Στέφανος Σκουλούδης

Ο Στέφανος Σκουλούδης, Έλληνας τραπεζίτης, συγγραφέας, λογοτέχνης και ποιητής, επιφανής τέκτονας και πολιτικός που διατέλεσε βουλευτής, υπουργός και πρωθυπουργός, γεννήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 1838 στο Πέραν της Κωνσταντινουπόλεως, κατά μαρτυρία του ιδίου , ή σύμφωνα με άλλη πηγή στη Χίο , και πέθανε στις 19 Αυγούστου 1928 στην Αθήνα, σχεδόν τυφλός, προσβεβλημένος από δάγκειο πυρετό.

Ήταν άγαμος και τον κληρονόμησαν τα ανίψια του, τα παιδιά της μοναδικής του αδελφής της Μαρίας Σκουλούδη-Αθηνογένη, συζύγου του Γεωργίου Αθηνογένη, η Έλλη, σύζυγος Γεωργίου Χρουσάκη, η Κλεώνη, σύζυγος Ιωάννη Χρουσάκη, η Θαλία, σύζυγος Ιωάννη Κουντουριώτη, η Δανάη, σύζυγος Δημητρίου Καλλέργη, ο Στέφανος, ο Ιωάννης, σύζυγος της Αικατερίνης Κανακάρη-Ρούφου και η Πολύμνια, σύζυγος Θεόδωρου Μπαλτατζή. Οι Στέφανος και Ιωάννης Αθηνογένης ορίστηκαν από τον ίδιο ως εκτελεστές της διαθήκης του και κληρονόμοι του οι οποίοι εκποίησαν και αξιοποίησαν τα περιουσιακά του στοιχεία ενώ διατήρησαν και χρησιμοποίησαν το προσωπικό του αρχείο.

Στέφανος Σκουλούδης
Γέννηση: 23 Νοεμβρίου 1838
Τόπος: Πέραν, Κωνσταντινούπολη
Σύζυγος: Άγαμος
Τέκνα: Άτεκνος
Υπηκοότητα: Οθωμανική, Ελληνική
Ασχολία: Λογοτέχνης, ποιητής Υπουργός, Πρωθυπουργός
Θάνατος: 19 Αυγούστου 1928
Τόπος: Αθήνα, Ελλάδα
Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος
Έναρξη Θητείας : 25 Οκτωβρίου 1915
Λήξη θητείας : 9 Ιουνίου 1916
Προκάτοχος
Αλέξανδρος Ζαΐμης
Διάδοχος
Αλέξανδρος Ζαΐμης

Βιογραφία

Η οικογένεια του έμενε αρχικά στη Χίο, όμως η καταγωγή του πατέρα του ήταν από την Κρήτη, ενώ της μητέρας του από τη Χίο.

Οικογένεια Σκουλούδη

Γονείς του ήταν ο έμπορος Ιωάννης Σκουλούδης, πέθανε στις 22 Μαΐου 1877, και μητέρα του η Ζεννού Καλαρώνη-Σκουλούδη και είχε μία αδελφή τη Μαρία, μετέπειτα σύζυγο του Γεωργίου Εμ. Αθηνογένη, από την οποία απέκτησε επτά ανίψια, την Ελλη, σύζυγο Γεωργίου Χρουσάκη, την Κλεώνη, σύζυγο Ιωάννη Χρουσάκη, τη Θαλία, σύζυγο Ιωάννη Κουντουριώτη, τη Δανάη, σύζυγο Δημητρίου Καλλέργη, τον Στέφανο, τον Ιωάννη, σύζυγο της Αικατερίνης Κανακάρη-Ρούφου και την Πολύμνια, σύζυγο Θεόδωρου Μπαλτατζή. Παρακολούθησε τα μαθήματα του Β' Γυμνασίου από το 1853 έως το 1855 στην Αθήνα, και το Φθινόπωρο του ίδιου χρόνου γράφηκε και άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα στην Ιατρική σχολή της Αθήνας.

Κάτοικος Τουρκίας

Στα μέσα του 1856 ο Στέφανος Σκουλούδης εγκατέλειψε τις ιατρικές σπουδές και ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη, για να εργασθεί στο εμπορικό κατάστημα του πατέρα του. Τρία χρόνια αργότερα, το 1859, προσλήφθηκε στον εμπορικό οίκο «Ράλλη» και το 1863 διορίστηκε διευθυντής του οίκου στην Οθωμανική επικράτεια. Το 1867 έγινε μέλος της «Κρητικής Επαναστατικής Επιτροπής», ενώ λίγο νωρίτερα το 1866, ίδρυσε στην Κωνσταντινούπολη, την ελληνόφωνη τεκτονική στοά «Αρετή», και το 1873 διορίστηκε Μέγας Διδάσκαλος της επαρχίας της Τουρκίας, από την τεκτονική Στοά Μεγάλης Ανατολής και Αγγλίας. Στις 16 Ιουνίου 1868, με κεφάλαια που του δάνεισε ο Στέφανος Ράλλης ήταν ένα από τα ιδρυτικά μέλη της τραπεζικής εταιρείας «Συγγρός, Κορωνιός και Σία», η οποία τον Ιούλιο του 1871 μετατράπηκε σε «Τράπεζα Κωνσταντινουπόλεως», [«Banque de Constantinople»], στην οποία συμμετείχε ως σύμβουλος, μαζί με τους Ανδρέα Συγγρό, Γεώργιο Κορωνιό, ενώ πρόεδρος ήταν ο Αντώνιος Βλαστός.

Κάτοικος Ελλάδος

Ο Σκουλούδης κάτοχος τεράστιας περιουσίας, για τα οικονομικά δεδομένα της εποχής, εγκαταστάθηκε το 1876 στην Αθήνα, και σταδιακά έστρεψε το ενδιαφέρον του στην πολιτική. Το 1877 ξέσπασε ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, ενώ στην Ελλάδα σχηματίστηκε οικουμενική κυβέρνηση με πρωθυπουργό το ναύαρχο Κωνσταντίνο Κανάρη και υπουργό Εξωτερικών τον Χαρίλαο Τρικούπη και ο Σκουλούδης εκπροσώπησε την Ελλάδα στις διαπραγματεύσεις με τους Αλβανούς. Η Τράπεζα Κωνσταντινουπόλεως συμμετείχε το 1873, στη δημιουργία της Εταιρείας Μεταλλουργείων Λαυρίου μαζί με τους ιδιώτες, Βασίλειο Μελά, Ευάγγελο Μπαλτατζή, Ιωάννη Σκαλτσούνη και Αρ. Παπούδωφ. Το 1880 εκλέχθηκε σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, θέση στην οποία παρέμεινε έως το 1883, ενώ το 1882 ίδρυσε στο Παρίσι με συνέταιρο το Βούρο, την εταιρία που ανέλαβε την αποξήρανση της Λίμνης Κωπαΐδος. Το 1873 άρχισε την ανέγερση του σπιτιού του στην Αθήνα, σε οικόπεδο δίπλα στη σημερινή πλατεία Συντάγματος, όπου στεγάζεται πλέον το ξενοδοχείο King George, στο οποίο εγκαταστάθηκε το 1876, ενώ ενδιάμεσα έζησε για διάστημα ενός χρόνου το 1875, στο Παρίσι, και διατηρούσε εξοχική έπαυλη στη Φρεαττύδα του Πειραιά, στην περιοχή που κτίστηκε το αντικαρκινικό νοσοκομείο «Μεταξά» , καθώς και κυνηγετικό περίπτερο 20 στρεμμάτων με μικρή οικία στη θέση «Βρωμοπήγαδο» του δήμου Λαυρεωτικής, στο Σούνιο, το οποίο πούλησε ο ίδιος το 1928 στο Λέοντα Ζαρίφη.

Υπήρξε ο βασικός χρηματοδότης της πολιτικής εφημερίδας «Σημαία», την οποία εξέδωσε ο Δημήτριος Καλαποθάκης στις 26 Ιουνίου 1885, η οποία κυκλοφορούσε Τετάρτη και Σάββατο, στην Καλαμάτα. Το 1886 μετατράπηκε σε ημερήσια, εκδίδονταν στην Αθήνα και υποστήριζε το Χαρίλαο Τρικούπη, όμως διέκοψε την κυκλοφορία της το 1889, όταν έπαψε η χρηματοδότηση της. Ο Καλαποθάκης απευθύνθηκε στον Σκουλούδη με επιστολή που του υπενθύμιζε ότι, «Η Σημαία αποθνήσκει», για να πάρει την απάντηση «Αφήσατέ τη να πεθάνει εν ειρήνη». Ο Καλαποθάκης επανήλθε με άλλη επιστολή ζητώντας «...τουλάχιστον να αποστείλητε τα έξοδα της ταφής», όμως ο Σκουλούδης ήταν ανένδοτος, «Επιθυμώ να παραμείνη άταφος». Στη μνήμη των γονέων του Ιωάννη και Ζεννούς Σκουλούδη, χρηματοδότησε το 1911, την ανέγερση του «Σκουλούδειου Οφθαλμιατρείου» στο Επταπύργιο Κωνσταντινουπόλεως.

Πολιτική δράση

Το χρονικό διάστημα από τις 7 έως τις 14 Δεκεμβρίου 1877 ο Σκουλούδης διαπραγματεύθηκε, στην Κωνσταντινούπολη, με τους Αλβανούς βουλευτές Αβδούλ Μπέη και Μεχμέτ-Αλήβεη, με θέμα συζητήσεως την πιθανότητα συμμαχίας σε περίπτωση ελληνοτουρκικής σύρραξης, όμως οι επίσημες διαπραγματεύσεις έγιναν τον Ιανουάριο του 1878, στην Κέρκυρα, όπου εκπροσώπησε την κυβέρνηση του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου. Χάρη στη δική του βοήθεια και διαμεσολάβηση το 1877, κατόρθωσε ο Βασίλειος Ζαχάρωφ, και ανέλαβε την :6') εκπροσώπηση της Σουηδικής εταιρείας όπλων «Thorsten Nordenfeldt», πουλώντας υποβρύχια στο Ελληνικό, Οθωμανικό και Ρωσικό Ναυτικό, ενώ θεωρείται ο κύριος συντελεστής της μετέπειτα σταδιοδρομίας του Ζαχάρωφ.

Τον Αύγουστο του 1879, ως εκπρόσωπος της πόλης των Ιωαννίνων, μαζί με τους τους Γ. Βασιλείου και Μιχαήλ Μελά, πήρε μέρος στις διαπραγματεύσεις για την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Συνθήκης του Βερολίνου, με την οποία παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα, η Θεσσαλία και ένα μέρος της Ηπείρου, ζητώντας να είναι και τα Ιωάννινα στην εδαφική έκταση που θα παραχωρούνταν στην Ελλάδα. Από το Μάρτιο του 1883 έως το Δεκέμβριο του 1884 υπηρέτησε ως έκτακτος αποσταλμένος και πληρεξούσιος υπουργός στη Μαδρίτη της Ισπανίας, όμως το 1886, ενώ ήδη οι Βούλγαροι είχαν καταλάβει την Ανατολική Ρωμυλία, η κυβέρνηση του Θεόδωρου Δηλιγιάννη τον διόρισε εκπρόσωπο της Ελλάδος στις διαπραγματεύσεις της Κωνσταντινουπόλεως. Ο βασιλιάς Γεώργιος Α’ τον Ιανουάριο του 1886, του ανέθεσε εμπιστευτική αποστολή στην Κωνσταντινούπολη, σε ανεπίσημες διαπραγματεύσεις για τον επανακαθορισμό των ελληνοτουρκικών συνόρων.

Πήρε μέρος σε αποστολές των κυβερνήσεων Χαρίλαου Τρικούπη και Θεόδωρου Δηλιγιάννη για τη σύναψη δανείων, ώστε να αποφύγει η Ελλάδα τη χρεωκοπία και ήταν μέλος της Ελληνικής επιτροπής και ένας από τους αντιπροέδρους της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 , όμως ήταν αντίθετος με την ανάληψη τους και υπέβαλε την παραίτησή του δηλώνοντας ότι το ποσό των 600.000 δραχμών που απαιτούσε η διεξαγωγή τους ήταν αδύνατο να βρεθεί, ενώ και ο χρόνος που απέμεινε ήταν ανεπαρκής. Σύμφωνα με τη μελέτη του Νικόλαου Π. Τσοκανά, ήταν «... επικεφαλής του αγγλικού τεκτονικού δόγματος στην Πόλη....», και μαζί με μια σειρά από Έλληνες παράγοντες «...επιθυμούσαν διακαώς την επανένταξη του ελληνικού κράτους στην οθωμανική αυτοκρατορία», όμως «...Τέλος σ’ αυτές τις προσπάθειες δόθηκε με τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913)...».

Το Νοέμβριο του 1912 έως τον Ιούλιο του 1913, ήταν μέλος της Ελληνικής επιτροπής στη Διάσκεψη της Συνθήκης Ειρήνης των Βαλκανικών κρατών με την Τουρκία στο Λονδίνο , ως πληρεξούσιος της Ελλάδας. Μετά την επανάσταση στου Γουδή στις 15 Αυγούστου 1909 από το Στρατιωτικό Σύνδεσμο, υπήρξε σκέψη να του ανατεθεί η πρωθυπουργία, όμως με την παρέμβαση του Βενιζέλου, προτιμήθηκε ο Στέφανος Δραγούμης, ο οποίος τον Οκτώβριο του 1910, σχημάτισε κυβέρνηση.

Κρητικό ζήτημα

Ο Σκουλούδης, σύμφωνα με τον Ανδρέα Συγγρό, βοήθησε σημαντικά στη συγκέντρωση χρηματικών ποσών ήδη από το 1866, με τη συμμετοχή του σε εράνους στην Κωνσταντινούπολη. Αργότερα και πριν τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 είχε προτείνει στους πρεσβευτές των μεγάλων δυνάμεων στην Αθήνα, την τοποθέτηση του πρίγκιπα Γεωργίου, ως ύπατου αρμοστή της Κρήτης, λύση που τελικά εφαρμόστηκε τον Δεκέμβριο του 1898, επί κυβερνήσεως Δημητρίου Ράλλη, με τον Σκουλούδη στη θέση του Υπουργού Εξωτερικών. Συνέπραξε με τον μακαριστό Θεόφιλο, Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πρόεδρο της «Φιλικής Εταιρείας» για την απελευθέρωση της Κρήτης και χρηματοδότησε την αγορά όπλων για τον εξοπλισμό των επαναστατών. Τα όπλα έφταναν στην Κρήτη με ενδιάμεσο σταθμό το Λίβερπουλ της Αγγλίας, με τη βοήθεια των εφοπλιστών αδελφών Παπαγιάννη.

Πολιτικά αξιώματα

Εκλέχθηκε βουλευτής

• Σύρου τον Αύγουστο του 1879, με το «Νεωτεριστικόν Κόμμα» του Χαρίλαου Τρικούπη,

και επανεκλέχθηκε το 1881, το 1892, τον Απρίλιο του 1895, το 1905, εκπροσωπώντας τη

• Θήβα. Ενδιάμεσα απέτυχε να εκλεγεί τον Απρίλιο του 1885, το 1899 και το 1902, και εκλέχθηκε τον Ιανουάριο του 1887, στην περιφέρεια
• Κυκλάδων.

Ανέλαβε Υπουργός

• Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και στη συνέχεια Ναυτικών, από τον Ιούνιο έως τον Ιούλιο του 1892, στην έκτη κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη,
• Εξωτερικών τον Απρίλιο του 1897 για έξι μήνες, επί πρωθυπουργίας Δημητρίου Ράλλη και συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για τη συνθήκη ειρήνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Διατέλεσε πρωθυπουργός , ο πρώτος τραπεζίτης που κατέλαβε το αξίωμα, της Ελλάδος από

• 25 Οκτωβρίου/7 Νοεμβρίου 1915 έως τις 9/21 Ιουνίου 1916,

όταν σχημάτισε κυβέρνηση με εντολή του βασιλιά Κωνσταντίνου και ανέλαβε παράλληλα το υπουργείο Εξωτερικών, ενώ συμμετείχαν και οι Δημήτριος Γούναρης, Στέφανος Δραγούμης, Γεώργιος Θεοτόκης και Δημήτριος Ράλλης, αφού είχε προηγηθεί η καταψήφιση της κυβερνήσεως του Αλέξανδρου Ζαΐμη. Ως πρωθυπουργός υπέγραψε δάνειο ύψους 40 εκατομμυρίων μάρκων, το οποίο κρατήθηκε μυστικό από τη Βουλή και αποτέλεσε ένα από τα θέματα της ποινικής διώξεως που ασκήθηκε το 1918, εναντίον του. Στο ειδικό δικαστήριο υποστήριξε ότι το κράτησε μυστικό για να μη θεωρηθεί ως ένδειξη φιλικής στάσεως της κυβερνήσεως του απέναντι στη Γερμανία.

Στις 6 Δεκεμβρίου 1915, διεξήχθησαν εκλογές στις οποίες υπήρξε αποχή της παρατάξεως του Βενιζέλου και ο νικητής των εκλογών Δημήτριος Γούναρης, ανέλαβε υπουργός Εσωτερικών, ενώ στη θέση του πρωθυπουργού παρέμεινε ο Σκουλούδης, που τελικά εξαναγκάστηκε σε παραίτηση με την παρέμβαση των συμμαχικών δυνάμεων και τον αντικατέστησε ο Αλέξανδρος Ζαΐμης. Μετά την παραίτηση του κατηγορήθηκε το 1917, από την κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου για εσχάτη προδοσία σχετικά με τη στάση που τήρησε απέναντι στους Συμμάχους και τη συνεργασία του με το βασιλιά, προφυλακίστηκε και παραπέμφθηκε σε Ειδικό Δικαστήριο, όμως η δικαστική διαδικασία συνεχίστηκε για μακρό χρονικό διάστημα και αναστάλθηκε μετά τις εκλογές της 1/14 Νοεμβρίου 1920 και τη νίκη της αντιπολιτεύσεως, ενώ το 1921 η Εθνική Συνέλευση κήρυξε άκυρη την σε βάρος του κατηγορία για εσχάτη προδοσία.

Συγγραφικό έργο

Ο Σκουλούδης δημοσίευσε ένα διήγημα, μια ποιητική συλλογή, και τέσσερα φυλλάδια με πολιτικό περιεχόμενο.

• «Θήρας αναμνήσεις», διήγημα, περιοδικό «Πανδώρα», τεύχος 195ο, 1η Μαΐου 1858, σελίδες 60η-68η, ,
• «Θυμέλη», ποιητική συλλογή το 1863,
• «Η προς τους Κρήτας επιστολή μου της 14ης Μαρτίου 1897» , Αθήνα 1899,
• «Απάντησις εις τα λεχθέντα εν τω Βουλευτηρίω» το 1899,
• «Απολογία επί των απαγγελθεισών κατηγοριών» το 1919,
• «L’ affair de Roupel. Apologie de Mr. Etienne Scouloudi» το 1920.

Αρχείο Σκουλούδη

Ένα μέρος του σωζόμενου αρχείου του Σκουλούδη δωρήθηκε και βρίσκεται στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, [Ε.Λ.Ι.Α.], αλλά και μέρος του στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη , όπου βρίσκονται τμήματα του αρχείου του που αναφέρονται στο Κρητικό ζήτημα, περίοδος 1867 έως το 1898, οι αποστολές του σε διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη, την περίοδο από το 1877 έως το 1902, η διπλωματική αποστολή του στη Μαδρίτη το 1883, η θητεία του στο υπουργείο Ναυτικών και Εκκλησιαστικών, από το 1892 έως το 1893, στο υπουργείο Εξωτερικών το 897, οι διαπραγματεύσεις στη συνδιάσκεψη ειρήνης του Λονδίνου, την περίοδο από το 1912 έως το 1913, και από το 1915 έως το 1916, στη διάρκεια της πρωθυπουργίας του.

Μνήμη Σκουλούδη

Ο Σκουλούδης ανέπτυξε σημαντική φιλανθρωπική δράση, και κληροδότησε τα περισσότερα περιουσιακά του στοιχεία σε ιδρύματα. Ήταν συλλέκτης πινάκων ζωγραφικής, και δώρισε τη συλλογή του στην Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδος. Τα ανίψια του Στέφανος και Ιωάννης Αθηνογένης, γιοι της αδελφής του Μαρίας, ορίστηκαν και ως εκτελεστές της διαθήκης του. Σύμφωνα με όσα γράφει ο Μίλτος Λιδωρίκης:

«...Το Μέγαρο Σκουλούδη βρισκόταν αντίκρυ στου Ιωάννου Βούρου από την οδόν Γεωργίου του Α', κτισμένα και τα δύο στην ίδια περιοχή. Το «σιωπηλόν μέγαρον», όπως το ονόμαζαν τότε, είχε πάντοτε κλειστά τα παράθυρα και η βαριά δρυΐνη θύρα του δεν άνοιγε παρά δι’ ολίγους και εκλεκτούς φίλους του ιδιοκτήτου. Σπανίως, δύο ή τρεις φορές στο πέρασμα των χρόνων, ο ωραίος πολιτευόμενος και ευγενής διπλωμάτης εδέχθη σπίτι κόσμον πολύν, που με κατάπληξη εθαύμαζε τη γνωστή πινακοθήκη που το στόλιζε. Οι κληρονόμοι του Σκουλούδη μετέβαλαν το κτίριον εις μεγαλοπρεπές οικοδόμημα, το σήμερον ξενοδοχείον «Κινγκ Ζωρζ». 
Ο Σκουλούδης, πράγματι καλλιτεχνική φύσις, ήταν εξαιρετική φυσιογνωμία της ελληνικής ζωής. Το σπίτι του ήταν ένα μικρό μουσείο. Ο ίδιος φύλακας του, θαυμαστής του, μελετητής, επιμελητής του. Φιλαναγνώστης σοφός. Βιβλιόφιλος από τους ολίγους τότε. Θαυμαστής του ωραίου φύλου. Κυνηγός άριστος, ζωγράφος για τον εαυτό του. Διπλωμάτης φίνος, πολιτευόμενος επιφανής. κάθε μέρα, έξω από το σπίτι του, πολύ κόσμος τον περίμενε για να του ζητήσει να μοιράσουν την περιουσία του. Έδιδε χωρίς να φαίνεται. Είχε αμάξια στους στάβλους του, αλλά με αυτά σπανιότερα έβγαινε εντός ή εκτός της πόλεως. Τα εχαίρετο η οικογένεια της αδελφής του, του τόσον εξαιρέτως δράσαντος τραπεζίτου Αθηνογένους. Λιτός στη ζωή, ζούσε στο μέγαρο του με συντροφιά ολίγους φίλους του. Μ’ αυτούς εξήρχετο περίπατο κάθε μεσημέρι, αυτοί συναθροίζοντο κάθε βραδάκι στο σπίτι του. 
Ο Σκουλούδης ήταν ποιητής. Έγραφε ωραίους στίχους, τους περισσοτέρους στις κυρίες. Εις το αυτό λεύκωμα εις το οποίον ο Δηλιγιάννης έγραψε τους αρχαίους στίχους περί έρωτος, τους οποίους ανέφερα εις προηγούμενον κεφάλαιον, ο Στέφανος Σκουλούδης, αναγνώσας όσα είχαν γράψει θαυμαστικά, συμβουλευτικά και σοφά οι μεγάλοι Έλληνες πολιτικοί Γ. Θεοτόκης, Στ. Δραγούμης, Θ. Δηλιγιάννης, Λ. Δεληγιώργης, Α. Σιμόπουλος, Κ. Καραπάνος, Αθ. Ρωμάνος, Κυριακ. Μαυρομιχάλης {...} Αλ. Ρώμας...»  .

Στις 31 Ιουλίου 1920, την ημέρα της δολοφονίας του Ίωνα Δραγούμη, άνδρες των Βενιζελικών Ταγμάτων του Γύπαρη επιτέθηκαν και λεηλάτησαν το σπίτι του Σκουλούδη στην Αθήνα, προξένησαν καταστροφές στον οικιακό εξοπλισμό και τα αντικείμενα τέχνης, ενώ σκόρπισαν από τα παράθυρα, έγγραφα του αρχείου του. Επίσης σημαντικό κομμάτι τους καταστράφηκε ή χάθηκε, όταν ο ανιψιός του Ιωάννης Χρουσάκης, μανιώδης συλλέκτης γραμματοσήμων, παρέλαβε την αλληλογραφία του θείου του, για να αποκολλήσει τα γραμματόσημα, δίχως να την επιστρέψει. Το τμήμα αυτό βρέθηκε στα χέρια μιας Αθηναίας η οποία στην Κατοχή, επιχείρησε να το χρησιμοποιήσει ως προσάναμμα, όμως διασώθηκε με την παρέμβαση τρίτων.

Το 1912 με δημόσιο εκχωρητήριο έγγραφο ο Σκουλούδης αποφάσισε να διαθέσει την εξοχική του έπαυλη στην Φρεαττύδα του Πειραιά, το σημερινό αντικαρκινικό νοσοκομείο Μεταξά, για αποκλειστική χρήση Στρατιωτικού νοσοκομείου. Το 1941 η έρημη κατοικία έχει ήδη απαλλοτριωθεί από το ελληνικό δημόσιο όμως λίγα έτη αργότερα ο δικηγόρος Αντώνης Αθηνογένης, μακρινός εγγονός του Σκουλούδη, πέτυχε την άρση της αναγκαστικής απαλλοτριώσεως. Στη συνέχεια, το 1946, η οικία απαλλοτριώνεται εκ νέου από το δημόσιο και το διάστημα από τις 4 Απριλίου του 1949 έως το 1957 στεγάστηκε εκεί το Υδροβιολογικό Ινστιτούτο. Το 1957 η έπαυλις πωλήθηκε στο Αντικαρκινικό Ινστιτούτο Πειραιώς εις μνήμη Σπυρίδωνος και Δεσποίνης Μεταξά.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• [Αρχείο Στέφανου Σκουλούδη The American Shcool of classical studies at Athens]
• [Κυβέρνησις Στέφανου Σκουλούδη Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης]
• [Απολογία επί των απαγγελθεισών κατηγοριών, Στέφανου Σκουλούδη, Αθήνα, 1919]
• [Στέφανου Σκουλούδη, Απάντησις εις τα λεχθέντα εν τω Βουλευτηρίω]
• [Η προς τους Κρήτας επιστολή μου της 14ης Μαρτίου 1897.]
• [Ανέκδοτα έργα εκ του αρχείου Σκουλούδη, σχετικά με την Κρητική Επανάσταση]

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org