Όσκαρ Ουάιλντ

Ο Όσκαρ Φίνγκαλ Ο' Φλάχερτι Ουίλς Ουάιλντ [αγγλικά Oscar Fingal O'Flahertie Wills Wilde], Ιρλανδός αμφιφυλόφιλος, ο πιο αναγνωρίσιμος καλλιτέχνης της βικτωριανής εποχής, μυθιστοριογράφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, κριτικός, αλλά και φιλόσοφος με προσωπικό του ύμνο τη «διαλογική της θετικής σκέψεως», ο μεγαλύτερος Ιρλανδός εκπρόσωπος των τεχνών, γεννήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 1854 στο Δουβλίνο και πέθανε στις 30 Νοεμβρίου 1900 στο Παρίσι, σε δωμάτιο ενός λαϊκού ξενοδοχείου, πιθανόν από σύφιλη ή σύμφωνα με άλλη πηγή από επιπλοκές μηνιγγίτιδος. Ο τάφος του βρίσκεται στο Παρίσι, λίγα μέτρα μακριά από τον τάφο του διάσημου μουσικού Τζιμ Μόρισον.

Ήταν παντρεμένος από το 1884 με την Κονστάνς Λόιντ και απέκτησαν δύο γιους, τον Cyril το 1885 και τον Vyvyan το 1886.

Oscar Wilde
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 16 Οκτωβρίου 1854
Τόπος: Δουβλίνο (Ιρλανδία)
Θάνατος: 30 Νοεμβρίου 1900
Τόπος: Παρίσι (Γαλλία)
Σύζυγος: Κονστάνς Λόιντ
Τέκνα: Cyril, Vyvyan
Υπηκοότητα: Αγγλική
Ασχολία: Μυθιστοριογράφος, ποιητήςθεατρικός συγγραφέας, κριτικός, φιλόσοφος.

Βιογραφία

Οι γονείς του Όσκαρ ήταν διαμαρτυρόμενοι καθολικοί, δηλαδή προτεστάντες, ο πατέρας του Σερ Ουίλλιαμ Ουάιλντ ήταν ιατρός-χειρουργός ενώ η μητέρα του, η Τζέην Φραντσέσκα Έλτζι [Jane Francesca Elgee], επιτυχημένη ποιήτρια και συγγραφέας, ήταν γνωστή με το ψευδώνυμο Speranza. Ο Όσκαρ παρακολούθησε μαθήματα στο σπίτι μέχρι την ηλικία των εννέα ετών, ενώ από το 1864 έως το 1871 φοίτησε στο Portora Royal School, που απέχει 160 χιλιόμετρα από το Δουβλίνο. Στη συνέχεια σπούδασε στο Τρίνιτι Κόλετζ, [Trinity College], μέχρι το 1874, και διακρίθηκε ως εξαιρετικός φοιτητής, ενώ βραβεύτηκε με το Χρυσό Μετάλιο Μπέρκλεϊ, που αποτελούσε τη μέγιστη διάκριση για φοιτητή του κολεγίου.

Μετά την αποφοίτηση του από το κολέγιο του χορηγήθηκε υποτροφία για το Magdalen College της Οξφόρδης στο Λονδίνο, όπου και συνέχισε τις σπουδές του μέχρι το 1878, μαζί με τον φίλο του Φρανκ Μάιλς, γνωστό ζωγράφο, όπου σπούδασε κλασικές επιστήμες, λαμβάνοντας το βραβείο Newdigate για την ποιητική του σύνθεση με τίτλο Ραβέννα, [Ravenna], και αποφοίτησε με άριστα. Παράλληλα απέσπασε βραβείο για τη μελέτη του πάνω στους αρχαίους Έλληνες κωμικούς, ενώ ταξίδεψε στην Ιταλία και στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1877 , στην οποία είναι αφιερωμένο ένα γνωστό σονέτο του.

Στην Οξφόρδη επηρεάστηκε από το ρεύμα του αισθητισμού και τις θεωρίες των John Ruskin και Walter Pater, οι οποίοι δίδασκαν στην Οξφόρδη κατά τη διάρκεια των σπουδών του. Πριν την αναχώρησή του από την Ιρλανδία είχε γνωρίσει στο Δουβλίνο τη Φλορένς Μπαλκόμ, την οποία και ερωτεύτηκε, όμως εκείνη συνδέθηκε ερωτικά με τον συγγραφέα Μπραμ Στόκερ, κορυφαίο συγγραφέα βιβλίων τρόμου, γεγονός που φαίνεται πως αποτέλεσε έναν από τους λόγους για τον οποίους εγκατέλειψε την Ιρλανδία. Τον Δεκέμβριο του 1881 ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη για μία σειρά διαλέξεων σχετικά με το αισθητικό κίνημα στην Ευρώπη και όταν τον ρώτησαν στο τελωνείο τι είχε να δηλώσει απάντησε «..τη μεγαλοφυία μου». Είχε προγραμματίσει να δώσει πενήντα διαλέξεις σε μια περίοδο τεσσάρων μηνών, όμως τελικά η παραμονή του στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής διήρκεσε περίπου ένα χρόνο, και στο διάστημα αυτό έδωσε συνολικά 140 διαλέξεις. Επιστρέφοντας στην Ευρώπη ταξίδεψε στο Παρίσι.

Δίκη & φυλάκιση

Ήδη από τη διάρκεια των σπουδών του ο Όσκαρ φερόταν με θηλυπρέπεια πράγμα που αποδοκίμαζε το μεγαλύτερο μέρος των συμφοιτητών του. Το καλοκαίρι του 1891 ο τότε 37χρονος Ουάιλντ γνώρισε τον κατά δεκαέξι χρόνια νεότερό του, Λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας. Ο Όσκαρ έχει μόλις είχε κυκλοφορήσει ένα από τα σημαντικότερα έργα του, το

• «Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι».

Ο πατέρας του Άλφρεντ Ντάγκλας, ο Μαρκήσιος του Κουίνσμπερι, που σύχναζε στο ίδιο κλαμπ με τον Όσκαρ Ουάιλντ, θέλοντας να χλευάσει τις σεξουαλικές διαστροφές του Ουάιλντ, άφησε μια κάρτα στον μπάτλερ η οποία έγραφε: «Προς τον Όσκαρ Ουάιλντ, τον σοδομίτη». Τότε, ο σοδομισμός στην Αγγλία, οι σεξουαλικές πράξεις που δεν αποσκοπούσαν στην τεκνοποίηση, ήταν παράνομες και η τιμωρία μπορούσε να είναι ακόμα και ο θάνατος. Αυτή η δημόσια κατηγορία του Μαρκήσιου σήμαινε ότι ο Ουάιλντ είχε, μόνο δύο επιλογές: είτε να φύγει απ’ την Αγγλία, είτε να έμενε και να ξεκινούσε δικαστική μάχη με τον κατήγορο, ελπίζοντας ότι θα αθωωθεί.

Ο Όσκαρ Ουάιλντ υπέβαλε μήνυση στον Μαρκήσιο για δυσφήμιση την οποία θέλησε να αποσύρει στη συνέχεια, όμως τελικά πείστηκε από τον Λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας να επιμείνει να διωχθεί ο πατέρας του. Η δίκη ξεκίνησε στις 3 Απριλίου του 1895, και καθώς το «Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι», είχε δεχθεί έντονη κριτική για τις αναφορές σε ανδρικές ομοφυλοφιλικές σχέσεις, το δικαστήριο το χρησιμοποίησε εναντίον του Ουάιλντ, σε βάρος του οποίου εκδόθηκε ένταλμα συλλήψεως, με τις κατηγορίες του σοδομισμού και άσεμνης συμπεριφοράς. Ο Όσκαρ συνελήφθη στις 6 Απριλίου και δικάστηκε στις 26 Απριλίου. Στη δίκη ρωτήθηκε για το νόημα των τελευταίων στίχων από το ποίημα «Δύο Αγάπες», που είχε γράψει ο Λόρδος Άλφρεντ. Οι τελευταίες λέξεις έγραφαν: «Είμαι η αγάπη που δεν τολμά να φανερωθεί». Ο Ουάιλντ μίλησε με πάθος και θεατρικότητα, ενώ μετά το τέλος της απολογίας του, οι υποστηρικτές του ξέσπασαν σε χειροκροτήματα. Με την απολογία του πέτυχε την εύνοια των ενόρκων, οι οποίοι δεν εξέδωσαν απόφαση και η δίκη του αναβλήθηκε για τις 22 Μαΐου. Στο μεσοδιάστημα οι φίλοι του τον συμβούλευσαν να φύγει από την Αγγλία όμως αρνήθηκε. Στις 25 Μαΐου 1895, ολοκληρώθηκε η τρίτη και τελευταία δίκη με την καταδίκη του σε δύο χρόνια καταναγκαστικών έργων για ομοφυλοφιλία ή αμφιφυλοφιλία.

Ο Όσκαρ αποφυλακίστηκε στις 19 Μαΐου 1897, όμως η περίοδος της φυλακίσεως επέδρασε στην υγεία του και μετά την αποφυλάκιση του πέρασε τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του στην εξορία απομονωμένος από τον κοινωνικό του περίγυρο, άρρωστος, πάμφτωχος, και εγκαταλελειμμένος από φίλους και οικογένεια. Το χτύπημα ήταν φοβερό, καθώς ο ηθικός στιγματισμός προκάλεσε και την ολοκληρωτική υλική χρεοκοπία του. Όλα του τα έργα χαρακτηρίστηκαν ανήθικα και καταστρέφονταν οι προθήκες των βιβλιοπωλείων που εξακολουθούσαν να φιλοξενούν τα βιβλία του, ενώ αναγκάστηκε να καταφύγει στο Μπερνεβάλ της Γαλλίας.

Το τέλος του

Πριν το θάνατό του ο Ουάιλντ ασπάστηκε τον Καθολικισμό. Πριν χάσει τη μάχη με τον θάνατο, ο θρύλος λέει ότι είχε πει για το δωμάτιο στο ξενοδοχείο που έμενε: «Εγώ και η ταπετσαρία παλεύουμε μέχρι θανάτου. Ένας απ’ τους δυο μας πρέπει να φύγει». Σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν οι βιογράφοι του ο θάνατός του προήλθε από εγκεφαλική μηνιγγίτιδα που οφειλόταν σε σύφιλη, ωστόσο ο Μέρλιν Χόλαντ, βιογράφος και εγγονός του, θεωρεί ότι αυτό αποτελεί παρανόηση και συνδέει τη μηνιγγίτιδα που τον προσέβαλε με μία χειρουργική επέμβαση που είχε προηγηθεί.

Στα τέλη του Νοεμβρίου 2020 είδηση που αναφέρεται στη βρετανική εφημερίδα «The Indipendent» και βασίζεται σε έρευνα την οποία πραγματοποίησαν δύο Νοτιοαφρικανοί γιατροί, οι οποίοι επανεξέτασαν τον ιατρικό φάκελο του Ουάιλντ κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο Ιρλανδόςσυγγραφέας έπασχε από μηνιγγο-εγκεφαλίτιδα, μία μόλυνση στο εσωτερικό του αυτιού. Την έρευνα δημοσίευσε το ιατρικό περιοδικό «The Lancet» και κατά του ιατρούς ο Ουάιλντ προσβλήθηκε από μηνιγγο-εγκεφαλίτιδα όταν σπούδαζε στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ενώ η κατάσταση του επιδεινώθηκε όταν φυλακίστηκε.

Εργογραφία

Ο Όσκαρ ήταν θιασώτης του δόγματος «η τέχνη για την τέχνη» και αυτό ήταν μία δεύτερη αιτία προσωπικής του αποδοκιμασίας, αλλά συγχρόνως και αφορμή να γίνει περιζήτητος σ` όλα τα κέντρα φιλολογικής κινήσεως γεγονός που τον έκανε σύντομα διάσημο. Το 1881 έκανε το ντεμπούτο του γράφοντας την ποιητική συλλογή

• «Poems», που δεν είχε μεγάλη επιτυχία,
• «Βέρα» το 1882, στη διάρκεια της περιοδείας του στην Αμερική,
• «Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας και άλλα παραμύθια» το 1888,
• «Το έγκλημα του λόρδου Σαβίλ και άλλα διηγήματα» το 1891,
• «Το σπίτι των ροδιών», παραμύθια, το 1892,
• «Το πορτρέτο της Παδούης» έμμετρη τραγωδία, το 1891,
• «Το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι», το πιο κλασικό μυθιστόρημα του, το 1891,

που εκδόθηκε στην τελική του μορφή και λίγα χρόνια αργότερα χρησιμοποιήθηκε εναντίον του στη διάρκεια δίκης του, στην οποία ήταν κατηγορούμενος για αμφιφυλοφιλία.

Τα έργα όμως που τον έκαναν περισσότερο γνωστό και τον επέβαλαν στο αναγνωστικό και θεατρόφιλο κοινό ήταν:

• «Η βεντάλια της λαίδης Ουέντερμιρ» το 1892,
• Μία γυναίκα ασήμαντη» το 1893,
• «Ο ιδανικός σύζυγος» το 1895 και
• «Η αξία της σοβαρότητας» το 1895.

Το 1893 η επιτροπή θεαμάτων του αρνήθηκε την άδεια να παρουσιαστεί στη θεατρική σκηνή το έργο του

• «Σαλώμη»,

το οποίο όμως, παίχτηκε τον επόμενο χρόνο στο Παρίσι.

Στις φυλακές έγραψε τον δραματικό αυτοβιογραφικό μονόλογο

• «De Profundis» («Εκ Βαθέων»), με αποδέκτη τον Άλφρεντ Ντάγκλας.

Μετά την αποφυλάκισή του έγραψε το έργο

• «Η μπαλάντα της φυλακής του Ρίντιγκ» το 1898. Το έργο δημοσιεύθηκε με το ψευδώνυμο «C.3.3», που ήταν ο αριθμός με τον οποίο ο ποιητής είχε καταχωριστεί στο μητρώο των φυλακών, όμως το ύφος και το στιλ του πρόδιδαν τον ποιητή.

Κριτική

Ο Όσκαρ ήταν άτομο ιδιοφυές, εκκεντρικό και ασυμβίβαστο και οι βιογράφοι του αναφέρουν ότι συνήψε για πρώτη φορά ομοφυλοφιλική σχέση το 1887 με τον Ρόμπερτ Μπάλντουϊν Ρος, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι είχε νωρίτερα συνειδητοποιήσει την ομοφυλοφιλία του κατά τη διάρκεια των σπουδών του, και αναφέρονται σε πιθανή σχέση του με τον Φρανκ Μάιλς.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Όσκαρ Ουάιλντ–Ταξίδι στην Ελλάδα του 1877 Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org