Livepedia
H Livepedia [1], όπως ανέφεραν οι εμπνευστές του εγχειρήματος για τη δημιουργία και την λειτουργία της, ήταν η ελεύθερη Ελληνική Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια.
Περιεχόμενα
Η Εξέλιξη των Εγκυκλοπαιδειών
- Παρελθόν
Σύμφωνα με όσα ανέφερε η livepedia στον ισότοπο της: Μέχρι τώρα οι εγκυκλοπαίδειες γραφόταν από κλειστά casts ανθρώπων που, ανεξάρτητα από τις προθέσεις τους, δημιουργούσαν ένα στατικό και στείρο οικοδόμημα, το οποίο η μεγάλη ανθρώπινη μάζα προσέγγιζε με kαχυποψία που σύντομα εξελισσόταν σε αδιαφορία.
- Παρόν
Τώρα οι Wiki-εγκυκλοπαίδειες παρέχουν την δυνατότητα στον κάθε άνθρωπο να μετέχει ενεργά στην οικοδόμηση αυτής της «Ενιαίας Γνώσης» βάζοντας και τον δικό του γνωστικό κόκκο μέσα σε αυτήν. Έτσι δεν θα βλέπει την γνώση και την επιστήμη σαν ένα ξένο σώμα που «έχουν δημιουργήσει άλλοι, για αυτόν» αλλά κάτι που «έχει δημιουργήσει αυτός, μαζί με όλους, για όλους». Σύντομα οι σελίδες διασαφήνισης (disambiguation) θα γιγαντωθούν και θα παρέχουν την δυνατότητα στον κάθε προσεγγίζοντα χρήστη να επιλέγει για κάθε λέξη (που γράφει στην μηχανή αναζήτησης) την έννοια που αυτός επιθυμεί. Ένα παράδειγμα που θα κάνει πιο συγκεκριμένα τα πράγματα είναι το εξής: Θα μπορεί ο οποιοσδήποτε χρήστης που γράφει την λέξη Θεό να οδηγείται, μέσω της σελίδας διασαφήνισης, κατευθείαν στην έννοια που επιθυμεί π.χ.
- ένας χριστιανός, στον γνωστό Θεό της χριστιανικής θρησκείας,
- ένας μωαμεθανός, στον Αλλάχ,
- ένας άθεος, στην φιλοσοφική ιδέα
- ένας αγγλόφωνος, στην λέξη God
- κ.ο.κ
- Μέλλον
Σε ένα απώτερο μέλλον θα μπορεί το πρότυπο (template) babel, που συναντά κανείς στους χρήστες ιδιαίτερα της Αγγλικής Wikipedia, να μην παραμείνει μόνον γλωσσικό αλλά να διευρυνθεί αποκτώντας και ιδεολογικό περιεχόμενο (με κάθε έννοια δηλ. θρησκευτική, πολιτική, ταξική, μορφωτικού επιπέδου κ.α.) και επιπλέον να αναγνωρίζεται από την εγκυκλοπαίδεια κατά την είσοδο του χρήστη. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα, μέσα από ένα εξελιγμένο σύστημα κατηγοριοποίησης, να οδηγεί τον εισερχόμενο στην εγκυκλοπαίδεια σε εκδόσεις άρθρων που επιθυμεί να δει, ανάλογα με την ιδεολογία του, αποφεύγοντας έτσι και εκνευρισμούς και περιττές αντιπαραθέσεις (ο μουσουλμάνος δεν θα πείσει ποτέ τον χριστιανό περί θεολογικών θεμάτων ούτε βέβαια θα γίνει και το αντίστροφο). Και τέλος οι wiki-εγκυκλοπαίδειες, κατά την γνώμη μου, όταν εδραιωθούν και αποκτήσουν ευρεία αποδοχή θα μπορέσουν να παίξουν τον φυσικό τους ρόλο που είναι η οργάνωση της ζωής των χρηστών σε κάθε τομέα (οικονομικό, ψυχαγωγικό, ιατρικό κλπ.).
Παράδειγμα, ο τουρίστας που θέλει να ταξιδεύσει σε ένα μέρος του Κόσμου π.χ. στην Ιθάκη θα μπορούσε αντί να καταφύγει στο Google, βρίσκοντας απειράριθμες άναρχες πληροφορίες, να ανοίξει την Wiki-Εγκυκλοπαίδεια του Μέλλοντος (την οποία έχει συνηθίσει να χρησιμοποιεί, από μικρός, στο σχολείο και αργότερα, γράφοντας κάποιο άρθρο για χόμπι) και να αναζητήσει το λήμμα «Ιθάκη», να βρει εκεί χάρτες με το συγκεκριμένο χωριό που θέλει να πάει και στην συνέχεια, μέσα από τους καταχωρημένους εξωτερικούς συνδέσμους, να βρει εστιατόρια, καφετέριες, εκδηλώσεις ακόμη και τις τιμές των παρεχομένων υπηρεσιών που προσφέρει ο κάθε ιδιώτης. (Επιστημονική Φαντασία θα μου πείτε. Κάποτε όμως θα γίνει πραγματικότητα!).
Το μέλλον της Livepedia
Όλο και περισσότεροι γνωστοί και φίλοι, αλλά και άγνωστοι και μη φίλοι, με ρωτάνε για το μέλλον της Livepedia. Θα γίνει Εγκυκλοπαίδεια ή Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό; Ας δούμε τα δεδομένα.
Οι εγκυκλοπαίδειες, για χιλιετίες ολόκληρες, βρισκόταν στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής. Λίγοι άνθρωποι έγραφαν σε αυτές, λίγοι της διάβαζαν και οι περισσότεροι από αυτούς που ανέτρεξαν σε αυτές, μία φορά στην ζωή τους από κάποια ανάγκη, δεν το ξανάκαναν ποτέ. Και είχαν δίκιο. Το να ανοίγει κανείς τους ογκώδεις εγκυκλοπαιδικούς τόμους π.χ. της έντυπης Britannica, να ψάχνει βασανιστικά με το σύστημα της αλφαβητο-αρχειοποίησης, για να πάρει μερικές πληροφορίες για ένα θέμα π.χ. ένα κόμμα, το ΠΑΣΟΚ, και εκεί επιπλέον να «ανακαλύπτει» ότι αυτό βρίσκεται ακόμη στην εξουσία (εφόσον η εγκυκλοπαίδεια δεν πρόλαβε να συμπεριλάβει τις τελευταίες εκλογές) αποτελεί οδυνηρή «έκπληξη» και οδηγεί στην άμεση απαξίωση της εγκυκλοπαίδειας. Όμως όλα αυτά άλλαξαν με την έλευση του Web και ιδιαίτερα την εμφάνιση των wiki-εγκυκλοπαιδειών Wikipedia. Τώρα, ο χρήστης της ηλεκτρονικής, πλέον, εγκυκλοπαίδειας βρίσκει «φρέσκιες» πληροφορίες για κάθε θέμα και το σημαντικότερο μπορεί να συμπληρώσει ο ίδιος τις όποιες παραλήψεις συναντά.
(Βέβαια, μερικοί εδώ θα θέσουν θέμα αξιοπιστίας αλλά όσο και αυτό να φαίνεται παράδοξο, οι καλόπιστοι χρήστες-editors υπερτερούν τελικά των κακοπροαίρετων και των βανδαλιστών. Γι αυτό, σε πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύτηκε στον Τύπο, οι διαφορές της βαθμολογίας της αξιοπιστίας μεταξύ της Britannica και (αγγλόφωνης) Wikipedia ήταν μηδαμινές}. Ωραία όλα αυτά, αλλά που παίζει μπάλα η Livepedia? Σύμφωνα πάντοτε με την προσωπική μου άποψη, το επόμενο βήμα των wiki-εγκυκλοπαιδειών είναι να εξελιχθούν σε portals όπως δηλαδή είναι το Yahoo στον διεθνή χώρο και το in.gr στον ελληνικό. Περαιτέρω βέβαια, θα μπορέσουν να ανταγωνιστούν ακόμη και τους «Χρυσούς Οδηγούς» του ΟΤΕ). Ας γίνω σαφέστερος. Τα διάφορα portals σήμερα παρέχουν κατηγοριοποιημένη μεν πληροφορία αλλά χωρίς υπόβαθρο. Παραθέτουν δηλαδή, απλά τις κατηγορίες υπηρεσιών χωρίς όμως συγκεκριμένη δομή.
Ας δούμε ένα παράδειγμα. Κάποιος ενδιαφέρεται να κάνει, το καλοκαίρι, ένα ταξίδι σε ένα νησί. Οι φίλοι του πρότειναν την Ιθάκη ή ακόμα, για να γίνει περισσότερο εναργές το παράδειγμα, την Σαμόα, του Ειρηνικού Ωκεανού. Σήμερα τι πρέπει να κάνει? Να ανατρέξει σε ένα portal, να βρει από εκεί ένα ταξιδιωτικό γραφείο, να πάρει τα διαφημιστικά, άρα έντονα υποκειμενικά, φυλλάδια που αφορούν όλα τα ταξίδια που διοργανώνει το γραφείο και μέσα σε αυτά να βρει ελάχιστες αναφορές για το νησί. Μήπως, η όλη διαδικασία δεν θυμίζει λίγο τους ογκώδεις τόμους των αρχέγονων εγκυκλοπαιδειών? Τι μπορεί λοιπόν να γίνει στο μέλλον? Ο επίδοξος ταξιδιώτης θα μπαίνει στην wiki-εγκυκλοπαίδεια (ελπίζω στην μελλοντική Livepedia) και θα ανατρέχει στο λήμμα που τον ενδιαφέρει, μία λέξη μόνο, Ιθάκη. Εκεί, πέραν από τις απαραίτητες γεωγραφικές, ιστορικές, λαογραφικές κ.α. πληροφορίες θα βρίσκει όλες τις δυνατές υποκατηγορίες εξυπηρέτησης π.χ.
- [.[Πολιτιστικές Εκδηλώσεις της Ιθάκης].],
- [.[Εμπορικά Καταστήματα της Ιθάκης].]
- [.[Κέντρα Διασκέδασης της Ιθάκης].],
- [.[Εστιατόρια της Ιθάκης].]
- [.[Δημόσιες Υπηρεσίες της Ιθάκης].],
- [.[Ιατρεία της Ιθάκης].]
- [.[Αστυνομικά Τμήματα της Ιθάκης].]
- [.[Ταξιδιωτικά Πρακτορεία της Ιθάκης].]
- [.[Οδικές Συγκοινωνίες της Ιθάκης].]
- [.[Ακτοπλοϊκές Γραμμές της Ιθάκης].]
- [.[Αεροπορικές Γραμμές της Ιθάκης].]
- [.[Καλλιτέχνες της Ιθάκης].]
- [.[Δικηγόροι της Ιθάκης].],
- [.[Ιατροί της Ιθάκης].]
Και το προφανές ερώτημα που ανακύπτει? Ποιος θα καταχωρίσει όλες αυτές τις πληροφορίες? Η απάντηση είναι wiki. Οι απλοί χρήστες που κατάγονται από εκεί ή απλά τους αρέσει, οι επιχειρηματίες που θα αρπάξουν αμέσως την ευκαιρία της δωρεάν διαφήμισης και μάλιστα σε μία εγκυκλοπαίδεια, πολλοί άλλοι μεμονωμένοι επαγγελματίες, και τελικά, όταν το πράγμα πάρει έκταση, και το ίδιο το κράτος.
Και το οικονομικό κόστος του εγχειρήματος? Που θα βρεθούν οι οικονομικοί πόροι? Απλούστατα, από τις καταχωρημένες διαφημίσεις (όχι παντού, αλλά στις συνοδευτικές κατηγορίες των επιχειρηματιών και επαγγελματιών). Μα, διαφημίσεις σε μία εγκυκλοπαίδεια? Γιατί ναι στο Google, γιατί όχι εδώ?
Όσοι κατάλαβαν από το παράδειγμα αυτό τις εκπληκτικές δυνατότητες που διαφαίνονται στον ορίζοντα, κατάλαβαν. Πότε θα γίνουν αυτά? Δεν μπορεί να προσδιορίσει κανείς τον χρόνο. Η ταχύτατη εξελικτική πορεία του Google όμως προϊδεάζει, κάπως, για ότι έρχεται.
Άρα λοιπόν, αυτό πιστεύω πρέπει να είναι το μέλλον της Livepedia. Ούτε σκέτη, ξερή, ξινή και σκουριασμένη, εγκυκλοπαίδεια ούτε απλό εγκυκλοπαιδικό λεξικό αλλά ένα εγκυκλοπαιδικό portal.
Θα επιτύχει αυτόν τον στόχο η Livepedia? Εξαρτάται και από πολλούς παράγοντες και την διάθεση των επιχειρηματιών της Magenta. Πάντως (όσο αφορά τον ελληνικό χώρο), αν δεν το κάνουν αυτοί, κάποιος άλλος επιχειρηματίας δηλαδή ο Έλληνας Jimmy Wales, θα βρεθεί να το κάνει.
Εσωτερική αρθρογραφία
Παραπομπές
