Γεώργιος Λάβδας
Ο Γεώργιος Λάβδας, Έλληνας εθνικιστής και από τους πλέον ακραιφνείς μοναρχικούς, ανώτατος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού με το βαθμό του Αντιστρατήγου (ΠΖ) ε.α., επικεφαλής της ΙΙ Μεραρχίας όταν άρχισε η Ελληνική αντεπίθεση και η προέλαση στο μέτωπο της Βορείου Ηπείρου στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ικανός μουσικός που υπήρξε μέλος της Αθηναϊκής Μανδολινάτας, γεννήθηκε το 1884 στο χωριό Πιτροφός στο νησί της Άνδρου του νομού Κυκλάδων και πέθανε [1] την Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου 1950 στην Αθήνα. Η κηδεία του έγινε στις 11:00 το πρωί του Σαββάτου 30 Σεπτεμβρίου από τον ιερό Ναό του Α' Νεκροταφείου Αθηνών, στο χώρο του οποίου ενταφιάστηκε.
Ο Λάβδας ήταν παντρεμένος όμως από τον γάμο του δεν απέκτησε απογόνους.
| Συνοπτικές πληροφορίες |
|---|
| Γέννηση: 1884 |
| Τόπος: Πιτροφός Άνδρου, Κυκλάδες (Ελλάδα) |
| Σύζυγος: Έγγαμος |
| Τέκνα: Άτεκνος |
| Υπηκοότητα: Ελληνική |
| Ασχολία: Υποστράτηγος (ΠΖ) ε.α. |
| Θάνατος: 29 Σεπτεμβρίου 1950 |
| Τόπος: Αθήνα, Αττική (Ελλάδα) |
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Ο Γεώργιος ήταν ο πρωτότοκος γιος του Ιωάννη και της Ανδριάνας Λάβδα, μιας οικογένειας που καταγόταν από τον Πιτροφό Άνδρου. Αδέλφια του ήταν ο ναυτικός Κωνσταντίνος Λάβδας και ο Ξενοφών Λάβδας, μηχανολόγος μηχανικός με σπουδές στο Liverpool της Αγγλίας. Ανίψια του του ήταν ο μουσικολόγος και συνθέτης Αντώνιος Λάβδας αλλά και ο μετέπειτα Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης Διονύσιος [Ψαριανός].
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Τον Ιανουάριο του 1919, κατόπιν αποφάσεως του Ελευθερίου Βενιζέλου, το Ελληνικό Α' Σώμα Στρατού, με την ΙΙ και ΧΙΙΙ Μεραρχίες Πεζικού στάλθηκαν στην τότε αποκαλούμενη Μεσημβρινή Ρωσία, τη σημερινή Ουκρανία, για να πολεμήσουν κατά των Μπολσεβίκων, στο πλευρό γαλλικών, πολωνικών, ρουμανικών και Λευκών ρωσικών στρατευμάτων. Ο Λάβδας με τον βαθμό του Λοχαγού συμμετείχε στο Ελληνικό εκστρατευτικό σώμα, το οποίο τέθηκε υπό γαλλική διοίκηση με επικεφαλής τον Γάλλο στρατηγό Μπερτελό, μέχρι την 4η Μαρτίου 1919 οπότε αντικαταστάθηκε από τον στρατηγό Γκρατσιανί. Ο Λάβδας υπηρέτησε αρχικά ως Διοικητής του 2ου Λόχου του 1ου Τάγματος του 1ου Συντάγματος και στη συνέχεια ως Διοικητής του 9ου Λόχου του 3ου Τάγματος του 34ου Συντάγματος της ΙΙ Μεραρχίας Πεζικού [2]. Πήρε μέρος στην Μικρασιατική εκστρατεία και αποτάχθηκε τον Οκτώβριο του 1923 για την συμμετοχή του στο κίνημα των Παναγιώτη Γαργαλίδη, Γεωργίου Λεοναρδόπουλου και Γεωργίου Ζήρα, όμως επανήλθε στις τάξεις του στρατεύματος τον Οκτώβριο του επόμενου έτους με απόφαση της κυβερνήσεως του Ανδρέα Μιχαλακόπουλου. Με το βαθμό του Συνταγματάρχου ο Λάβδας ήταν αναπληρωματικό μέλος του Στρατοδικείου που δίκασε τους Βενιζελικούς αξιωματικούς-στασιαστές της 1ης Μαρτίου του 1935, μεταξύ τους ο Στέφανος Σαράφης και τα αδέλφια Τσιγάντε [3].
Β' Π.Π.
Όταν άρχισε η ελληνική αντεπίθεση και η προέλαση στα εδάφη της Βορείου Ηπείρου ο Λάβδας κατείχε το βαθμό του υποστρατήγου και ήταν επικεφαλής της «σιδεράς» ΙΙ Μεραρχίας, η οποία αποτελούσε τμήμα του Α' Σώματος Στρατού που είχε διοικητή τον αντιστράτηγο Παναγιώτη Δεμέστιχα, μαζί με τις ΙΙΙ, ΙV και VΙΙΙ Μεραρχίες Πεζικού και τη Μεραρχία Ιππικού υπό τον υποστράτηγο Γεώργιο Στανωτά. Υπό την διοίκηση του Λάβδα ήταν: το 3ο Σύνταγμα Πεζικού, με διοικητή τον Αντισυνταγματάρχη Ιωάννη Λειβαρά, το 34ο Σύνταγμα Πεζικού με διοικητή τον Συνταγματάρχη Αλέξανδρο Τσιγγούνη, το 36ο Σύνταγμα Πεζικού με διοικητή τον Αντισυνταγματάρχη Ιωάννη Δημοκωστούλα, το 39ο Σύνταγμα Ευζώνων υπό τον Έφεδρο Αντισυνταγματάρχη Παυσανία Κατσώτα και το II Σύνταγμα Ορειβατικού Πυροβολικού υπό τον Αντισυνταγματάρχη Δημήτριο Λειβαδίτη. Επιτελικός συνεργάτης του Λάβδα ήταν ο τότε Αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Γρίβας.
Πολεμική ιστορία ΙΙας Μεραρχίας
Η Ιστορία της IIας Μεραρχίας του Γ.Ε.Σ, περιγράφει συνοπτικά την δραστηριότητά της από την αρχή του χρόνου, μέχρι την Γερμανική επίθεση στις 6 Απριλίου 1941: «Η II Μεραρχία από της 1ης Ιανουαρίου 1941, μεταπεσούσα εις αμυντικήν διάταξιν, κατείχε τον νοτιανατολικώς Τεπελενίου τομέα, συμπεριλαμβάνοντα τα χωρία Μαλέσοβα, Χόρμοβα, και τον ορεινόν όγκον Μπούζει Σεφέρ Αγιάτ. Εν τη τοποθεσία ταύτη η Μεραρχία απέκρουσε επιτυχώς εξαπολυθείσας κατά του δεξιού της επιθέσεις. Την 15ην Φεβρουαρίου επαναλήφθησαν αι επιθετικαί ενέργειαι δια των 34ου και 39ου Συνταγμάτων προς Μεστάνι-Πέκλι, καταληφθείσης της κορυφής Γκόλιτο επί του χιονοσκεπούς όρους Νεμέρσκα. Κατ’ αυτάς συνελήφθησαν αιχμάλωτοι 34 αξιωματικοί και 775 οπλίται. Αι επιχειρήσεις διεκόπησαν την 20ην Φεβρουαρίου λόγω ενσκηψάσης σφοδρής χιονοθυέλλης. Η επίθεσις επανελήφθη την 7η Μαρτίου δια του 34ου Συντάγματος και του διατεθέντος εκ της IV Μεραρχίας 11ου τοιούτου. Την 8η Μαρτίου το 34ο Σύνταγμα, κατόπιν σκληρού αγώνος σώματος προς σώμα, καθ’ όν εχρησιμοποιήθησαν ακόμη και λίθοι, κατέλαβε το ισχυρώς ωργανωμένον ύψωμα 739, διαλύσαν το κατέχον τούτο ιταλικόν τάγμα, ούτινος συνέλαβε τον ταγματάρχην διοικητήν μετά του επιτελείου του και περί 300 οπλίτες αιχμαλώτους. Κατά την αρξαμένην την 9ην Μαρτίου μεγάλην εαρινήν ιταλικήν επίθεσιν, η Μεραρχία υπέστη σοβαρούς βομβαρδισμούς. Εκτοξευθείσαι την 18ην και 24ην Μαρτίου ισχυραί επιθέσεις κατά του δεξιού της απεκρούσθησαν επιτυχώς».
Μετά την Γερμανική επίθεση ο Ελληνικός Στρατός περιήλθε σταδιακά σε δυσχερή θέση. Η ΙΙα Μεραρχία κατείχε τον τομέα νοτιοδυτικά της Κλεισούρας εκατέρωθεν του Δρίνου ποταμού, με το 3ο και το 2/39 σύνταγμα στη πρώτη γραμμή και τα 36ο και 34ο συντάγματα σε εφεδρεία της Μεραρχίας και του Α' Σώματος Στρατού. Είχε δώσει σφοδρές μάχες κατά τους μήνες Φεβρουάριο και τον Μάρτιο με αρκετές απώλειες, χωρίς όμως να χάσει τα εδάφη της. Το πρωί της 14ης Απριλίου 1941, οι Ιταλοί επιτέθηκαν σ’ ολόκληρο τον τομέα του Α' Σ.Σ. με στόχο την επέκταση τους αλλά και για να βολιδοσκοπήσουν την αντίσταση των ελληνικών δυνάμεων λόγω της ραγδαίας προελάσεως των Γερμανών. Στον τομέα της ΙΙας Μεραρχίας οι Ιταλικές δυνάμεις επιτέθηκαν μετά από προετοιμασία του πυροβολικού τους για να καταλάβουν την τοποθεσία ανατολικά του Δρίνου ποταμού. Η επίθεση συνετρίβη με μεγάλες απώλειες των Ιταλών.
Σύμπτυξη ΙΙας Μεραρχίας
Στις 16 Απριλίου ξεκίνησε η σύμπτυξη του Α' Σ.Σ κατά τον άξονα Παλαιόκαστρο-Αργυρόκαστρο-Κακαβιά-Ζίτσα. Η ΙΙα Μεραρχία στη ζώνη μεταξύ Δρίνου ποταμού και της οροσειράς Νεμέρτσκα με το 36ο και 29ο σύνταγμα. Στη συνέχεια η Μεραρχία θα συνεπτύσσετο στον άξονα της ημιονικής οδού Γκλάμποβα-Ερρινδή Δοξάτι-Λιέτοβιτς-Λιμπόχοβο-Επισκοπή. Η υποχώρηση ξεκίνησε την νύχτα 16 προς 17 Απριλίου. Η ΙΙα Μεραρχία κινήθηκε προς την περιοχή Πωγωνίου στις 22 Απριλίου ενώ ο Λάβδας αρχικά προέκρινε την άποψη να μην παραδώσουν τον οπλισμό τους στους Γερμανούς, θεωρώντας αυτήν την πράξη ατιμωτική. Σε σήμα του προς το Α' Σ.Σ ανέφερε μεταξύ άλλων : «..ουδέποτε διενοήθη να συμπτυχθή (η ΙΙα Μεραρχία) άνευ διαταγής των προϊσταμένων της αρχών, αν όμως διαταχθή να καταθέση τα όπλα και να παραδοθή εις τους εχθρούς, θα ενεργήση μόνον ότι υπαγορεύει η τιμή, το όνομα και η πολεμική ιστορία της». Η πίεση από τους συνεχείς βομβαρδισμούς των Γερμανών κατέβαλε τους οπλίτες και τελικά η ΙΙα Μεραρχία μετακινήθηκε στην περιοχή Αυγό, νοτίως του Μπιζανίου αφού παρέδωσε τον οπλισμό της στο Πεδινό, πλην του 3ου Συντάγματος. Εκεί αποφασίσθηκε η διάλυση της μεραρχίας και οι άνδρες της μετακινήθηκαν ως εξής: Το 3ο Σύνταγμα παρέδωσε τον οπλισμό στο Θεριακίσι την 26η Απριλίου 1941 και κινήθηκε με το 34ο Σύνταγμα μέσω Άρτας-Αγρινίου-Μεσολογγίου όπου έφτασαν στις 6 Μαΐου 1941 και μετά από δυο μέρες διαλύθηκαν. Το 36ο Σύνταγμα κινήθηκα προς Φιλιππιάδα κι από εκεί ένα μέρος πήγε προς Αγρίνιο και ένα μέρος προς Λαμία που έφτασε στις 4 Μαΐου 1941 και εκεί διαλύθηκε. Στο μοναδικό Σύνταγμα που παρατηρήθηκε κάποια ελαφρά διάλυση ήταν το 39ο που ακολούθησε την διαδρομή του 3ου και 34ου Συντάγματος όπου οι άνδρες του έφτασαν στο Μεσολόγγι στις 3 Μαΐου 1941 στην έδρα του συνάγματος, όπου και ακολούθησε η διάλυση. Ο Διοικητής της ΙΙας Μεραρχίας υποστράτηγος Λάβδας, ο Επιτελάρχης Αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Γρίβας και ένα μέρος του επιτελείου αναχώρησαν στις 25 Απριλίου 1941, μέσω του ορεινού δρομολογίου Προυσού-Λιδωρικίου-Αμφίσσης. Η ηγεσία της ΙΙας Μεραρχίας δεν παρέδωσε τον ατομικό της οπλισμό. Στην μονή Προυσού όπου διανυκτέρευσαν οδεύοντας προς την Αθήνα, αποφάσισαν την δημιουργία αντιστασιακής οργανώσεως από αξιωματικούς και άνδρες της ΙΙας Μεραρχίας. Στις 8 Μαΐου 1941 οι ηγεσία της ΙΙ Μεραρχίας έφτασε στην Αθήνα.
Κατοχή της Ελλάδος
Στη διάρκεια της Κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα, Γερμανία-Ιταλία-Βουλγαρία- ο Λάβδας υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ομάδας «Άγνωστος Μεραρχία» [4] μιας αμιγώς στρατιωτικής οργανώσεως. Κατά την άποψη του Γεωργίου Γρίβα, ο οποίος ήταν από τα ιδρυτικά της μέλη, η οργάνωση έπρεπε να συμπεριλάβει και πολίτες, ώστε να αποκτήσει λαϊκό έρεισμα. Η διαφωνία αυτή προκάλεσε τη διάσπαση της οργανώσεως σε δύο διαφορετικές ομάδες, στα «Εύορκα Στελέχη» υπό τους Στρατηγούς Λαβδά και Βραχνό και την Οργάνωση «Χ» στην οποία ο Λάβδας συμμετείχε και ήταν ιδρυτικό μέλος. Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 1941 ιδρύθηκε η «Στρατιωτική Οργάνωσις Γρίβα», η οποία στη συνέχεια, μετά τον Μάρτιο του 1943, έγινε γνωστή και ως «Οργάνωση Χ», ή απλώς «Χ», για λόγους συντομίας. Στα ιδρυτικά μέλη της οργανώσεως περιλαμβάνονταν -πέραν του Λάβδα- και οι: στρατηγός Βασίλειος Βραχνός, συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου, συνταγματάρχης Θεμιστοκλής Κετσέας, συνταγματάρχης Αγησίλαος Σινιώρης και συνταγματάρχης Γεώργιος Γρίβας, που έμεινε στην Ελληνική ιστορία γνωστός και με το ψευδώνυμο «Διγενής», ακατάβλητος εθνικιστής και και από τους πλέον ακραιφνείς μοναρχικούς. Σύντομα ο Γρίβας συνάντησε τον υπολοχαγό Όμηρο Παπαδόπουλο και έγιναν στενοί συνεργάτες και θεωρώντας παθητικά τα άλλα ιδρυτικά στελέχη, άρχισε να αυτονομείται. Έτσι οι στρατηγοί Λάβδας και Βασίλειος Βραχνός προχώρησαν στην οργάνωση της εθνικής αντιστασιακής ομάδος «Εύορκα Στελέχη». Η δράση του Λάβδα προκάλεσε την προσοχή των Ιταλικών αρχών κατοχής οι οποίες προσπάθησαν με κάθε τρόπο να πετύχουν την σύλληψη του, προβαίνοντας στην σύλληψη και φυλάκιση του αδελφού τους και της υπηρεσίας της οικογένειας Λάβδα. Η ίδια κατάσταση εξακολούθησε να υφίσταται και μετά την συνθηκολόγηση των Ιταλών, μόνο που στον ρόλο των διωκτών του στρατηγού τους αντικατέστησαν οι Γερμανικές αρχές κατοχής έως την απελευθέρωση.
Μέλος του Ι.Δ.Ε.Α.
Ο Λάβδας ήταν μέλος της στρατιωτικής οργανώσεως Ι.Δ.Ε.Α. [Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών] . Το 1946 μετά από παρέμβαση της Διοικούσας Δέσμης του Ι.Δ.Ε.Α. επικεφαλής του τμήματος ασφαλείας του Γ.Ε.Σ. [Γενικό Επιτελείο Στρατού] ανέλαβε ο Ευστάθιος Λιώσης ενώ οι ταγματάρχες Γεώργιος Καραγιάννης και Ιωάννης Καραμπότσιος, μέλη της Διοικούσας Δέσμης, ανέλαβαν τη διεύθυνση του γραφείου του υπουργού Αμύνης της Κυβερνήσεως, Πέτρου Μαυρομιχάλη. Τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου ο Καραγιάννης ανέλαβε να καταρτίσει μία λίστα, από την οποία θα προέκυπτε η ανώτατη ηγεσία του στρατεύματος. Ο Ι.Δ.Ε.Α. δια του Καραγιάννη ζητούσε να συμπεριληφθούν στους υποψήφιους για την στελέχωση των επιτελείων, οι υποστράτηγοι Γεώργιος Λάβδας, Βασίλειος Βραχνός και Ζυγούρης, ο αντιστράτηγος Σπανόπουλος και οι συνταγματάρχες Βενετσάνος Κετσέας, Αλέξανδρος Τσιγγούνης, Περιβολιώτης, και Θεμιστοκλής Κετσέας, για τους οποίους εγγυόταν τον πατριωτισμό τους.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- [Λάβδας Γεώργιος Εφημερίδα «Η Καθημερινή», ηλεκτρονική έκδοση]
Παραπομπές
- ↑ [Κηδεία Εφημερίδα «Εμπρός», 30 Σεπτεμβρίου 1950, σελίδα 2η.]
- ↑ [Εκστρατεία εις Ουκρανίαν. hellasarmy.gr]
- ↑ [Η χθεσινή δίκη των στασιαστών εις το στρατοδικείον. Εφημερίδα «Η Καθημερινή», φύλλο 19ης Μαρτίου 1935, σελίδα 1η.]
- ↑ [Εκθεση Δράσης Οργάνωσης ΑΓΝΩΣΤΗ ΜΕΡΑΡΧΙΑ Χ, 30 Νοε 1953 stratistoria.wordpress.com]
