Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης
Ο Πέτρος ή Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, Έλληνας Φιλικός και τελευταίος ηγεμόνας της Μάνης, αγωνιστής της Επαναστάσεως του 1821 και πολιτικός που διατέλεσε Πρόεδρος του Εκτελεστικού, πρωθυπουργός, η ισχυρότερη προσωπικότητα της οικογένειας Μαυρομιχάλη πρωταγωνιστής στην μεταπελευθερωτική πολιτική ζωή της Ελλάδος, γεννήθηκε στις 6 Αυγούστου 1765 ή το 1773 και πέθανε στις 17 Ιανουαρίου 1848, στην Αθήνα.
Σε νεαρή ηλικία παντρεύτηκε με την Άννα Μπενάκη, κόρη του Προεστού της Καλαμάτας Παναγιώτη Μπενάκη, και από το γάμο είχε αποκτήσει έξι παιδιά, τον Ηλία, την Παναγιωτίτσα, μετέπειτα σύζυγο του Δημητρίου Σαχίνη, τον Γεώργιο, τον Αναστάσιο, τον Ιωάννη και το Δημήτρη.
| Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος - Πρωθυπουργός - |
|---|
| Έναρξη Θητείας : 13 Απριλίου 1823 |
| Λήξη θητείας : 6 Ιανουαρίου 1824 |
| Προκάτοχος |
|
|
| Διάδοχος |
|
|
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Οικογενειακή καταγωγή
Σύμφωνα με μια εκδοχή η οικογένεια προέρχονταν από τη Θράκη, ωστόσο στα μέσα του 14ου αιώνα δέχτηκαν πιέσεις από τους Τούρκους και κατέφυγαν στη Μάνη, όπου τελικά εγκαταστάθηκαν. Περισσότερα από σαράντα μέλη της πέθαναν, από την εποχή του Ορλώφ το 1769, μέχρι τους Βαλκανικούς πολέμους, πολεμώντας στους απελευθερωτικούς αγώνες των Ελλήνων, ενώ αρκετά άλλα πρωταγωνίστησαν στην πολιτική ζωή της Ελλάδος. Κατά τη ντόπια λαϊκή παράδοση το 1340, όταν οι Τούρκοι πέρασαν στην Ευρώπη από τον Ελλήσποντο και κατέκτησαν τη Θράκη, κάποιες οικογένειες, μεταξύ των οποίων και οι Μαυρομιχαλαίοι, κατέφυγαν στο χωριό Άλικα της Μάνης, όμως μετοίκησαν κι εγκαταστάθηκαν στο Οίτυλο, καθώς ήρθαν σε σύγκρουση με ισχυρότερες τοπικές οικογένειες. Πρώτη μνεία για την οικογένεια γίνεται σε επιστολή του Βινιέρου, Γενικού Προβλέπτου της Θάλασσας, της Ενετικής Πολιτείας, ο οποίος είχε αναλάβει, το 1700, τη διοίκηση των περιοχών της Πελοποννήσου. Στην επιστολή εκείνη, που γράφτηκε στην Πάτρα και φέρει ημερομηνία 27 Απριλίου του 1690, αναφέρεται το όνομα της οικογενείας των Μαυρομιχαλαίων από τις ήδη εξέχουσες οικογένειες της Μάνης περί το φρούριο Κελεφά.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Νικόλαο Σαριπόλο, όπως τα ανέφερε στον επικήδειο που εκφώνησε στη νεκρώσιμη ακολουθία του Αναστάσιου Μαυρομιχάλη, γιου του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη στις 3 Μαΐου 1870, επί Ενετών περί το 1650, στο χωριό Άλικα βρέθηκε ένα παιδί ορφανό που λεγόταν Μιχάλης. Σύμφωνα με το έθιμο της Μάνης τα ορφανά παιδιά ονομάζονταν "μαύρα, το οποίο προστέθηκε στο όνομα και προέκυψε το επίθετο Μαυρομιχάλης. Ο νέος αυτός όταν μεγάλωσε, εγκαταστάθηκε στο Οίτυλο, όπου νυμφεύθηκε και απέκτησε πολλά παιδιά, ένα από τα οποία και έγινε κληρικός και προχειρίσθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη σε έξαρχο της Μάνης.
Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης
Γεννήθηκε στην Μάνη και ήταν γιος του Πιέρρου Μαυρομιχάλη, γόνου ισχυρής Μανιάτικης οικογένειας και της Κατερίνης, θυγατέρας του ιατρού και ηγεμόνα Κουτσογρηγοράκη και αδέλφια του ο Αντώνης, ο Κυριακούλης και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης. Διακρίθηκε από την εφηβική του ηλικία και κυρίως το 19ο αιώνα, στην περίοδο του διωγμού των κλεφτών, όταν έσωσε και φυγάδευσε πολλούς στα Επτάνησα. Το 1800, που πέθανε ο πατέρας του ανακηρύχθηκε αρχηγός της οικογενείας του την οποία ένωσε. Κατά τον Raybaud το 1824, «Ο Μαυρομιχάλης...[...]....αυτός ο νωθρός άνθρωπος δεν μιλούσε για τίποτα άλλο εκτός από την υγεία του. Ήταν ανήσυχος και δυσαρεστημένος, μ’ όλο που υπήρξε από τους πιο ωφελημένους από τα λάφυρα της Τριπολιτσάς. Δυο καμήλες και είκοσι μουλάρια έστειλε με συνοδεία στη Μάνη, φορτωμένα με την ανταμοιβή της εμπιστοσύνης των Τούρκων στο πρόσωπο του και της προστασίας που τους πρόσφερε.» Σύμφωνα με τον Waddington το 1825, ήταν «Παχύσαρκος, αργοκίνητος, καλοστεκούμενος. Δεν φαίνεται προσανατολισμένος σε ορισμένη τάξη ή πολιτική ιδεολογία. Στην επιστήμη της γαστρονομίας, όμως, είχε σημειώσει μεγάλες προόδους: Λένε πως είναι πρόθυμος να δεχτεί διακυβέρνηση οποιασδήποτε μορφής, αρκεί να του εξασφαλίσει πλούτη, ησυχία, καλοπέραση και ασφάλεια. Μια από τις φιλοδοξίες που του αποδίδονταν ήταν και η εισαγωγή της γαλλικής κουζίνας στη Μάνη.» Σε πολεμικές επιχειρήσεις στα Στύρα Εύβοιας σκοτώθηκε ο γιος του Ηλίας και στο Νεόκαστρο ο Ιωάννης, ενώ στη Σπλάντζα Ηπείρου, ο αδελφός του Κυριακούλης Μαυρομιχάλης. Ανιψιός του ήταν ο Στυλιανός Μαυρομιχάλης, δικαστικός που διατέλεσε υπηρεσιακός Πρωθυπουργός της Ελλάδος.
Προεπαναστατική δράση
Το 1807, μετά τη συνθήκη του Τίλσιτ, οι Γάλλοι κατέλαβαν τα Επτάνησα και τότε επεδίωξε, σε συνεργασία με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, να προετοιμάσει την οργάνωση κινήματος στην Πελοπόννησο. Ο Ναπολέοντας, του ζήτησε να απευθυνθεί στο στρατηγό του Δανσελότο στην Κέρκυρα, όμως λίγο αργότερα τα Ιόνια νησιά, άλλαξαν στρατό κατοχής. Ο Μαυρομιχάλης καταδιωκόμενος πήγε στο Δυρράχιο, στη συνέχεια στην Κωνσταντινούπολη και τελικά στη Μάνη, όπου βρέθηκε αντιμέτωπος με εμφύλιες διαμάχες, που μετατράπηκαν σε ταραχές για τις οποίες θεωρήθηκε υπεύθυνος.
Το 1814, ο σουλτάνος έστειλε στην περιοχή μικρό στολίσκο, με επικεφαλής τον Σιουκιούρ-μπέη, εξισλαμισμένο εξάδελφό του ή θείο του, γιο του Ιωάννη Μαυρομιχάλη ή Σκυλόγιαννου, ο οποίος καθαίρεσε από την ηγεμονία τον Θεοδωρόμπεη Γρηγοράκη και διόρισε τοποτηρητή τον Πετρόμπεη. Ο επίσημος διορισμός του ως ηγεμόνα της Μάνης έγινε το 1816, και ως όμηροι για την τήρηση της συμφωνίας, δόθηκαν οι γιοι του Αναστάσης και Γεώργιος. Σε ηλικία 53 ετών, στις 2 Αυγούστου 1818, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, από τον Ηλία Χρυσοσπάθη στις Κιτριές ή από τον Κυριάκο Καμαρινό, σύμφωνα με τον Παναγιώτη Σέκερη, που αναφέρει ότι ο Πετρόμπεης, εκτός της αρχικής οικονομικής εισφοράς του «υπόσχεται έτι 5000 γρόσια και είκοσι χιλιάδας οπλοφόρους πρόθυμους πλην πτωχούς». Ο Χριστόφορος Περραιβός που μετέβη στη Μάνη, κατάφερε να συμφιλιώσει τους Μαυρομιχαλαίους, τους Γρηγοράκηδες και τους Τρουπάκηδες στον κοινό σκοπό. Ο Κυριάκος Καμαρηνός, τον οποίο έστειλε στην Πετρούπολη για να ζητήσει τη γνώμη και συμβουλή του Ιωάννη Καποδίστρια, δεν πρόλαβε να του μεταφέρει την αρνητική απάντηση από τη Ρωσία, καθώς οι φιλικοί τον σκότωσαν στο δρόμο της επιστροφής. Στις 2 Φεβρουαρίου του 1819, σε μήνυμά του προς τους Φιλικούς της Κωνσταντινούπολης ζητούσε από αυτούς την εξασφάλιση των μέσων για την προετοιμασία του επαναστατικού αγώνα. Εκείνοι με την υπογραφή του πατριάρχη Γρηγόριου Ε’ και του Αλέξανδρου Υψηλάντη, τον ενθάρρυναν προς την άποψη της «αμέσου ενεργείας».
Επαναστατική δράση
Στις 17 Μαρτίου 1821, κήρυξε την επανάσταση στη Αρεόπολη και στις 23 Μαρτίου, επικεφαλής σώματος δυο χιλιάδων Μανιατών, μπήκε και κατέλαβε την Καλαμάτα, όπου η τουρκική φρουρά παραδόθηκαν άνευ όρων. Στις 25 Μαρτίου συγκροτήθηκε η «Μεσσηνιακή Γερουσία» ή αλλιώς «Μεσσηνιακή Σύγκλητος», που έστειλε προκήρυξη στις αυλές της Ευρώπης. Στη Γερουσία, συμμετείχε ως πρόεδρος και δώδεκα ακόμη μέλη, όμως προσωπικά απηύθυνε προκήρυξη προς τους Αμερικανούς, η οποία μεταφρασμένη από τον Αδαμάντιο Κοραή, στάλθηκε στον καθηγητή Έντουαρντ Έβερεττ, στο Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και δημοσιεύτηκε σε εφημερίδες.
Έλαβε ακόμα μέρος στην πολιορκία της Τρίπολης, το καλοκαίρι του 1822, στις επιχειρήσεις για την απόκρουση του Δράμαλη, [Mahmud Dramali Paşa], κρατώντας τους Μύλους και στην άλωση του κάστρου του Άργους. Κατέλαβε το Νοέμβριο του 1822 με 500 Μανιάτες, το Δραγαμέστο και στη συνέχεια την Κατοχή, ενώ διέλυσε τα τουρκικά σώματα που στρατοπέδευαν στις όχθες του Αχελώου, στη διάρκεια της πρώτης πολιορκίας του Μεσολογγίου. Όταν ο Ιμπραήμ, [Ibrahim Paşa], εισέβαλλε στην Πελοπόννησο, οργάνωσε την άμυνα της Μάνης, γεγονός που απέτρεψε την κατάληψη της.
Πολιτική δράση
Στο τέλος του Μαΐου 1821 στη μονή Καλτετζών, συγκεντρώθηκαν αγωνιστές από την Πελοπόννησο και ίδρυσαν την «Πελοποννησιακή Γερουσία», της οποίας εκλέχθηκε πρόεδρος. Τον Δεκέμβριο του 1821, στην Α’ Εθνική Συνέλευση στην Επίδαυρο, εκλέχτηκε αντιπρόεδρος του Βουλευτικού και στη συνέχεια ήταν το 1823, πρόεδρος της Β’ Εθνικής Συνέλευσης, τον ίδιο χρόνο πρόεδρος του Βουλευτικού και πρόεδρος του Εκτελεστικού και τέλος το 1826, μέλος της Διοικητικής Επιτροπής της Ελλάδος. Εκλέχτηκε επίσης, πρόεδρος της Β' εθνοσυνέλευσης, του Άστρους Κυνουρίας και την εποχή του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια έγινε πρόεδρος του Πανελλήνιου. Το 1827 στην Γ’ Εθνική Συνέλευση στην Τροιζήνα, δέχτηκε την εκλογή του Ιωάννη Καποδίστρια ως κυβερνήτη της Ελλάδος και διορίστηκε το 1828, μέλος της Προεδρίας του «Πανελληνίου» και της Γερουσίας.
Η δολοφονία του Καποδίστρια
Μεταξύ του Ιωάννη Καποδίστρια και των Μαυρομιχαλαίων, αναπτύχθηκε μια σχέση έντονης αντπαραθέσεως καθώς όπως προκύπτει από σχετική αλληλογραφία, ζητούσαν χρήματα. Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης ζητούσε λεφτά για να σπουδάσει τα παιδιά του στο Παρίσι και ο κυβερνήτης, με επιστολή που έχει διασωθεί και η οποία αναφέρεται στη «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» του Διονύσιου Κόκκινου, του απάντησε
«Ήθελα να έχω καμπόσα εκατομμύρια τάλιρα δια να σας δώσω όσα ζητείτε, αλλά καθώς σας είπα το μεν ιδιαίτερό μου ταμείο είναι κενόν, το δε δημόσιον μόλις που επαρκεί στα μόλις κατεπείγοντα χρέη του τρέχοντος Φεβρουαρίου και το πολύ του ημίσεως Μαρτίου τούτου.
Είναι γνωστό και δύνασθε αυτοπροσώπως να το βεβαιώσετε βλέποντας τα κατάστιχα της επί των Οικονομικών επιτροπής. Σας λέγω λοιπόν και πάλι ότι θέλω βοηθήσει υμάς και τους δικούς σας άμα λάβω τους τρόπους. Όσο μεν καθειπομένω και υπομένω, ίσως επέκεινα της ανθρώπινης δυνάμεως»
Εν Αιγίνι 10 Φεβρουαρίου 1829.
Η ρήξη φαίνεται να επήλθε όταν επιχείρησε μέσω του νομάρχη Γενοβέλη, να μηδενίσει την επιρροή τους στη Μάνη. Το 1830 ο Τζανής Μαυρομιχάλης, οργάνωσε λαϊκή εξέγερση στην Τσίμοβα. Την ίδια ώρα ο Πετρόμπεης παρέμεινε στο Ναύπλιο, στην ουσία υπό κράτηση και όταν ο Τζανής έφτασε κι εκείνος στην πόλη, τον έκλεισε στο Παλαμήδι, όπου φυλακίστηκε και ο Πετρόμπεης και παρέμεινε υπόδικος για εννέα μήνες, κατηγορούμενος για εσχάτη προδοσία. Με τη μεσολάβηση του Ρώσου ναυάρχου Ρίκορντ κανονίστηκε συνάντησή του με τον Καποδίστρια που δεν πραγματοποιήθηκε και επέστρεψε στη φυλακή σιδεροδέσμιος. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831, οι Γεώργιος, [γιος του Πετρόμπεη], και Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, [αδελφός του Πετρόμπεη] στο προαύλιο της εκκλησίας, σκότωσαν τον Ιωάννη Καποδίστρια. Στις 13 Μαρτίου 1832, ο Αυγουστίνος Καποδίστριας, διέταξε, μετά από μεσολάβηση του Ειρηναίου Τηρς, [Friedrich Thiersch], την αποφυλάκιση του. Την εποχή του Όθωνα, την περίοδο 1843-44, υπήρξε πληρεξούσιος στην Α' εθνική συνέλευση και μαζί με τον Γεώργιο Κουντουριώτη και τον Ανδρέα Ζαΐμη, διορίστηκαν αντιπρόεδροι του Συμβουλίου Επικρατείας, ενώ μετά την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 εκλέχθηκε γερουσιαστής.
Το τέλος του
Στην κηδεία του εκφώνησαν λόγους ο ποιητής Παναγιώτης Σούτσος και ο ιστορικός της Ελληνικής Επανάστασης και πολιτικός Σπυρίδων Τρικούπης και θεωρήθηκε ένας από τους πρωταγωνιστές της επαναστάσεως.
Εσωτερική αρθρογραφία
Εξωτερικές συνδέσεις
- Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης Mani.Org
