Ιστορία
Ιστορία είναι η συστηματική μελέτη του παρελθόντος εστιασμένη κυρίως στην ανθρώπινη, δραστηριότητα έως την παρούσα εποχή. Μελετά τις γραπτές αλλά και όλες τις άλλες πηγές που δίνουν πληροφορίες για το παρελθόν και αντικείμενο της είναι η ζωή των λαών και της ανθρωπότητος. Η μελέτη των γεγονότων περιλαμβάνει την καταγραφή τους, αλλά και τα αίτια που οδήγησαν σε αυτά, όπως και τους γενικούς νόμους της ιστορικής εξελίξεως. Ως προϊστορία χαρακτηρίζεται η εποχή για την οποία δεν έχουμε γραπτές πηγές ή που αυτές που έχουμε δεν μας είναι κατανοητές.
Ορισμός
Με την λέξη ιστορία στην παρούσα έκδοση μπορεί να νοείται:
- Η επιστήμη που μελετά τα γεγονότα του παρελθόντος,
- το μάθημα της Ιστορίας που διδάσκεται στα σχολεία,
- κλάδος μιας επιστήμης που μελετά την εξέλιξή της,
- μία καταγραφή γεγονότων του παρελθόντος από έναν ιστοριογράφο,
- το παρελθόν στο σύνολό του,
- η αφήγηση, εξιστόρηση πραγματικών ή επινοημένων γεγονότων,
- η υπερβολή στις διαστάσεις ενός περιστατικού, (συνεκδοχικά) ο καβγάς, ο τσακωμός,
- το ιστορικό ενός περιστατικού που δε συνέβη τυχαία, το υπόβαθρό του και συχνά ο υπαινιγμός για ερωτική σχέση που προϋπήρξε.
Ετυμολογία
Η λέξη Ιστορία προέρχεται από το ουσιαστικό Ίστωρ [1] [με δασεία και οξεία]. Προέρχεται από το ρήμα ίστημι και το ρήμα οίδα, και σηματοδοτεί τη ροή, τη γραφή, την καταγραφή της μαρτυρίας, την αρχειοθέτηση και τη μνήμη. Μούσα της Ιστορίας θεωρείται η Κλειώ που εγγυάται την πιστότητα του αρχικού λόγου, διατηρώντας την ενότητά του στο διηνεκές προφορικά ή γραπτά, εφόσον «η φωνή ομηρεύουσα», αυτή που καθίσταται όμηρος του γραπτού λόγου είναι και λιγότερο επισφαλής σε αλλοιώσεις προϊόντος του χρόνου. Κατά τον Ησίοδο οι μούσες δίδαξαν την αφήγηση και η Κλειώ είναι η πρώτη καθώς τις απαριθμεί στη Θεογονία το όνομα της οποίας αποκαλύπτει σημαντικές πτυχές της επιστήμης την οποία εποπτεύει. «Κλειώ ιστορίαν» αναφέρεται και σύμβολά της είναι το χειρόγραφο το οποίο εκτυλίσσει από τη θήκη του, η σάλπιγγα για να διαλαλεί τις αξιομνημόνευτες παραδειγματικές πράξεις και η κλεψύδρα όσον αφορά τη ροή και τη χρονική τάξη των γεγονότων.
Ιστορική επιστήμη
Η ιστορία δεν αποτελεί αφήγηση γεγονότων που συντελέστηκαν, αλλά αποτελεί προσπάθεια αναδομήσεως και ερμηνείας του παρελθόντος, με στόχο συνήθως την ερμηνεία του παρόντος και την πρόβλεψη του μέλλοντος, λόγοι για τους οποίους υφίσταται διαρκείς αλλαγές και μετασχηματισμούς, παράγοντας διαφορετικές ιστοριογραφικές προσεγγίσεις. Ο επιστήμονας ιστορικός ερευνά τις τάσεις της κοινωνίας σε περιόδους και τομείς, τις οικονομικές συνθήκες, την εξέλιξη του πολιτισμού, της επιστήμης, της φιλοσοφίας και της τέχνης. Η Ιστορία ως επιστήμη δαιθέτει επιμέρους τομείς όπως ιστορία των εθνών, ιστορία της μουσικής, ιστορία της ιατρικής, ιστορία της αρχιτεκτονικής.
Αντικείμενο της Ιστορίας
Η ιστορία διερευνά και μελετά την ζωή των λαών και της ανθρωπότητας πράξεις που από μόνες τους αποτελούν ένα -εξ ορισμού- δύσκολο εγχείρημα. Κατά τον Αδαμάντιο Κοραή: «Όστις ιστορεί και τα κατορθώματα και τα αμαρτήματα με τόσην ακρίβειαν, ώστε μήτε τα πρώτα να μεγαλύνει μήτε τα δεύτερα να σμικρύνει ή να σιωπά παντάπασιν είναι πράγμα δυσκολώτατον δια τον έμφυτον εις όλους μας φιλαυτίαν. Και κατ΄επέκτασιν το ομόεθνον, το σύμφυτον, το αυτόγνωμων». Σύμφωνα με τον Λουκιανό: «...ἡ δὲ οὐκ ἂν τι ψεῦδος ἐμπεσὸν ἡ ἱστορία, οὐδὲ ἀκαριαῖον ἀνάσχοιτο, οὐ μᾶλλον ἢ τὴν ἀρτηρίαν τὴν τραχεῖαν παραδέξασθαι ἄν τι ἐς αὐτὴν καταποθέν», [Η ιστορία όμως δεν ανέχεται να πέσει μέσα της το παραμικρό ψέμα, όπως και η τραχεία αρτηρία καθώς δεν θα ανέχονταν να μπει μέσα της το παραμικρό κατά την κατάποση.], ενώ ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος αναφέρει ότι η ιστορία δεν πρέπει ν΄ αναμειγνύεται με τον μύθο: «Η ιστορία κάθε έθνους σύγκειται ή από μύθους ή από γεγονότα τα οποία έχουν κάποιαν υπόσταση αλήθειας, συνυφάνθησαν όμως τόσο με το μύθο, ώστε η διάκριση της ιστορίας από αυτά αποβαίνει αδύνατος».
Παραπομπές
- ↑ [Ίστωρ ήταν εκείνος που κατείχε ένα θέμα καλά ή ήταν αυτόπτης μάρτυρας ενός γεγονότος, ο διαιτητής, ο κριτής. Ίστορες θεοί είναι οι μάρτυρες θεοί παρόντες όπως στον όρκο των Αθηναίων εφήβων «Ίστορες θεοί τούτων Άγλαυρος …Ηγεμόνη». Η λέξη ίστωρ με τη σειρά της είχε προέλθει από τη ρίζα Fιδ- του αρχαίου ρήματος οίδα και είδα και το οποίο σήμαινε γνωρίζω. Στην αρχική λέξη ίδτωρ, το οδοντικό σύμφωνο το δ τράπηκε σε σ πριν από το επίσης οδοντικό τ.]
