Πηνελόπη Δέλτα

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Η Πηνελόπη Δέλτα, Ελληνίδα πεζογράφος και λογοτέχνης, μία από τις επιφανέστερες εκπροσώπους του Ελληνικού εθνικισμού στην πεζογραφία και τη λογοτεχνία, γεννήθηκε στις 24 Απριλίου 1874 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και αυτοδηλητηριάστηκε στις 27 Απριλίου 1941, την ημέρα που οι Γερμανοί κατέλαβαν την Αθήνα, όμως πέθανε στις 2 Μαΐου 1941, στη 1:15' το μεσημέρι. Σύμφωνα με την επιθυμία της τάφηκε στον κήπο του σπιτιού της στην Κηφισιά της Αττικής, από τον φίλο της πρώην επίσκοπο Τραπεζούντος και τότε Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, Χρύσανθο, κατά κόσμον Χαρίλαο Φιλιππίδη.

Ήταν παντρεμένη [1] από το 1895 με τον επιχειρηματία και νομομαθή Στέφανο Δέλτα και είχαν αποκτήσει τρεις κόρες, τη Σοφία μετέπειτα σύζυγο Μιχαήλ Μαυρογορδάτου, τη Βιργινία, αρχινοσοκόμο και μετέπειτα σύζυγο Αλέξανδρου Ζάννα και την Αλεξάνδρα μετέπειτα σύζυγο Παπαδοπούλου [2].

Πηνελόπη Δέλτα

Βιογραφία

Η Πηνελόπη ήταν κόρη του ανακηρυγμένου εθνικού ευεργέτη Εμμανουήλ Μπενάκη και της Βιργινίας Χωρέμη, των οποίων ήταν το τριτότοκο παιδί τους. Είχε τέσσερα ακόμη αδέλφια, την Αλεξάνδρα, τον Αντώνη, τον Κωνσταντίνο που πέθανε σε ηλικία 2 χρόνων, τον Αλέξανδρο και την Αργίνη. Πήρε το όνομα της γιαγιά της, «..της νόνας Πουλουδιάς...» και νονός της ήταν ο αδελφός της μητέρας της, ο Δημοσθένης Χωρέμης. Η οικογένειά της το 1876 μετακόμισε και έζησε για ενάμιση χρόνο στο Λίβερπουλ της Αγγλίας. Στα παιδικά της χρόνια ήταν αδύνατη και χλωμή και ο γιατρός διέταξε να της δίνουν δυναμωτικά, όμως χωρίς αποτέλεσμα. Η εξαδέλφη της Ελβετία Χωρέμη, την είδε μια μέρα, να έχει αρπάξει το σφουγγάρι στο λουτρό και να ρουφά το νερό, ενώ προσπαθούσε να το φάει. Παρακολούθησαν την Αγγλίδα νταντά της και ανακάλυψαν ότι για να την τιμωρήσει δεν της έδινε φαγητό και νερό, αλλά ούτε και τα δυναμωτικά που είχε συστήσει ο γιατρός και την έδιωξαν. Από νεαρή ηλικία κυκλοφορούσε με λάβδανο στην τσέπη της και προσπάθησε πολλές φορές να βάλει τέλος στη ζωή της, ενώ η ιδέα του θανάτου ήταν συχνά στο μυαλό της.

Στην Αλεξάνδρεια αναμείχθηκε στον οδηγισμό και αυτό της έδωσε την ευκαιρία να ανακαλύψει το λογοτεχνικό της ταλέντο. Παράλληλα διακρίθηκε για τη σπουδαία κοινωνική της δράση, προσφέροντας ιατρική περίθαλψη και οικονομική βοήθεια στους φτωχούς, όμως το 1892 η οικογένεια Μπενάκη εγκατέλειψε την Αίγυπτο εξ αιτίας των ταραχών στη χώρα και εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα και μετά την Εθνική καταστροφή του 1897 και την επιστροφή του Στεφάνου Δέλτα από τον πόλεμο, γύρισαν στην Αλεξάνδρεια. Σύμφωνα με τη Μίτση Πικραμένου, ιστορικό και ερευνήτρια, συγγραφέα του έργου, για τη ζωή της Δέλτα, «Η Κυρία με τα μαύρα», σε όλη της τη ζωή στήριξε τις επιλογές του πατέρα της και οι μόνες διαφωνίες της μαζί του [3], ήταν η γνωριμία της με τον Αντώνη Μαυροκορδάτο στα νεανικά της χρόνια καθώς και η επιθυμία της να χωρίσει και να συνεχίσει τη ζωή της με τον Ίωνα Δραγούμη, όμως τελικά και σ΄αυτά αποδέχθηκε τη θέληση του πατέρα της.

Το 1906 μαζί με το σύζυγο και τις κόρες της εγκαταστάθηκαν στη Φρανκφούρτη, όπου ο Στέφανος Δέλτα ανέλαβε τη διεύθυνση του γραφείου των επιχειρήσεων «Χωρέμη-Μπενάκη» και το 1913 επέστρεψαν στην Αίγυπτο, όπου έμειναν έως το 1916, όταν η οικογένεια Δέλτα εγκαταστάθηκε οριστικά στην Αθήνα. Το 1918 ταξίδεψε για πρώτη φορά στη Μακεδονία σε αποστολή περίθαλψης προσφύγων, ενώ το 1925 εμφανίστηκαν για πρώτη φορά τα συμπτώματα της πολιομυελίτιδας, της αρρώστιας που της προκάλεσε προϊούσα παράλυση των άκρων και την ταλαιπώρησε έκτοτε μέχρι το θάνατό της, ενώ προς το τέλος της ζωής την καθήλωσε, προκαλώντας της αδυναμία ακόμη και να γράψει. Συνεισέφερε στο Ταμείο Υποτροφιών του Κολεγίου Αθηνών, του οποίου ιδρυτές ήταν ο Εμμανουήλ Μπενάκης και ο Στέφανος Δέλτα, και θέλοντας να το να καταστήσει οικονομικά αυτοδύναμο και να διασφαλίσει τη μελλοντική λειτουργία του, ίδρυσε το 1930 «Κεφάλαιο Προικοδοτήσεως των Υποτροφιών του Κολεγίου Αθηνών», καταθέτοντας ως αρχική εισφορά της ένα εκατομμύριο δραχμές σε μετοχές, ομολογίες και άλλους τίτλους.

Διατηρούσε ζεστές σχέσεις ως το τέλος της ζωής της με την οικογένεια του Ίωνα Δραγούμη και είναι χαρακτηριστικό ότι τον Απρίλιο του 1940 ο Φίλιππος Δραγούμης, της παρέδωσε χαρτιά και σημειώσεις από το ημερολόγιο του αδελφού του, με τις οποίες πρόσθεσε περίπου χίλιες σελίδες στα απομνημονεύματά της, υπαγορεύοντας στην γραμματέα της, καθώς ήταν σε αδυναμία να γράφει.

Η σχέση με τον Ίωνα Δραγούμη

Τον Φεβρουάριο του 1905 μέσω της εξαδέλφης της Πηνελόπης Φωτιάδη, γνωρίστηκε και ερωτεύτηκε [4] σε μια παράφορη και πιθανότατα πλατωνική σχέση, τον Ίωνα Δραγούμη, ο οποίος είχε μετατεθεί στην Αλεξάνδρεια ως υποπρόξενος. Εξ αιτίας του αποπειράθηκε δύο φορές να αυτοκτονήσει και δεν έκρυψε τα συναισθήματά της από τον άντρα της, όμως δεν απέκτησε ποτέ την ελευθερία της επιλογής καθώς υπήρχαν τα εμπόδια της οικογενείας της αλλά και η ευθύνη που ένιωθε για τα παιδιά της.

Σε επιστολή της στις 27 Ιουλίου 1906, η τελευταία από όσες σώθηκαν, μεταξύ άλλων, του γράφει, [5]

«..Μένω ακόμη ένα χρόνο, σου το έγραψα· αν με θέλεις ύστερα, αν δεν αλλάξεις, Ιων μου, αν θέλεις τότε, πάρε με... Και τώρα όμως αν με ήθελες δεν θα μπορούσα να σου πω πια όχι· τώρα δεν ξέρω πια τι θα πει τιμή και λόγος και όρκος· ξέρω πως στον κόσμο κάπου ζεις εσύ, πως μ' αγαπάς ακόμη, πως εσύ μπορείς να γίνεις δικός μου όποταν σε φωνάξω. Ιων μου, δεν σε φωνάζω· μα αν με θελήσεις ποτέ, ξέρεις πού είμαι· σε περιμένω πάντα και σ' αγαπώ σαν Μήδεια, είσαι το μόνο δίλημμα που ζει μέσα μου με φρικτή ένταση· τ' άλλα όλα πέθαναν, η αγάπη σου τα σκότωσε! Μη με φοβηθείς· αγαπώ άγρια, μα αγαπώ με φοβερή tendresse το χλωμό παιδί που με φίλησε στο στόμα εκεί στα πεύκα. Ιων μου, θα πεις πως είμαι τρελή, και το ξέρω, μα όπως εκείνο το βράδυ, που πρώτη φορά με ξανάβλεπες, ύστερα από την πρώτη απόπειρα, ήσουν "τρελός για μένα", έτσι κι εγώ είμαι τρελή για σένα... Και μεθώ και δεν ξέρω πια να λογαριάσω τι θα πει "τιμή" και "λόγος". Ξέρω μόνο πως σ' αγαπώ, τ' ακούς, Ιων; σ' αγαπώ άγρια και θέλω την αγκαλιά σου και το στόμα σου που φιλεί φρικτά, σε θέλω όλον, όλον, δικό μου για πάντα, και πονώ αλύπητα και ανυπόφορα, και μ' έρχεται να φύγω απόψε, πριν από το γράμμα μου, να μη σου μιλήσω πια, να μη σου γράψω "σ' αγαπώ", μόνο να έλθω εκεί, να ορμήσω στο σπίτι σου, να χυθώ στο λαιμό σου, και χωρίς λέξη, να πνίξω την αναπνοή σου, φιλώντας σε στο στόμα, ως που να κλείσεις τα μάτια σου και να πέσει το κεφάλι σου στον ώμο μου, χλωμό και αποκαμωμένο, μισοπεθαμένο από συγκίνηση και πόνο και χαρά που σκοτώνει. Το ξέρω πως είμαι τρελή· μα η αγάπη κάποιον τρελαίνει...». 

Με το Δραγούμη μοιράστηκαν εκτός από την ερωτική σχέση και τις κοινές αντιλήψεις τους για τον Ελληνισμό, την αγάπη για την πατρίδα, τη σταθερή προσήλωση στις ιδέες του Έθνους, οι οποίες αποτέλεσαν και για τους δύο, θέματα των συγγραφικών τους αναζητήσεων αλλά και στάση ζωής. Παράλληλα, παρά τη στενή οικογενειακή σχέση που τη συνέδεε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, υιοθέτησε την άποψη του Ίωνα Δραγούμη, ότι οι Βούλγαροι είναι οι προαιώνιοι αντίπαλοι και εχθροί του Ελληνικού Έθνους. Η σχέση τους τελείωσε το Νοέμβριο του 1908, όταν ο Ίωνας είχε ήδη δημιουργήσει ερωτική σχέση [6] με τη Μαρίκα Κοτοπούλη και έκτοτε η Πηνελόπη φορούσε μαύρα ρούχα ως το θάνατό της, χωρίς να πάψει ποτέ να τον αγαπά [7] και του έχει αφιερώσει περισσότερες από δύο χιλιάδες χειρόγραφες σελίδες. Σύμφωνα [8] με τη Μίτση Πικραμένου, «...έζησε ...{...}...τη δραματική εμπειρία της δολοφονίας του Ίωνα Δραγούμη το 1920 από ένα εκτελεστικό απόσπασμα φανατικών βενιζελικών, υπό τις διαταγές του ίδιου του πατέρα της...».

Το σπίτι στην Κηφισιά

Η οικία της στην Κηφισιά στη συμβολή των οδών Εμμανουήλ Μπενάκη 38 και Δέλτα, κτίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα και το 1912 πουλήθηκε στον Εμμανουήλ Μπενάκη, από τον πρώτο ιδιοκτήτη της τον δικηγόρο Κωνσταντίνο Λύτσικα, με καταγωγή από την Αλεξάνδρεια, που το 1914 το μεταβίβασε στην κόρη του. Η οικογένεια Δέλτα το κατοίκησε από το 1916, που εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα και η Πηνελόπη έζησε εκεί ως την αυτοκτονία της. Η οικογένεια Δέλτα φιλοξενούσε ανθρώπους του πνεύματος αλλά και πολιτικούς, όπως ο Νικόλαος Πλαστήρας, και τον οποίο αναζήτησαν εκεί τη νύχτα της 2ας Οκτωβρίου 1925, τα αποσπάσματα του δικτάτορα Θεόδωρου Πάγκαλου, ενώ ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν καλεσμένος της, όταν αποχωρώντας τη νύχτα της 6ης Ιουνίου 1933, έγινε η εναντίον του δολοφονική απόπειρα.

Το σπίτι είναι ανοιχτό και αποτελεί δείγμα της όψιμης νεοκλασικής αρχιτεκτονικής των αρχών του 20ού αιώνα, με δάνεια στοιχεία μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής με πυργο-κλιμακοστάσιο. Η οικογένεια κατασκεύασε επιπλέον ένα πρόκτισμα προκειμένου να επεκταθεί ο χώρος εργασίας της και εγκατέστησε έναν εξωτερικό ανελκυστήρα, ενώ στην είσοδο υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα όπου αναγράφεται «Οικία Δέλτα». Στο εσωτερικό του επικρατούν οι λιτές γραμμές με ξύλινες επενδύσεις, χωρίς γύψινες διακοσμήσεις. Το κτίριο ανήκει πλέον στο Μουσείο Μπενάκη, ως δωρεά εν ζωή της τρίτης κόρης του ζεύγους Δέλτα, της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, και στο υπόγειο και στον πρώτο όροφο στεγάζεται το Τμήμα Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου, ενώ στο ισόγειο λειτουργεί έκθεση με τίτλο «Η Πηνελόπη Δέλτα και ο κόσμος της», στην οποία υπάρχουν φωτογραφίες, έγγραφα, επιστολές, προσωπικά αντικείμενα του ζεύγους Δέλτα, τα εξώφυλλα των βιβλίων της, αλλά και το γράμμα που άφησε στα παιδιά της πριν αυτοκτονήσει.

Το τέλος της

Ο Βασίλειος Κανούσης ήταν ο προσωπικός της αμαξάς. Οξύθυμος όπως ήταν έμπλεξε σε καβγά με αστυνομικό, γιατί του ζήτησε να μετακινήσει την άμαξα από εκεί που την είχε αραγμένη. Αμέσως μετά πήγε στην Πηνελόπη Δέλτα κι εκείνη του είπε, «...Πήγαινε στο σπίτι και βγες αύριο πάλι για δουλειά...», προκειμένου εκείνη να διευθετήσει το ζήτημα.

Πολλά χρόνια πριν το θάνατο της διαγνώστηκε με σκλήρυνση κατά πλάκας, μια αρρώστια που χειροτέρευε καθώς περνούσαν τα χρόνια και την ταλαιπώρησε μέχρι το τέλος της ζωής της. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες της Αλεξάνδρας Δέλτα και της υπηρέτριας Μαριάνθης Σπυρίδου, παρακολουθούσε από το ραδιόφωνο τα γεγονότα της παραδόσεως των Αθηνών στους Γερμανούς και αυτοκτόνησε με θανατηφόρα δόση δηλητηρίου. Μόλις άκουσε την είδηση είπε «Καημένη Ελλάδα!» και πρόσταξε την κόρη της να κλείσει και να εξαφανίσει το ραδιόφωνο, ενώ ζήτησε ένα ποτήρι νερό, το οποίο ήπιε μαζί με κάτι άλλο, δίχως να προκαλέσει υποψίες. Η Πηνελόπη Δέλτα δηλητηριάστηκε ή στο γραφείο ή στο μπάνιο του σπιτιού της, ενώ λίγο αργότερα οι οικείοι της διαπίστωσαν ότι είχε χάσει το χρώμα της και κοίταζε με απλανές βλέμμα στην οροφή, έχοντας σφιγμένα τα δόντια της.

Οι λόγοι ήταν καθαρά εθνικιστικοί και κανείς δεν έμαθε τι είδους δηλητήριο πήρε. Παρέμεινε σε κώμα για πέντε μέρες και κάποια στιγμή που συνήλθε, παρακάλεσε τους γιατρούς να τη βοηθήσουν να πεθάνει λέγοντας, «..σκλάβα των Γερμανών δε θα γίνω..» [9]. Άφησε σημείωμα στο οποίο έγραφε:

«Παιδιά μου, ούτε παπά, ούτε κηδεία. Παραχώστε με σε μια γωνιά του κήπου, αλλά μόνο αφού βεβαιωθείτε ότι δεν ζω πια.
Φροντίστε τον πατέρα σας.
Τον φιλώ σφιχτά.
Π.Σ. Δέλτα»
.

Ο τάφος της είναι μη επισκέψιμος και βρίσκεται σε παρεκκλήσι στην Κηφισιά, μέσα σε χώρο ιδιωτικής εκτάσεως και συγκεκριμένα της οικογένειας του πολιτικού και Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, σημείο στο οποίο μεταφέρθηκαν τον πόλεμο. Στην ταφόπετρά της, κατά την επιθυμία της, έχει χαραχθεί η λέξη «Σιωπή».

Εργογραφία

Με τη βοήθεια και τη συμπαράσταση του Στέφανου Δέλτα, έγινε μέλος στον «Εκπαιδευτικό Όμιλο», όπου γνωρίστηκε και συνεργάστηκε με τους περισσότερους από τους δημοτικιστές της εποχής της, τον Κωστή Παλαμά, τον Αργύρη Εφταλιώτη, τον Αλέξανδρο Πάλλη, τον Αλέξανδρο Δελμούζο, το Δημήτριο Γληνό, τον Πέτρο Βλαστό, το Γιάννη Βλαχογιάννη και το Μανόλη Τριανταφυλλίδη, ενώ διατηρούσε αλληλογραφία με το Γιάννη Ψυχάρη. Από το 1910 αλληλογραφούσε με τον Γκυστάβ Σλυμπερζέ, [Gustave Schlumberger], τον κορυφαίο βυζαντινολόγο της εποχής της, και εμπνεύστηκε από το βιβλίο «Βυζαντινή Εποποιία» τη συγγραφή μυθιστορημάτων με θέματα από το Βυζάντιο. Ειδικεύτηκε στην παιδική και νεανική λογοτεχνία, θέλοντας να συμβάλει στη διαπαιδαγώγηση της νεολαίας με ότι έκρινε αληθινά υψηλό και ωραίο από την ιστορία μας.

Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα σε νεαρή ηλικία δημοσιεύοντας έργα της στο περιοδικό της Αλεξάνδρειας «Έσο Έτοιμος», ενώ δημοσίευσε μικρά έργα της στην «Εστία», στο περιοδικό «Λαός» αλλά και στο «Δελτίο του Εκπαιδευτικού Ομίλου». Έγραψε πλήθος παραμύθια, διηγήματα, νουβέλες και μυθιστορήματα. Δημοσίευσε το 1909 το πρώτο της διήγημα στο περιοδικό «Λαός» της Κωνσταντινούπολης, το οποία εξέδιδε ο Φωτιάδης.

Εκδοτικό έργο [10]

Για το συγγραφικό της έργο τιμήθηκε το 1930 από την Ακαδημία Αθηνών με το Αργυρό Μετάλλιο. Η τελετή της επιδόσεως πραγματοποιήθηκε στις 25 Μαρτίου 1930 σε πανηγυρική συνεδρίαση του Ακαδημαϊκού Σώματος υπό τον Πρόεδρο του Κωστή Παλαμά. Αντλούσε τα θέματά της από την εθνική ιστορία και τις παραδόσεις της Ελληνικής φυλής. Οι πόλεμοι εναντίον των Βουλγάρων κατά τη βυζαντινή εποχή και η συνέχισή τους κατά το Μακεδονικό Αγώνα επικέντρωσαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον της και δημιούργησε αλησμόνητες στιγμές εθνικού μεγαλείου. Γι` αυτό και δίκαια κατέχει μια από τις πρώτες θέσεις στον εθνικοπαιδευτικό τομέα της νεότερης λογοτεχνίας μας. Είναι απαράμιλλη στη μετατροπή των ιστορικών γεγονότων σε γοητευτικά παραμύθια ή μυθιστορήματα. Γράφει σε ύφος απλό και αβίαστο, χωρίς να κάνει κατάχρηση λογοτεχνικών σχημάτων. Η αφήγησή της είναι λιτή και γρήγορη, οι περιγραφές καθαρές και ακριβολογημένες, η ψυχογραφία των ηρώων της μελετημένη. Το μεγαλύτερό της όμως χάρισμα είναι η γλαφυρή και ρέουσα δημοτική της γλώσσα, ευκολονόητη και ευχάριστη, ιδίως για τους μικρούς της αναγνώστες, τους οποίους γοητεύει.

Στις εκδόσεις πρωτοπαρουσιάστηκε με το διήγημα:

  • «Για την πατρίδα», [εκδόθηκε στο Λονδίνο το 1909, με εικονογράφηση του Νικηφόρου Λύτρα.]
  • «Η καρδιά της Βασιλοπούλας»,
  • «Παραμύθι χωρίς όνομα», [εκδόθηκε στο Λονδίνο το 1910 και αποτελεί μια αλληγορία για το δυναμισμό του νέου Ελληνισμού. Διασκευάστηκε για το θέατρο από τον Ιάκωβο Καμπανέλλη και γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Σύμφωνα με τις δικές της «Αναμνήσεις 1940», [11] είχε τον Ίωνα Δραγούμη στο μυαλό της ως το βασιλόπουλο του μυθιστορήματος και ότι το έργο γράφτηκε μέσα σε 10 ημέρες],
  • «Στοχασμοί για την ανατροφή των παιδιών μας», το 1910, [έργο για γονείς και δασκάλους],
  • «Στον καιρό του Βουλγαροκτόνου», [εκδόθηκε στο Λονδίνο το 1911 και είναι ιστορικό αφήγημα από τον καιρό της δόξας του Βυζαντίου],
  • «Ο Τρελλαντώνης»,

[αναφέρεται σε αναμνήσεις της παιδικής της ηλικίας και έχει ως πρωταγωνιστή τον αδελφό της Αντώνη Μπενάκη, που ήταν λίγο μεγαλύτερος της και ιδιαίτερα ζωηρός ως παιδί και με τις αταξίες του έγινε ο πονοκέφαλος των μεγάλων. Αναφέρεται στις κοινές τους παιδικές διακοπές το 1879 στην Καστέλα [12] του Πειραιά, όπου φιλοξενήθηκαν από τους θείους τους].

  • «Παραμύθια και άλλα», το 1915 στην Αθήνα,

[Συλλογή παραμυθιών, περιλαμβάνει τα, «Ο φόρος της δόξας», «Πρωτοχρονιάτικο παραμύθι», «Εκεί π' ανθίζουν οι δάφνες», «Τρεις βασιλοπούλες», «Τα τρία κεράκια», «Μεσολογγίτικα Χριστούγεννα», «Η καρδιά της βασιλοπούλας»],

  • «Τα ανεύθυνα», [το 1921 στην Αθήνα, Ψυχές παιδιών-Για γονείς και δασκάλους],
  • «Το κοτέτσι», τον Ιανουάριο του 1922. [Δημοσιεύθηκε στο παιδικό περιοδικό «Παιδική Χαρά» και είναι αφιερωμένο στη δεκάχρονη τότε Ειρήνη Μπενάκη μετέπειτα Καλλιγά, κόρη του αδελφού της Αντώνη].
  • «Η ζωή του Χριστού», το 1925.

[Το έργο είναι βασισμένο στις πληροφορίες των Ευαγγελιστών, και εμπλουτισμένο με ιστορικές και γεωγραφικές λεπτομέρειες από την εποχή και το περιβάλλον του Χριστού. Στη συγγραφή του βιβλίου είχε σημαντική βοήθεια με συνομιλίες και αλληλογραφία με τον Χρύσανθο, Μητροπολίτη Τραπεζούντος και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, ο οποίος την εφοδίασε με στοιχεία που την προφύλαξαν από ατοπήματα σε σχέση με το Ορθόδοξο δόγμα [13]. Αφιέρωσε το έργο στη μητέρα της η οποία δεν το διάβασε ποτέ, γιατί είναι γραμμένο στη δημοτική].

  • «Η καρδιά της βασιλοπούλας»,
  • «Ο μάγκας», το 1934,
  • «Τα μυστικά του βάλτου», [το 1937, αφιερωμένο στο Μακεδονικό Αγώνα. Το έργο σημείωσε τεράστια επιτυχία και πλησιάζει τις συνολικά 100 εκδόσεις από το έτος που πρωτοεκδόθηκε έως το 2012],
  • «Ρωμιοπούλες» το 1939, [Τριλογία, το πρώτο βιβλίο με τίτλο «Το Ξύπνημα», καλύπτει γεγονότα των ετών 1895-1907, το δεύτερο με τίτλο η «Λάβρα» καλύπτει τα έτη 1907-1909 και το τρίτο με τίτλο το «Σούρουπο» τα έτη 1914-1920].

Η τριλογία καλύπτει χρονικά τα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα έως το 1920 και αφηγείται σε τρίτο πρόσωπο τα προσωπικά βιώματα της Δέλτα και, κυρίως, τον ανεκπλήρωτο έρωτα της με τον Ίωνα Δραγούμη.

  • «Ελευθέριος Βενιζέλος. Ημερολόγιο–Αναμνήσεις–Μαρτυρίες–Αλληλογραφία», το 1978 με την επιμέλεια του εγγονού της Παύλου Ζάννα,
  • «Το γκρέμισμα», [ημιτελές μυθιστόρημα που δημοσιεύθηκε το 1983].

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Βιβλιογραφία

  • «Η κυρία με τα μαύρα», βιογραφία της Πηνελόπης Δέλτα γραμμένη από τη Μίτση Σκ. Πικραμένου, ερευνήτρια–ιστορικό, Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών
  • «Η αλληλογραφία της Π.Σ. Δέλτα 1903-1940», Ξ. Λευκοπατρίδης, [έργο σε ένα τόμο, στον οποίο ο συγγραφέας συγκέντρωσε την αλληλογραφία της με σημαντικά πρόσωπα της πολιτικής, των γραμμάτων και των επιστημών]

Παραπομπές

  1. [«..Η τελετή του γάμου ήταν σεμνή κι απέριττη, ευλογήθηκε από τον ίδιο τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας, τον πολύ ηλικιωμένο πλέον Σωφρόνιο Δ’, ακριβώς όπως και ο γάμος των γονιών μου. Κουμπάρος ήταν ο νονός μου, ο θείος Δημοσθένης. Στη συνέχεια δεχτήκαμε τις ευχές των παρισταμένων. Όλοι με αποκαλούσαν πλέον κυρία Δέλτα»] Ημερολόγιο της Πηνελόπης Δέλτα
  2. Παπαδοπούλου-Δέλτα Αλεξάνδρα
  3. Συνέντευξη της Μίτσης Πικραμένου στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη, Σεπτέμβριος 2012
  4. [«...Ήταν στα εγκαίνια του Μικρού Ασύλου, του ορφανοτροφείου που είχα ιδρύσει και εγκαινιάστηκε στα τέλη Μαρτίου του 1905. Τα είχα οργανώσει όλα εγώ και έδειχνα στον πρόξενο τους χώρους. Ξαφνικά είδα έναν μαυροντυμένο άντρα που κοίταζε μια εικόνα, μια ασημένια Παναγιά, που μπροστά της έκαιγε ένα ασημένιο καντήλι, δώρα και τα δύο της μητέρας. Η ξαδέλφη μου, η Πηνελόπη Φωτιάδη, τον γνώριζε. Ο Ίων Δραγούμης της έδωσε το χέρι. Εκείνη μου τον σύστησε. Από κει και πέρα συναντιόμασταν τακτικά στις διάφορες βεγγέρες και στις κοσμικές εκδηλώσεις της ομογένειας. (...) Κάποια στιγμή συναντηθήκαμε στο θέατρο. Παρακολουθούσαμε κι οι δύο μια παράσταση του Φάουστ, όπου πρωταγωνιστούσε μια εξαιρετική νέα ηθοποιός που είχε έρθει από την Αθήνα, ονομαζόταν Μαρίκα Κοτοπούλη. Ο Ίων απλώς παρακολουθούσε την παράσταση. Δεν τον ενδιέφερε η Κοτοπούλη, είχε ήδη ξεχωρίσει εμένα, όπως είδα αργότερα στο ημερολόγιό του. Για εκείνον ήμουνα η Ελληνίδα γυναίκα, εκείνη που άξιζε τον κόπο ν’ αγαπήσει. Ήμουνα εγώ!».] Ημερολόγιο της Πηνελόπης Δέλτα
  5. Πηνελόπη Σ. Δέλτα-Ίων Δραγούμης. «Όταν ο έρωτας κρατά ... χαρτί και μολύβι», Εφημερίδα «Το Βήμα», 16 Αυγούστου 1998
  6. [Η Πηνελόπη Δέλτα γράφει για τη σχέση του Δραγούμη με την Μαρίκα Κοτοπούλη, «..Βρήκε ένα παιδί οικογενείας, πολύ ευαίσθητο και λεπτό. Το βρήκε σε ψυχολογική στιγμή μεγάλης κουράσεως, αφού βγήκε από πόνο τρισμέγιστο, και του έδωσε αφειδώς την ηδονή που τρία χρόνια την είχε στερηθεί, ζώντας σαν αναχωρητής, και τον έκανε δικό της όλον. Και έβαλε με το νου της να τον στεφανωθεί, να φύγει από τη σκηνή, να μπει στην κοινωνία, να γίνει "κυρία"..»] Αυτοβιογραφικά κείμενα Πηνελόπης Δέλτα, «Ίων Δραγούμης», τόμος 5ος
  7. [«…Ο Ίων δεν ζούσε πλέον. Ο Ίων δεν ήταν πλέον το κοροϊδάκι της Κοτοπούλη ή οποιασδήποτε άλλης που δεν του ταίριαζε. Ο Ίων, έτσι κι αλλιώς, ποτέ δεν θα ήταν σωματικά δικός µου. Οι ψυχές µας, µια και είχαν ανταμωθεί και είχαν μιλήσει τόσο αρµονικά η µια στην άλλη, δεν θα χώριζαν ποτέ. Έως το θάνατο κι ακόμα και πέρα από αυτόν θα κρατούσα την ψυχή του. Χωρίς να τον προδώσω, χωρίς να τον καταδώσω, θα ήμουνα πάντοτε η πιστή του αγαπημένη. Για να μπορώ να επικοινωνώ μαζί του, εγώ η άσχετη, είχα εξελιχθεί σε συγγραφέα μεγάλου, όπως έλεγαν, βεληνεκούς. Είχα μπορέσει να ονειροπολήσω και να φανταστώ ποια θα ήταν η ζωή µου δίπλα του σε άλλες εποχές, σε άλλους τόπους, που εκείνος γνώριζε καλύτερα από µένα. Και τώρα, χωρίς τον Ίωνα οριστικά και αμετάκλητα, εγώ δεν έπρεπε πλέον να κλαίω. Όφειλα να ανασκουµπωθώ και να πραγματοποιήσω όλα εκείνα που θα έκανε ο ίδιος εάν ήταν συνεχώς κοντά µου. (...) Και έπρεπε να βρω την ευκαιρία να γράψω για τη ζωή του, περιγράφοντας …{…}… και τη δικιά µας ιστορία…».] Αυτοβιογραφικά κείμενα Πηνελόπης Δέλτα
  8. [«Πηνελόπη Δέλτα, Έζησε έντονα κι έφυγε μες στη σιωπή»] Ηλίας Μαραβέγιας, Εφημερίδα «Δημοκρατία», Σάββατο 5-Κυριακή 6 Μαΐου 2012
  9. [Tάσος Κ. Κοντογιαννίδης, Εφημερίδα «Real News», Κυριακή 30 Απριλίου 2011]
  10. Πηνελόπη Δέλτα-Έργα Περιοδικό «Νέα Εστία», τεύχος 377, σελίδες 230-231
  11. Πηνελόπη Σ. Δέλτα: Ευαίσθητη και δημιουργική έως τη σιωπή του θανάτου Αλέξανδρος Π. Ζάννας, Εφημερίδα «Τα Νέα», 29 Οκτωβρίου 1999
  12. Η Καστέλα με τα μάτια της Πηνελόπης Δέλτα «...Τι ωραία που ήταν η ελευθερία στον βράχο της Καστέλας. Πουθενά δεν ήταν τόσο ψιλή η σκόνη, τα χαμόκλαδα πιο ξερά, τα κλαριά πιο εύκολα να τσακίσουν, οι πέτρες πιο πολλές, το χώμα πιο πλούσιο από θησαυρούς..»
  13. Πηνελόπη Σ. Δέλτα: Ευαίσθητη και δημιουργική έως τη σιωπή του θανάτου Αλέξανδρος Π. Ζάννας, Εφημερίδα «Τα Νέα», 29 Οκτωβρίου 1999, «..Φρονώ ότι καλόν είναι ν' ακολουθήσετε την παράδοσιν της Εκκλησίας· αλλέως θα χαρακτηρισθήτε αιρετική και θα σας αφορίσουν οι Δεσποτάδες!». «... ηύρα μερικάς από τας πηγάς. Φθάνουν διά την ασφάλειάν σας...»]