Τυρταίος

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Τυρταίος, Έλληνας ελεγειακός ποιητής από τους γνωστότερους της πρώιμης αρχαϊκής περιόδου, που αναφέρεται από τον Σούδα ως σύγχρονος ή και λίγο παλαιότερος των επτά σοφών της αρχαιότητος, έζησε τον 7ο αιώνα π.Χ. (Σπάρτη, περίπου 680-600 π.Χ.) και η δράση του είναι γνωστή κυρίως από παραδόσεις οι οποίες τον συνδέουν με τους αγώνες των Σπαρτιατών για τον έλεγχο της Μεσσηνίας.

Βιογραφία

Ο Τυρταίος ήταν γιος του Αρχεμβρότου και κατάγονταν από τις Αφιδνές της Λακεδαίμονος, το σημερινό Δαφνί Λακωνίας. Σύμφωνα με μία παράδοση, ήταν χωλός [1] Αθηναίος ή Μιλήσιος δάσκαλος ή γραμματικός, τον οποίο έστειλαν οι Αθηναίοι ως βοήθεια στους Λακεδαιμόνιους προκειμένου να εκπληρώσει κάποιο χρησμό του Μαντείου των Δελφών, όπου κατόρθωσε να αναπτερώσει το ηθικό των Σπαρτιατών και να ενισχύσει το στρατιωτικό τους φρόνημα. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ήταν Σπαρτιάτης στρατηγός του οποίου τα ελεγειακά ποιήματα γράφονταν για τους στρατιώτες του. Ο Αθηναίος ο Ναυκρατίτης στους Δειπνοσοφιστές αναφέρει απλώς ότι υπό την στρατηγία του οι Λακεδαιμόνιοι επιβλήθηκαν των Μεσσηνίων, ενώ η ανάλυση των έργων του, μαρτυρεί τη σπαρτιατική καταγωγή του. Ο Τυρταίος είναι ο μοναδικός Σπαρτιάτης που έγραψε κάτι για την Σπάρτη και στις κρίσιμες για την πόλη του στιγμές έδωσε το «παρών», ίσως και ως πολεμιστής.

Σύμφωνα με τον Πλάτωνα [2] του αποδόθηκε η ιδιότητα του Σπαρτιάτη πολίτη, αν και ο Ηρόδοτος [3] δεν τον αναφέρει ανάμεσα στους τιμώμενους ξένους της Σπάρτης. Στηριγμένος στην αναφορά του ίδιου του Τυρταίου για την σπαρτιατική ιδιότητα του πολίτη (Απόσπασμα 2), ο Στράβων (Η 362) τείνει να απορρίψει την ιδέα της αθηναϊκής καταγωγής του. Ο Arthur Woollgar Verrall [4] τοποθετεί χρονικά τον ποιητή στα μέσα του 5ου π.Χ. αιώνα, ενώ ο Eduard Schwartz [5] αμφισβητεί παντελώς την ύπαρξή του. Τον Τυρταίο μνημονεύει ο Βιλάμοβιτς-Μελέντορφ στο έργο «Ιστορία Ελλήνων Λυρικών».

Ο Καλλίνος, που έδωσε νέα πνοή στο ελληνικό πατριωτικό πνεύμα, υπήρξε το πρότυπο σύμφωνα με το οποίο διαμόρφωσε το ποιητικό έργο του ο Τυρταίος, στις ελεγείες του οποίου θεματικός πυρήνας είναι η αποφασιστικότητα της πόλεως, όταν κρίνεται η έκβαση του πολέμου. Ο Τυρταίος έχει διαποτίσει τον πλατωνικό στοχασμό κι αποτελεί την ηθική ταυτότητα της Σπάρτης, διαμόρφωσε το ηρωικό λακωνικό φρόνημα που διέπει την Σπάρτη και προσδιόρισε το περιεχόμενο της Σπαρτιατικής αγωγής.

Εργογραφία

Ο Τυρταίος έγραψε πολεμικά ποιήματα με στίχους που βοηθούσαν στην εξύψωση του μαχητικού πνεύματος των στρατιωτών στο πεδίο της μάχης. Με τις ελεγείες και τους παιάνες του τόνιζε τη στρατιωτική τιμή και την αγάπη προς την πατρίδα, φιλοδοξώντας να στηρίξει το σπαρτιατικό στρατό κατά το Β' Μεσσηνιακό πόλεμο (περίπου 670 π.Χ.). Στο λεξικό Σουΐδα αναφέρεται ότι έγραψε για την σπαρτιατική πολιτεία και τον βασιλέα Θεόπομπο ελεγείες και παιάνες. Τα σωζόμενα αποσπάσματα είναι όλα ελεγειακά, γραμμένα στη δωρική διάλεκτο, και αναφέρονται στο σπαρτιατικό σύνταγμα και την πολεμική αρετή. Στις ελεγείες του η πολεμική αρετή αναπτύσσεται ως το υπέρτατο είδος αρετής, ενώ ταυτόχρονα υποβαθμίζονται άλλα είδη αρετής, όπως, λόγου χάρη, η αθλητική [6]. Ο Τυρταίος υπερασπίζεται τον κόσμο της παλαιάς αριστοκρατίας και την προέκταση του στη σύγχρονη σπαρτιατική κοινωνία.

Η απαγγελία της ελεγειακής ποιήσεως μάλλον συνοδευόταν με τον ήχο αυλού. Δώδεκα αποσπάσματα (3 ολοκληρωμένα ποιήματα) σώζονται στον Στράβωνα, τον (ρήτορα) Λυκούργο και τον Στοβαίο. Τα αποσπάσματα των έργων του Τυρταίου τα οποία διασώζονται, είναι γραμμένα στη δωρική διάλεκτο. Στο ελεγειακό ποιητικό έργο του συγκαταλέγονται:

  • «Υποθήκες», δηλαδή συμβουλευτικά ποιήματα
  • «Ευνομία» ή «Πολιτεία Λακεδαιμονίοις», κατά τον Σούδα, ποίημα που όπως αποδεικνύει ο τίτλος του, αποτελεί εγκώμιο προς την πειθαρχία, την τάξη και την υπακοή στους νόμους της Σπάρτης, που κλονίστηκαν εξαιτίας του πολέμου. Με την «Ευνομία» ο Τυρταίος κατόρθωσε να μονιάσει τους Σπαρτιάτες και

Είχε συνθέσει και

  • «Μέλη πολεμιστήρια», δηλαδή πολεμικά τραγούδια, σε δωρική διάλεκτο και αναπαιστικό μέτρο, που τραγουδούσαν οι Σπαρτιάτες όταν βάδιζαν κατά του εχθρού. Στην αρχαιότητα ήταν τα πλέον γνωστά ποιήματα του Τυρταίου.

Επίσης συνέγραψε την

  • «Ιστορία του Α' Μεσσηνιακού Πολέμου».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. ↑ [Χωλός, ο σωματικά ανάπηρος, ο κουτσός, ο μη αρτιμελής.]
  2. ↑ [Πλάτωνος Νόμοι, 629α.]
  3. ↑ [Ηροδότου Ιστορίαι Θ' 35]
  4. ↑ [Classical Review, Ιούλιος 1896, Μάιος 1897]
  5. ↑ [Hermes, 1899, XXXIV]
  6. ↑ [Τυρταίος απόσπασμα 12W. 1-4]




Ανακτήθηκε από «http://el.metapedia.org/m/index.php?title=Τυρταίος&oldid=82292»