Βαλαώρα Ευρυτανίας
Η Βαλαώρα Ελληνικό ορεινό χωριό, είναι, από το 2010, χωριό του δήμου Αγράφων στο νομό Ευρυτανίας. Παλαιότερα ανήκε στον (τέως) δήμο Απεραντίων. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 560 μέτρων. Η περιοχή του χωριού προσφέρει υπέροχη θέα στη λίμνη των Κρεμαστών.
Διοικητικές μεταβολές
Στη Βαλαώρα ανήκουν και οι οικισμοί
- (το) Καστράκι,
- (τα) Κονδυλαίικα.
Στην απογραφή του 2011 οι μόνιμοι κάτοικοι της ήταν 369, 171 από τους οποίους απογράφηκαν στον οικισμό της Βαλαώρας, 146 στο Καστράκι και 52 στα Κονδυλαίικα. Αντιστοίχως την απογραφή του 2001 είχε 588 κατοίκους, στη Βαλαώρα [334 κάτοικοι], στο Καστράκι, [164 κάτοικοι] και στα Κονδυλαίικα, [90 κάτοικοι].
Συστάθηκε αρχικά ως κοινότητα Βελαώρας του νομού Αιτωλοακαρνανίας, με το βασιλικό διάταγμα της 31-8-1912 (Φ.Ε.Κ. Α/261) που περιλάμβανε τους οικισμούς:
- (τα) Τοπόλιανα,
- (τη) Σιβίστα,
- (τη) Χρύσοβα.
Το 1943 η κοινότητα υπάγεται στο νομό Ευρυτανίας, (Φ.Ε.Κ. 63Α, 22/3/1943), το 1980 μετονομάζεται σε Βαλαώρα, (ΦΕΚ 310Α, 31/12/1980) και το 1997 καταργείται και εντάσσεται στον (τέως) δήμο Απεραντίων (νόμος «Καποδίστριας» για την τοπική αυτοδιοίκηση). Από τον Απρίλιο του 2010, (νόμος 3852/2010 με την ονομασία «Καλλικράτης» για την τοπική αυτοδιοίκηση), είναι δημοτική κοινότητα του Δήμου Αγράφων που έχει έδρα του τη Δυτική Φραγκίστα και είναι ένας από τους δύο δήμους του νομού, (ο άλλος είναι ο δήμΟς Καρπενησίου).
Ιστορία
Σώζονται μνημεία, αρχαιολογικά, ιστορικά και γεωλογικά, αλλά και έξι παλιά εξωκκλήσια που μαρτυρούν σημαντική βυζαντινή παρουσία.
Επίσης υπάρχουν τρία κάστρα,
- της «Μάρως», ανάμεσα στο συνοικισμό Κονδυλαίικα και την περιοχή Δρακοπήδημα,
- στο Δρακοπήδημα, και
- της Καταβόθρας, που είναι το μεγαλύτερο απ’ όλα, με περίμετρο 420 μέτρα.
Οι ντόπιοι υποστηρίζουν την ύπαρξη και τέταρτου κάστρου
- στη θέση «Παλιοκιάφα» στο Δρακοπήδημα.
Το 1684 στη ράχη «Περίση» της Σιβίστας, δυτικά της Βαλαώρας, ο Χρήστος Βαλαωρίτης με τον Αγγελή Σουμήλα, έδωσαν μάχη με δύναμη Τούρκων του Μουχτάρ Κιοπέ. Τον 17ο αιώνα λειτουργούσαν εργαστήρια επεξεργασίας ασημιού και κατασκευής όπλων που τα λείψανα των τεχνικών τους εγκαταστάσεων σώζονταν σε καλή κατάσταση ως τη δεκαετία του 1950 στη θέση «Σπαθάρη». Στην θέση «Παλιοκιάφα» καθώς και στη θέση «Πηγάδια» Β.Δ του κάστρου της Καταβόθρας, υπάρχουν ίχνη αρχαίων οικισμών, ενώ κοντά στο χωριό υπάρχει το φαράγγι του Μπουζουνίκου, με 630 μέτρα μήκος, που μέσα του ρέει ο Γρανιτσιώτης ποταμός.
Στη Βαλαώρα σώζονταν, έως τα μέσα του 20ου αιώνα, υπολείμματα του πύργου της οικογένειας αρματολών του Χρήστου Βαλαωρίτη ή Βαλαώρα και του γιου του Μόσχου Βαλαωρίτη, προγόνων του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη ή Μόσχου, άγαλμα του ποιητή έχει στηθεί στο χωριό καταγωγής της οικογενείας του, οι οποίοι πολέμησαν, το 1685, στο πλευρό του Morozini. Στα τέλη του 17ου αιώνα ο Μόσχος Βαλαωρίτης εγκατέλειψε το χωριό, που σταδιακά περιήλθε σε μαρασμό, και εγκαταστάθηκε στη Λευκάδα, μαζί του και άλλες οικογένειες, όπου απέκτησε περιουσία και οι Ενετοί του παραχώρησαν τίτλους και πολιτικά προνόμια.
Προσωπικότητες
- Βαλαωρίτης Αριστοτέλης-Ποιητής
- Βασίλειος Βελαώρας-Ιατρός
- Χρήστος Βαλαώρας-Οπλαρχηγός.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
