Ρώμος Φιλύρας

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Ρώμος Φιλύρας, Έλληνας ποιητής, πεζογράφος και χρονογράφος, που το πραγματικό του όνομα ήταν Ιωάννης ή Γιάγκος Β. Οικονομόπουλος, γεννήθηκε στο Κιάτο Κορινθίας σύμφωνα με τη δική του καταγραφή [1], ή κατ' άλλη πηγή, στο Δερβένι [2] Κορινθίας και πέθανε στις 9 Σεπτεμβρίου 1942 από προχωρημένη σύφιλη στο «Δρομοκαϊτειο» Θεραπευτήριο, στην περιοχή Δαφνί στο Χαϊδάρι Αθηνών.

Ρώμος Φιλύρας

Βιογραφία

Ο Ιωάννης ήταν γιος του Βασιλείου Οικονομόπουλου, σχολάρχη-φιλολόγου και της Ασπασίας Σαρεγιάννη και είχε ένα ακόμη αδελφό. Τελείωσε τις έξι τάξεις του Δημοτικού στη γενέτειρά του, όπου είχε δάσκαλο το θείο του Δημήτρη, [3], παρακολούθησε μαθήματα Γαλλικών και ο πατέρας του φρόντισε για την μόρφωσή του στο σπίτι. Το 1902, σε ηλικία 14 ετών εγκαταστάθηκε με την οικογένεια του στον Πειραιά, όπου συμπλήρωσε τις γνώσεις του, ενώ σπούδασε για λίγο και νομικά.

Ενήλικη ζωή

Ο Ιωάννης εργάστηκε σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα και το ψευδώνυμο του είναι εμπνευσμένο πιθανότατα από τη φλαμουριά ή φιλύρα. Εργάστηκε δημοσιεύοντας κυρίως χρονογραφήματα και παρουσιάσεις βιβλίων, στις εφημερίδες των Αθηνών, «Ακρόπολις», «Πατρίς», «Ελεύθερον Βήμα», «Καθημερινή», καθώς και στα περιοδικά «Νουμάς», «Ακρίτας», «Ηγησώ», «Οικογένεια», «Μπουκέτο», «Νέα Εστία» και «Παναθήναια». Το 1914 ήταν μεταξύ των δημοσιογράφων που αποτέλεσαν τα ιδρυτικά μέλη της Ενώσεως Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθηνών [4]. Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία αρχικά ως αρχειοφύλακας, στη συνέχεια στρατιώτης-γραφέας στη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων σε Ήπειρο και Μακεδονία, και έφτασε στο βαθμό του υπολοχαγού, κατά την περίοδο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, όπου στις 12 Ιανουαρίου 1913 στη θέση «Αυγό», κοντά στο Μπιζάνι, έπαθε κρυοπαγήματα. Πάσχοντας από γάγγραινα χειρουργήθηκε από τους γιατρούς Μαρίνο Γερουλάνο και Καλλιοντζή, στο 2ο και το 6ο στρατιωτικό νοσοκομείο, όπου του έκοψαν δύο κλειδώσεις δακτύλων στο αριστερό του πόδι.

Στις 15 Απριλίου του 1920, η εφημερίδα «Καθημερινή», δημοσίευσε την είδηση ότι [5] ότι «..Προχθές την πρωίαν ο στρατιώτης του 5ου λόχου του 7ου Συντάγματος Ιωάννης Οικονομόπουλος, ο γνωστός ποιητής υπό το φιλολογικόν ψεύδωνυμον Ρώμος Φιλύρας, απεπειράθη να αυτοκτονήση διά του όπλου του, βληθείς κάτωθεν της σιαγόνος. Ο αυτόχειρ στρατιώτης μετεφέρθη εις το Β' Στρατιωτικόν νοσοκομείον, η δε κατάστασίς του είναι αρκετά σοβαρά». Έζησε πολυτάραχη ζωή και το 1920 διαγνώστηκε με σύφιλη, ένα σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα, εξ αιτίας του οποίου σταδιακά έφτασε στα όρια της σχιζοφρένειας [6]. Ισχυρίζονταν ότι ήταν απόγονος βυζαντινών αυτοκρατόρων και αρραβωνιαστικός της πριγκίπισσας Ιολάνδης, ενώ είχε ιδρύσει το Φεμινιστικό Κόμμα Ελλάδος και εξέδιδε ανακοινώσεις ως Αρχηγός της Έκτης Καταστάσεως. Ως ανθυπολοχαγός εξέφραζε παράπονα για την ποιότητα του φαγητού στη λέσχη των κατώτερων αξιωματικών και ράβοντας στη στολή του επωμίδες συνταγματάρχη, πήγε για φαγητό στη λέσχη Ανώτερων αξιωματικών. Ο φρούραρχος Αθηνών, που δεν τον γνώριζε ρώτησε ποιος είναι και όταν ο Φιλύρας πλήρωσε και σηκώθηκε να φύγει, ο φρούραρχος τον ακολούθησε και τον κυνηγούσε τρέχοντας στην οδό Πανεπιστημίου [7].

Δημόσιο Ψυχιατρείο

Αποτάχθηκε το 1924, λόγω ανίατης αφροδισιακής νόσου και τον Οκτώβριο του 1927 κλείστηκε στο Δημόσιο Θεραπευτήριο [8], όπου συνέχισε να γράφει σε χαρτί του ψυχιατρείου, κάποιες φορές αλλοπρόσαλλα, ποιήματα, τα οποία χάριζε αφειδώς στους επισκέπτες του, με αποτέλεσμα να χαθούν για πάντα. Στις 10 Δεκεμβρίου 1937 η Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών υπέβαλλε αίτημα με την υπογραφή του προέδρου της Γρηγορίου Ξενόπουλου, στο «Σεβαστόν Υπουργείον Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας-Διεύθυνσιν Γραμμάτων και Καλών Τεχνών», να εγκριθεί η μεταφορά του στο Δημόσιο Ψυχιατρείο Δαφνίου. Επίσης να του παραχωρηθεί ένα μικρό δωμάτιο, καθώς ζει σ' έναν θάλαμο με άλλους δέκα τροφίμους. Στο Δρομακαΐτειο, τον επισκέφθηκαν μεταξύ άλλων ο Κώστας Βάρναλης που τον περιγράφει στο βιβλίο «Άνθρωποι», «...Ο πιο πηγαίος, ο πιο αγνός, ο πιο εκρηκτικός. Φύση και γυναίκα, οι δυο καημοί της ποίησής του...», στον οποίο ο Φιλύρας έδωσε τα χειρόγραφα από τέσσερα ποιήματα και ένα πεζό, και ο Κώστας Καρυωτάκης, ο οποίος έγραψε και του αφιέρωσε το ποίημα «Υποθήκαι» [9], ενώ ο Μιλτιάδης Μαλακάσης τον θεωρούσε «καταδικασμένο υπέρλαμπρο ποιητή». Έγκλειστος έδωσε συνέντευξη το 1937, στο περιοδικό «Νεοελληνικά Γράμματα», στην οποία αναφέρθηκε στις επιρροές που δέχθηκε και αναφέρει ότι «...Περισσότερο απ' όλα έχω διαβάσει την Αγίαν Γραφήν, τον Ομηρο και τον θείον Πλάτωνα» [10].

Εργογραφία

Ο Φιλύρας εμφανίστηκε στη λογοτεχνία με ένα πεζογράφημα που δημοσιεύτηκε στο παιδικό περιοδικό «Χαραυγή» της Μυτιλήνης, ενώ ακολούθησαν ποιήματα και πεζά στην «Διάπλαση των Παίδων», με το πραγματικό του όνομα, ενώ το 1903 χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το ψευδώνυμο «Ρώμος Φιλύρας» για την υπογραφή ποιημάτων που δημοσίευσε στο περιοδικό «Νουμάς». Ανήκει στους νεορομαντικούς ποιητές του Μεσοπολέμου, όπως και οι Λαπαθιώτης, Ουράνης, Καρυωτάκης, Άγρας, Κλέων Παράσχος και δέχτηκε επιρροές από τους Μαλακάση, Δροσίνη, Γρυπάρη και Πορφύρα. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του παραμένει αθησαύριστο στον περιοδικό και ημερήσιο Τύπο της εποχής του.

Χαρακτηριστικά της ποιήσεως του είναι ο λυρισμός, οι φραστικοί νεωτερισμοί, η μουσικότητα, ο ρομαντισμός κι η απαισιοδοξία και τα περισσότερα ποιήματά του είναι ερωτικά, φυσιολατρικά και ηθογραφικά. Ο ποιητής Τάσος Κόρφης το 1974, συγκέντρωσε, επιμελήθηκε και εξέδωσε σε ένα τόμο, μελέτη με τίτλο «Ρώμος Φιλύρας», στην οποία περιλαμβάνεται το σύνολο του έργου του, για το οποίο γράφτηκαν κολακευτικά λόγια. Ο Κώστας Βάρναλης [11], τον χαρακτήρισε «Ρεμπώ της Ελλάδος», χαρακτηρισμό στον οποίο συγκλίνει και ο Μιλτιάδης Μαλακάσης, συσχετίζοντας την ποίησή του με το «Μεθυσμένο καράβι» του Ρεμπώ, ενώ ο Μανώλης Αναγνωστάκης στην ανθολογία «Χαμηλή φωνή», τον είχε χαρακτηρίσει έναν παρεξηγημένο ποιητή τής γενιάς του 1920.

Έγραψε τα πεζά:

  • «Ο θεατρίνος της ζωής» το 1916, τύποις «Παρασκευά Λεωνή», με φροντίδα Μιχαήλ Ροδά, σε 24 σελίδες μικρού σχήματος,
  • «Η παράδοξη αυτοβιογραφία μου» τον Αύγουστο του 1927, [δημοσιεύθηκε στην εβδομαδιαία «Οικογένεια»],
  • «Η ζωή μου εις το Δρομαΐτειον» το 1929, [δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα «Καθημερινή» από τις 23 έως τις 29 Ιουνίου 1929, με επίτιτλο «Είκοσι μήνας μέσα εις τους τρελλούς» και υπότιτλο «Σελίδες από το Ημερολόγιον του Ρώμου Φιλύρα», ύστερα από πρωτοβουλία του φίλου του Αιμίλιου Χουρμούζιου [12], με φωτογραφίες του ποιητή μέσα από το Δρομοκαΐτειο],

τις ποιητικές συλλογές:

  • «Ρόδα Στον Αφρό» το 1911,
  • «Γυρισμοί» το 1919,
  • «Οι Ερχομένες» το 1920,
  • «Κλεψύδρα» το 1921,
  • «Πιερρότος» το 1922,
  • «Θυσία» το 1923,

καθώς και οι μεταφράσεις του, που εκδόθηκαν στην Κύπρο:

  • «Brada»το 1918, και
  • «Το κύμα γύρισε πίσω».

Ανέκδοτες επιστολές του ποιητή, ανακαλύφθηκαν [13] τα τελευταία χρόνια του 20ου αιώνα, μέσα σε φακέλους και κλασέρ, sto οικονομικό και λογιστικό τμήμα, οι οποίες απεικονίζουν το μέγεθος της συγγραφικής του δεινότητας. Μαζί τους βρέθηκαν επίσης, και αποδείξεις από το ταμείο του Ψυχιατρείου για αγορές τσιγάρων και εφημερίδων.

Βιβλιογραφία

  • [«Ρώμος Φιλύρας, Άπαντα. Έμμετρα και Πεζά. Κριτική Εισαγωγή: Αιμιλίου Χουρμούζιου. Εκδόσεις «Γκοβόστης», Αθήνα 1939]
  • [«Ρώμος Φιλύρας. Συμβολή στη μελέτη της ζωής και του έργου του», Αναστάσιος Κόρφης, Αθήνα Μάιος 1992, εκδόσεις «Έσπερος»]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. ↑ [Η «Παράδοξη αυτοβιογραφία του ποιητή Ρώμου Φιλύρα», Αύγουστος 1927]
  2. ↑ Ρώμος Φιλύρας-Διαθήκη
  3. ↑ [«...Έξη τάξεις τελείωσα στο λεγόμενο πλήρες Δημοτικό κι έμεινα δυο χρόνια στην έκτη, γιατί απερρίφθην στις εξετάσεις που ’δωσα για το σχολαρχείο, καθυστερήσας, όπως πάντα, στα Μαθηματικά, που δεν τα μελετούσα από φυσικήν αντιπάθεια,...»] «Η ζωή μου εις το Δρομοκαΐτειον και άλλα αυτοβιογραφικά», Εκδόσεις «Καστανιώτης», 2007
  4. ↑ ΕΔΟΕΑΠ
  5. ↑ Ρώμος Φιλύρος
  6. ↑ [«...Προ 14 ετών (1913) ησθένησεν από σύφιλιν, την οποίαν εθεράπευσεν ελλιπώς. Η ψυχική του νόσος χρονολογείται από οχταετίας περίπου... Η εν γένει συμπεριφορά του ανόητος... Λέγει ότι είναι αδελφός του Κεμάλ, άλλοτε ότι είναι διάδοχος του Ιταλικού θρόνου...».] Ιατρικό ιστορικό ιστορικό του έτους 1927, Εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», Σάββατο 10 Ιουλίου 2010, Ανέκδοτες επιστολές ενός τραγικού ποιητή
  7. ↑ Ο μαστροπός λαός του Ρώμου Φιλύρα
  8. ↑ [«....Οι γιατροί, ο λευκοφόρος όμιλος που θέλει να μας κάνει καλά… Δηλαδή να γυρίσουμε πίσω, έξω στην τέφρινη πραγματικότητα, να ξαναδούμε με την κρίση του ακέραιου μυαλού την πιο αβάσταχτη, πιο αλλόφρονη λογική της ζωής που σκοτώνει την ανθρώπινη καρδιά…...Καλοπροαίρετοι γιατροί μου, αν επιμένετε να με γιατρέψετε από κάτι, γιατρέψτε με από την λογική. Από την λογική και από τη μνήμη που μου απόμεινε, να μην ξαναθυμάμαι τον άμετρο πόθο της ζωής, την ελεύθερη περιπλάνησι σε θείους τόπους. Να ελάτε κοντά σε μένα λευκοφόροι ψυχίατροι. Σκύφτε επάνω μου: γιατί εγώ θυμάμαι… Υπάρχει αλλοίμονο τραγικώτερη περίπτωσις σ΄ αυτό το θάλαμο, που κανείς άλλος δεν θυμάται πιά εκτός από εμένα»...] «Η Ζωή μου είς το Δρομοκαϊτιον»
  9. ↑ [Όταν οι άνθρωποι θέλουν να πονείς,/μπορούνε με χίλιους τρόπους./Ρίξε το όπλο και σωριάσου πρηνής/όταν ακούσεις ανθρώπους./Όταν ακούσεις ποδοβολητά/λύκων, ο Θεός μαζί σου!/Ξαπλώσου χάμω με μάτια κλειστά/και κράτησε την πνοή σου./Κράτησε κάποιον τόπο μυστικό,/στον πλατύ κόσμο μια θέση./Όταν οι άνθρωποι θέλουν το κακό,/του δίνουν όψη ν’ αρέσει./Του δίνουν λόγια χρυσά, που νικούν/με τη πειθώ, με το ψέμα,/όταν οι άνθρωποι διαφιλονικούν/τη σάρκα σου και το αίμα./Όταν έχεις μια παιδική καρδιά/και δεν έχεις ένα φίλο,/πήγαινε βάλε βέρα στα κλαδιά/στην μπουτονιέρα σου φύλλο./Άσε τα γύναια και το μαστρωπό/λαό σου, Ρώμε Φιλύρα./Σε βάραθρο πέφτοντας αγριωπό,/κράτησε σκήπτρο και λύρα.] «Υποθήκαι», Κώστας Καρυωτάκης
  10. ↑ Ρώμος Φιλύρας, ένας θεατρίνος της ζωής Εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», 10 Ιουλίου 2010
  11. ↑ [«..Ο Φιλύρας ήταν ευχαριστημένος με τον εαυτό του. Μεγαλομανής, «γόης» και καταχτητής οραμάτων. Η ποίησή του κινιέται κατακόρυφα προς τα ύψη...»] Εφημερίδα «Δημοκρατικός», 1950
  12. ↑ [«Ρώμος Φιλύρας. Άπαντα, Έμμετρα και πεζά. Κριτική εισαγωγή Αιμίλιου Χουρμούζιου» το 1939]
  13. ↑ Ανέκδοτες επιστολές ενός τραγικού ποιητή Εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», Σάββατο 10 Ιουλίου 2010


Ανακτήθηκε από «http://el.metapedia.org/m/index.php?title=Ρώμος_Φιλύρας&oldid=138890»