Ελένη Βλάχου

Η Ελένη Βλάχου, Ελληνίδα δημοσιογράφος, εκδότης και διευθυντής της ημερήσιας Αθηναϊκής εφημερίδας «Η Καθημερινή» και πολιτικός που εκλέχθηκε βουλευτής Επικρατείας, γεννήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 1911 και πέθανε στις 14 Οκτωβρίου 1995 στην Αθήνα.

Παντρεύτηκε σε πρώτο γάμο την 1η Φεβρουαρίου 1934 με τον Ιωάννη Αρβανιτίδη, με τον οποίο χώρισαν δύο χρόνια αργότερα και στις 21 Μαΐου 1951 σε δεύτερο γάμο με τον Κωνσταντίνο Λούνδρα, αξιωματικό του Ναυτικού, χωρίς να αποκτήσει απευθείας απογόνους από τους γάμους της, ενώ υιοθέτησε τον Δημήτρη και τον Στέφανο, τα δύο παιδιά του άντρα της από τον πρώτο του γάμο.

Ελένη Βλάχου

Βιογραφία

Γονείς της ήταν ο Γεώργιος Βλάχος, δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Η Καθημερινή» και μητέρα της η Δημαρέτη Κόντου, [1887-Ιούλιος 1976], το γένος Κωνσταντίνου Κόντου, κόρη επιφανούς πανεπιστημιακού καθηγητή. Ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές σπουδές της ως εσωτερική σε παρθεναγωγείο-κολέγιο στην Ελβετία, όπου έμαθε αγγλικά και γαλλικά, ενώ είχε μέτρια γνώση της Ελληνικής γλώσσας, γεγονός που την οδήγησε σε αποτυχία στις πανεπιστημιακές της εξετάσεις.

Εφημερίδα «Η Καθημερινή»

Ρεπόρτερ

Εργάστηκε αρχικά στο λογιστήριο της εφημερίδας «Η Καθημερινή» και η πρώτη της δημοσιογραφική παρουσία ήταν στις 27 Ιανουαρίου 1935 και επρόκειτο για τις ταξιδιωτικές της εντυπώσεις από το μακροχρόνιο ταξίδι της στην Άπω Ανατολή, ένα γαμήλιο ταξίδι που μεταλλάχθηκε σε δημοσιογραφική αποστολή. Ασχολήθηκε με δικαστικό ρεπορτάζ και στις 29 Ιουλίου 1936 ταξίδεψε ως αθλητική συντάκτης, η πρώτη Ευρωπαία δημοσιογράφος, στο Βερολίνο, κάλυψε τους Ολυμπιακούς αγώνες και συναντήθηκε με τους Αδόλφο Xίτλερ, Χέρμαν Γκέριγκ και Ιωσήφ Γκέμπελς. Με την κήρυξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου εργάστηκε ως αδελφή νοσοκόμος σε στρατιωτικό νοσοκομείο και στις 28 Δεκεμβρίου 1944 προσλήφθηκε ως υπάλληλος-μεταφράστρια στο τότε Υπουργείο Τύπου. Η επανέκδοση της εφημερίδος το 1945, της έδωσε τη δυνατότητα να παραιτηθεί από τη θέση της στο Υπουργείο και να εργαστεί ως ρεπόρτερ κάνοντας παράλληλα και φωτογραφικό ρεπορτάζ, και στη συνέχεια ως χρονικογράφος, ενώ έγραφε τη στήλη «Επίκαιρα» και τον Ιούλιο του 1950 κυκλοφόρησε με επιτυχία το περιοδικό «Εκλογή». Η παρέμβασή της στη λειτουργία της εφημερίδος ήταν καταλυτική από τα πρώτα χρόνια της παρουσίας της, καθώς καθιέρωσε την παρουσία του σταυρολέξου και τη στήλη της κινηματογραφικής κριτικής, ενόσω ζούσε ακόμη ο πατέρας της.

Ιδιοκτήτρια & Εκδότης

Ανέλαβε επιχειρηματικά την εφημερίδα στις 10 Αυγούστου 1951, μετά το θάνατο του πατέρα της Γιώργου Βλάχου και στις στις αρχές του 1952 υπέβαλλε την παραίτησή της από μέλος της «Ενώσεως Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών», [Ε.Σ.Η.Ε.Α.], καθώς θεωρούσε ασυμβίβαστη την ιδιότητα του ιδιοκτήτη και διευθυντή με την ιδιότητα του συντάκτη. Στις 3 Απριλίου 1955 μεταστέγασε την εφημερίδα σε ιδιόκτητα γραφεία επί της οδού Σωκράτους 57 στην Αθήνα και στις 27 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου κυκλοφόρησε το περιοδικό «Εικόνες» με διευθυντή τον Μάριο Πλωρίτη. Το 1960 ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο «Γαλαξίας» που εξέδιδε «Βιβλία τσέπης», που πρώτη φορά κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα. Οι εκδόσεις «Γαλαξίας» αντιμετώπισαν πρόβλημα με τα πνευματικά δικαιώματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, και ο Απόστολος Παπαδιαμάντης, μηνυτής και κατά το 1/25 κληρονόμος του, κέρδισε τη δίκη σε Α΄ βαθμό στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών και οι υπεύθυνοι των εκδόσεων καταδικάστηκαν σε φυλάκιση 40 ημερών. Στις 16 Ιουλίου 1962, πριν την εκδίκαση της εφέσεως οι αντίδικοι ήλθαν σε συμφωνία και ο μηνυτής αφού έλαβε το ποσό των 4.000 δραχμών, δήλωσε ότι ικανοποιήθηκε και απέσυρε τη μήνυση .

Ελένη Βλάχου-Κων/νος Λούνδρας

Εξέδωσε στις 9 Οκτωβρίου 1961 την απογευματινή εφημερίδα «Mεσημβρινή», με διευθυντή τον Τάκη Λαμπρία, μετέπειτα βουλευτή, υπουργό, συνεργάτη του προσωπικού της φίλου Κωνσταντίνου Καραμανλή , όμως μετά την επιβολή του στρατιωτικού καθεστώτος της «21ης Απριλίου», αποφάσισε και προχώρησε στην αναστολή της εκδόσεως των εφημερίδων της και τέθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό. Στις 27 Δεκεμβρίου 1967 μέσω Θεσσαλονίκης κατέφυγε στο Λονδίνο, όπου την 1η Ιουνίου 1968 εξέδωσε το «Hellenic Review», μηνιαίο περιοδικό επικαιρότητας με Ελληνικά θέματα. Έκτοτε και μέχρι τη μεταπολίτευση συνεργάστηκε με τη «Sunday Times» του Λονδίνου, πρωταγωνίστησε στην πολεμική εναντίον του στρατιωτικού καθεστώτος της Ελλάδος το οποίο κατήγγειλε στην ιταλική εφημερίδα «Tempo», κατέθεσε σε επιτροπές του Αμερικανικού Κογκρέσου και ασχολήθηκε με τη συγγραφή και την κυκλοφορία των βιβλίων της. Τον Ιούνιο του 1971 της αφαιρέθηκε η Ελληνική Ιθαγένεια, τον Μάρτιο του 1972 συμπεριλήφθηκε στις 50 σημαντικότερες γυναικείες προσωπικότητες παγκοσμίως και τον ίδιο χρόνο κυκλοφόρησε το αγγλόφωνο περιοδικό «Doric News» , ενώ στις 20 Δεκεμβρίου 1972 έγινε μέλος στο «Greek Committee», οργάνωση για την απελευθέρωση των κρατουμένων από το Ελληνικό στρατιωτικό καθεστώς και τέλος στις 9 Αυγούστου 1974 επέστρεψε στην Ελλάδα.

Επανακυκλοφόρησε την εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 15 Σεπτεμβρίου 1974, επιλέγοντας την ημέρα διότι συνέπιπτε με την 55η επέτειο από τότε που ο πατέρας της κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο της δεύτερης περιόδου της εφημερίδος και στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974 τοποθετήθηκε σε εκλόγιμη θέση των βουλευτών Επικρατείας στο κόμμα «Νέα Δημοκρατία», με τον ιδρυτή του οποίου, τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή διατηρούσε φιλικές σχέσεις, και διατέλεσε βουλευτής του Ελληνικού κοινοβουλίου έως το 1977 και το 1980 εξέδωσε το έντυπο «New Greece», το οποίο κυκλοφόρησε για διάστημα ενός χρόνου.

Το 1987 ήλθε σε συμφωνία και μεταβίβασε την εφημερίδα «Η Καθημερινή» στο Γιώργο Κοσκωτά, επιχειρηματία και τότε ιδιοκτήτη της «Τράπεζας Κρήτης» καθώς και ιδιοκτήτη Μέσων Ενημερώσεως, ενώ στις 8 Μαΐου 1888 η εφημερίδα μεταφέρθηκε στις εγκαταστάσεις της Παλλήνης της εταιρίας «Γραμμή A.E.». Η ίδια συνέχισε τη δημοσιογραφική της ενασχόληση με την εφημερίδα και παρέμεινε μέλος του δυναμικού της και μετά τη μεταβίβαση της στο εφοπλιστή Αριστείδη Αλαφούζο. Αποσύρθηκε από τη δημοσιογραφία το 1990, έχοντας συνεργαστεί με προσωπικότητες όπως οι Αιμίλιος Χουρμούζιος, Σπύρος Μελάς και ο Στρατής Μυριβήλης, καλύψει σχεδόν κάθε είδους ρεπορτάζ και δημοσιεύσει εκτός από στη στήλη «Επίκαιρα», τις στήλες «Μπερλίνα» και την τηλεοπτική κριτική, ως «Άννα Κόντου».

Κοινωνική δραστηριότητα

Πήρε μέρος στις 12 Νοεμβρίου 1979, στο forum για την Ειρήνη που έγινε στο Παρίσι, μια πρωτοβουλία της Unesco, και στις 10 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου ήταν προσκαλεσμένη της Επιτροπής και παραβρέθηκε στην απονομή στον Οδυσσέα Ελύτη, του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας, που έγινε στη Στοκχόλμη. Στις 18 Απριλίου 1980 πήρε μέρος στην τριήμερη συνεδρίαση της λέσχης «Bildenberg» και παρακολούθησε τις εργασίες της, που έγιναν στο Άαχεν της Γερμανίας, ενώ το 1983 έγινε μέλος της επιτροπής απονομής των βραβείων του Ιδρύματος «Αλέξανδρος Ωνάσης».

Συγγραφικό έργο

Έγραψε και δημοσίευσε τα έργα:

• «Mosaic» το 1959, [είναι γραμμένο στα Αγγλικά και περιέχει χρονογραφήματα της επιλεγμένα από τον Mark Ogilvie Grant, ενώ τα σκίτσα είναι του Mίνου Aργυράκη ],
• «House Arrest» τον Μάιο του 1970, [γραμμένο στα Αγγλικά, κυκλοφόρησε στην Αγγλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, μαρτυρίες της για την πολιτική κατάσταση στην Eλλάδα],
• «Free Greek Voices, A Political Anthology» τον Απρίλιο του 1971, [γραμμένο στα Αγγλικά, περιλαμβάνει κείμενα Ελλήνων πολιτικών και ανθρώπων του πνεύματος],
• «Γιατί δεν τα λέτε;» τον Ιούλιο του 1977, [το βιβλίο περιλαμβάνει χρονογραφήματα της από το 1974 έως το 1976],
• «Στιγμιότυπα...» τον Ιούλιο του 1986, [περιλαμβάνει τις φωτογραφικές της αναμνήσεις],
• «50 χρόνια και κάτι...», [τετράτομο αυτοβιογραφικό, εκδόσεις «Ζήδρος», το οποίο εκδόθηκε από το Δεκέμβριο του 1991 έως τον Φεβρουάριο του 1994],

με επιμέρους τίτλους

«O κόσμος της οδού Σωκράτους»,

«Γεννιέται ένα Συγκρότημα»,

«O αγώνας των «Aνθελλήνων»,

«Tο τέλος του ταξιδιού».

Διακρίσεις

Τιμήθηκε με:

• Xρυσό Mετάλλιο του Iνστιτούτου Tύπου το 1968, [«για τη γενναία της στάση σχετικά με την προστασία της ελευθερίας του Tύπου»],

και παρασημοφορήθηκε με τα:

• Γαλλικό παράσημο Λεγεώνας της Tιμής το 1977
• Μετάλλιο του Δήμου Αθηναίων, στις 10 Ιουνίου 1987.

Βραβείο Ελένη Βλάχου

Το ελληνογερμανικό δημοσιογραφικό βραβείο «Ελένη Βλάχου» δημιουργήθηκε περί το τέλος του 2002, από τη γερμανική πρεσβεία στην Ελλάδα, με τη συγκατάθεση του Ελληνικού Υπουργείου Τύπου και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Απονεμήθηκε για πρώτη φορά το 2003 και έκτοτε απονέμεται ανά δύο χρόνια, ενώ συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 2.000 που αργότερα έγιναν τρεις χιλιάδες Ευρώ. Κάθε χρόνο ο δωροθέτης είναι διαφορετικός και ο βραβευμένος προσκαλείται σε ταξίδι στη Γερμανία, με ειδικά διαμορφωμένο πρόγραμμα που προβλέπει συναντήσεις με σημαντικές προσωπικότητες.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ελένη Βλάχου, Μια δημοσιογράφος θυμάται Εκπομπή Μαρτυρίες, ταινιοθήκη τηλεόρασης
• Ελένη Βλάχου, Εξήντα χρόνια δημοσιογραφίας
• Βραβείο Ελένης Βλάχου
• Συνέντευξη της Ελένης Βλάχου Ελένη Βλάχου: Μια ακριβή κυρία

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org