Στυλιανός Μαυρομιχάλης
Ο Στυλιανός Μαυρομιχάλης, Έλληνας ανώτατος δικαστικός και πολιτικός, που διατέλεσε υπηρεσιακός πρωθυπουργός, γεννήθηκε το 1902 ή σύμφωνα με άλλη πηγή το 1899 [1], στην Αρεόπολη στην περιοχή της Μάνης στο νομό Λακωνίας στην Πελοπόννησο και πέθανε στις 30 Οκτωβρίου 1981 στην Αθήνα. Τάφηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
Ήταν παντρεμένος με την ποιήτρια και πεζογράφο Ρεβέκκα Μαυρομιχάλη.
| Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος - Πρωθυπουργός - |
|---|
| Έναρξη Θητείας : 28 Σεπτεμβρίου 1963 |
| Λήξη θητείας : 8 Νοεμβρίου 1963 |
| Προκάτοχος |
|
|
| Διάδοχος |
|
|
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Οικογενειακή καταγωγή
Σύμφωνα με μια εκδοχή η οικογένεια προέρχονταν από τη Θράκη, ωστόσο στα μέσα του 14ου αιώνα δέχτηκαν πιέσεις από τους Τούρκους και κατέφυγαν στη Μάνη, όπου τελικά εγκαταστάθηκαν. Περισσότερα από σαράντα μέλη της πέθαναν, από την εποχή του Ορλώφ το 1769, μέχρι τους Βαλκανικούς πολέμους, πολεμώντας στους απελευθερωτικούς αγώνες των Ελλήνων, ενώ αρκετά άλλα πρωταγωνίστησαν στην πολιτική ζωή της Ελλάδος.
Σύμφωνα με τη ντόπια λαϊκή παράδοση το 1340, όταν οι Τούρκοι πέρασαν στην Ευρώπη από τον Ελλήσποντο και κατέκτησαν τη Θράκη, κάποιες οικογένειες, μεταξύ των οποίων και οι Μαυρομιχαλαίοι, κατέφυγαν στο χωριό Άλικα της Μάνης, όμως μετοίκησαν κι εγκαταστάθηκαν στο Οίτυλο, καθώς ήρθαν σε σύγκρουση με ισχυρότερες τοπικές οικογένειες. Πρώτη μνεία για την οικογένεια γίνεται σε επιστολή του Βινιέρου, Γενικού Προβλέπτου της Θάλασσας, της Ενετικής Πολιτείας, ο οποίος είχε αναλάβει, το 1700, τη διοίκηση των περιοχών της Πελοποννήσου. Στην επιστολή εκείνη, που γράφτηκε στην Πάτρα και φέρει ημερομηνία 27 Απριλίου του 1690, αναφέρεται το όνομα της οικογενείας των Μαυρομιχαλαίων από τις ήδη εξέχουσες οικογένειες της Μάνης περί το φρούριο Κελεφά.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Νικόλαο Σαριπόλο, όπως τα ανέφερε στον επικήδειο που εκφώνησε στη νεκρώσιμη ακολουθία του Αναστάσιου Μαυρομιχάλη, γιου του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη στις 3 Μαΐου 1870, επί Ενετών περί το 1650, στο χωριό Άλικα βρέθηκε ένα παιδί ορφανό που λεγόταν Μιχάλης. Σύμφωνα με το έθιμο της Μάνης τα ορφανά παιδιά ονομάζονταν «μαύρα», το οποίο προστέθηκε στο όνομα και προέκυψε το επίθετο Μαυρομιχάλης. Ο νέος αυτός όταν μεγάλωσε, εγκαταστάθηκε στο Οίτυλο, όπου νυμφεύθηκε και απέκτησε πολλά παιδιά, ένα από τα οποία και έγινε κληρικός και προχειρίσθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη σε έξαρχο της Μάνης.
Σπουδές / Επαγγελματική ανέλιξη
Ο Στυλιανός ήταν ανιψιός του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, που επίσης, είχε διατελέσει πρωθυπουργός. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα, τη Ζυρίχη και το Μόναχο, ενώ το 1924 εισήλθε στον δικαστικό κλάδο και το 1936 προήχθη σε πρόεδρο πρωτοδικών, το 1939 σε εφέτη και το 1946 σε αρεοπαγίτη. Το 1959 έγινε αντιπρόεδρος και από τον Ιανουάριο του 1963 έως το 1968 διατέλεσε πρόεδρος του Αρείου Πάγου [2]. Στις 13 Μαρτίου 1963, τον δέχθηκε σε ακρόαση ο τότε βασιλιάς της Ελλάδος Παύλος. Το όνομα του αναφέρεται μεταξύ εκείνων των σημαντικών Ελλήνων Τεκτόνων [3] ως μέλος της Τεκτονικής Στοάς «Σκενδέρμπεης». Το 1982 η σύζυγος του Ρεβέκκα Μαυρομιχάλη, αθλοθέτησε στη μνήμη του τα βραβεία «Στυλιανός Μαυρομιχάλης», που απονέμονται κάθε χρόνο σε αριστούχους μαθητές των σχολείων Δημοτικής και Μέσης εκπαιδεύσεως του Γυθείου.
Πρωθυπουργός
Ανέλαβε πρωθυπουργός [4] επικεφαλής υπηρεσιακής κυβερνήσεως από τις 28 Σεπτεμβρίου 1963, όταν ο έως τότε πρωθυπουργός Παναγιώτης Πιπινέλης, υπέβαλε την παραίτησή του, για να είναι υποψήφιος στις εκλογές. Το απόγευμα της ίδιας μέρας ανατέθηκε στο Μαυρομιχάλη, η εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως, προκειμένου να διεξαχθούν οι εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 1963 και το βράδυ της ίδιας μέρας αποδέχθηκε την εντολή λέγοντας «Αποδεχθείς την ...{...}... εντολήν σχηματισμού υπηρεσιακής Κυβερνήσεως, ...{...}... είμαι αποφασισμένος να διενεργήσω αψόγους από πάσης πλευράς εκλογάς, με την ελπίδα ότι θα προσφέρω καλάς υπηρεσίας εις την χώραν...».
Τα δύο μεγάλα κόμματα, η «Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις», [Ε.Ρ.Ε.] και η «Ένωσις Κέντρου», υποδέχθηκαν με θετικό τρόπο την ανάθεση της πρωθυπουργίας στο Μαυρομιχάλη. «...Η ανάθεσις της υπηρεσιακής Κυβερνήσεως εις πρόσωπον τοιούτου ηθικού κύρους και κατέχον αξίωμα τοιαύτης περιωπής είναι αυτονόητον να ικανοποιή...» ανέφερε η ανακοίνωση της ΕΡΕ, ενώ «...Ικανοποίησις διά την αποδοχήν του αιτήματός της περί αντικαταστάσεως του κ. Πιπινέλη. Θέμα αποχής της από τας εκλογάς παύει κατ' αρχήν υφιστάμενον...» ήταν η δήλωση του εκπροσώπου του κόμματος «Ένωσις Κέντρου».
Η κυβέρνηση του την οποία αποτελούσαν εξωκοινοβουλευτικά πρόσωπα, ορκίστηκε στα ανάκτορα ενώπιον του βασιλιά Παύλου. Στις 30 Σεπτεμβρίου μιλώντας για τις ελληνοβουλγαρικές διαπραγματεύσεις για τη ρύθμιση των εκκρεμοτήτων, μεταξύ των δύο χωρών, είπε ότι «...ανεβλήθησαν δι’ ευθετότερον χρόνον», δηλαδή για μετά τις εκλογές. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του καθηγητή Κωνσταντίνου Σβολόπουλου [5], «....στις 28 Οκτωβρίου 1963, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας Στυλιανός Μαυρομιχάλης, που έχει ορισθεί από τον Βασιλιά υπηρεσιακός Πρωθυπουργός για να εγγυηθεί αδιάβλητες εκλογές, βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη για την εθνική επέτειο. Μετά την παρέλαση, καλεί λίγους δημοσιογράφους στο Κυβερνείο, μας δεσμεύει να μη δημοσιεύσουμε τίποτε και μας δηλώνει απροκάλυπτα:
«Εγώ έγινα η μπουλντόζα για να φύγει ο Καραμανλής και να ανοίξει ο δρόμος».
«Δεν φοβάσθε ότι αυτή η δήλωσή σας μπορεί να σας εκθέσει ως αδιάβλητο Δικαστή;»
«Δεν φοβάμαι διόλου»
«Γιατί;»
«Γιατί εγώ είμαι ένας Μαυρομιχάλης»!….».
Προκειμένου για τη διεξαγωγή των εκλογών, διέταξε τον αφοπλισμό των «Ταγμάτων Εθνικής Αμύνης», [«Τ.Ε.Α.»], και αντικατέστησε τους νομάρχες, που ήταν διορισμένοι από την κυβέρνηση, με εισαγγελείς. Παρέμεινε στην πρωθυπουργία έως τις 8 Νοεμβρίου 1963, όταν ο Βασιλιάς Παύλος όρισε ως πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου, αρχηγό του πρώτου σε ψήφους και βουλευτικές έδρες, που όμως δεν διέθετε την δεδηλωμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και ο Μαυρομιχάλης επανήλθε στα δικαστικά του καθήκοντα.
Πρόεδρος Αρείου Πάγου
Το 1965 ως πρόεδρος του Αρείου Πάγου, εκδίκασε την αίτηση ακυρώσεως που υπέβαλλε ο Κωνσταντίνος Κόλλιας για την ποινή των 3 1/2 μηνών προσωρινής αργίας, που του επιβλήθηκε από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, για τις κατηγορίες της επεμβάσεως για το χωρισμό των δικογραφιών και τις μη προφυλακίσεις αξιωματικών της Χωροφυλακής, στην υπόθεση του θανάτου του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη [6]. Στη συνεδρίαση της στις 26 Μαρτίου 1965, η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, έκρινε ως αντισυνταγματικό το αίτημα και με βάση την αρχή της διάκρισης των εξουσιών, αποφάσισε ότι ο Υπουργός δεν είχε εξουσία να επιβάλει πειθαρχική ποινή σε ανώτατους δικαστές και αποφάνθηκε ότι το μόνο αρμόδιο ήταν το Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο. Έτσι έκρινε την υπουργική απόφαση άκυρη και ο Κόλλιας επανήλθε στην υπηρεσία.
Ο Μαυρομιχάλης μετά το σάλο που προκλήθηκε από την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, επιχείρησε να δώσει προφορικές τηλεφωνικές εξηγήσεις, στο Γιάννη Παπαγεωργίου, εκδότη της εφημερίδος «Αθηναϊκή», σχετικά με την απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου. Ο Παπαγεωργίου κατέγραψε σε μαγνητοταινία τη συνομιλία τους και το περιεχόμενο της δημοσιεύθηκε στο νομικό περιοδικό στη «Δικηγορική Γνώμη» [7], με τίτλο «Η κρίσις εις την κορυφήν της Δικαιοσύνης εκορυφώθη ύστερα από την υπ' αριθμ. 92/1965 απόφασιν της Ολομελείας του Αρείου Πάγου, η οποία έκλεισε το θέμα απροσδοκήτως. Αποκαλυπτική συνομιλία. Ο κ. Μαυρομιχάλης παρέχει απροσκλήτως εξηγήσεις διά δικαστικά, νομικά και πραγματικά ζητήματα της αποφάσεως καθώς και διά πράγματα της δημοσίας ζωής. "Τους Αρεοπαγίτες τους πήρε το παράπονο". "Το περιβόητον πόρισμα Φλώρου δεν έπρεπε να δημοσιευθή" κ.ά. Βαρυτάτη εκτροπή». Το 1968 ως πρόεδρος του Αρείου Πάγου, ήταν μεταξύ των 30 δικαστών της τακτικής δικαιοσύνης που απολύθηκαν από το Σώμα [8], με απόφαση του καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967. Οι απολύσεις προκάλεσαν ακυρωτικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, και ακολούθησε η εκδίωξη 10 δικαστών του Συμβουλίου, μεταξύ τους και ο Μιχάλης Στασινόπουλος, μετέπειτα πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Εργογραφία
Έγραψε πολλές νομικές μελέτες με κυριότερες,
- «Αποζημίωσις λόγω καταγγελίας της συμβάσεως»,
- «Η ρήτρα πληρωμής είδος»,
- «Το Άρθρο 63 του αστικού κώδικα»,
- «Η σύμβασις της ρυμουλκήσεως»,
- «Η υπό αίρεσιν καταγγελία της συμβάσεως»,
- «Το δικαίωμα επισχέσεως»,
- «Αποζημίωσις λόγω καταγγελίας της συμβάσεως»,
- «Η ρήτρα πληρωμής εις είδος»,
- «Επίσχεσις εργασίας»,
- «Το άρθρον 63 του Αστικού Κώδικος»,
- «Ρήτρες τινές περί παρανόμου υπερωριακής εργασίας»,
- «Νομισματικά ζητήματα»,
- «Παρατηρήσεις τινές επί του Πτωχευτικού Κώδικος».
Εσωτερική αρθρογραφία
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Παραπομπές
- ↑ Οικόσημο οικογένειας Μαυρομιχάλη
- ↑ Στυλιανός Μαυρομιχάλης Άρειος Πάγος, Διατελέσαντες Πρόεδροι
- ↑ Μαυρομιχάλης Στυλιανός Μεγάλη Στοά της Ελλάδος.
- ↑ Κυβέρνησις ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης
- ↑ [Κωνσταντίνου Σβολόπουλου, «Κωνσταντίνος Καραμανλής 1907-1998: Μια πολιτική βιογραφία», εκδόσεις «Ίκαρος», 2012]
- ↑ Οι Εισαγγελείς, ο κ. Σαρτζετάκης και ο μπουρτζόβλαχος Εφημερίδα «Το Βήμα», 2 Αυγούστου 1998
- ↑ [Τεύχος 52-54 της 30 Μαΐου 1965]
- ↑ Η δικαστική λειτουργία στη νεότερη Ελλάδα Ένωση Δικαστικών λειτουργών Συμβουλίου της Επικρατείας
