Ο Φαίδων Γκιζίκης, Έλληνας ανώτατος στρατιωτικός που διατέλεσε και Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας στη διάρκεια του καθεστώτος του Δημητρίου Ιωαννίδη, του οποίου ο Γκιζίκης υπήρξε προσωπικός και στενός φίλος, και για μικρό χρονικό διάστημα στη διάρκεια της μεταπολιτεύσεως, γεννήθηκε στις 16 Ιουνίου 1917 στις Παγασές Μαγνησίας και πέθανε στις 26 Ιουλίου 1999 στην Αθήνα, στο Νοσηλευτικό Ίδρυμα Μετοχικού Ταμείου Στρατού [Ν.Ι.Μ.Τ.Σ.] στην Αθήνα.

Παντρεύτηκε σε πρώτο γάμο το 1951, όμως το 1961 πέθανε η σύζυγος του, με την οποία απέκτησαν ένα γιο, το Δημήτριο Γκιζίκη, σύζυγο της Λέλας Καραμπίνη, ο οποίος διατηρούσε κατάστημα ενδυμάτων στην οδό Ερμού στην Αθήνα. Παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο ^[1] το Σάββατο 15 Νοεμβρίου 1975 με την Χρυσούλα Λαχανά, ανώτερη υπάλληλο της ΔΕΗ, πρώτη εξαδέλφη της θανούσης συζύγου του, που ήταν διαζευγμένη και μητέρα δύο παιδιών από τον πρώτο της γάμο. Ο γάμος τους ήταν αποτέλεσμα μακροχρόνιου δεσμού και έγινε στον Άγιο Δημήτριο Αμπελοκήπων κοντά στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας στην Αθήνα. Στη διάρκεια του βίου του ο στρατηγός Γκιζίκης, που διέθετε ιδιόκτητο σπίτι στη Φιλοθέη Αττικής, κατοικούσε σε διαμέρισμα επί της οδού Κρέσνας 9 στους Αμπελόκηπους Αττικής.

Φαίδων Γκιζίκης
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 16 Ιουνίου 1917
Τόπος: Παγασές Μαγνησίας, (Ελλάδα)
Θάνατος: 26 Ιουλίου 1999
Τόπος: Νοσοκομείο ΝΙΜΙΤΣ, Αθήνα (Ελλάδα)
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Αντιστράτηγος (ΠΒ), Πρόεδρος Δημοκρατίας.
Πληροφορίες αξιώματος -Πρόεδρος Δημοκρατίας -
Έναρξη Θητείας: 25 Νοεμβρίου 1973
Λήξη θητείας: 15 Δεκεμβρίου 1974
Προκάτοχος
Γεώργιος Παπαδόπουλος
Διάδοχος
Μιχαήλ Στασινόπουλος

Περιεχόμενα

1 Βιογραφία
- 1.1 Πρόεδρος της Δημοκρατίας
  - 1.1.1 Τουρκική εισβολή στην Κύπρο
  - 1.1.2 Δημοψήφισμα 1974
2 Εξωτερικοί σύνδεσμοι
3 Διαβάστε τα λήμματα
4 Παραπομπές

Βιογραφία

Πατέρας του ήταν ο Δημήτριος Γκιζίκης. Ο Φαίδωνας εισήχθη και σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων από την οποία αποφοίτησε 1939 με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού του Πυροβολικού. Συμμετείχε στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940-41, και στις 5 Μαρτίου 1945, έφτασε στην Ναύπακτο από την Πάτρα, με το βαθμό του Υπολοχαγού και ως μέλος του 1ου Τμήματος του 142ου Τάγματος Εθνοφυλακής, επικεφαλής ήταν ο λοχαγός Ξένος, και απελευθέρωσε όσους άνδρες του Ευζωνικού Τάγματος Ναυπάκτου βρίσκονταν εν ζωή και ήταν κρατούμενοι των κομμουνιστικών συμμοριών, πριν το Τάγμα εθνοφυλακής αναχωρήσει για το Αγρίνιο. Την περίοδο από το 1946 έως το 1949, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδος και στη διάρκεια του Συμμοριοπολέμου ο Γκιζίκης συμμετείχε στις μάχες του Ελληνικού Στρατού εναντίον των συμμοριών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος. Μετά την καταστολή της κομμουνιστικής ανταρσίας φοίτησε στην Ανωτέρα Σχολή Πολέμου και στη Σχολή Εθνικής Άμυνας, ενώ υπηρέτησε σε διάφορες μονάδες καθώς και σε επιτελικές θέσεις.

Υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής του καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967. Τον Αύγουστο του 1973 διατέλεσε διοικητής της Α' Στρατιάς και Στρατιωτικός Διοικητής Αθηνών την περίοδο των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Κατά το στρατιωτικό κίνημα του Δημήτριου Ιωαννίδη στις 25 Νοεμβρίου 1973 και ενώ ήταν διοικητής της Α’ Στρατιάς, κλήθηκε και ανέλαβε καθήκοντα Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας. Στις 28 Νοεμβρίου 1973 προήχθη στο βαθμό του Υποστρατήγου, λόγω αρχαιότητος, καθώς είχαν ήδη προαχθεί νεότεροι αξιωματικοί και αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του αντιστρατήγου ενώ του απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου διοικητή Α’ Στρατιάς. Την 1η Ιανουαρίου 1974 ανάγγειλε την κατάρτιση νέου Συνταγματικού χάρτη της Ελλάδος.

Πρόεδρος της Δημοκρατίας

Ο Γκιζίκης διατέλεσε διορισμένος Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας από τις 25 Νοεμβρίου 1973, μετά το στρατιωτικό κίνημα του Δημήτριου Ιωαννίδη και την ανατροπή του Γεωργίου Παπαδόπουλου. Ο Καραμανλής διατήρησε τον Γκιζίκη στην Προεδρία της Δημοκρατίας, με σκοπό την ομαλή μετάβαση της χώρας από το στρατιωτικό καθεστώς στον κοινοβουλευτισμό. Άσκησε καθήκοντα μεταβατικού Προέδρου, γεγονός για το οποίο κατηγορήθηκε από την ηγεσία του μεταπριλιανού καθεστώτος ^[2], δηλαδή από τον άνθρωπο που τον επέλεξε ως Πρόεδρο, από τις 24 Ιουλίου έως τις 15 Δεκεμβρίου 1974, όταν υπέβαλε την παραίτηση του. Η Ε' Αναθεωρητική Βουλή εξέλεξε προσωρινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας το Μιχάλης Στασινόπουλος, ως τότε βουλευτή Επικρατεία του κόμματος «Νέα Δημοκρατία», που τρεις μήνες αργότερα, εκλέχθηκε από την Ελληνική βουλή, ενώ ο Γκιζίκης αποστρατεύτηκε, την ίδια ημέρα, με τον βαθμό του Υποστρατήγου. Έζησε το υπόλοιπο του βίου του απολαμβάνοντας όλα τα προνόμια εκλεγμένου προέδρου.

Τουρκική εισβολή στην Κύπρο

Μετά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο στις 23 Ιουλίου 1974, σε συνεννόηση με τους αρχηγούς Σωμάτων των Ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, συγκάλεσε συμβούλιο στις 2 το μεσημέρι, στο Πολιτικό του Γραφείο. Στη συνάντηση παραβρέθηκαν οι πολιτικοί Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Γεώργιος Μαύρος, Στέφανος Στεφανόπουλος, Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας, Σπυρίδων Μαρκεζίνης, Πέτρος Γαρουφαλιάς, Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας και Ξενοφών Ζολώτας. Επίσης συμμετείχαν οι τότε, αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγός Γρηγόριος Μπονάνος, αρχηγός Στρατού αντιστράτηγος Ανδρέας Γαλατσάνος, αρχηγός του Ναυτικού αντιναύαρχος Πέτρος Αραπάκης και ο αρχηγός Αεροπορίας Αλέξανδρος Παπανικολάου. Στη σύσκεψη αρχικά αποφασίστηκε να ανατεθεί ο σχηματισμός κυβερνήσεως στους Παναγιώτη Κανελλόπουλο και Γεώργιο Μαύρο, όμως με τη μεσολάβηση του Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα, αποφασίστηκε η επαφή με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, που κλήθηκε και επέστρεψε από το Παρίσι, όπου ήταν αυτοεξόριστος και ο Γκιζίκης του παρέδωσε εν λευκώ την εξουσία, τα ξημερώματα της 24ης Ιουλίου.

Δημοψήφισμα 1974

Η αποκαλούμενη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, εξέδωσε συντακτική πράξη την 1η Αυγούστου 1974, με την οποία επανέφερε σε ισχύ το Σύνταγμα της 1ης Ιανουαρίου του 1952, δίχως τις διατάξεις που αναφέρουν την βάση και την μορφή του πολιτεύματος της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας. Ως το δημοψήφισμα, αρχηγός του Κράτους παρέμεινε ο Στρατηγός Γκιζίκης. Στις 27 Νοεμβρίου του 1974, πραγματοποιήθηκαν εθνικές εκλογές από τις οποίες προέκυψαν τέσσερις κομματικοί σχηματισμοί, που εκπροσωπούνταν στην Ε’ Αναθεωρητική Βουλή, ενώ νικητής αναδείχθηκε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επικεφαλής του κόμματος «Νέα Δημοκρατία«. Με το Προεδρικό Διάταγμα 84 της 22ας Νοεμβρίου 1974, αποφασίστηκε η διενέργεια δημοψηφίσματος για τις 8 Δεκεμβρίου 1974, σχετικά με τη μορφή του πολιτεύματος. Τα κόμματα που τάχθηκαν υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας ήταν το «ΠΑ.ΣΟ.Κ.», «Ενωμένη Αριστερά», ενώ το κόμμα «Νέα Δημοκρατία» τήρησε μία επιτηδείως δήθεν ουδέτερη στάση στο πολιτειακό ζήτημα, η οποία στην ουσία ευνόησε το πολίτευμα της αβασίλευτης δημοκρατίας. Τα αποτελέσματα του Δημοψηφίσματος ήταν 69,2% υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας και το 30,8 % υπέρ της βασιλευομένης δημοκρατίας, η οποία καταργήθηκε για δεύτερη φορά μετά από το προηγηθέν δημοψήφισμα του 1973 και άρχισε να ισχύει το πολίτευμα της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας. Στις 12 Ιουλίου του 1976 ο Γκιζίκης παραχώρησε συνέντευξη στον δημοσιογράφο Γιάννη Μαρή η οποία δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στην Αθηναϊκή απογευματινή εφημερίδα «Απογευματινή». Στη συνέντευξη του αναφέρθηκε στα γεγονότα της περιόδου από τον Νοέμβριο του 1973 μέχρι την πτώση του καθεστώτος Ιωαννίδη, με τον οποίο παραδέχθηκε ότι διατηρούσε προσωπική και οικογενειακή σχέση, και την επάνοδο των παλαιοπολιτικών στην διακυβέρνηση της Ελλάδος.