Θεόδωρος Κανδηλάπτης
Ο Θεόδωρος Γεωρ. Κανδηλάπτης, Έλληνας εθνικιστής, μόνιμος αξιωματικός [Α.Μ.: 3343] του Ελληνικού Στρατού με το βαθμό του Υπολοχαγού μετά θάνατον, εθνικός αγωνιστής και ήρωας του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940, γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1918 [1] ή το 1917 [2] στην Αργυρούπολη του Πόντου ή στο χωριό Αισύμη Έβρου [3] και σκοτώθηκε, στη διάρκεια Ιταλικού βομβαρδισμού, το ξημέρωμα της 26ης Φεβρουαρίου 1941 στο ύψωμα Μπούμπεσι στην περιοχή της Κλεισούρας στο μέτωπο της Βορείου Ηπείρου.
Ο Κανδηλάπτης ήταν άγαμος και δεν άφησε απογόνους.
| Συνοπτικές πληροφορίες |
|---|
| Γέννηση: 1η Ιανουαρίου 1918 |
| Τόπος: Αργυρούπολη (Πόντος) |
| Σύζυγος: Άγαμος |
| Τέκνα: Άτεκνος |
| Υπηκοότητα: Ελληνική |
| Ασχολία: Υπολοχαγός (ΠΖ) |
| Θάνατος: 26 Φεβρουαρίου 1941 |
| Τόπος: Ύψωμα Μπούμπεσι, Κλεισούρα |
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Πατέρας του ήταν ο Πόντιος σημαντικός εκπαιδευτικός και συγγραφέας Γεώργιος Κανδηλάπτης (λογοτεχνικό ψευδώνυμο Κάνις) [4], ο νεότερος από τα τέσσερα παιδιά του Θεόδωρου και της Κυπαρισσίας ή Παρέσας Κανδηλάπτη, και μητέρα του ήταν η Αγγελική Λουκά. Ο Θεόδωρος, που είχε έξι αδέλφια, τρία κορίτσια και τρία αγόρια, ήταν το τέταρτο παιδί της οικογένειας και έζησε τα πρώτα έξι χρόνια της ζωής του στην γενέτειρα του. Τον Ιούνιο του 1924 η οικογένεια Κανδηλάπτη έφτασε, μέσω Τραπεζούντος, με πλοίο στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, όμως εκεί δεν επιτράπηκε στους πρόσφυγες η αποβίβαση τους.
Έτσι μετά τον ανεφοδιασμό του το πλοίο που τους μετέφερε αναχώρησε με προορισμό το μικρό νησί Άγιος Γεώργιος στο Σαρωνικό κόλπο κοντά στην Σαλαμίνα, όπου λειτουργούσε λοιμοκαθαρτήριο. Εκεί παρέμειναν επί δεκατέσσερις ημέρες και στη συνέχεια με το πλοίο «Καβάλα» και επέστρεψαν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης όπου αποβιβάστηκαν. Η οικογένεια εγκαταστάθηκε αρχικά στην περιοχή Χαρμάνκιοϊ, στα όρια του σημερινού Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου, όπου έφτασαν στις 10 Ιουλίου και κατέλυσαν στα προσφυγικά παραπήγματα. Στη συνέχεια η οικογένεια μετακόμισε στη Νάουσα, όπου όμως ζούσαν σε σκηνή και υπό τον φόβο πιθανών ασθενειών λόγος που ανάγκασε τον Γεώργιο Κανδηλάπτη να αποφασίσει να μεταβεί με την οικογένεια του στην Αλεξανδρούπολη, όπου έφτασαν με πλοίο στις 15 Αυγούστου του 1924. Στις 6 Οκτωβρίου του ίδιου έτους η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο χωριό Πάταρα Έβρου, όπου διορίστηκε δάσκαλος ο Κανδηλάπτης.
Σπουδές / Ενήλικη ζωή
Ο Θεόδωρος έζησε τα παιδικά του χρόνια στα Πάταρα και την Αισύμη. Μετά την ολοκλήρωση των εγκύκλιων σπουδών του εγκαταστάθηκε στην Αλεξανδρούπολη. Αρχικά φιλοξενήθηκε στο σπίτι της έγγαμης αδελφής του και στη συνέχεια μίσθωσε -από κοινού με κάποιον συμμαθητή του, ένα σωμάτιο κατοικίας στην πόλη. Απόφοιτος του Γυμνασίου Αλεξανδρουπόλεως ο Θεόδωρος εισήχθη, μετά από επιτυχείς εξετάσεις, στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, στις 23 Φεβρουαρίου 1937, κι ήταν συμμαθητής με τους Γεώργιο Παπαδόπουλο και Νικόλαο Μακαρέζο. Απ' ολόκληρη τη Θράκη εκείνο το Ακαδημαϊκό έτος είχαν εισαχθεί στη Σχολή μόνο δύο σπουδαστές. Ως Εύελπις επέδειξε επιμέλεια, ζήλο, εργατικότητα και πειθαρχία και ονομάστηκε Δεκανέας.
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Ο Κανδηλάπτης αποφοίτησε από την Σχολή Ευελπίδων στις 7 Αυγούστου του 1940 και με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού, 56ος κατά σειρά επιτυχίας μεταξύ 285 συναδέλφων του Ανθυπολοχαγών. Τοποθετήθηκε -19ος σε σειρά επιτυχίας μεταξύ 170 αποφοίτων- στο δυναμικό του Στρατού Ξηράς. Στις 26 Αυγούστου του ίδιου χρόνου μετατέθηκε και υπηρέτησε στο 3ο Σύνταγμα Πεζικού, αρχικά στη Χαλκίδα και στη συνέχεια στο χωριό Χάλια του νομού Βοιωτίας. Στις 10 Οκτωβρίου ο Κανδηλάπτης μετατέθηκε στο ΙΙ Τάγμα του 7ου Συντάγματος Πεζικού. Η κήρυξη του πολέμου από την Ιταλία, την 28η Οκτωβρίου του 1940, βρήκε τον Ανθυπολοχαγό Κανδηλάπτη να υπηρετεί στο 7ο Σύνταγμα και έλαβε μέρος στις μάχες της Πίνδου, στη Σαμαρίνα, στο Δίστρατο και στο Σμόλικα, όπου το Σύνταγμα ανέκοψε την κάθοδο των Αλπινιστών της Ιταλικής Μεραρχίας «Julia». Ακολούθησε η άμυνα του Συντάγματος στη γραμμή Ανάληψη, Ύψωμα 1202-Σαραντάπορο στις 7 Νοεμβρίου του 1940, όπου ο Κανδηλάπτης ήταν διμοιρίτης στον 7ο Λόχο ως τις 5 Ιανουαρίου του 1941 όταν ανέλαβε την Διοίκηση του 7ου Λόχου και τις επόμενες ημέρες συμμετείχε στις μάχες στην περιοχή Σπι Καμαράτε (Ύψωμα 731) μέσα, πλέον, στο έδαφος της Βορείου Ηπείρου. Στις 17 Ιανουαρίου 1941 ο Διοικητής του ΙΙ Τάγματος του 7ου Συντάγματος έδωσε διαταγή στον Κανδηλάπτη να επιχειρήσει με τις δύο διμοιρίες του Λόχου του στο ύψωμα Καϊζάν, επιχείρηση που αποδείχθηκε επιτυχής καθώς συνέλαβαν Ιταλούς αιχμαλώτους και εξασφάλισαν σημαντικά λάφυρα και ποσότητες τροφής.
Το ίδιο βράδυ το ΙΙ Τάγμα υπήχθη στις διαταγές του Μικτού Αποσπάσματος του Συνταγματάρχη Θεμιστοκλή Κετσέα και στις 20 Ιανουαρίου βρέθηκε απέναντι από την Κλεισούρα με εντολή να προωθηθεί προς το Σπι Καμαράτε το οποίο και να καταλάβει, όπως τελικά έγινε μετά από πολύωρες και σκληρές μάχες. Στις 25 Ιανουαρίου ο 7ος Λόχος που διοικούσε ο Κανδηλάπτης έφτασε στο ύψωμα 633 για ενίσχυση του ΙΙ Τάγματος του 5ου Συντάγματος Πεζικού. Στις 26 Ιανουαρίου ο Ταγματάρχης Χαράλαμπος Τριανταφυλλόπουλος αποχωρώντας από την Διοίκηση του Τάγματος πρότεινε την απονομή ηθικών αμοιβών σε άνδρες του, μεταξύ αυτών και ο Κανδηλάπτης, και γράφει:
«Εξαίρω την ανδρείαν, την ψυχραιμίαν και την τακτικών αντίληψιν ην επεδείξαντο οι: Μόνιμος Ανθυπολοχαγός Κανδηλαύτης Θεόδωρος, διοικητής 7ου λόχου {...} σενετέλεσαν αποφασιστικώς εις την περαιτέρω προχώρησιν τούτων δυτικώς των υψωμάτων 513 και 502 προς το ύψωμα 668. Άπαντες προτείνονται δια το Αριστείον Ανδρείας».
Στις 28 Ιανουαρίου 1941 το 7ο Σύνταγμα Πεζικού καταργήθηκε και οι αξιωματικοί και στρατιώτες του μετατέθηκαν σε άλλες μονάδες. Στις 15 Φεβρουαρίου ο Κανδηλάπτης μετατέθηκε στο 28ο Σύνταγμα Πεζικού το οποίο επιχειρούσε στην περιοχή Μπούμπεσι, βορειοδυτικά της Κλεισούρας, όπου ανέλαβε καθήκοντα διοικητή στον 11ο λόχο. Στα τέλη Ιανουαρίου του 1941, του γράφει η μητέρα του Αγγελική Λουκά: «Παιδί μου πρόσεχε και μην εκτίθεσαι πολύ στους κινδύνους». Λίγες ημέρες πριν το θάνατό του ο Κανδηλάπτης γράφει στη μητέρα του: «...Ανήκω κατά τα τρία τέταρτα εις την Πατρίδα και κατά το υπόλοιπον εις την σεβαστή μου οικογένειαν. Αντιμετωπίζομεν τους αναιδείς επιδρομείς με θάρρος και αποφασιστικότητα. Μη κλάψετε αν κατά τύχη χαθώ....».
Ο θάνατος του
Σύμφωνα με το ημερολόγιο, που φυλάσσεται στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, του Αντισυνταγματάρχη Νικολάου Παπαδόπουλου, τότε Διοικητή του 28ου Συντάγματος Πεζικού, ο Κανδηλάπτης σκοτώθηκε στη διάρκεια βομβαρδισμού από το Ιταλικό πυροβολικό τα ξημερώματα της 26ης Φεβρουαρίου του 1941.
Τιμητικές διακρίσεις
Ο Κανδηλάπτης, τα οστά του οποίου δεν έχουν εντοπιστεί, ταυτοποιηθεί και κηδευτεί όπως αρμόζει, προήχθη μεταθανατίως στον βαθμό του Υπολοχαγού. Τιμήθηκε με
- Μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων,
- Πολεμικό σταυρό Γ' Τάξεως,
- Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας, το οποίο απονεμήθηκε στον πατέρα του Γεώργιο Κανδηλάπτη το 1945, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδος.
Σύμφωνα με το σκεπτικό της αποφάσεως για την απονομή ο Κανδηλάπτης «....τυγχάνων διοικητής του 7ου Λόχου του ΙΙ/7 Τάγματος, έλαβε μέρος εις τας μάχας κατά Σπι Καμαράτε, όπου επεδείξατο εξαιρετικήν τακτικήν αντίληψιν, διοικητικήν ικανότητα και θάρρος. Παρορμών συνεχώς τα τμήματά του προς τα εμπρός και προηγούμενος αυτών, ανέτρεπεν εις την μάχην ταύτην την μίαν μετά την άλλην τας εχθρικάς αντιστάσεις, φθάσας μέχρι του χωρίου Σπι Καμαράτε, όπου διεξήχθη αγών σώμα προς σώμα δια χειροβομβίδων, όπου όμως βληθείς θανασίμως εφονεύθη, συντελέσας εις την αιχμαλωσίαν υπερτετρακοσίων Ιταλών, εξ ων είκοσι περίπου αξιωματικοί και εξ ων εις Ταγματάρχης διοικητής Τάγματος. ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ προτείνω, όπως προαχθεί επ΄ ανδραγαθία επί του πεδίου της μάχης, εις δε την οικογένειάν του απονεμηθεί το Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας.»
Στις 28 Φεβρουαρίου 1977 το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας μετονόμασε το στρατόπεδο «Παπακυριαζή» και έδωσε το όνομα του Υπολοχαγού Θεόδωρου Κανδηλάπτη στο στρατόπεδο της έδρας της 23ης Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας που βρίσκεται στην είσοδο της Αλεξανδρούπολης, ενώ ο Δήμος Αλεξανδρουπόλεως έδωσε το όνομα του σε οδό στην περιοχή της Εξώπολης.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- [«Μην κλάψετε αν κατά τύχη χαθώ» Εφημερίδα «Στόχος», ηλεκτρονική έκδοση, 28 Φεβρουαρίου 2022.]
- [Οι άταφοι Έλληνες του 1940 Θεοφάνης Μαλκίδης]
- [Η ζωή και το έργο Γεωργίου Θ. Κανδηλάπτου-Κάνεως Δημοκρίτειο Πανεπιστημίου Θράκης, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαιδεύσεως, Πρακτικά ημερίδος]
Παραπομπές
- ↑ [Ο πατέρας του Θεόδωρου, ο Γεώργιος Κανδηλάπτης, αναφερόμενος στην γέννηση του γιου του γράφει: «...Την 1η Ιανουαρίου 1918 ο Ύψιστος μοι εχάρισεν το 4ον τέκνον μου, τον Θεόδωρον, ον εβαφτίσαμεν μετά τινάς ημέρας εν τω μητροπολιτικώ ναώ εφημερίου όντος του εκ Σταυρίου ιερέως παππα Θεοδώρου Παπαδόπουλου. Ανάδοχοςδε αυτού εγένετο η Ειρήνη Μελανίδου...», Μαρία Βεργέτη, «Η Ζωή μου, ήτοι αυτοβιογραφία του εξ Αργυρουπόλεως του Πόντου Γεωργίου Θ. Κανδηλάπτου-Κάνεως», εκδόσεις Κυριακίδης».]
- ↑ [Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού του Γενικού Επιτελείου Στρατού ο μόνιμος Ανθυπολοχαγός Θεόδωρος Κανδηλάπτης γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1917.]
- ↑ [Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού του Γενικού Επιτελείου Στρατού ο μόνιμος Ανθυπολοχαγός Θεόδωρος Κανδηλάπτης γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1917 στο χωριό Αισύμη του νομού Έβρου.]
- ↑ [Ο Γεώργιος Κονδηλάπτης, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης των Ποντίων όπως χαρακτήρισαν, δάσκαλος, δημοσιογράφος, ερευνητής και συγγραφέας, μετέφερε από τον Πόντο στην Ελλάδα και τα λείψανα του αυτοκράτορα της Τραπεζούντας Αλέξιου Κομνηνού Δ' που σήμερα φυλάσσονται στην Μονή της Παναγίας Σουμελά στο Βέρμιο. Τεράστια υπήρξε η συνεισφορά του στη διάσωση και μεταφορά στην Ελλάδα των βιβλίων της βιβλιοθήκης του Φροντιστηρίου του Πόντου καθώς και άλλων εκκλησιαστικών και λαογραφικών κειμηλίων. Έγραψε 1.200 δοκίμια, διηγήματα, μυθιστορήματα και επιστημονικές μελέτες.]
