "Που πας ρε Πέτρο, τι έπαθες;" του λέω... "Άσε με κυρ' Διοικητά, τώρα κατάλαβα τι θα πει πατρίδα! Θα γυρίσω πίσω να το ζήσω αυτό κι ας πεθάνω"...».

Το 2008 ο Στρατηγός παραχώρησε συνέντευξη για τις ανάγκες του τηλεοπτικού ντοκιμαντέρ «Μακρόνησος» [36] και μεταξύ άλλων είπε και τα ακόλουθα απολύτως διαφωτιστικά του Εθνικού έργου των Ειδικών Ταγμάτων Οπλιτών της Μακρονήσου:

- «Ήταν εύκολη η δουλειά στην Μακρόνησο, αρκεί να αποκάλυπτες στα παιδιά την αλήθεια, αλλά για μένα, η παραμονή μου στην Μακρόνησο ήταν ποινή θανάσιμη!»
- «Με βρήκαν ικανό και φανατικό πατριώτη και με έβαλαν να τιθασεύσω αυτούς που δεν μπόρεσε να τιθασεύσει όλο το στράτευμα! Τι να πω?»
- «Η φιλοδοξία μας ήταν να οπλιστεί κόσμος και οπλίστηκε κόσμος και ενίκησε!»
- «Εδώ που τα λέμε, αυτά τα λιγοστάρια που πήραν όπλο στο Τάγμα και έφυγαν, ζωντάνευαν τις Μονάδες που πήγαιναν κι έφεραν τη νίκη στον συμμοριτοπόλεμο!»
- «Από τους 1000 π.χ. ανανήψαντες που πήραν όπλο και των 3 Ταγμάτων, οι 830 ήταν του δικού μου Τάγματος και κανείς δεν βρέθηκε σκάρτος!»
- «Βεβαίως, δεν χαϊδεύαμε ανθρώπους που ήθελαν να μπούμε στο παραπέτασμα! Δεν σήκωνε να φτιάξουν Κ.Ο.Σ.Σ.Α. στο Τάγμα!»
- «Είχαμε καταφέρει να έχουμε στο Τάγμα ανθρώπους αφοσιωμένους και να ξέρουμε τι συμβαίνει... Ήμασταν δυνατοί!»
- «Μιλούσαμε για Ελλάδα, δεν μιλούσαμε για τα απίστευτα πιστεύω του κομμουνισμού που εφαρμόστηκαν στην Ρωσία και γέμισε ο Στάλιν τα νεκροταφεία!»
- «Τα φιλμάκια δεν δείχνουν εκδηλώσεις τρομοκρατημένων, βασανιζομένων και δεν συμμαζεύεται!»
- «Είναι φύσει αδύνατον να συμβαίνουν βασανιστήρια σε Στρατιωτική Μονάδα, όπου η ιεραρχία, η πειθαρχία και η υποταγή είναι πράγματα δεδομένα!
- «Ο Κύρκος όταν ήρθε προκάλεσε στην Μονάδα και του το "σπάσαν" το κεφάλι! Όταν αυτός σε έχει για εκτέλεση, εσύ τι θα κάνεις?»
- «Προστάτευσα των εγωπαθή Κύρκο, όπως θα προστάτευα τον καθένα, αλλά τέτοιον ενθουσιασμό από τους μεταμελημένους πρώτη φορά είδα στο Τάγμα!»
- «Οι κομμουνισταί ηδονίζονται με τα ψεύδη! Οι σκοτωμένοι στην στάση του Α' Τάγματος ήταν γύρω στους 20 και την ευθύνην είχαν οι κομμουνισταί!»
- «Λόγω της ικανότητός μου περί τα Εθνικά θέματα, έκανα Διοικητής του Γ' Κλάδου της Κ.Υ.Π. και έγραψα 3 βιβλία για τον κομμουνισμό που δίδαξα στην Σ.Σ.Ε.»
- «Είχαμε καλό αποτέλεσμα, αλλά δεν μπορώ να πω ότι ωφελήθηκα στην καριέρα μου!»
- «Ήμουν Δάσκαλος Εθνικός, αλλά δεν ήμουν στον στενό κύκλο του Παπαδόπουλου. Αποστρατεύτηκα το πρώτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου 1969!»

Τα παρατιθέμενα αποτελούν σταχυολογημένα αποσπάσματα της έντυπης συνεντεύξεως καθώς και από την τηλεοπτική συνέντευξη του Στρατηγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα στην ταινία «Μακρόνησος» τα οποία υπάρχουν στο αρχείο του Στρατηγού, που διατηρεί ο γιος του Χρήστος Σκαλούμπακας [37].

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ που γράφουν την ΙΣΤΟΡΙΑ

Στη διάρκεια της υπηρεσίας του στη Μακρόνησο, ο τότε Ταγματάρχης Παναγιώτης Σκαλούμπακας αρνήθηκε να οχυρωθεί πίσω από την ασφάλεια που του προσέφερε, για την ίδια του τη ζωή, η θέση του ως Διοικητή, εθνικού διαπαιδαγωγού και αδιαμφισβήτητου αναμορφωτή του Γ' Ε.Τ.Ο., το οποίο ανέδειξε σε πρωτοπόρο, μεταξύ των Ταγμάτων της νήσου. Ο ίδιος επεδίωξε και πέτυχε την μετάθεση του και την τοποθέτηση του στην πρώτη γραμμή του πολεμικού μετώπου εκείνης της φοβερής περιόδου, όταν ο Ελληνικός Στρατός και ολόκληρο το Έθνος έδιναν τον υπέρ πάντων αγώνα εναντίον των συμμοριών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος στα βουνά της Μακεδονίας και της Ηπείρου. Χαρακτηριστικό της σχετικής επιθυμίας του Ταγματάρχου Σκαλούμπακα είναι το απόσπασμα της ημερήσιας διαταγής του Διοικητού της Διευθύνσεως Β-ΧΙ του Γενικού Επιτελείου Στρατού, Συνταγματάρχου Γεωργίου Μπαϊρακτάρη, ο οποίος αναφέρει: «...Η Πατρίς θα ευγνωμονεί πάντοτε τον εν λόγω Ταγματάρχην, ημείς δε λυπούμεθα διότι χάνομεν εξαίρετον συνεργάτην αλλά είμεθα υποχρεωμένοι να σεβασθώμεν και την σταδιοδρομίαν του ως μονίμου αξιωματικού ήτις απαιτεί συνέχειαν υπηρεσίας εν μαχίμω μονάδι εν η είμεθα βέβαιοι ότι και εκεί η απόδοσίς του θα είναι εξ' ίσου αρίστη.»

Στο κεφάλαιο Φωτογραφικό Υλικό και ειδικότερα υπό τον τίτλο «Στρατιωτική Σταδιοδρομία» ενσωματώθηκαν τρεις (3) εικονοσυλλογές μεγάλης αναλύσεως τα οποία περιέχουν συνολικά 129 ντοκουμέντα ανεκτίμητης αξίας από την δράση και την προσφορά του Στρατηγού Σκαλούμπακα στη διάρκεια της υπηρεσίας του επ' ωφελεία του Ελληνικού έθνους. Τα ντοκουμέντα αυτά υπάρχουν διαθέσιμα και on-line στα εξής δύο αρχεία (PDF format) του γιού του Χρήστου Σκαλούμπακα, ο οποίος διατηρεί το αρχείο του πατέρα του ([Παραπομπή 28η-(Σύνδεσμος 1ος - ΕΔΩ) ή (Σύνδεσμος 2ος - ΕΔΩ)]) & ([Παραπομπή 32η-(Σύνδεσμος 1ος-ΕΔΩ) ή (Σύνδεσμος 2ος-ΕΔΩ)]).

  • α) Από την δράση του Στρατηγού στη διάρκεια του Έπους στα βουνά της Βορείου Ηπείρου, την Κατοχή, την Απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά, το Γ' Τάγμα Σκαπανέων σε Θεσσαλονίκη και Μακρόνησο καθώς και τις επιχειρήσεις του Εθνικού Στρατού κατά τον Συμμοριτοπόλεμο ([Παραπομπή 33η]).
  • β) Σελίδες από την εφημερίδα «ΣΚΑΠΑΝΕΥΣ» του Γ' Ε.Τ.Ο., υπηρεσιακά σημειώματα ανωτέρων του για την προσφορά του στην Μακρόνησο, αποκόμματα της ημερήσιας Αθηναϊκής εφημερίδος «ΕΜΠΡΟΣ», σελίδες από το βιβλίο του Νίκου Μάργαρη «ΙΣΤΟΡΙΑ της ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΥ» και αποκόμματα συνεντεύξεως του στην ημερήσια Αθηναϊκή εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» καθώς και συνέντευξη του στους δημιουργούς της ταινίας «ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ» ([Παραπομπή 34η]).
  • γ) Τιμητικές διακρίσεις, τα βιβλία του, δημοσιεύματα για τον Στρατηγό και φωτογραφικό υλικό από την στρατιωτική διαδρομή του ([Παραπομπή 35η]).

Φωτογραφικό Υλικό

- Πατήστε στους συνδέσμους για να δείτε τις φωτογραφίες.

Στρατιωτική Σταδιοδρομία

Διοικητής στην Μακρόνησο

(Τα παρακάτω ντοκουμέντα παραπέμπουν σε φωτογραφίες και κείμενα από το βιβλίο του Νίκου Μάργαρη, την εφημερίδα «Εμπρός», σε στρατιωτικά έγγραφα και τη συνέντευξη του Στρατηγού σε ημερήσια εφημερίδα καθώς και σε ταινία μεγάλου μήκους.)

Εφημερίδα «Σκαπανεύς» του Γ' Ε.Τ.Ο. (αποσπάσματα)

(Οι σελίδες αναφέρονται ή έχουν φωτογραφία του Λοχαγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα).

Μεταπολεμική δράση

Κοινωνικές εκδηλώσεις

Τιμητικές Διακρίσεις

Συγγραφικό έργο

Οικογενειακή ζωή

Διαβάστε τα λήμματα

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πηγές

  • [Νίκος Μάργαρης, «Ιστορία της Μακρονήσου», Α' & Β' Τόμος, Αθήνα 1966.]
  • [Προσωπικό αρχείο του Στρατηγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα, που διατηρεί ο γιος του Χρήστος Σκαλούμπακας.]

Παραπομπές

  1. [Θεοφάνια του 2010: Κηδεία του Στρατηγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα.]
  2. [Η Αλτάνη Παπαλέξη-Σκαλούμπακα, γεννήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1924, κι ήταν κόρη του Αθανασίου Παπαλέξη, που ήταν καροποιός στο επάγγελμα, και της Αικατερίνης Μητσιού-Παπαλέξη, που ήταν οικοκυρά. Η Αλτάνη άφησε την τελευταία της πνοή την Κυριακή 8 Ιουλίου 2018 στην Λάρισα. Η νεκρώσιμη ακολουθία της τελέστηκε στις 9 Ιουλίου και τάφηκε στο πλάι του συζύγου της Στρατηγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα.]
  3. [Ο Χημικός Μηχανικός Χρήστος Σκαλούμπακας, ο πρωτότοκος γιος του Στρατηγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα και της Αλτάνης Παπαλέξη-Σκαλούμπακα, γεννήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1954 στη Λάρισα. Είναι ΜMM Eng.@Ε.Μ.Π. το 1977, Petroleum Eng. MSc. @ Imperial College London το 1978, Founder of A.C.A. το 1998 και Member of the BoD of HELLINY το 2010.]
  4. [To profile του Χρήστου Σκαλούμπακα στο facebook.com]
  5. [Ο Αθανάσιος Σκαλούμπακας, ο υστερότοκος γιος του Στρατηγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα και της Αλτάνης Παπαλέξη-Σκαλούμπακα, γεννήθηκε την 1η Μαρτίου 1957 στην Αθήνα και είναι ιατρός ορθοπεδικός χειρουργός.]
  6. [Ο Γεώργιος Χρήστου Σκαλούμπακας ήταν δεκαπέντε χρόνια μεγαλύτερος από τον Στρατηγό Παναγιώτη Σκαλούμπακα. Σπούδασε Τοπογράφος Μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και υπήρξε ο πρώτος διευθυντής της Τοπογραφικής Υπηρεσίας. Ο Γεώργιος Σκαλούμπακας στάθηκε μέντορας στις σπουδές και το επαγγελματικό μέλλον των αδελφών του και ειδικότερα του μετέπειτα Στρατηγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα. Ο Γεώργιος δεν απέκτησε απογόνους από τον ένα και μοναδικό γάμο του, καθώς η σύζυγος του Κασσιανή Γ. Σκαλούμπακα, πέθανε στις 12 Ιουλίου 1948 στην Αθήνα.] Κοινωνικά-Ευχαριστήριον Εφημερίδα «Εμπρός», 14 Ιουλίου 1948, σελίδα 2η.]
  7. [Σκαλούμπακας, Γεώργιος, Χρήστος Μηχανικοί Τεχνικού Επιμελητηρίου.]
  8. [Ο Δημήτριος Σκαλούμπακας, ιδιοκτήτης της γνωστής οικογενειακής ταβέρνας «Θείος Μίμης» στη συμβολή των οδών Μύλων 13 και Διστόμου, μετέπειτα Αλεξανδρείας και Άστρους, στην Αθηναϊκή συνοικία του Κολωνού, υπήρξε ιδιαίτερα αγαπητός στους κατοίκους της περιοχής αλλά και γενικότερα της ευρύτερης περιοχής των Αθηνών. Διακρίθηκε ως επαγγελματίας και άνθρωπος και τον χαρακτήριζαν η συνέπεια του λόγου του, η ευθύτητα, η εντιμότητα και διέθετε έντονη αίσθηση χιούμορ. Στους χώρους του καταστήματος κινηματογραφήθηκαν πλάνα και σκηνές γνωστών Ελληνικών ταινιών της χρυσής εποχής του Ελληνικού κινηματογράφου. Ο Δημήτριος Σκαλούμπακας στην διάρκεια της Κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα παρείχε δωρεάν ικανές ποσότητες φαγητού σε λιμοκτονούντες κατοίκους της περιοχής. Η ταβέρνα «Θείος Μίμης» φημίζονταν για την εκλεκτή ποιότητα των φαγητών και των κάθε είδους εδεσμάτων της.]
  9. [Σε συνέντευξη την οποία παραχώρησε τον Απρίλιο του 1988 στην Αθηναϊκή εφημερίδα «Τα Νέα», ο Στρατηγός Σκαλούμπακας εξήγησε ότι αν και αρχικά είχε ταχθεί υπέρ της Αβασίλευτης Δημοκρατίας, στη συνέχεια μετέβαλε άποψη και έκτοτε, ως το τέλος της ζωής του, υπήρξε υποστηρικτής του θεσμού της Βασιλείας.]
  10. [Φωτογραφία από την επίσκεψη της Βαρβάρας Θεοδωροπούλου-Λιβαδά, της «Μάνας του Στρατού», στην Μακρόνησο. Περιοδικό «Σκαπανεύς» Μακρονήσου, Ιούνιος 1948.]
  11. [New Greek Army Battalion From Ex-Communists]
  12. [Μαρτυρία ντόπιων, κατοίκων της Μακρονήσου Video, απόσπασμα από τηλεοπτική συνέντευξη.]
  13. [Τα 11 φύλλα του περιοδικού «Σκαπανεύς» Μακρονήσου με τον Παναγιώτη Σκαλούμπακα Διοικητή του Γ' Ε.Τ.Ο., (αρχείο pdf για ανάγνωση ή download): (Σύνδεσμος 1ος-ΕΔΩ) ή (Σύνδεσμος 2ος-ΕΔΩ)]
  14. [«Τα 18 φύλλα του «Σκαπανέα» του Γ' Ε.Τ.Ο. Μακρονήσου, (Οκτώβριος 1948-Ιούνιος 1950), μετά την μετάθεση του Παν. Σκαλούμπακα» (αρχείο pdf για ανάγνωση ή download) (Σύνδεσμος 1ος-ΕΔΩ) ή (Σύνδεσμος 2ος-ΕΔΩ)]
  15. [Πηγή: Περιοδικό «Σκαπανεύς» Μακρονήσου, τεύχος 6ο, 1η Ιουνίου 1948, σελίδα 13η.]
  16. [Περιοδικό «Σκαπανεύς» Μακρονήσου, τεύχος 6ο, 1η Ιουνίου 1948, σελίδες 12η, 13η & 24η.]
  17. [«Φωτογραφική έκθεσις στο Ζάππειο για την Μακρόνησο-Απρίλιος 1949» (αρχείο pdf για ανάγνωση ή download): (Σύνδεσμος 1ος-ΕΔΩ) ή (Σύνδεσμος 2ος-ΕΔΩ)]
  18. [Βίος & Πολιτεία Μίκη Θεοδωράκη. Χρήστος Παν.Σκαλούμπακας, Αθήνα, Σεπτέμβριος 2021.]
  19. [Ο Μίκης Θεοδωράκης για τις ψευδείς του αναφορές στον Στρατηγό Παναγιώτη Σκαλούμπακα έγινε αντικείμενο της κριτικής του κομμουνιστή συγγραφέα Νίκου Μάργαρη, που την περίοδο από το 1947 έως το 1949 υπηρέτησε ως οπλίτης στη Μακρόνησο, και αναφέρεται στα γεγονότα στο δίτομο βιβλίο του «Η Ιστορία της Μακρονήσου». Ο Μάργαρης γράφει για το Θεοδωράκη: «Γιατί ψεύδεσθε κύριε Θεοδωράκη; Εσύ πήγες το '49, ο Σκαλούμπακας έφυγε το '48. Βεβαίως σε περιόδους οξύτητας παρουσιάζονταν και ακρότητες αλλά εσείς γιατί ψεύδεσθε;» Παράλληλα λεπτομέρειες για την ψευδή εμπλοκή του ονόματος του από τον Μίκη Θεοδωράκη αναφέρει ο ίδιος ο Στρατηγός Σκαλούμπακας σε συνέντευξη του, σε πέντε συνέχειες, στην Αθηναϊκή εφημερίδα «Τα Νέα», τον Απρίλιο του 1988. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μίκης Θεοδωράκης, στις 18 Απριλίου 1949, υπέγραψε στο Τάγμα που υπηρετούσε «Δήλωση Αποκηρύξεως» του κομμουνισμού, τη γνωστή ως «Δήλωση Μετανοίας».]
  20. [Νίκος Μάργαρης, «Ιστορία της Μακρονήσου», τόμος 2ος.]
  21. [Νίκος Μάργαρης, «Ιστορία της Μακρονήσου», τόμος 2ος, σελίδες 415η-422η.]
  22. [Λόγω της ικανότητός μου περί τα Εθνικά θέματα, έκανα Διοικητής του Γ' Κλάδου της ΚΥΠ! ..{..}.. Έγραψα 3 βιβλία για τον Κομμουνισμό! Απόσπασμα από τηλεοπτική συνέντευξη του Στρατηγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα.]
  23. [Ήμουν Δάσκαλος Εθνικός, αλλά δεν ήμουν στον στενό κύκλο του Παπαδόπουλου! ..{..}.. Αποστρατεύτηκα αρχές Ιανουαρίου 1969! Απόσπασμα από τηλεοπτική συνέντευξη του Στρατηγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα.]
  24. [«Περιεχόμενα & Βιβλιογραφία 3 Τευχών Μαθημάτων της Σ.Σ.Ε. (1959)» (αρχείο pdf για ανάγνωση ή download): (Σύνδεσμος ΕΔΩ)]
  25. [Ο Παναγιώτης Σκαλούμπακας υποδέχεται τον Φεβρουάριο του 1967 τον βασιλέα Κωνσταντίνο Β' στην Πρέβεζα, όπου υπηρέτησε ως Φρούραρχος από τον Σεπτέμβριο του 1966 έως τον Αύγουστο του 1967 ως Συνταγματάρχης και στη συνέχεια ως Ταξίαρχος, όταν τοποθετήθηκε Υπομέραρχος της Ε' Μεραρχίας Κρήτης. Η φωτογραφία είναι από δημοσιευθέν τμήμα του αρχείου της οικογένειας του Στρατηγού.]
  26. [Σύμφωνα με τον Ηλία Γιαννακάκη, έναν εκ των δύο δημιουργών του ντοκιμαντέρ «Μακρόνησος»: «... Παρά το γεγονός ότι κέρδισε τον εμφύλιο η δεξιά παράταξη, την ιστορία έγραψαν οι αριστεροί. Οι υπόλοιποι πέρασαν στο περιθώριο».]
  27. [Ντοκυμαντέρ Μακρόνησος... Έλεος. Εφημερίδα «Στόχος», 9 Απριλίου 2009.]
  28. [Λεωνίδας Κύρκος: «Με έσωσε ο Σκαλούμπακας». Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Λεωνίδα Κύρκου αλλά και του Παναγιώτη Σκαλούμπακα, στο φιλμ «Μακρόνησος» (2009), ο ίδιος κακοποιήθηκε από την Φρουρά και ανανήψαντες Σκαπανείς, επειδη δεν ήθελε την «Μεγάλη Ελλάδα» χαρακτηρίζοντας το τραγουδάκι που έλεγαν «τι ζητάνε οι Βούλγαροι στην Μακεδονία» σαν «εφιαλτικό». Εξ' άλλου, ο Διοικητής Λοχαγός Σκαλούμπακας, επέτρεψε να υποδεχθεί ο Κύρκος την σύζυγο του Καλή Σμπαρούνη η οποία τον επισκέφθηκε τον Αύγουστο στην Μακρόνησο, στη σκήνη του όπου και διανυκτέρευσαν. Το ίδιο διάστημα εκδηλώθηκε έκρηξη πατριωτικού ενθουσιασμού στο Τάγμα, λόγω της ονομαστικής εορτής του Λοχαγού, με το σύνολο των ανανηψάντων οπλιτών να του ζητάει όπλα.]
  29. [Μία από τις πηγές για τα πεπραγμένα του τότε Λοχαγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα είναι τα «Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας», «Α.Σ.Κ.Ι.», ίδρυμα άμεσα συνδεδεμένο με το κόμμα του Σύριζα. Η σύνδεση αυτή έχει ως συνέπεια τα αρχεία να λειτουργούν ως ελεγχόμενη κομματική πηγή όσον αφορά αξιολογικές κρίσεις και απόψεις. Ταυτόχρονα όμως, χάρη σ' αυτά, διασώθηκε σχεδόν το σύνολο του εντύπου υλικού. Δείτε στην ενότητα «Εξωτερικοί σύνδεσμοι» τις υποκατηγορίες:
  30. [Ο Μίκης Θεοδωράκης για τις ψευδείς του αναφορές στον Στρατηγό Παναγιώτη Σκαλούμπακα έγινε αντικείμενο της κριτικής του κομμουνιστή συγγραφέα Νίκου Μάργαρη, που την περίοδο από το 1947 έως το 1949 υπηρέτησε ως οπλίτης στη Μακρόνησο, και αναφέρεται στα γεγονότα στο δίτομο βιβλίο του «Η Ιστορία της Μακρονήσου». Ο Μάργαρης γράφει για το Θεοδωράκη: «Γιατί ψεύδεσθε κύριε Θεοδωράκη; Εσύ πήγες το '49, ο Σκαλούμπακας έφυγε το '48. Βεβαίως σε περιόδους οξύτητας παρουσιάζονταν και ακρότητες αλλά εσείς γιατί ψεύδεσθε;» Παράλληλα λεπτομέρειες για την ψευδή εμπλοκή του όνοματος του από τον Μίκη Θεοδωράκη αναφέρει ο ίδιος ο Στρατηγός σε συνέντευξη του στην Αθηναϊκή εφημερίδα «Τα Νέα», τον Απρίλιο του 1988. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μίκης Θεοδωράκης, στις 18 Απριλίου 1949, υπέγραψε στο Τάγμα που υπηρετούσε «Δήλωση Αποκηρύξεως» του κομμουνισμού, τη γνωστή ως «Δήλωση Μετανοίας».]
  31. [«Επιστολές ευγνωμοσύνης ανανηψάντων οπλιτών, στον πρώην Διοικητή τους του Γ' Ε.Τ.Ο. Μακρονήσου Παναγιώτη Σκαλούμπακα» (αρχείο pdf για ανάγνωση ή download): (Σύνδεσμος 1ος - ΕΔΩ) ή (Σύνδεσμος 2ος - ΕΔΩ).]
  32. [Δεκάδες επιστολές ανανηψάντων οπλιτών του Γ' Ε.Τ.Ο. Μακρονήσου διασώζονται και υπάρχουν στο αρχείο του Στρατηγού που τηρεί ο γιος του Χρήστος Σκαλούμπακας, (Χρήστος Σκαλούμπακας@facebook.com).]
  33. [«Στρατιωτικά έγγραφα Παν. Σκαλούμπακα, από μία επαινετή απόδοση...» (αρχείο pdf για ανάγνωση ή download): (Σύνδεσμος 1ος - ΕΔΩ) ή (Σύνδεσμος 2ος - ΕΔΩ).]
  34. [Συνέντευξη του Παναγιώτη Σκαλούμπακα στην Αθηναϊκή εφημερίδα «Τα Νέα», Απρίλιος 1988.]
  35. [Η φωτογραφία δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Σκαπανεύς» που έγραφαν και εξέδιδαν οι οπλίτες του Γ' Ε.Τ.Ο.]
  36. [«Μακρόνησος», Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους των Εύας Καραμπάτσου & Ηλία Γιαννακάκη, 2009.]
  37. [«Μία συνέντευξη σε εφημερίδα και μία ταινία, με μαρτυρίες του Παν. Σκαλούμπακα για την Μακρόνησο» (αρχείο pdf για ανάγνωση ή download): (Σύνδεσμος 1ος-ΕΔΩ) ή (Σύνδεσμος 2ος-ΕΔΩ)]
  38. [Υπηρεσιακά σημειώματα ανωτέρων του και αποκόμματα συνεντεύξεως του Παναγιώτη Σκαλούμπακα στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» τον Απρίλιο του 1988. Αναλυτικά:
    • Υπηρεσιακά έγγραφα και αποσπάσματα συνεντεύξεως του Παναγιώτη Σκαλούμπακα στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» (Απρίλιος 1988) για την περίοδο της κατοχής, την απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά και την απόδοση και προσφορά του σε Μονάδα Σκαπανέων στην Θεσσαλονίκη πριν την μετάθεση του στην Μακρόνησο.
    • Υπηρεσιακά έγγραφα για την απόδοση και προσφορά του Παναγιώτη Σκαλούμπακα σαν Λοχαγού Διοικητού του Γ' Ε.Τ.Ο. Μακρονήσου.
    • Αποσπάσματα συνεντεύξεως του Παναγιώτη Σκαλούμπακα στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» (Απρίλιος 1988) γιά την απόδοση και προσφορά του σαν Λοχαγού Διοικητού του Γ' Ε.Τ.Ο. Μακρονήσου.
    • Υπηρεσιακά έγγραφα για την απόδοση και προσφορά του Ταγματάρχη (ΠΖ) Παναγιώτη Σκαλούμπακα σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον των κομμουνιστών κατά τον Συμμοριτοπόλεμο.]
  39. [- Α. Εικονοσυλλογή ντοκουμέντων με σελίδες από τεύχη της εφημερίδας «Σκαπανεύς» του Γ' Ε.Τ.Ο. όπου αναφέρεται ο Παναγιώτης Σκαλούμπακας, Λοχαγός-Διοικητής στο Γ' Ε.Τ.Ο. Μακρονήσου (1947-48). Αναλυτικά:
    • Τεύχος 3ο (1 Ιανουαρίου 1948, σελίδες 12η, 14η, 15η, 21η.),
    • Τεύχος 4ο (25 Μαρτίου 1948, σελίς 23η.),
    • Τεύχος 6ο (1 Ιουνίου 1948, σελίδες 9η, 13η, 19η, 24η.),
    • Τεύχος 8ο (1 Αυγούστου 1948, σελίδες 14η, 18η.),
    • Τεύχος 1ο/17ο (15 Αυγούστου 1948, σελίδα 3η.),
    • Τεύχος 9ο (1 Σεπτεμβρίου 1948, σελίδες 14η, 15η, 16η, 17η, 22η.),
    • Τεύχος 2ο/18ο (15 Σεπτεμβρίου 1948, σελίδα 4η.)
    - Β. Εικονοσυλλογή ντοκουμέντων με αποκόμματα συνεντεύξεως σε εφημερίδα, υπηρεσιακών εγγράφων, φωτογραφικών ντοκουμέντων, άρθρων εφημερίδων και σχόλια για το γύρισμα ταινίας μεγάλου μήκους, για την Μακρόνησο και τον Παναγιώτη Σκαλούμπακα, Λοχαγό Διοικητή στο Γ' Ε.Τ.Ο. Μακρονήσου, το διάστημα 1947-48. Αναλυτικά:
    • Έξι αποσπάσματα συνεντεύξεως του Παναγιώτη Σκαλούμπακα, τον Απρίλιο του 1988 στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» που αναφέρεται στην απελευθέρωση και στην Μακρόνησο.
    • Τέσσερα υπηρεσιακά έγγραφα που τιμούν την προσφορά του Λοχαγού Παναγιώτη Σκαλούμπακα στην Μακρόνησο.
    • Δύο σελίδες από τον Α' τόμο του βιβλίου του κομμουνιστή μακρονησιώτη Νίκου Μάργαρη «Ιστορία της Μακρονήσου», που αναφέρεται στον Παναγιώτη Σκαλούμπακα και την επίσκεψη στο Τάγμα του της Βαρβάρας Θεοδωροπούλου-Λιβαδά, γνωστής ως «Μάνα του Στρατιώτη».
    • Τέσσερις φωτογραφίες από τον Α' τόμο του βιβλίου του κομμουνιστή μακρονησιώτη Νίκου Μάργαρη «Ιστορία της Μακρονήσου», που αναφέρεται στον Παναγιώτη Σκαλούμπακα.
    • Λοχαγός Παναγιώτης Σκαλούμπακας, πρωτοπόρος «δημιουργός» ανανηψάντων στην Μακρόνησο, φωτογραφία από την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία».
    • Snapshots από την ταινία μεγάλου μήκους «Μακρόνησος» (2009), με τον Διοικητή Σκαλούμπακα επί των ώμων ανανηψάντων, που με ενθουσιασμό του ζητούν όπλα.
    • Τρεις φωτογραφίες από τον Α' τόμο του βιβλίου του κομμουνιστή μακρονησιώτη Νίκου Μάργαρη «Ιστορία της Μακρονήσου», που αναφέρεται στον Παναγιώτη Σκαλούμπακα.
    • Τρία δημοσιεύματα και άρθρα για την Μακρόνησο, από την εφημερίδα «Εμπρός» (1 Οκτωβρίου 1947, 26 Μαΐου 1948, 30 Ιουνίου 1948.).
    • Άρθρο του εθνικιστή δημοσιογράφου και Ακαδημαϊκού Σπύρου Μελά, που υπέγραφε ως «Φορτούνιο», για την Μακρόνησο, το 596ο Τάγμα ανανηψάντων και τον Διοικητή του Γ' Ε.Τ.Ο. Παναγιώτη Σκαλούμπακα, στην εφημερίδα «Εμπρός» (10 Ιουλίου 1948).
    • Μαρτυρία του σκηνοθέτη Ηλία Γιαννακάκη για την τραυματική εμπειρία του το 2007, όταν «τόλμησε» να ζητήσει αντικειμενικές μαρτυρίες από το Κ.Κ.Ε. για την ταινία «Μακρόνησος» (2009).]
  40. [Τιμητικές διακρίσεις για τον Στρατηγό Παναγιώτη Σκαλούμπακα.
    Αναλυτικά:
    • Τα βιβλία του, τα παράσημα του και δημοσίευμα της εφημερίδος «Ελευθερία» της Λάρισας την ημέρα της κηδείας του.
    • «Στρατηγός Παναγιώτης Σκαλούμπακας (1918-2010). Ένας μεγάλος πατριώτης και ήρωας!» (1ο μέρος/24 Ιανουαρίου 2017, 2ο μέρος/31 Ιανουαρίου 2017, Ησαΐας Κωνσταντινίδης, Εφημερίδα «Ελεύθερη Ώρα»).
    • (Λάρισα 2007) Εκδήλωση παρουσιάσεως βιβλίου για τους νεκρούς του Βορειοηπειρωτικού έπους, στο Δημοτικό Ωδείο της πόλεως.
    • Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας και Πολεμικός Σταυρός Γ' Τάξεως, για επιχειρήσεις εναντίον των κομμουνιστοσυμμοριτών.
    • Φωτογραφίες από την στρατιωτική διαδρομή του Παναγώτη Σκαλούμπακα στην Καρδίτσα, Θεσσαλονίκη, Πρέβεζα και Χανιά]
  41. [Ο Ταξίαρχος Σκαλούμπακας, εν μέσω κατοίκων και παρών σε εγκαίνια πολλών έργων της Επαναστάσεως της 21ης Απριλίου στην Κρήτη:
    • Φωτογραφίες 1η & 2η: Παρουσία του Μητροπολίτου Κυδωνίας και Αποκορώνου Νικηφόρου, στον θεμέλιο λίθο δρόμου στις Καλύβες Χανίων.
    • Φωτογραφία 3η: Εν μέσω Κρητικών σε κάποιο χωριό των Χανίων. Στο ακρο αριστερά, η συζυγός του Αλτάνη Σκαλούμπακα.
    • Φωτογραφία 4η: Εγκαίνια οικοδομικού έργου στο Καστέλλι Χανίων, παρουσία του Νομάρχου και του Μεράρχου. Ο Κισσάμου και Σελίνου Ειρηναίος είναι στην μέση και πίσω του, με τα μαύρα γυαλιά, ο Υπομέραρχος Παν. Σκαλούμπακας.]