Αλβανική Γλώσσα
Η Αλβανική γλώσσα, [Αλβανικά: Gjuha shqipe], είναι γλώσσα που ομιλείται από περίπου 7,6 εκατομμύρια κατοίκους στα δυτικά της Βαλκανικής χερσονήσου, στις χώρες Αλβανία, Κόσοβο, Μαυροβούνιο, Σκόπια, στη νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς και από ένα μικρό αριθμό κατοίκων της Καλαβρίας και της Σικελίας στη νότια Ιταλία.
Ιστορική αναδρομή
Με εξαίρεση ένα, μέχρι τώρα αδημοσίευτο, χειρόγραφο κάποιου "Θεόδωρου της Σκόδρας" το οποίο χρονολογείται πιθανόν το 1210 καθώς και ορισμένες γραμμές στο χειρόγραφο Bellifortis οι οποίες έχουν προταθεί ως Αλβανικές, η πρώτη επιβεβαιωμένη, γραπτή μαρτυρία της Αλβανικής είναι του έτους 1462 και προέρχεται από γράμμα του αρχιεπισκόπου του Δυρραχίου, Παύλου Αγγέλου, [Paulus Angelus, στα αλβανικά Pal Engjëll]. Από τότε που άρχισε να γράφεται η Αλβανική γλώσσα χρησιμοποιήθηκαν πολλά αλφάβητα για την απόδοσή της, με πρώτο μάλλον το ελληνικό μαζί με το οποίο κατόπιν χρησιμοποιήθηκαν τα λατινικά, κυριλλικά, αλλά και το οθωμανικό ή τουρκοαραβικό, πριν επικρατήσει η χρήση του λατινικού αλφαβήτου, το οποίο χρησιμοποιείται έως σήμερα. Το παλαιότερο γνωστό τυπογραφημένο βιβλίο στα Αλβανικά είναι το Μεσάρι (Meshari) ή σύνοψη θείας λειτουργίας, γραμμένο από τον Τζον Μπουζούκου (Gjon Buzuku), καθολικό ιερέα, το 1555.Το πρώτο Αλβανικό σχολείο θεωρείται πως άνοιξε από τους Φραγκισκανούς το 1638 στο Πδαν (Pdhane).
Τα Αλβανικά, στην πρώιμη μορφή τους ήταν συνθετική γλώσσα, όμως αργότερα έγιναν αναλυτική. Χαρακτηριστικά της είναι ότι το άρθρο μπαίνει μετά το ουσιαστικό, όπως επίσης και τα επίθετα, π.χ. mal-i= βουνό-το, και Vajzë e bukur= κορίτσι όμορφο, [το "e bukur" σημαίνει όμορφο, το "Vajzë" κορίτσι]. Είναι μία από τις επίσημες γλώσσες του Κοσόβου, της αλβανικής μειονότητας στα Σκόπια, καθώς και η επίσημη γλώσσα του Δήμου Ουλτσίν του Μαυροβουνίου στα ΝΔ σύνορα με την Αλβανία. Η γλώσσα ανήκει, μαζί με την Αρμενική και την Ελληνική, στις Ινδοευρωπαϊκές απομονωμένες γλώσσες. Στο λεξιλόγιο υπάρχουν λέξεις που υπήρχαν και στην αρχαία δακική, ιλλυρική και θρακική γλώσσα. Σημαντική είναι η επιρροή των λατινικών. Στις ημέρες μας, αποτελεί αντικείμενο μελέτης και η επιστημονική κοινότητα δεν έχει οδηγηθεί σε απόλυτο συμπέρασμα σχετικά με την καταγωγή της, με το εάν είναι παράγωγο διαφόρων ιδιωμάτων ή αν αποτελεί όντως ξεχωριστό κλάδο της Ινδοευρωπαικής ομογλωσσίας, καθώς έχει δανειστεί πολύ μεγάλο αριθμό λέξεων από γειτονικές γλώσσες, κάτι που δυσκόλεψε την αρχική κατάταξη της ως ξεχωριστής, Ινδοευρωπαϊκής γλώσσας.
Η γλώσσα είναι απόγονος κάποιας αρχαίας Βαλκανικής γλώσσας, πιθανόν της Ιλλυρικής ή της Θρακικής και χωρίζονται σε δύο κύριες διαλέκτους:
- την Γκεγκική ομάδα, στη βόρεια Αλβανία, το Κόσοβο και τη δυτική ΠΓΔΜ και την Τοσκική ομάδα, στη νότια και κεντρική Αλβανία και την
- Τοσκική από την οποία κατάγεται και η Αρβανιτική της Ελλάδας καθώς και η Αρμπερές, [Αrbëreshë], της νότιας Ιταλίας, ενώ είναι η επίσημη γλώσσα του Αλβανικού κράτους.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Βιβλιογραφία
- Elsie, Robert (2006). Albanian Literature: A Short History. London: I. B. Tauris. σελ. 5. ISBN 1-84511-031-5.
Παραπομπές
