Ρότζερ Σκράτον

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Σερ Ρότζερ Βέρνον Σκράτον, [Sir Roger Vernon Scruton], Άγγλος παραδοσιοκράτης και συντηρητικός φιλόσοφος, Πανεπιστημιακός καθηγητής [1], συγγραφέας με ειδίκευση στην αισθητική και την πολιτική φιλοσοφία, μυθιστοριογράφος που έγραψε και δύο όπερες, εκδότης του περιοδικού «The Salisbury Review», που διακρίθηκε ακόμα και ως πιανίστας και συνθέτης, διαπρεπής φιλόσοφος του συντηρητικού ρεύματος και ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της συντηρητικής σκέψεως στη φιλοσοφία μετά τον Έντμουντ Μπερκ, γεννήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1944 στο Χάι Γουΐκομπι, κοντά στο Μπίκονσφιλντ [Buslingthorpe] του Lincolnshire στην Αγγλία και πέθανε [2] την Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2020 μετά από εξάμηνη μάχη με τον καρκίνο.

Ο Scruton παντρεύτηκε δύο φορές. Ο πρώτος γάμος του με την τη Γαλλίδα Ντανιέλ Λαφίτ [Danielle Laffitte] τελέστηκε το 1973 και λύθηκε το 1979 με την έκδοση διαζυγίου, ενώ το 1996 παντρεύτηκε τη δεύτερη σύζυγό του, την Sophie Jeffreys με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά.

Σερ Ρότζερ Σκράτον
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 27 Φεβρουαρίου 1944
Τόπος: Χάι Γουΐκομπι, Μπίκονσφιλντ
Lincolnshire, Αγγλία
Σύζυγος: Danielle Laffitte (Α' γάμος)
Sophie Jeffreys (Β' γάμος)
Τέκνα: Δύο παιδιά
Υπηκοότητα: Αγγλική
Ασχολία: Φιλόσοφος, Πανεπιστημιακός
Θάνατος: 12 Ιανουαρίου 2020
Τόπος: (Αγγλία)

Βιογραφία

Πατέρας του Ρότζερ ήταν ο John, γνωστός ως «Jack», Scruton, δάσκαλος με ριζοσπαστικές απόψεις και καταγωγή από το Μάντσεστερ, και μητέρα του η Beryl Claris Scruton, το γένος Haynes. Ο Ρότζερ μεγάλωσε με τις δύο αδελφές του στο High Wycombe και στο Marlow. Το επώνυμο Scruton είναι μεταγενέστερο καθώς το πιστοποιητικό γεννήσεως του πατέρα του τον αναφέρει ως Matthew Lowe, γιο της Margaret Lowe, που ήταν η γιαγιά μεγάλη του Ρότζερ, ενώ στο έγγραφο δεν γίνεται καμία αναφορά στον παππού του. Η Margaret Lowe είχε αποφασίσει, για άγνωστους λόγους, να καταχωρίσει το γιο της στο ληξιαρχείο με το ονοματεπώνυμο Matthew Scruton, πιθανόν διότι η ίδια είχε εργαστεί στην αίθουσα Scruton στο Γιορκσάιρ, όπου εικάζεται ότι είχε γίνει η σύλληψη του γιου της.

Ο Τζακ ανατράφηκε σ' ένα σπίτι στο πίσω μέρος της οδού Upper Cyrus, Ancoats, μια περιοχή της πόλης του Μάντσεστερ, και κέρδισε υποτροφία στο γυμναστήριο του Μάντσεστερ. Ο Ρότζερ αναφέρει σε συνέντευξη του στην Αγγλική εφημερίδα «The Guardian» ότι ο πατέρας του μισούσε τις ανώτερες κοινωνικές τάξεις και αγαπούσε τη Φύση ενώ η μητέρα του αγαπούσε τη ρομαντική φαντασία και είχε μεγάλες φιλοδοξίες για το γιο της. . Περιγράφει τη μητέρα του ως μια γυναίκα που λάτρευε το «....ιδεώδες της ευγενικής συμπεριφοράς και της κοινωνικής διακρίσεως που ... ο πατέρας του επιθυμούσε με μεγάλη χαρά να καταστρέψει».

Ο Σκράτον ήταν εξαιρετικός μαθητής και χάρη στην επιμέλεια που επέδειξε στο σχολείο, ιδιαίτερα στα εφαρμοσμένα μαθηματικά, στη φυσική και τη χημεία, κέρδισε υποτροφίες για να σπουδάσει και τελικά έγινε δεκτός ως υπότροφος στο Κολέγιο του Ιησού του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, στον τομέα των φυσικών επιστημών, μια εξέλιξη που ενόχλησε τον πατέρα του ο οποίος έπαψε να του μιλά. Στο Κέιμπριτζ ο Σκράτον μυήθηκε στη φιλοσοφία κι άλλαξε μαθησιακό πεδίο. Το 1965, αμέσως μετά την αποφοίτησή του από το Κέμπριτζ, ο Σκράτον βρέθηκε στη Γαλλία για μεταπτυχιακές σπουδές. Τον Μάιο του 1968 ο Ρότζερ που βρίσκονταν στο Παρίσι μελετώντας για το διδακτορικό του, αποφάσισε να ασπαστεί τον συντηρητισμό αηδιασμένος από την «απείθαρχη συμμορία φίλαυτων, μεσοαστών ταραχοποιών» φοιτητών ενώ την ίδια εποχή συναναστρεφόμενος τη μετέπειτα σύζυγό του Ντανιέλ Λαφίτ, διαπίστωσε πως «....ήθελε μάλλον να διατηρηθούν τα πράγματα ως είναι κι όχι να τα καταρρίψει».

Επαγγελματική σταδιοδρομία

Ο Σκράτον δίδαξε ως καθηγητής Αισθητικής στο Κολέγιο Birkbeck του Πανεπιστημίου του Λονδίνου από το 1971 και τον Ιανουάριο του 1973 έλαβε PhD στο Κέμπριτζ με τη διατριβή του υπό τον τίτλο «Τέχνη και Φαντασία», μια μελέτη «στη φιλοσοφία του νου», υπό την εποπτεία των καθηγητών Michael Tanner και της Elizabeth Anscombe . Η διατριβή αποτέλεσε τη βάση του πρώτου βιβλίου του, με τίτλο «Τέχνη και φαντασία» που εκδόθηκε το 1974. Τον ίδιο χρόνο ήταν ένας από τους ιδρυτές της «Ομάδος Συντηρητικής Φιλοσοφίας», τις συναντήσεις της οποίας παρακολουθούσαν κορυφαίες προσωπικότητες του συντηρητικού ιδεολογικού ρεύματος, όπως οι Φρίντριχ Χάγεκ, Μίλτον Φρίντμαν και η Μάργκαρετ Θάτσερ. Το 1982 άρχισε να εκδίδει το περιοδικό «The Salisbury Review» το οποίο διαμόρφωσε με τον μοναδικό τρόπο που οραματίστηκε. Το περιοδικό αν και του στοίχισε χιλιάδες ώρες απλήρωτης εργασίας, μερικές μηνύσεις, μια πανεπιστημιακή καριέρα στη Βρετανία και το μίσος των απανταχού φιλελευθέρων, σύμφωνα με τα λεγόμενά του Σκράτον «άξιζε τον κόπο». Το 1992 αποσύρθηκε από τη θέση του καθηγητή της Αισθητικής στο Κολέγιο Birkbeck του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Το 2009, σε μια διάλεξη, δήλωσε ότι «η Βρετανία αδιαφορεί για το κάλλος», υψώνοντας μια εικόνα της Αφροδίτης του Μποτιτσέλι και μία της Κέιτ Μος.

Tο 2016, ο Σκράτον χρίστηκε Ιππότης, από την Βασίλισσα Ελισάβετ της Αγγλίας, για τις υπηρεσίες του στη φιλοσοφία, τη διδασκαλία και τη δημόσια εκπαίδευση. Το 2018 παραποιήθηκαν οι δηλώσεις του από το περιοδικό «New Statesman», που τον εμφάνισε ως αντισημίτη και ρατσιστή απέναντι στους Κινέζους και τους μουσουλμάνους, λόγος για τον οποίο απομακρύνθηκε από τη θέση του προέδρου κυβερνητικής επιτροπής για τη δημόσια αρχιτεκτονική, όμως λίγο καιρό αργότερα το περιοδικό υποχρεώθηκε στην δημοσίευση συγγνώμης και ο Σκράτον επέστρεψε στη θέση του. Την ίδια περίοδο τιμήθηκε από τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορα Ορμπαν «γιατί προέβλεψε τα δεινά της παράνομης μεταναστεύσεως και υπερασπίστηκε την Ουγγαρία από την άδικη κριτική», γεγονός που προκάλεσε πάλι το μίσος των απανταχού φιλελεύθερων. Έως το θάνατο του ήταν επικεφαλής της συμβουλευτικής επιτροπής της Βρετανικής κυβερνήσεως για την εφαρμογή της αισθητικής στις κατασκευές και την καθημερινή ζωή.

Ιδεολογικές απόψεις

Ο Σκράτον ρίσκαρε για χάρη των ιδεών του, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τη δεκαετία πριν από την πτώση του κομμουνισμού στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όταν διακινούσε απαγορευμένα βιβλία και διοργάνωνε μυστικές διαλέξεις στην Πράγα. Επέκρινε σκληρά τις ιδέες και την πολιτική της Αριστεράς [3] για την οποία αποτέλεσε σημείο αντιλεγόμενο σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, δίχως ποτέ του να υποστηρίξει άκριτα τις θέσεις της αποκαλούμενης Δεξιάς, καθώς θεωρούσε ότι είναι «Ασαφής η διαίρεση δεξιάς-αριστεράς» [4]. Κύριος άξονας της φιλοσοφικής του σκέψεως στάθηκε η απόρριψη του πολυπολιτισμικού πνεύματος και η βαθιά πίστη στην παράδοση, την οικογένεια και τις ρίζες. Ακολούθησε τη σχολή του πολιτικού συντηρητισμού, ήταν ενταγμένος στη βρετανική παράδοση του εμπειρισμού και εξέφραζε τη δυσπιστία του προς τις ευρωπαϊκές αναζητήσεις. Υπήρξε από τους σημαντικότερους στοχαστές στα ζητήματα της υποδοχής του κάλλους, του γούστου και της ακαλαισθησίας, της καλλιέπειας και γενικότερα σε ότι σχετίζεται εμπειρικά και καλλιτεχνικά με την εφαρμογή της Αισθητικής στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου και στο περιβάλλον. Απέρριπτε τις αρχιτεκτονικές υπερβολές, τους φαραωνισμούς και τις ελιτιστικές τάσεις στη ζωή των σύγχρονων μεγαλουπόλεων, θεωρώντας τες άμεσους κινδύνους για τη δημοκρατία και το πραγματικά καλό γούστο.

Θεωρούσε ότι στη Γαλλική αριστερή διανόηση υπάρχει κάτι το μεφιστοφελικό, δηλαδή δαιμονικό, έδωσε περιεχόμενο και φιλοσοφική διάσταση στη λέξη οικοφοβία, η οποία κυριολεκτικά υποδηλώνει το μίσος που έχει κάποιος προς τον οίκο του και, γενικότερα, προς οτιδήποτε έχει σχέση με τη δική του ιστορική και την δική του πολιτισμική ταυτότητα. Μια πεμπτουσιακή έκφραση του νέου πνεύματος του παγκοσμισμού [mondialism], η οικοφοβία λειτουργεί διπλά και συνεργικά προς την κατεύθυνση της απονομιμοποιήσεως του δικού του, που υποτιμάται a priori ως «καταπιεστικό», και της μεγέθυνσης του άλλου, που προσδιορίζεται στην πραγματικότητα με κάθε περίπτωση που συνδέεται με το κοσμοπολίτικο «άνοιγμα». Στα περισσότερα από α άρθρα που υπέγραφε στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» μεταξύ 1983 και 1986, όπου χλεύαζε τα κινήματα υπέρ της ειρήνης ή κατά του ρατσισμού, είχαν χαρακτηριστεί από τον αρχισυντάκτη του ως «τα πιο εξοργιστικά για τους αναγνώστες», ενώ σ' ένα δοκίμιο που δημοσιεύτηκε τη δεκαετία του ’90 πρότεινε να «ενσταλάξουμε στα παιδιά μας αισθήματα απέχθειας για την ομοφυλοφιλία». Ο Σκράτον, πιστεύει ότι είναι αδύνατο για τα παιδιά των μουσουλμάνων μεταναστών που έχουν γεννηθεί στη Βρετανία να είναι «πιστοί» Βρετανοί πολίτες. Ο συμπατριώτης του ιστορικός Τίμοθι Γκάρτον μαθαίνοντας τον θάνατο του Σκράτον, τον χαρακτήρισε «άνθρωπο εξαιρετικής διάνοιας, γνώσης και χιούμορ», αλλά και «προκλητικό, ενίοτε εξοργιστικό συντηρητικό στοχαστή, από εκείνους που μια αληθινά φιλελεύθερη κοινωνία θα ήθελε να την προκαλούν».

Εργογραφία

Ο Σκράτον έγραψε και δημοσίευσε περισσότερα από 50 βιβλία, αναρίθμητα άρθρα και παρεμβάσεις, με σημεία αναφοράς την πολιτική, την ηθική, την αρχιτεκτονική και την αισθητική. Τα έργα του Σκράτον είναι, όλο και περισσότερο, αντικείμενο μιας ευπρόσδεκτης μεταφράσεως. Ο Σκράτον μισεί το γλωσσικό ιδίωμα, την «ανεύθυνη» επίδειξη πολυμάθειας, την εύκολη αγανάκτηση και τις μάταιες πολεμικές. Από τα έργα του ενδεικτικά αναφέρονται τα:

  • «Το νόημα του Συντηρητισμού» το 1980, έργο που αποτέλεσε σταθμό στην διαμόρφωση της συντηρητικής σκέψεως.
  • «Το σφάλμα και η υπερηφάνεια. Ανόητοι, Απατεώνες και Υποκινητές: Στοχαστές της Νέας Αριστεράς» [5] [6] [7] [«Fools, Frauds and Firebrands. Thinkers of the New Left»], μετάφραση Άννα Δαμιανίδη, 344 σελίδες, εκδόσεις «Επίκεντρο», Αθήνα 2018.

Το έργο αποτελεί μια μετωπική επίθεση στις επιστημονικές πρακτικές και στο πολιτικό σκεπτικό μιας σειράς επιφανών αριστερών διανοουμένων και ανατρέπει το εννοιολογικό οικοδόμημα της Νέας Αριστεράς με αφετηρία τις μαρξιστικές καταβολές του και στόχος του είναι η κονιορτοποίηση ορισμένων διάσημων προοδευτικών στοχαστών. Ο Σκράτον ασκεί κριτική στην επιστημονική μέθοδο και στην πολιτική σκέψη διανοουμένων και επικρίνει την Αριστερά στα πρόσωπα των Ερικ Χόμπσμπαουμ, Αντόνιο Γκράμσι, Τόμσον και Μίλιμπαντ, Ζαν Πολ Σαρτρ, Μισέλ Φουκώ και Ζιλ Ντελέζ, Γιούργκεν Χάμπερμας, Αντόρνο, Λούκατς και Χάμπερμας, Γκράμσι, Αλέν Μπαντιού και Σλάβοϊ Ζίζεκ.

Στην παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου αναφέρεται: «Το βιβλίο αποτελεί μια συντριπτική κριτική της σύγχρονης αριστερής σκέψης. Εξετάζοντας τους συγγραφείς της Νέας Αριστεράς που κυριάρχησαν στον φιλοσοφικό δημόσιο διάλογο για πάνω από πενήντα χρόνια -Χομπσμπάουμ, Τόμσον και Μίλιμπαντ Σαρτρ, Φουκώ και Ντελέζ Αντόρνο, Λούκατς και Χάμπερμας Γκράμσι, Μπαντιού και Ζίζεκ ο Scruton επικρίνει τις ιδέες τους, αφού πρώτα επιχειρεί να εξηγήσει το έργο τους. Σε όλους τους παραπάνω διανοητές, υποστηρίζει ο Scruton, η κενή ρητορική υπερισχύει της προσεκτικής ανάλυσης, και η χυδαία ανοησία της σεβαστής λογικής σκέψης. Σε αυτήν την αναζωογονητικά σώφρονα απάντηση στην τρέχουσα αριστερή φιλοσοφία ο Scruton ρωτάει πώς και γιατί αυτοί οι συγγραφείς έγιναν τόσο δημοφιλείς, και γιατί άλλες φωνές εκτός της αριστερής διανόησης περιθωριοποιήθηκαν.».

  • «Σπινόζα» το 2002, μετάφραση: Λένα Θεοδωρίδου, επιμέλεια: Ελένη Κεκροπούλου, έκδοση στα Ελληνικά «Ενάλιος»,
  • «Πως να είστε συντηρητικοί», εκδόσεις «Πελασγός», 2021,
  • «Classical Vernacular: Architectural Principles in an Age of Nihilism»,

Στο βιβλίο του αναφέρεται επικριτικά στο έργο των σύγχρονων αρχιτεκτόνων Ντάνιελ Λίμπσκιντ, Ρίτσαρντ Ρότζερς, Νόρμαν Φόστερ, κατηγορώντας τους για τα εγωκεντρικά κτίρια που κατασκεύασαν.

  • «Πώς να σκεφθούμε σοβαρά για τον πλανήτη μας»,

στο οποίο αναφέρει ότι κανένα μακρόπνοο σχέδιο -κυβερνητικό ή διαπλανητικό- για τη διάσωσή του δεν πρόκειται να καρποφορήσει εάν δεν πηγάζει από τη δική μας λογική απόφαση και βούληση να συνεργαστούμε, να κάνουμε μικρές καθημερινές θυσίες, και κήρυττε την αλλαγή στη δική μας (σε μικροσκοπικό επίπεδο) πολιτική, παρά την αλλαγή πολιτικής των κυβερνήσεων και των παγκόσμιων οργανισμών.

  • «An Intelligent Person’s Guide to Philosophy»,
  • «Modern Philosophy: an Introduction and Survey»,
  • «The Aesthetics of Music».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. [Ο Σκράτον δίδαξε Αισθητική στο, γνωστό για τον αριστερό προσανατολισμό του, Κολέγιο Μπέρκμπεκ του Λονδίνου κι όπως έλεγε χαριτολογώντας, οι μόνοι συντηρητικοί σε αυτό το ακαδημαϊκό πάνθεον ήταν αυτός κι η γυναίκα που σέρβιρε το δείπνο στην τραπεζαρία.]
  2. [Έφυγε από τη ζωή ο διάσημος Βρετανός φιλόσοφος Ρότζερ Σκράτον «Η Καθημερινή», Ηλεκτρονική έκδοση, 14 Ιανουαρίου 2020.]
  3. [Υπάρχει κάτι το μεφιστοφελικό στην αριστερά! [σερ Ρότζερ Σκράτον panusis.blogspot.com]
  4. [Ρότζερ Σκράτον: «Ασαφής η διαίρεση δεξιάς-αριστεράς» tritosdromos.gr]
  5. [«Τρελοί, τσαρλατάνοι, ταραχοποιοί» epikentro.gr]
  6. [«Τρελοί, τσαρλατάνοι, ταραχοποιοί» Εκτενής παρουσίαση του βιβλίου, diastixo.gr]
  7. [«Τρελοί, τσαρλατάνοι, ταραχοποιοί» politeianet.gr]