Συζήτηση:Αναστάσιος Πηχιών
Οι Πηχιών, όπως έχουμε αναφέρει και παλιότερα, ήταν μια μεγάλη φάρα Ελληνοβλάχων από την Σίπισχα (Υπισχία). Μετά την καταστροφή του 1769 σκόρπισαν σε διάφορα μέρη -στη Λάγκα, την Αχρίδα, το Πόγραδετς, την Κορυτσά κ.α. Όταν η περιφέρεια Κορυτσάς περιήλθε στο αλβανικό κράτος, μέλη της οικογένειας των Πηχιών έφυγαν στην Αμερική και την Ευρώπη. Συναντάμε παιδιά της οικογένειας των Πηχιών στο ελληνικό σχολείο Δυρραχίου, το πιθανότερο να μετακινήθηκαν εκεί από την Λάγκα. Ο παπά-Κωνσταντίνος Πηχιών από την Λάγκα, ορίσθηκε από το Πατριαρχείο ως κατηχητής της Σπαθίας σε μια περίοδο που οι κρυπτοχριστιανοί της περιοχής αυτής δεν είχαν ομολογήσει ακόμη δημόσια, λόγω των δύσκολων συνθηκών, την ορθόδοξη πίστη τους. Στην Αχρίδα γεννήθηκε ο μεγάλος Μακεδονομάχος Αναστάσιος Ηλία Πηχιών, ο οποίος ήταν δάσκαλος και ένας από τους ιδρυτές της Νέας Φιλικής Εταιρείας, που αργότερα εγκαταστάθηκε στην Καστοριά. Ο Αναστάσης υπήρξε μαθητής του μεγάλου Σχολάρχη, Μοσχοπολίτικης καταγωγής από την Αχρίδα, Μαργαρίτη Δήμιτσα. Ο παππούς του Αναστάσιου, Δαμιανός Πηχιών ζούσε στη Λάγκα και μετακινήθηκε στην Αχρίδα, κοντά στον γιό του Ηλία που ασκούσε το επάγγελμα του ράφτη και είχε ιδιόκτητο σπίτι στην συνοικία του Άνω Βλαχομαχαλά. Σ' αυτό το σπίτι γεννήθηκε ο Αναστάσης. Ο Δαμιανός Πηχιών είχε, εκτός από τον Ηλία, άλλον έναν γιό, τον Θεόδωρο, ο οποίος είχε αποδημήσει στο Ρουχτσούκ, και μια κόρη, την Μαρία, η οποία είχε παντρευτεί μ' έναν Έλληνα από την Ρέσνα και αργότερα έφυγε με τον άντρα της στην Βάρνα. Ο γιός του Αναστάση Πηχιών, Φιλόλαος (καπετάν Φιλώτας), ήταν αξιωματικός και οπλαρχηγός του Μακεδονικού αγώνα. Τον Νοέμβριο του 1912, τέθηκε επικεφαλής των ελληνικών δυνάμεων και ήταν ο πρώτος που εισήλθε ως ελευθερωτής στην πόλη της Καστοριάς. Διετέλεσε και δήμαρχος της Καστοριάς. Ο αδερφός του Αναστάση Πηχιών, Πέτρος, ήταν ο τελευταίος δάσκαλος του ελληνικού σχολείου της Αχρίδας και επίτροπος στην Ι. Μονή του Οσίου Ναούμ Αχρίδας. Ένας ακόμη αδερφός του Αναστάση, ο Γεώργιος Πηχιών, δημοδιδάσκαλος στην Κορυτσά, έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στο Δυρράχιο όπου ήταν παντρεμένη η μοναχοκόρη του με έναν από τους αδελφούς Χοβδάρη, Ελληνόβλαχοι με καταγωγή από την Άνω Μπελίτσα της Αχρίδας, βιομήχανοι που είχαν και το μονοπώλιο μπύρας στην Αλβανία. Ο Γυμνασιάρχης Κων/νος Πηχιών, συγγραφέας του οδηγού που παραθέτω στην φωτογραφία, ήταν γιός του μεγάλου Μακεδονομάχου Αναστάσιου Ηλία Πηχιών. Γεννήθηκε το 1887 στην Καστοριά και απεβίωσε το 1966 στην Κοζάνη. Αριστούχος της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής και αριστούχος της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, χρημάτισε Σχολάρχης και καθηγητής θρησκευτικών στην Καστοριά όπου υπηρέτησε σχεδόν 30 χρόνια (μέχρι και το 1942) ενώ από το 1940 είχε προαχθεί σε Γυμνασιάρχη. Το 1942, κατά την Ιταλική κατοχή, συνελήφθη από τους Ιταλούς και μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ιταλία και από εκεί αργότερα στο γνωστό Νταχάου της Γερμανίας. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα διορίσθηκε Γυμνασιάρχης στην Καλαμαριά και μετά στο Β' θηλέων Θεσσαλονίκη, απ’όπου συνταξιοδοτήθηκε. Αμέσως του ανατέθηκε η οργάνωση της Ανωτέρας Εκκλησιαστικής Σχολής Θεσσαλονίκης. Το 1952 πρωταγωνιστεί στην ίδρυση και αναλαμβάνει τις τύχες της νεοσυσταθείσης Ομοσπονδίας Δυτικομακεδονικών Σωματείων. Το αρχοντικό των Πηχιών στην Καστοριά φιλοξενεί σήμερα το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα της πόλης, δωρεά του εγγονού του Μακεδονομάχου Αναστάσιου Πηχιών, Αναστασίου Κων/νου Πηχιών, ο οποίος απεβίωσε τον Ιούνιο στην Αθήνα σε ηλικία 90 ετών. Ο κ. Αναστάσιος Πηχιών, γιός του Γυμνασιάρχη Κων/νου Αναστ. Πηχιών, ήταν ένας σπουδαίος επιστήμονας και αγνός πατριώτης. Διδάκτωρ της Ιατρικής-Οφθαλμίατρος, πτυχιούχος της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δεν σταμάτησε ποτέ να ενδιαφέρεται και για τα θέματα των Βλάχων, ακούραστος μέχρι την τελευταία στιγμή! Ανυποχώρητος και αξιοπρεπής, από αυτούς που ολοένα και σπανίζουν, δίδασκε με το ήθος και το περιεχόμενο της ζωής του, αρθρογραφούσε με την ορμή του ρομαντικού φιλοπάτριδα νέου για είκοσι και πλέον χρόνια. Ένας μεγάλος Ελληνόβλαχος, ένας μεγάλος δάσκαλος και παράδειγμα προς μίμηση. Ο Θεός να αναπαύσει την ψυχή του εν ειρήνη. Είμαι βέβαιη ότι τον έχει σε ξεχωριστή θέση!
