Συνθήκη της Λισσαβώνας

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Η Συνθήκη της Λισσαβώνας, υπογράφηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2007 από τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στην ομώνυμη πόλη της Πορτογαλίας. Με την υπογραφή της μεταρρυθμίστηκε η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και η Συνθήκη για την Ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Οι μεταρρυθμίσεις κρίθηκαν αναγκαίες διότι η Ευρώπη των 27 δεν μπορούσε να λειτουργεί με κανόνες που θεσπίστηκαν για την Ευρώπη των 15 κρατών μελών.

Ιρλανδοί πανηγυρίζουν μετά από το δημοψήφισμα με το οποίο απορρίφθηκε η Συνθήκη.

Αλλαγές

Κάποιες από τις σημαντικότερες αλλαγές που θα επιφέρει η Συνθήκη, αν τεθεί σε ισχύ, είναι οι εξής:

  • Στις αποκλειστικές και τις συντρέχουσες αρμοδιότητες της Ε.Ε. προστίθενται οι «αρμοδιότητες υποστήριξης, συντονισμού και συμπλήρωσης δράσης των κρατών».
  • Αναβαθμίζεται ο ρόλος των εθνικών κοινοβουλίων, που αποκτούν δικαίωμα ελέγχου της τήρησης της αρχής της επικουρικότητας από τα όργανα της Ένωσης.
  • Θεσπίζεται η θέση του «μόνιμου» Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με θητεία 2,5 ετών.
  • Θεσπίζεται η θέση του Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, ο οποίος διεξάγει πολιτικό διάλογο με τρίτους εξ ονόματος της Ένωσης και εκφράζει τη θέση της Ένωσης στους διεθνείς οργανισμούς και τις διεθνείς διασκέψεις.
  • Αλλάζει η διαδικασία λήψης των αποφάσεων από το Συμβούλιο. Κατά κανόνα οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με την ειδική πλειοψηφία του 55 % των κρατών, που θα αντιπροσωπεύουν το 65 % τουλάχιστον του πληθυσμού της Ένωσης.
  • Αλλάζει η σύνθεση της Επιτροπής, που από το 2014 θα αποτελείται από 18 Επιτρόπους, ενώ η ισότιμη συμμετοχή των κρατών μελών θα επιτυγχάνεται μέσω της εναλλαγής των Επιτρόπων.
  • Με τη «Πρωτοβουλία των Ευρωπαίων Πολιτών» Παρέχεται στους πολίτες η δυνατότητα να επηρεάζουν τη διαμόρφωση της πολιτική της Ε.Ε.. Εφόσον συγκεντρωθούν τουλάχιστον 1.000.000 υπογραφές πολιτών σημαντικού αριθμού κρατών μελών, μπορεί να κληθεί η Επιτροπή να υποβάλει νέες προτάσεις πολιτικής στους τομείς αρμοδιότητας της Ε.Ε..
  • Επεκτείνεται η Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας με στόχο προοδευτικά τον καθορισμό κοινής αμυντικής πολιτικής. Προβλέπονται αποστολές της Ε.Ε. με στρατιωτικά ή μη στρατιωτικά μέσα για τη διατήρηση της ειρήνης, την πρόληψη συγκρούσεων, την ενίσχυση διεθνούς ασφάλειας και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στο έδαφός τρίτων κρατών.
  • Ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας.
  • Προβλέπεται η ενίσχυση της συνεργασίας των κρατών μελών της Ε.Ε. στον τομέα της πρόληψης φυσικών καταστροφών και η δημιουργία Ευρωπαϊκού Σώματος Εθελοντών Ανθρωπιστικής Βοήθειας για ανθρωπιστικές αποστολές σε τρίτα κράτη.
  • Θεσπίζεται η «ρήτρα αλληλεγγύης» σύμφωνα με την οποία οι χώρες της Ε.Ε. οφείλουν να ενεργούν από κοινού όταν μία από αυτές γίνεται στόχος τρομοκρατικής επίθεσης.
  • Οι διατάξεις του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων αποκτούν νομικά δεσμευτικό χαρακτήρα. Σχετική διάταξη περιείχε και το Ευρωσύνταγμα.
  • Ενισχύεται η αστυνομική συνεργασία και η δικαστική συνεργασία σε αστικές και ποινικές υποθέσεις.
  • Επιδιώκεται η ανάπτυξη προνομιακών σχέσεων με τις γειτονικές χώρες με στόχο την εγκαθίδρυση χώρου ευημερίας και καλής γειτονίας.
  • Παρέχεται η δυνατότητα αποχώρησης κράτους μέλους από την Ε.Ε. σύμφωνα με τους εσωτερικούς συνταγματικούς του κανόνες («ρήτρα εθελούσιας αποχώρησης»).

Στόχοι

Στόχος ήταν να τεθεί σε ισχύ η Συνθήκη την 1η Ιανουαρίου 2009. Προϋπόθεση ήταν η κύρωση της Συνθήκης μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία και από τα 27 κράτη μέλη της Ε.Ε. σύμφωνα με τις συνταγματικές διατάξεις τους, δηλαδή είτε με δημοψήφισμα είτε με ψηφοφορία στο εθνικό κοινοβούλιο. Η Συνθήκη μέχρι σήμερα δεν έχει επικυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. καθώς υπάρχει ο σοβαρός προβληματισμός για την καταστρατήγηση της εθνικής ανεξαρτησίας και των εργασιακών δικαιωμάτων.

Από το συνδυασμό των δύο τελευταίων ρυθμίσεων συνάγεται ότι η πολιτική διεύρυνσης της Ένωσης αντικαθίσταται σταδιακά από την πολιτική εμβάθυνσής της. Η δημιουργία προνομιακών σχέσεων με γειτονικά κράτη, τα οποία κατά κανόνα δεν πληρούν τα κριτήρια ένταξης στην Ε.Ε. (π.χ. Τουρκία), αποτελεί εναλλακτική λύση έναντι της προβληματικής ένταξής τους στην Ένωση. Περαιτέρω, δεν αποκλείεται η έξοδος κρατών μελών από αυτή.

Η δημιουργία της θέσης του Ύπατου Εκπροσώπου έχει σκοπό την επίτευξη συνοχής στην εξωτερική δράση της Ε.Ε. ώστε να αποφευχθούν καταστάσεις όπως ο διαχωρισμός της εξωτερικής πολιτικής της Μ. Βρετανίας και της Ισπανίας αναφορικά με την τελευταία εισβολή στο Ιράκ. Αναφορικά με την μεταναστευτική πολιτική, ορίζει ότι κάθε κράτος - μέλος δικαιούται απολύτως να ορίζει όπως θέλει τον αριθμό των εισερχομένων μεταναστών, και επομένως να ασκεί πολιτικές ελέγχου και απελάσεων μη υπαγόμενες σ’ ένα κοινό πλαίσιο δικαιωμάτων και αρχών. Αποτελεί τη σοβαρότερη μεταρρυθμιστική προσπάθεια έπειτα από την απόρριψη του Ευρωσυντάγματος από τους Ευρωπαϊκούς Λαούς.

Πηγές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι