White flight
To φαινόμενο του White flight αναφέρεται σε μια κατάσταση η οποία εμφανίζεται κατά κύριο λόγω στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, πλέον όμως και στην Ευρώπη, όπου και παρατηρείται ότι λευκοί κάτοικοι διαφορετικών πολιτικών, οικονομικών, θρησκευτικών και επαγγελματικών θέσεων, μεταναστεύουν από την περιοχή στην οποία ζουν όταν αυξηθεί ο πληθυσμός των μη-λευκών. Το φαινόμενο μάλιστα δεν σχετίζεται μόνο με τους δείκτες εγκληματικότητας.
Περιεχόμενα
Ιστορική αναδρομή
Πρόκειται για μία κατάσταση η οποία ξεκίνησε να εμφανίζεται την δεκαετία του '50 και σήμερα διατηρεί έναν σταθερό ρυθμό. Το φαινόμενο αφορά κατά 95% κατοίκους αστικών κέντρων με πολυφυλετικό στάτους [mixed urban communities], όπου όμως οι μη-λευκοί αποτελούν μειονότητα. Οι λευκοί κάτοικοι απομακρύνονται και μετακομίζουν σε περιοχές με μικρότερους πληθυσμούς μη-λευκών, ημι-αστικές κοινότητες, κατά κύριο λόγο περιφερειακά της πόλης που ζούσαν, συνεχίζουν να εργάζονται στο "κέντρο" της πόλης, και ακούσια ενισχύουν την διαδικασία της αποκέντρωσης η οποία έχει κοινωνιολογικά σημαντικότατο ρόλο, συγκροτούν νέες κοινότητες [commuter towns], και επιθυμούν να ζήσουν σε μικρές, αποκεντρωμένες κοινότητες με αμιγώς λευκό πληθυσμό. Στο φαινόμενο αυτό, σαφέστατο ρόλο παίζουν και οι οικονομικοί λόγοι, επαγγελματικές ανάγκες και πολλές άλλες συνιστώσες οι οποίες συνθέτουν τα πολύπλοκα κοινωνικά ζητήματα, που με την σειρά τους μέσω των επιστημονικών εργαλείων, μεθόδων και εργασιών, μπορούν να απαντήσουν σε προβλήματα σχετικά με τις δημογραφικές αναλογίες αστικών, ημιαστικών και αγροτικών περιοχών, τις οικονομικές προεκτάσεις που προκύπτουν κλπ.
Κοινωνικό status
Στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι λευκοί εσωτερικοί μετανάστες δεν πληρούν τα κριτήρια εκείνα που θα τους χαρακτήριζαν ρατσιστές. Είναι δημοκράτες, διαφορετικών θρησκευμάτων, δουλεύουν, διασκεδάζουν και παράγουν σε αρμονία με μη-λευκούς, όμως δεν επιθυμούν να ζήσουν μαζί τους, να στείλουν τα παιδιά τους στα ίδια σχολεία και νοιώθουν ασφάλεια σε φυλετικά ομοιογενείς κοινότητες. Το "white flight" λοιπόν αφορά μια κατάσταση την οποία οι επιστήμονες ονομάζουν Auto-segregation ή αλλιώς self-segregation, σεχταρισμός, αυτό-διαχωρισμός και αυτό-απομόνωση δηλαδή, φυλετικών, ιδεολογικών ή πολιτικών ή θρησκευτικών ή ακόμα και επαγγελματικών συνόλων, που δεν επιθυμούν να έρθουν σε ρήξη με άλλες ομάδες στην κοινωνία που ζούν , οπότε και επιλέγουν να αποκεντρωθούν, απομονωθούν και να δημιουργήσουν στην ουσία μια μικρή κοινωνία μέσα στο κοινωνικό σύνολο, χωρίς όμως να αποκόψουν τους δεσμούς και τις σχέσεις με το υπόλοιπο σύνολο. Εδώ θα ήταν λάθος μου να μην αναφερθώ και στο "black flight", το αντίστοιχο φαινόμενο που αφορά τους μαύρους κατοίκους οι οποίοι δρουν ομοίως. Στην περίπτωση τους μάλιστα, ευνοϊκά για αυτούς τέμνει και η νομική παράμετρος μιας και οι νόμοι οι οποίοι είναι σχετικοί με τον ρατσισμό στην κοινωνία (Environmental racism) μπορούν να "θυματοποιήσουν" τους μαύρους πολύ εύκολα, με ότι αυτό συνεπάγεται υπέρ τους.
Βασική παράμετρος ανάπτυξης του φαινομένου αποτελεί όπως είναι λογικό, η επαγγελματική συνιστώσα. Η εύρεση εργασίας σε εργοστάσια ή εταιρίες που ζητούν μεγάλους αριθμούς υπαλλήλων αποτελούν αιτία μαζικής μετανάστευσης (ας το θεωρήσουμε έτσι) φυλετικών ή όπως είπα άλλων ομάδων, ενώ ακόμη μια παράμετρος αποτελεί και το οικονομικό επίπεδο των ατόμων. Οι περισσότερες περιοχές με εύπορους κατοίκους είναι σε ποσοστά μεγαλύτερα του 75% , φυλετικά ομοιόμορφες! Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν διαφορετικές περιοχές εύπορων μαύρων, λευκών, εβραίων κλπ. Αντίθετο του White Flight είναι το φαινόμενο του Gentrification, κατά το οποίο οι λευκοί προσπαθούν να ανεβάσουν το κόστος ζωής μιας περιοχής με σκοπό να αναγκάσουν τους μη λευκούς να μετακομίσουν!
Ελληνική πραγματικότητα
Αφού σε γενικές γραμμές αντιληφθούμε τα προαναφερθέντα, μπορούμε να προβούμε σε σκέψεις και συγκρίσεις με την Ελληνική πραγματικότητα. Ο μέσος κάτοικος που πλήττεται από την λαθρομετανάστευση και την υποβάθμιση της ζωής του, είναι κάτοικος αστικής περιοχής, χαμηλών τόνων, δεν ανήκει απαραίτητα σε μια συγκεκριμένη ιδεολογική και πολιτική θέση, είναι των μεσαίων και χαμηλών οικονομικών στρωμάτων, φιλήσυχος, δεν είναι ρατσιστής, και δεν είναι αντιδραστικός. Δέχτηκε την συμβίωση με τους λαθρομετανάστες και αντέδρασε σε περιορισμένο βαθμό, μόνο όταν η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο.
Το φαινόμενο του να μετακομίζουν Έλληνες σε άλλες περιοχές αλλά και εκτός χώρας έχει ξεκινήσει από τα πρώτα χρόνια της νέας χιλιετίας. Η οικονομική κρίση και η ανεργία οδηγούν τους νέους αποφοίτους των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, στην αναζήτηση εργασίας και στην εξασφάλιση καριέρας στο εξωτερικό, ενώ παράλληλα ένα μεγάλο κομμάτι ατόμων έως και 45 ετών επιστρέφει στην επαρχία, αδυνατώντας να επιβιώσει στις τρεις μεγάλες πόλεις της χώρας. Μάλιστα σε ομοιότητα με την κατάσταση που προκύπτει από το "White Flight" στις Η.Π.Α., οι κάτοικοι πολλών πόλεων μετακομίζουν στα περίχωρα και συνεχίζουν να εργάζονται στα "κέντρα" των πόλεων ή/και μοιράζουν την ζωή τους ανάμεσα στην πόλη και την επαρχία αναζητώντας μείωση των οικονομικών τους εξόδων και ανθρώπινες συνθήκες ζωής. Κάτοικοι περιοχών με προβλήματα λαθρομετανάστευσης, μετακομίζουν σε περιοχές με μεγαλύτερο κόστος, αναζητώντας τουλάχιστον φυσιολογικές και ασφαλείς συνθήκες ζωής. Την ίδια ώρα αδυνατούν να ενοικιάσουν τα διαμερίσματα τους σε Έλληνες μιας και η οικονομική κατάσταση δεν ευνοεί τέτοιες κινήσεις, με αποτέλεσμα να τα ενοικιάζουν σε αυτούς που δημιουργούν το πρόβλημ, δηλαδή σστους ίδιους τους μετανάστες. Οι δε τελευταίοι εύκολα μπορούν να πληρώσουν τα ποσά που χρειάζονται μιας και συγκατοικούν σε μεγάλους αριθμούς, ελαχιστοποιώντας κατά αυτόν τον τρόπο το ατομικό κόστος.
Έρευνες, μελέτες και διδασκαλία επί του φαινομένου, παράγεται σήμερα σε έναν μεγάλο αριθμό αμερικανικών κολεγίων και ερευνητικών κέντρων. Η Ευρώπη αρχίζει πλέον να αντιμετωπίζει και αυτή, το φαινόμενο αυτό με σημαντική άνοδο στην Νορβηγία, την Μεγάλη Βρετανία, την Σουηδία, την Ιρλανδία, την Ολλανδία, την Ελλάδα, ενώ στην Ρουμανία και την Βουλγαρία το ίδιο το κράτος προωθεί την απομάκρυνση των λευκών κατοίκων απο μέρη στα οποία καταφθάνουν αθίγγανοι.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Mapping 60 Years of White Flight, Brain Drain and American Migration
