Αβραάμ Κοέν

Ο Αβραάμ Αλμπέρτο Κοέν, [Abraham Alberto Cohen] , Ελβετός πολίτης, με Εβραϊκή καταγωγή, λογοτέχνης, νομικός και διπλωμάτης, γεννήθηκε στις 16 Αυγούστου 1895 στην εβραϊκή συνοικία Οβριακή της Κέρκυρας και πέθανε στις 17 Οκτωβρίου 1981 στη Γενεύη της Ελβετίας. Κηδεύτηκε στις 19 Οκτωβρίου στο εβραϊκό νεκροταφείο του Veyrier κοντά στη Γενεύη.

Παντρεύτηκε, το 1919, την Elisabeth Brocher, κόρη Ελβετού προτεστάντη πάστορα, και το 1921 έγινε πατέρας μιας κόρης, της Μυριάμ Σαμπινύ-Κοέν. Η σύζυγος του πέθανε το 1924 από καρκίνο. Το 1931 ή σύμφωνα με άλλη πηγή το 1933, παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο με την Μarianne Goss, με την οποία χώρισαν το 1947 και το 1955 παντρεύτηκε, σε τρίτο γάμο για τον ίδιο, με την Bella Berkovitch, που ήταν γραμματέας του από το 1943 στο Λονδίνο, με την οποία έμεινε ως το τέλος της ζωής του. Από τους δύο τελευταίους γάμους του δεν απέκτησε κληρονόμους.

Abraham Alberto Cohen

Βιογραφία

Ο παππούς του Αλμπέρ Κοέν ήταν ραβίνος της Εβραϊκής συναγωγής στην Κέρκυρα και η οικογένεια του ιδιοκτήτες σαπωνοποιίας στο νησί. Πατέρας του Αλμπέρ ήταν ο Marco Coen, Ρωμανιώτης Εβραίος από τα Ιωάννινα και μητέρα του ήταν η Louise Judith Ferro, Κερκυραία Ιταλοεβραϊκής καταγωγής, των οποίων ήταν το μόνο τους παιδί. Το 1900 η οικογένεια Κοέν, μετά από μακρόχρονη παρουσία στα Επτάνησα, αποφάσισε -για κοινωνικούς, πολιτικούς και οικονομικούς λόγους , να μεταναστεύσει στη Μασσαλία της Γαλλίας.

Σπουδές

Στην Γαλλία ο Αλμπέρ έλαβε καθολική ανατροφή και το 1904 γράφτηκε στο Λύκειο Thiers της Μασσαλίας. Στο σχολείο ήταν συμμαθητής, με τον Μαρσέλ Πανιόλ, [Marcel Pagnol], κατοπινό σημαντικό συγγραφέα και Γάλλο ακαδημαϊκό, με τον οποίο συνδέθηκε με φιλική σχέση ζωής. Το 1908 ο Αλμπέρ επέστρεψε για λίγες εβδομάδες, μοναδική φορά στη ζωή του, στην Κέρκυρα, για να τελέσει τη θρησκευτική του ενηλικίωση [μπαρ μιτσβά] με τον ραβίνο παππού του, πρόεδρο της Εβραϊκής κοινότητας στην πόλη. Το 1914 ο Αλμπέρ μετέβη και εγκαταστάθηκε για σπουδές στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου της Γενεύης, από το οποίο αποφοίτησε τον Νοέμβριο του 1917 με το πτυχίο της Νομικής. Τον ίδιο χρόνο γνωρίστηκε κι έγινε φίλος με τον Εβραίο διανοούμενο André Spire, ενώ εγγράφηκε στη Σχολή Λογοτεχνίας του ίδιου Πανεπιστημίου όπου παρέμεινε για τα επόμενα δύο χρόνια.

Ενήλικη ζωή

Το 1919, ο Αλμπέρ Κοέν πολιτογραφήθηκε Ελβετός πολίτης, καθώς έως τότε ήταν Οθωμανός υπήκοος. Τον Νοέμβριο του 1920 μετακόμισε με τη σύζυγο του στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου προσπαθώντας να αποκατασταθεί επαγγελματικά, όμως τον Οκτώβριο του 1921 επέστρεψε στην Ευρώπη και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, καθώς η προσπάθεια του απέτυχε. Το 1925 πρωταγωνίστησε στην έκδοση και ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού «Revue juive» («Εβραϊκή Επιθεώρηση»), που είχε σκοπό την προώθηση και την προβολή της Εβραϊκής διανοήσεως. Μέλη της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού, που είχε βραχύβια παρουσία καθώς έκλεισε σχεδόν πριν τη συμπλήρωση του πρώτου χρόνου της κυκλοφορίας του, ήταν και οι Άλμπερτ Αϊνστάιν και Σίγκμουντ Φρόιντ. Μετά το θάνατο της πρώτης συζύγου του ο Κοέν σύναψε σχέση με την Yvonne Imer, συνεργάτη του στην έκδοση του έργου του «Σολάλ», η οποία πέθανε το 1929 στο Παρίσι. Το 1930 ο Κοέν εγκαταστάθηκε πάλι στην Ελβετία και εργάστηκε, έως το 1931, στο Διεθνές Γραφείο Εργασίας της Γενεύης. Το 1932 επέστρεψε στην Γαλλία και εγκαταστάθηκε στο αριστοκρατικό προάστιο Νεϊγύ στο Παρίσι. Το 1939 εκ μέρους της «Εβραϊκής Επιτροπής για την Παλαιστίνη» του ανατέθηκε η επικοινωνία με τους εκπροσώπους των εξόριστων Εβραϊκών κοινοτήτων και ορίστηκε προσωπικός αντιπρόσωπος του σιωνιστή Χαϊμ Βάιζμαν, [H. Weizmann], στο Παρίσι, ο οποίος προσπαθούσε να εγκατασταθούν οι Εβραίοι στην Παλαιστίνη.

Β' Παγκόσμιος πόλεμος

Τον Μάιο του 1940, μετά την κήρυξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και ένα μήνα πριν την κατάληψη της Γαλλίας από τους Γερμανούς, ο Κοέν κατέφυγε αρχικά στο Μπορντό της Γαλλίας και στη συνέχεια, στις 20 Ιουνίου του ίδιου χρόνου κατέφυγε, με την σύζυγο και την κόρη του, στο Λονδίνο, όπου έζησαν σε όλη τη διάρκεια του πολέμου. Το 1941 δημοσίευσε στο αντιστασιακό περιοδικό «La France libre» το κείμενο «Αγγλία», ενώ το 1942 με το ψευδώνυμο «Jean Mahan» δημοσίευσε ένα κείμενο σε δύο συνέχειες, στο περιοδικό «La France libre», με τίτλους, «Χαιρετισμός στη Ρωσία» και «Αγώνας για τον άνθρωπο». Η μητέρα του Κοέν πέθανε τον Ιανουάριο του 1943 στη Μασσαλία, κι ο Κοέν δημοσίευσε το «Chant de mort» («Νεκρώσιμο άσμα»), σε 4 μέρη στο περιοδικό «La France libre», κείμενο που αποτέλεσε τον πυρήνα του βιβλίου του αφιερωμένου στη μητέρα, ενώ τον Φεβρουάριο του ίδιου χρόνου δημοσίευσε το κείμενο «Τσώρτσιλ της Αγγλίας», πάντα με το ψευδώνυμο «Jean Mahan» στο περιοδικό «Message: Belgian Review». Το 1944 διορίστηκε νομικός σύμβουλος της Διακυβερνητικής Επιτροπής για τους Πρόσφυγες.

Μεταπολεμικώς

Το 1946 ο Κοέν διορίστηκε υποδιευθυντής του Τμήματος Προστασίας Προσφύγων και επεξεργάστηκε την Διεθνή Συνθήκη της 15ης Οκτωβρίου 1946 για την Προστασία των Προσφύγων, ενώ συνέταξε ένα έγγραφο το «προσωρινό διαβατήριο» για τους πρόσφυγες και απάτριδες, το οποίο τους παρείχε την δυνατότητα να μετακινηθούν με ευνοϊκότερους όρους. Ο Κοέν αργότερα θα πει πως το έγγραφο αυτό ήταν το καλύτερο έργο της ζωής του. Το 1947 επέστρεψε για μόνιμη εγκατάσταση στη Γενεύη και το 1951 συνταξιοδοτήθηκε από τους Διεθνείς Οργανισμούς. Τα επόμενα 30 χρόνια αφιερώθηκε στο λογοτεχνικό του έργο, ζώντας στη Γενεύη, και δίχως πια να μετακινείται, λόγος για τον οποίο το 1957 αρνήθηκε τη θέση του πρέσβη του Ισραήλ. Στις 23 Δεκεμβρίου 1977 προβλήθηκε η εκπομπή «Apostrophes» του Bernard Pivot στην Γαλλική τηλεόραση κι ήταν η πρώτη τηλεοπτική εμφάνιση του Κοέν. Εκείνο το χρόνο έγινε δημόσια συζήτηση για πιθανή υποψηφιότητα του Κοέν για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, την οποία στήριξε δημόσια ο Φρανσουά Μιττεράν. Το 1980 ο Κοέν συμμετείχε σε σειρά ραδιοφωνικών συνεντεύξεων υπό τον τίτλο «Radioscopie» με τον δημοσιογράφο Jacques Chancel στον ραδιοφωνικό σταθμό «France Inter» και το περιοδικό «Magazine Litteraire» του αφιέρωσε το εξώφυλλο ενός τεύχους του. Ο Κοέν πέθανε στο διαμέρισμα του στην πόλη της Γενεύης μετά από ταλαιπωρία πολλών χρόνων με την υγεία του.

Εκδηλώσεις μνήμης

Λίγο πριν τον θάνατο του ο Κοέν τιμήθηκε με την ανώτατη Γαλλική διάκριση «Commandeur de la Legion d’ honneur». Την εβδομάδα 10-16 Μαΐου 2010 με πρωτοβουλία του Δήμου Κερκυραίων και του τότε δημάρχου Σωτήρη Μικάλεφ, με τη συνεργασία του Ιονίου Πανεπιστημίου και του Ιδρύματος «Μνήμη Αλμπέρ Κοέν» της Γενεύης, διοργανώθηκαν μια σειρά τιμητικές εκδηλώσεις για τον Κοέν , στις οποίες παραβρέθηκε η μοναχοκόρη του, η Μυριάμ Σαμπινύ-Κοέν, ηλικίας, τότε, 89 ετών. Το 2011 στην Κέρκυρα ιδρύθηκε ο εθελοντικός σύλλογος «Albert Cohen Κέρκυρα» στην ελληνική γλώσσα, «Albert Cohen Corfu Association» στην αγγλική γλώσσα και «Association Albert Cohen Corfou» στη γαλλική γλώσσα. Πρόκειται για ένα πολυπολιτισμικό, πολιτιστικό σωματείο, με γνώμονα τις ιδέες και τις αξίες του Κοέν, που λειτουργούσε ως Σωματείο με την επωνυμία «Οι Φίλοι του Ιδρύματος Μνήμη Αλμπέρ Κοέν».

Εργογραφία

Ο Αλμπέρ Κοέν είναι ένας από τους σημαντικότερους Γαλλόφωνους πεζογράφους του 20ού αιώνος. Η Κέρκυρα -μετονομασμένη σε Κεφαλλονιά, κατέχει ιδιαίτερη θέση στο έργο του, αφού είναι ο λογοτεχνικός τόπος ενός μεγάλου μέρους του της εργογραφίας του και η «πατρίδα» των ηρώων του. Το 1986 και το 1990 κυκλοφόρησαν δύο βιογραφίες του από τους Jean Blot και τον Gérard Valbert. Το έργο του έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, μεταξύ τους και -τέσσερα έργα του- τα Ελληνικά.

Πρόκειται για τα έργα:

• «Σολάλ» από τις εκδόσεις «Χατζηνικολή»,
• «Ο Καρφοχάφτης» από τις εκδόσεις «Ηριδανός»,
• «Η Ωραία του Κυρίου» και
• «Το βιβλίο της μητέρας μου» από τις εκδόσεις «Καστανιώτης».

Συγγραφικό έργο

Έγραψε και δημοσίευσε τα έργα:

• «Paroles juives», ποιητική συλλογή, το 1921,
• «Mort de Charlot» («Ο θάνατος του Σαρλώ») το 1923. Είναι το πρώτο πεζό κείμενο του Κοέν. Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nouvelle Revue Française» του εκδοτικού οίκου «Gallimard».
• «Solal» («Σολάλ») τον Αύγουστο του 1930.

Το έργο ξεκινά με την αφήγηση της επιστροφής του στην Κέρκυρα, το 1908, στην θρησκευτική του ενηλικίωση [μπαρ μιτσβά] με τον ραβίνο παππού του. Όλοι οι βασικοί ήρωες που πρωτοπαρουσιάζονται σ' αυτό το έργο θα συντροφέψουν τον συγγραφέα στα τρία άλλα μυθιστορήματα του.

• «Ezéchiel» («Ιεζεκιήλ»), το 1930. Πρόκειται για το μοναδικό θεατρικό έργο του Κοέν, το οποίο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Palestine-Nouvelle Revue Juive».
• «Mangeclous» («Καρφοχάφτης») το 1938,
• «Le livre de ma mere», («Το βιβλίο της μητέρας μου»), προσωπικές αναμνήσεις, το 1954,
• «Belle du Seigneur» («Η ωραία του Κυρίου») το 1968, για το οποίο τιμήθηκε, τον ίδιο χρόνο, με το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας.

Το έργο αυτό καταξίωσε τον Κοέν στο χάρτη της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Πρόκειται για μυθιστόρημα 800 πυκνογραμμένων σελίδων, που τον αναδεικνύει σε συνεχιστή της λογοτεχνικής παραδόσεως του Μπαλζάκ, του Σταντάλ και του Προυστ. Το μυθιστόρημα, που από ορισμένους θεωρήθηκε ως το κορυφαίο ερωτικό του 20ου αιώνος, είναι πρώτο σε πωλήσεις στη «Λευκή Σειρά» του εκδοτικού οίκου «Gallimard», ενώ ο Κοέν το χαρακτηρίζει ως «μια τοιχογραφία της αιώνιας περιπέτειας του άνδρα και της γυναίκας».

• «Les Valeureux» («Οι Γενναίοι») το 1969,μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στην «Κεφαλλονιά» και το οποίο αρχικά ήταν μέρος του προηγούμενου βιβλίου του.
• «Ô, vous frères humains» («Ω, σεις άνθρωποι αδέρφια μου»), το 1972,
• «Carnets 1978» («Ημερολόγια») το 1978.

Η συγκεντρωτική έκδοση του έργου του Κοέν έγινε τη δεκαετία του '90 από τη σειρά «Pléiade» του εκδοτικού οίκου «Gallimard», γεγονός που τον κατατάσσει στους μεγάλους κλασικούς του 20ού αιώνος.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Abraham Alberto Coen
• Cohen, Albert biblionet.gr
• Τριακόσια χρόνια από την πολιορκία της Κέρκυρας από τους Οθωμανούς. Video-Albert Cohen Corfu

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org