Άκης Πάνου
Ο Αθανάσιος-Δημήτριος Πάνου, Έλληνας εθνικιστής [1] [2] [3] μουσικός που δήλωνε φίλος του θεσμού της Βασιλείας, του καθεστώτος της 21ης Απριλίου και του Γεωργίου Παπαδόπουλου, κι ένας απ’ τους σημαντικότερους τραγουδοποιούς του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα, γεννήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1933 στην περιοχή Χαροκόπου στο σημερινό Δήμο Καλλιθέας στο Νομό Αττικής και πέθανε από καρκίνο στο πάγκρεας στις 7 Απριλίου 2000, στο νοσοκομείο «Ευγενίδειο Θεραπευτήριο» στην Αθήνα. Η κηδεία και η ταφή του έγιναν, με την οικονομική φροντίδα του Στέλιου Ελληνιάδη, στις 10 Απριλίου 2000 στο Κοιμητήριο Καλλιθέας.
| ||
| ||
Γέννηση: 15 Δεκεμβρίου 1933 | ||
Τόπος: Χαροκόπου Καλλιθέα, Αττική (Ελλάδα) | ||
Σύζυγος: Δήμητρα Γκιόκα, Άννα Μπακιρτζή | ||
Τέκνα: Ελευθερία, Στέφανος | ||
Υπηκοότητα: Ελληνική | ||
Ασχολία: Μουσικός, τραγουδοποιός | ||
Θάνατος: 7 Απριλίου 2000 | ||
Τόπος: Αθήνα, Αττική (Ελλάδα) |
Παντρεύτηκε το 1954 με την Δήμητρα Γκιόκα με την οποία γνωρίστηκαν το 1950 και συζούσαν τέσσερα χρόνια. Είχε προηγηθεί μια εγκυμοσύνη της συζύγου του, που οι γονείς της την υποχρέωσαν να προχωρήσει σε έκτρωση, ενώ ήταν στον πέμπτο μήνα κύησης και δεν μπόρεσε να ξαναμείνει έγκυος. Με τη Δήμητρα, βρέθηκαν αργότερα σε διάσταση, δίχως να πάρουν διαζύγιο για πολλά χρόνια αν και ο Πάνου είχε δημιουργήσει, εν γνώση της, άλλη οικογένεια. Το 1993 παντρεύτηκε με την Άννα Μπακιρτζή-Πάνου με την οποία συζούσαν πολλά χρόνια πριν το γάμο τους και μαζί απέκτησαν τέσσερα παιδιά, την Ελευθερία το 1978 [4], τον Στέφανο το 1982 και τους δίδυμους Αθανάσιο-Δημήτριο και Ευάγγελο το 1984. Για ένα χρονικό διάστημα τα παιδιά του με τη μητέρα τους Άννα έμεναν μαζί με την πρώτη γυναίκα του, τη Δήμητρα.
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Γονείς του ήταν ο βασιλόφρονας Στέφανος Πάνου, που εργάστηκε ως διαχειριστής της Βασιλικής Φρουράς από το 1941 μέχρι το 1970 που συνταξιοδοτήθηκε [5], και η Ελευθερία Σακελλαρίδη-Πάνου, η οποία ήταν γεννημένη στον Πειραιά με καταγωγή από την Καλαμάτα, από την πλευρά του πατέρα της και από το Κρανίδι από την πλευρά της μητέρας της, ενώ είχε μεγαλώσει στην Τσουλήθρα, στην Τερψιθέα. Η οικογένεια Πάνου ήταν πολύτεκνη, ο πατέρας του εργάζονταν στη Βασιλική φρουρά κι αργότερα ήταν γραμματέας στο 15o Στρατιωτικό νοσοκομείο και ο Άκης είχε ένα μεγαλύτερο αδελφό, το Βαγγέλη που σκοτώθηκε το 1948 σε ηλικία 20 χρονών, πέφτοντας από το τραμ το οποίο τον κομμάτιασε, καθώς και τρεις αδερφές. Μεγάλωσε σε σπίτι στην οδό Αγίων πάντων στου Χαροκόπου στο σημερινό δήμο της Καλλιθέας του Νομού Αττικής και σε ηλικία δύο ετών αρρώστησε από διφθερίτιδα, ενώ εγκατέλειψε το σχολείο πριν ολοκληρώσει τα μαθήματα του Δημοτικού κι έτσι το επίπεδο των γνώσεων του περιορίστηκε στην ανάγνωση και τη γραφή [6].
Καλλιτεχνική διαδρομή
Ο Άκης Μάνου μεγάλωσε με τους ήχους από τους κεμετζέδες και τα τραγούδια των Ποντίων, στην κλασική κιθάρα, που έπαιζε ο Περικλής Σακελλαρίδης, ο αδελφός της μητέρας του και με τα ρεμπέτικα τραγούδια που ήταν διάχυτα παντού. Τη μύησή του στη μουσική την οφείλει στη μητέρα του, καθώς εκείνη καλλίφωνη και τραγουδούσε πολλά από τα ρεμπέτικα της εποχής της. Μιλούσε πάντα στους γονείς του στον πληθυντικό και αυτό απαιτούσε αργότερα και από τα παιδιά του. Από εννέα ετών ξεκίνησε να παίζει μαντολίνο και κιθάρα και την άνοιξη του 1947 γνωρίστηκε με τον Γιάννη Σταματίου και μαζί του έκανε την πρώτη του επαγγελματική εμφάνιση στην ταβέρνα του Σιλιβάνη στο Κουκάκι με αμοιβή τα φιλοδωρήματα των πελατών και το φαγητό του. Το 1948, εμφανίστηκε ως ταλέντο στο Αλκαζάρ, στη Φρεγάδα του Λάσκου, και έπαιξε κιθάρα μαζί με τον αδερφό του, ενώ τραγουδούσε η αδερφή τους.
Μορφώθηκε δίχως να σπουδάσει, έμαθε μουσική χωρίς ωδείο, ενώ υπήρξε κατασκευαστής οργάνων, εργασία στην οποία μυήθηκε από τον αδελφό του και τον φίλο του Λευτέρη Ευσταθιάδη. Έως την ηλικία των είκοσι χρόνων ασχολήθηκε σε πολλές δουλειές για να εξασφαλίζει τα αναγκαία για τη ζωή του, πουλούσε τσιγάρα και κουλούρια στις γειτονιές, εργάσθηκε στο εργοστάσιο βερνικιών «Τιμόρ», ως βοηθός μηχανικού κι εργάτης λιθογραφείου στο τυπογραφείο «Φοίνιξ», ενώ κατασκεύαζε κοσμήματα από όστρακο. Ήδη από τα δεκατρία του χρόνια, έπαιζε τα Σαββατοκύριακα μπουζούκι και κιθάρα σε ταβέρνες, συνοδεύοντας τον Γιάννη Σταματίου, γνωστό στην πιάτσα ως ο «Σπόρος», και στο τέλος έβγαζε δίσκο «για τους μερακλήδες που γουστάρισαν τα παιξίματά τους» και στα δεκαεπτά του εγκατέλειψε κρυφά το πατρικό του σπίτι.
Εργάστηκε ως μουσικός στα Πετράλωνα, στην Καλλιθέα, στο Ρέντη και στη Δάφνη έκανε τα πρώτα του μεροκάματα. Την ίδια εποχή γνωρίστηκε με τον Νίκο Καρανικόλα τον Κώστα Σιμόπουλο και τον Ορφέα Κρεούζη και μαζί έπαιξαν σε διάφορα μέρη της Αθήνας και της επαρχίας, ενώ για μια περίπου δεκαετία εμφανίστηκε με όλους τους καλλιτέχνες της εποχής σε διάφορα κέντρα, όπως τους Γιώργο Τσιμπίδη, Αντώνη Μουστάκα, Γιώργο Χατζηδάκη, Βαγγέλη Νταράλα, Σεβάς Χανούμ, Σταύρο Τζουανάκο, Κώστα Παπαδόπουλο, Βούλα Γκίκα και άλλους. Το 1957-58 έπαιξε στο κέντρο «Απόψε φίλα με» του Χρήστου Κολοκοτρώνη, μαζί του η Σωτηρία Μπέλλου, ο Καραπατάκης και ο Μανώλης Αγγελόπουλος. Το τελευταίο κέντρο που εμφανίστηκε ήταν «Ο Θείος» το 1958, όταν ένα ατύχημα με σκαρπέλο, τον τραυμάτισε στους τένοντες της παλάμης του.
Το 1975, είχε απευθύνει επιστολή διαμαρτυρίας [7] στον Μάνο Χατζιδάκι, όταν ήταν διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος, γιατί τα τραγούδια του δεν μεταδίδονταν από το Τρίτο Πρόγραμμα. Ο Χατζιδάκις του απάντησε [8] ότι δεν γνωρίζει ούτε αυτόν ούτε τα τραγούδια του και ο Άκης Πάνου δημιούργησε ένα ομοιοκατάληκτο έμμετρο στιχούργημα [9], με το οποίο απάντησε στον διευθυντή του Τρίτου Προγράμματος. Ο Χατζιδάκις εκτίμησε τη στάση του [10], η σχέση τους έγινε φιλική και το 1989, φιλοξένησε το δίσκο με τις ζωντανές εμφανίσεις του Άκη Πάνου στο «Επειγόντως» στην αυστηρών καλλιτεχνικών επιλογών εταιρεία του, το «Σείριο». Το 1986, ενοχλημένος σφοδρά από την πολιτική των μουσικών εταιρειών απέναντι του και στις δημιουργίες του και εξαντλημένος οικονομικά, μετακόμισε με την οικογένεια του από την Αθήνα και εγκαταστάθηκαν στην οδό Αϊδινίου 49 στη συνοικία Κυψέλη της Ξάνθης, όπου ο Πάνου διατηρούσε ερωτικό δεσμό με νεαρή κυρία. Τον ίδιο χρόνο εμφανίστηκε στο κέντρο «Διογένης» και για δεκαπέντε ημέρες, σε κοινές εμφανίσεις με τον Μανώλη Ρασούλη, στο κέντρο «Επειγόντως» του Βασίλη Σαλούστρου στην Κυψέλη στην Αθήνα, καθώς και στο κέντρο το «Μυστικό» στις Σαράντα Εκκλησιές.
Το 1994 εμφανίστηκε στο κέντρο «Εννέα όγδοα» στην οδό Αχαρνών κι έστησε το πάλκο σε δύο σειρές, μπροστά οι μουσικοί και πίσω οι τραγουδιστές, τους οποίους θεωρούσε ως λιγότερο σημαντικούς, ενώ στη συνέχεια ξεκίνησε εμφανίσεις σε διάφορα κέντρα των Αθηνών αλλά και της Θεσσαλονίκης καθώς και μια σειρά συναυλιών, εμφανίσεις που ήταν οι τελευταίες της καριέρας του. Τα επόμενα χρόνια αποσύρθηκε από τη δημοσιότητα και παρενέβαινε με επιστολές που έστελνε σε πολιτικούς, όπως η Μελίνα Μερκούρη, η Βάσω Παπανδρέου και άλλοι, ενώ ζωγράφιζε και ασχολιόταν με τη μικρογλυπτική. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Γιάννη Σταματίου, ο οποίος τον γνώριζε από τα κοινά παιδικά τους χρόνια στο Μπραχάμι [11] είχε ασπαστεί τη θρησκεία των Μαρτύρων του Ιεχωβά, από την οποία αποστασιοποιήθηκε μετά το φόνο του Σωτήρη Γιαλαμά.
Δολοφονία Σωτήρη Γιαλαμά
Ο δεσμός της κόρης του της Ελευθερίας, με τον Σωτήρη Γιαλαμά, παντρεμένο εν διαστάσει και πατέρα ενός 5χρονου αγοριού, ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 1996 και ο Άκης Πάνου είχε εκφράσει την έντονη διαφωνία του στη σχέση τους, ενώ στα τέλη Μαΐου του 1997 εμφανίστηκε σε ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς και δήλωσε την εξαφάνιση της κόρης του κατηγορώντας γι΄ αυτό τον Γιαλαμά, τον οποίο εμφάνιζε ως άνθρωπο του υποκόσμου. Η κόρη του Πάνου εμφανίστηκε και γνωστοποίησε ότι συζεί με το Γιαλαμά. Το ερωτευμένο ζευγάρι σε επίσκεψή τους στο σπίτι της οικογένειας Πάνου στη Λεύκη Ξάνθης, τους γνωστοποίησε την πρόθεση του να παντρευτούν. Την 1η Αυγούστου 1997, ο Πάνου πυροβόλησε τρεις φορές και με την τρίτη σφαίρα βρήκε στο κεφάλι και σκότωσε το Γιαλαμά, ο οποίος ήταν εραστής της κόρης του που εκείνη την περίοδο ήταν έγκυος. Στην απολογία του στην ανακρίτρια Ξάνθης Γιαννούλα Αλεβιζάκη υποστήριξε, «...Δεν είχα πρόθεση να σκοτώσω. Όλα έγιναν σε μια κακιά στιγμή. Αναλαμβάνω τις ευθύνες μου…».
Με αφορμή τη δολοφονία κατηγορήθηκε ως «λούμπεν στοιχείο», «χαρτοπαίκτης», «χασικλής», «αλητήριος», «μισογύνης» και «φασίστας». Δικάστηκε από το Μικτό Ορκωτό Κακουργοδικείο Καβάλας που είχε πρόεδρο τον πρόεδρο Γ. Μπατζαλέξη και ο Εισαγγελέας της έδρας Παπαγεωργίου, στην αγόρευσή του είπε, «...Εκφράζοντας την απεριόριστη εκτίμησή μου στο πρόσωπο του καλλιτέχνη Άκη Πάνου, εισηγούμαι την ενοχή του χωρίς κανένα ελαφρυντικό..». Ο συνήγορος του καθηγητής Αλέξανδρο Κατσαντώνη, υποστήριξε ότι η πράξη του ήταν «έγκλημα τιμής, που έγινε υπό καθεστώς σύγχυσης και βρασμού ψυχικής ορμής» κι ότι «διέπραξε ένα έγκλημα, στο οποίο συνετέλεσαν κάποιες κακές συγκυρίες». Ο δικηγόρος Βασίλης Καπερνάρος, συνήγορος Πολιτικής Αγωγής, μιλώντας, είπε στους δικαστές, «...Απαλλάξετε την κοινωνία απ’ αυτόν τον κύριο και τα παρωχημένα τραγούδια του..», ενώ στο σκεπτικό της αποφάσεως το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι «...Δεν μπορεί η καλλιτεχνική του προσφορά να θεωρηθεί πολιτισμική προσφορά».
Ο Άκης Πάνου απολογούμενος ενώπιον του δικαστηρίου δεν έδειξε μεταμέλεια και δήλωσε στους δικαστές, «Δεν μετανόησα διότι δεν εννόησα, δεν εννόησα να τον σκοτώσω». Καταδικάστηκε στις 23 Μαρτίου 1998, σε ισόβια κάθειρξη για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως σε ήρεμη ψυχική κατάσταση. Μόνο δύο ένορκοι, τραπεζικοί υπάλληλοι, είχαν την άποψη πως πυροβόλησε υπό το κράτος έντασης και πανικού. Δεν του αναγνωρίστηκαν ελαφρυντικά, ούτε αυτό του προτέρου εντίμου βίου, ενώ ο συνήγορος του δήλωσε μετά την έκδοση της αποφάσεως, «...αν έλεγε μια λέξη, τη λέξη συγνώμη δεν θα καταδικαζόταν σε ισόβια».
Το τέλος του
Ο δημοσιογράφος Νίκος Τσαγκρής, που για ένα διάστημα λειτουργούσε ως μάνατζερ του Άκη Πάνου, είπε σε συνέντευξη του, '«...Ο Άκης Πάνου ήταν αντίθετος με την απόφαση της κόρης του να γίνει τραγουδίστρια. Ήθελε πρώτα να κάνει φωνητική και μετά να ασχοληθεί με το επάγγελμα για να γίνει καλή στη δουλειά της. Με τη γυναίκα του την Άννα είχε διάσταση απόψεων σχετικά με τον τρόπο της ανατροφής των παιδιών τους. Τρεις μέρες προτού γίνει το φονικό είχαμε συναντηθεί σε ένα μπαρ στο Παγκράτι, στο «Πάρτυ», και τον είχα δει πολύ διαφορετικό από τις προηγούμενες φορές. …{...}… Έλεγε πράγματα για τη ζωή και το θάνατο. …{…}… Μου είπε ότι θα ανέβαινε στην Ξάνθη για να χωρίσει με την Άννα...».
Μετά τη δολοφονία η οικογένεια του Άκη Πάνου, τα ανήλικα παιδιά του και η μητέρα του Άννα Μπακιρτζή, μετακόμισαν και εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη, όπου τους ακολούθησε αργότερα και η Ελευθερία. Ο Πάνου κρατήθηκε στις δικαστικές Φυλακές Κομοτηνής και στη συνέχεια στις Φυλακές Κορυδαλλού, καθώς επιδεινώθηκε η κατάσταση της υγείας του. Αμέσως μετά μεταφέρθηκε στο «Τζάνειο» νοσοκομείο στον Πειραιά όπου οι γιατροί διέγνωσαν ότι έπασχε από καρκίνο και στις 19 Απριλίου 1999 το Α΄ Τριμελές Πλημμελειοδικείο Πειραιά διέταξε την πεντάμηνη αναστολή της ποινής του, λόγω των προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε με τον καρκίνο. Αφέθηκε ελεύθερος λόγω ανήκεστου βλάβης της υγείας του και τον Χειμώνα του 1999 υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση. Νοσηλεύθηκε στο νοσοκομείο «Μεταξά», μόνος του σε ένα δωμάτιο με τυπική φύλαξη, ενώ είχε εκδοθεί απόφαση για απαγόρευση των επισκέψεων με εξαίρεση την αδερφή του Μίνα. Στις 2 Φεβρουαρίου 2000 εισήχθη στο «Ευγενίδειο Θεραπευτήριο», όπου και άφησε την τελευταία του πνοή την Παρασκευή 7 Απριλίου 2000, στις 12 το μεσημέρι.
Στις 7 Απριλίου 2009, ακριβώς οκτώ χρόνια μετά το θάνατό του, αυτοκτόνησε ο υιός του Στέφανος [12], ο οποίος έκανε χρήση ναρκωτικών, όταν κρεμάστηκε από ένα σωλήνα καλοριφέρ στο διαμέρισμα όπου κατοικούσε στη πλατεία Βάθη στο κέντρο της Αθήνας.
Δικαστικές διαμάχες
Λίγα χρόνια μετά το θάνατο του ξέσπασε πόλεμος για την πνευματική κληρονομιά του Άκη Πάνου, την οποία αποτελούν περισσότερες από τρεις χιλιάδες μουσικές δημιουργίες του που γράφτηκαν πριν, κατά τη διάρκεια της ζωής του στη φυλακή, αλλά και μετά την αποφυλάκιση του με περιοριστικούς όρους, αρχειακό υλικό από χειρόγραφα κείμενα, φωτογραφίες, διακόσια τραγούδια σε δίσκους, έργα ζωγραφικής και γλυπτικής με την υπογραφή του, μουσικά όργανα και μέρος των πνευματικών δικαιωμάτων της δουλειάς του.
Αντιμέτωποι στα δικαστήρια τέθηκαν η σύζυγος και οι δίδυμοι γιοι του Πάνου, οι Βαγγέλης και Δημήτριος-Αθανάσιος, που διεκδικούν την περιουσία του πατέρα τους και ζητούν «....το αρχειακό υλικό να μην παραμένει σε ένα σπίτι, αλλά να πάρει τη θέση που του αξίζει σε ένα μουσείο». Αντίδικος τους είναι η θεία τους, η αδερφή του πατέρα τους Μίνα Πάνου, που σύμφωνα με τους φίλους του Πάνου, «....είναι από τα πιο σοβαρά άτομα του περιβάλλοντός του, που θα μπορούσε να διαχειριστεί καλύτερα απ’ όλους την περιουσία του». Στα χέρια της Μίνας Πάνου, βρίσκεται το μερίδιο της περιουσίας του Άκη Πάνου, που βρίσκονταν στην κατοχή της Δήμητρας, πρώτης συζύγου του Άκη Πάνου, η οποία εκχώρησε στη Μίνα, το 33,3% των πνευματικών δικαιωμάτων που της είχε εκχωρήσει ο Άκης Πάνου, για να έχει ιατρική περίθαλψη και ασφάλεια καθώς ήταν άρρωστη, όπως και ότι βρίσκονταν στο σπίτι που κατοικούσε.
Το 2000, τρεις μέρες μετά το θάνατο του Άκη Πάνου, η Δήμητρα έκανε διαθήκη με δικαιούχο τη Μίνα Πάνου, η οποία ενεργοποιήθηκε το 2001 μετά το θάνατο της Δήμητρας. Τα δίδυμα αγόρια του Άκη Πάνου κατηγορούν τη θεία τους και τονίζουν ότι, «….το 2000, όταν έφυγε ο πατέρας, οι άνθρωποι που ήταν μαζί του στο νοσοκομείο, ...{..}... δεν μας πήραν ένα τηλέφωνο να μας πούνε ότι ο πατέρας δεν είναι καλά,…{…}…. Από την τηλεόραση ενημερωθήκαμε ότι πέθανε! Στην κηδεία του μας φώναζε η αδερφή του, "…η συμμορία των πέντε"…».
Εργογραφία
Ανέλυε τα πράγματα με μεγάλη και ανατρεπτική δύναμη σκέψεως, όμως ήταν και βαθιά απαισιόδοξος. Πρωτοδημοσίευσε στίχους του τον Οκτώβριο του 1954 στο περιοδικό «Ναυτική Ελλάδα». Είχε ηχογραφήσει περισσότερα από 200 τραγούδια [13], ενώ περισσότερα από 800 παρέμειναν ακυκλοφόρητα. Υπήρξε αυτοδίδακτος μουσικός με πηγαίο και χαρισματικό ταλέντο, έφεση στη στιχουργική και αιχμηρή πένα, ενδοσκοπική και αναλυτική ματιά, στοιχεία που τον κατέστησαν μοναδικό και τον κατέταξαν στους κορυφαίους του ελληνικού τραγουδιού. Συνεργάστηκε με καλλιτέχνες όπως ο Πρόδρομος Τσαουσάκης, η Γιώτα Λύδια, ο Πάνος Γαβαλάς, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Μιχάλης Μενιδιάτης, Χαρούλα Λαμπράκη, ο Στράτος Διονυσίου, η Βίκυ Μοσχολιού, ο Στέλιος Καζαντζίδης, ο Γιώργος Χατζηαντωνίου, η Βούλα Γκίκα, η Μαρινέλλα, ο Γιώργος Μαρίνος, ο Δημήτρης Μητροπάνος, η Πόλυ Πάνου, ο Τόλης Βοσκόπουλος και άλλοι.
Συμμετείχε, για μεγάλο χρονικό διάστημα, στην συντακτική ομάδα του περιοδικού «Ντέφι», το οποίο εκδόθηκε το 1982 από τους Φαληρέα, Κοντογιάννη, Αρβανίτης, Παπαδάκη, Πάνου, Ρασούλη, Σαββόπουλο, Βακαλόπουλο, Σαββάτη, Καλαϊτζή, Ταμπακέα, Ρίζου, Μπασίπαγλη, Νικολακόπουλς, Δελιαλή, Κούλογλου, Κοντιζά, Μανίκα, Χατζηγώγα, Έξαρχο και πολλούς άλλους.
Δισκογραφία
Εμφανίστηκε στην δισκογραφία το 1958 με τα τραγούδια,
- «Το παιδί μου απόψε πίνει» με την Καίτη Γκρέυ και
- «Μια βραδιά καταραμένη» με την Δούκισσα, σε στίχους Χρήστου Κολοκοτρώνη.
Ακολούθησαν τα
- «Χαροκόπου 1942-1953 (στις παράγκες)», γνωστότερο ως «Εφτά νομά- σ’ ένα δωμά-»,
- «Ξημέρωσε καλή μου» το 1964,
- «Καρδιά μου μην παραπονιέσαι» το 1964,
- «Θα κλείσω τα μάτια», με τους Γρηγόρη Μπιθικώτση και Χαρούλα Λαμπράκη,
Οι στίχοι του τραγουδιού λογοκρίθηκαν και οι λέξεις «φτώχεια» και «μιζέρια» και αντικαταστάθηκαν με τη φράση «λευκά περιστέρια», όμως το 1970 η Βίκυ Μοσχολιού ερμήνευσε το τραγούδι με τους αρχικούς στίχους.
- «Η πιο μεγάλη ώρα»,
- «Μοίρα μου γιατί μ’αφήνεις»,
- «Ρολόι κομπολόι»,
- «Είδα τα μάτια σου κλαμένα».
- «Όταν σημάνει η ώρα»,
- «Γιατί καλέ γειτόνισσα»,
- «Και τι δεν κάνω»,
- «Πήρα απ’το χέρι σου νερό»,
- «Του κόσμου το περίγελο»,
- «Ούτε αχ δεν θα πω»,
- «Δεν κλαίω για τώρα» το 1970,
- «Δώσ’μου να πιώ» το 1970,
- «Κοίτα με στα μάτια» το 1971,
- «Πυρετός» το 1971,
- «Να είχα το κουράγιο» το 1971,
- «Εγώ καλά σου τα ’λεγα» το 1971,
- «Πρέπει» το 1972,
- «Ήταν ψεύτικα» το 1972,
- «Στο σταθμό του Μονάχου» το 1972,
- «Τα όνειρα χτίζονται» το 1973,
- «Το θολωμένο μου μυαλό» το 1973,
- «Άντε να περάσει η μέρα» το 1973,
- «Οι μισοί καλοί» το 1973,
- «Μίσος» το 1974,
- «Η ζωή μου όλη» το 1974, με ερμηνευτή το Στέλιο Καζαντζίδη,
- «Και τότε» το 1974.
- «Μάθημα πρώτον»: Ο δίσκος είναι ο λιγότερος γνωστός του Άκη Πάνου, όμως περιλαμβάνει δώδεκα τραγούδια, οκτώ εκ των οποίων είναι του Πάνου και τέσσερα άλλων συνθετών που παρουσιάζονται σε δεύτερη εκτέλεση. Ο Άκης Πάνου έχει επιμεληθεί την ενορχήστρωση, τη διεύθυνση ορχήστρας, αλλά και την παραγωγή του δίσκου, ενώ τα τραγούδια μοιράζονται οι Χρηστάκης, Μανώλης Τοπάλης και Θόδωρος Κάτσαρης.
- «Παρών», δίσκος 33 στροφών το 1977, με ερμηνευτή τον Μανώλη Μητσιά, που περιλαμβάνει το τραγούδι «Ο Τρελλός».
- «Σεισμός» δίσκος 33 στροφών το 1978, με ερμηνευτή τον Μιχάλη Μενιδιάτη,που περιλαμβάνει το τραγούδι «Μολόγατα».
- «Θέλω να τα πώ» δίσκος 33 στροφών το 1982, με ερμηνευτή το Γιώργο Νταλάρα,
- Άκης Πάνου, δίσκος 45 στροφών το 1985, περιλαμβάνει τα τραγούδια
- «Πες μου Παππού»,
- «Πριν, τώρα, πάντα»,
τα οποία ηχογράφησε και ερμήνευσε μόνος του, παίζοντας την μουσική με όργανα που κατασκεύασε ο ίδιος.
- «Casino» to 1977, o τελευταίος του δίσκος που περιέχει το ομώνυμο τραγούδι, καθώς και 14 επανεκτελέσεις.
- «Αφιερωμένο εξαιρετικά» με τα Παιδιά από την Πάτρα, που περιλαμβάνει το τραγούδι «Δε θέλω τη συμπόνια κανενός», το 1983.
Κυκλοφορούν επίσης, 36 τραγούδια του σε παρτιτούρες και 20 σε ταμπλατούρες από τις εκδόσεις «Φίλιππος Νάκας».
Εμφανίστηκε στην τηλεοπτική εκπομπή του Αντώνη Καφετζόπουλου
- «Άνω κάτω το Σαββάτο» [14], που προβλήθηκε το 1993 στον τηλεοπτικό σταθμό Mega,
καθώς και στις κινηματογραφικές ταινίες
- «Η ώρα της δικαιοσύνης» το 1967,
- «Η καρδιά ενός αλήτη» το 1968.
Μουσικές εκδόσεις
Κυκλοφόρησαν δυο βιβλία με στίχους του, το πρώτο το 1980 με τίτλο
- «Ο κόσμος ο δικός μου» το 1980,
- «Άκης Πάνου-Στίχοι τραγουδιών» το 1990, με επιμέλεια του Γιώργου Χρονά.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Επίσημος ιστότοπος του Άκη Πάνου
- Δισκογραφία του Άκη Πάνου
- Άκης Πάνου (Συνθέτης)
- Συνέντευξη του Άκη Πάνου στη Μαλβίνα Κάραλη
- Συνέντευξη με τον αξέχαστο Άκη Πάνου Αρχείο Άγγελου Κουτσούκη
- Μεγάλο αφιέρωμα στον Άκη Πάνου Εφημερίδα «Πρώτο Θέμα», 18 Φεβρουαρίου 2015
Παραπομπές
- ↑ Άκης Πάνου: «Είμαι Φασίστας!» Video, Απόσπασμα από συνέντευξη του Πάνου στην τηλεόραση του ΑΝΤ1.
- ↑ [«....Άπιστος ως το κόκκαλο για κείνα που δεν είδα.
Φανατικός εθνικιστής, μ’ όλη τη γη πατρίδα.
Δείχνω πως τους ανάξιους τους θεωρώ μεγάλους
ώστε να αποθρασύνονται, να μου πατάν τους κάλους....»] Απόσπασμα από έμμετρη επιστολή του Άκη Πάνου στο Μάνο Χατζιδάκι - ↑ Η άγνωστη αλληλογραφία του Άκη Πάνου με τον Μάνο Χατζιδάκι
- ↑ [Η Άννα Μπακιρτζή-Πάνου σε συνέντευξη της στην δημοσιογράφο Έλενα Κατρίτση, συνέντευξη που προβλήθηκε στο απόγευμα της Κυριακής 1η Δεκεμβρίου 2019, είπε ότι μόλις έμεινε έγκυος στην Ελευθερία, ήθελε να κάνει έκτρωση κι είχε βρει και τον γιατρό. Τότε ο Άκης Πάνου απευθύνθηκε σε δικηγόρο και της έστειλε εξώδικο, όπως και στον γιατρό, να μην κάνει την έκτωση απειλώντας τους ότι θα καταλήξουν στη φυλακή.] Θόδωρος Χατζηγώγος, «Κοινός Νους», Εφημερίδα «Στόχος», Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου 2019, αριθμός φύλλου 941ο (1739), σελίδα 12η.]
- ↑ [«Τσιμουδιά για το πόσο Δεξιός ήταν ο Άκης»] Θόδωρος Χατζηγώγος, «Κοινός Νους», Εφημερίδα «Στόχος», Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου 2019, αριθμός φύλλου 941 (1739), σελίδα 12η.
- ↑ [Ο Άκης Πάνου έλεγε για το μορφωτικό επίπεδο «...Από τη στιγμή που άφησα το σχολείο, το πήρα απόφαση ότι σε όλη μου τη ζωή θα είμαι μαθητής...»]
- ↑ [«Κύριε διευθυντά,
παρακαλώ γνωρίσατέ μου τους λόγους εξωστρακισμού της εργασίας μου όσο και εμού, από τα αφ’ ημάς μέσα ενημέρωσης».] Επιστολή Άκη Πάνου στο Μάνο Χατζιδάκι - ↑ [«Δεν γνωρίζω την περίπτωσή σας και σας διαβεβαιώ ότι εις όλας τας αλλαγάς που επιχειρούμεν προς το καλύτερον των προγραμμάτων του ΕΙΡΤ, δεν έπεσαν εις την αντίληψήν μου, ούτε η εργασία σας, ούτε ο εξωστρακισμός της εργασίας σας, κατά συνέπειαν. Ως εκ τούτου, δεν αντιλαμβάνομαι το πνεύμα της διαμαρτυρίας σας».] Απαντητική επιστολή του Μάνου Χατζιδάκι στον Άκη Πάνου
- ↑ [«Ομολογώ πως τά ’χασα και ντράπηκα λιγάκι
παίρνοντας την απάντηση του Μάνου Χατζιδάκι
εκ της οποίας φαίνεται σαφώς πως δεν υπάρχω
ή ότι ψύλλους στ’ άχυρα επί ματαίω ψάχνω.
Δεν είναι αλήθεια και μικρό, μια φυσιογνωμία
της μουσικής της διεθνούς όπως o κατωτέρω
να σου δηλώνει καθαρά και εν πάση συντομία
«σας θεωρώ ανύπαρκτο, ποιος είστε, δεν σας ξέρω…»
Βεβαίως είναι φυσικό, ο Μάνος Χατζιδάκις
να αγνοεί το ασήμαντο καθ’ όλα άτομό μου.
Ομοίως είναι φυσικό, σαν άνθρωπος πολλάκις
να βρίζω τη μικρότητα και το φιλότιμό μου.
Όμως δεν απευθύνθηκα στον ΜΑΝΟ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ
αλλά εις την διεύθυνση και επανειλημμένως.
Αν μ’ αγνοεί ο μουσουργός (*) πικραίνομαι λιγάκι,
αλλά ο σιορ διευθυντής, τι λέει τ’ ανθρωπάκι;
Υπάρχουνε τραγούδια μου γνωστά και ουκ ολίγα
που τά’ γραψα όσες φορές με τσίμπησε η μύγα.
Τραγούδια που εμπήκανε στου καθενός το στόμα
και μόνο η διεύθυνσις τα αγνοεί ακόμα.
Τα ράφια του αρχείου σας αν ψάξετε λιγάκι
θα βρείτε τα τραγούδια μου τα ταλαιπωρημένα
εκεί στα ακατάλληλα, στο πίσω το ραφάκι,
Όχι εκεί, λίγο πιο κει, αυτά τα αραχνιασμένα.
Αλλά μια και είμαι άγνωστος
να συστηθώ μου μένει,
ελπίζω εις δικαίωσιν
όσον κι οι πεθαμένοι.
Γεννήθηκα, μεγάλωσα και μένω στην Αθήνα,
είμαι υιός του Στέφανου και της Ελευθερίας.
Τα παιδικά παιχνίδια μου μπουζούκι, μαντολίνα,
επάγγελμά μου μουσικός μηδέν κατηγορίας.
Οι αριθμοί ταυτότητας και διαβατηρίου,
μητρώου στρατιωτικού και απολυτηρίου,
νομίζω δεν χρειάζονται και δεν τους παραθέτω,
στεφανοχάρτι τό ’χασα και τρέχα γύρευέ το.
Οι οφθαλμοί μου γαλανοί. Και το ανάστημά μου
δεκαοκτώ εκατοστά, ή ένα και εβδομήντα.
Άτεκνος με μια σύζυγο, τα τρία τα σκυλιά μου,
πρόπερσι σαραντάρησα και πάω για πενήντα.
Με ότι κι αν ασχοληθώ έχω επιτυχία,
γράφω στιχάκια, μουσική, σκαλίζω, ζωγραφίζω.
Κουσούρια: ο εγωισμός και η βωμολοχία
αν και αποφεύγω να μιλώ και πιο πολύ να βρίζω.
Ελλείψεις: ανοργάνωτος στας δημοσίας σχέσεις
και χλευαστής της ανθρωπιάς και της δικαιοσύνης
που αν υπάρχουν μέσα σου, έτσι και ψευτοδέσεις
τα ρίχνεις στον απόπατο, σκουπίζεσαι και φεύγεις.
Άπιστος ως το κόκκαλο για κείνα που δεν είδα.
Φανατικός εθνικιστής, μ’ όλη τη γη πατρίδα.
Δείχνω πως τους ανάξιους τους θεωρώ μεγάλους
ώστε να αποθρασύνονται, να μου πατάν τους κάλους.
Ελπίζω να σας φτάνουνε ετούτα τα στοιχεία.
Αν πάλι δεν σας φτάνουνε, ζητήσατέ μου κι άλλα,
κόλλες και γραμματόσημα στοιχίζουνε ψυχία
(ανάθεμά σε βρωμερή, απαίσια κουφάλα).
Αυτό δεν ήταν για σας και να με συγχωρείτε.
Ήτανε για το δόντι μου, που πρέπει να το βγάλω.
Από ένα δόντι ο άνθρωπος, πόσο ταλαιπωρείται.
Διατελώ μετά τιμής. Αυτά και τίποτε άλλο.
Άκης Πάνου του Στεφάνου.
Καλλιτέχνης γενικώς,
για την περίπτωσή μας
τραγωδός εμπειρικός.] - ↑ [«Ζητώ συγνώμη διότι δεν εγνώριζα την περίπτωσίν σας. Πληροφορηθείς την γνησιότητα της εργασίας σας και του ήθους σας εις τον επαγγελματικό τομέα, εζήτησα και άκουσα τον δίσκο σας. Νά’ στε δε σίγουρος, ότι εφ’ εξής δεν πρόκειται ν’ αφήσω τους παραγωγούς μας να αγνοήσουν εις τα προγράμματά τους την μουσικήν εργασίαν σας».
Μετά τιμής
Μ. Χατζιδάκις
Διευθυντής προγράμματος του ΕΙΡΤ
25/6/75] Απαντητική επιστολή Μάνου Χατζιδάκι στον Άκη Πάνου - ↑ [«...η οικογένεια του είχε έρθει και κατοικούσαν εκεί. Αυτά που έχει γράψει στο τραγούδι του Εφτά νομά ήταν η πραγματική του ζωή. Μένανε τότε σε ένα μαγαζί απ’ αυτά που ήταν κατεβασμένα τα ρολά και στη τζαμαρία είχαν κολλήσει εφημερίδες για να μη φαίνονται έξω. Κάναμε παρέα τότε νεαροί και παίζαμε και σε καμιά ταβέρνα βγάζοντας σφουγκάρα. Ήταν ένα μυαλό ανήσυχο, ανυπόταχτο και ασυμβίβαστο. Γι’ αυτό και εξεπλάγην τρομερά όταν έμαθα πως είχε γίνει μάρτυρας του Ιεχωβά. Αργότερα είχε αποστασιοποιηθεί βέβαια από τη θρησκεία, αλλά τρελαθήκαμε όταν μάθαμε ότι ο Άκης είχε κάνει το φόνο. Ο Άνθρωπος που λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων δεν θα δεχόταν ούτε αίμα να του έβαζαν αν χρειαζόταν, έφτασε στο σημείο να σηκώσει το πιστόλι και να σκοτώσει άνθρωπο. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι θα έκανε κάτι τέτοιο»] Απόσπασμα από συνέντευξη του Γιάννη Σταματίου, που έγινε γνωστός ως «Σπόρος»
- ↑ Αυτοκτόνησε ο γιος του Άκη Πάνου zougla.gr, Τετάρτη 8 Απριλίου 2009
- ↑ Πάνου Άκης-Δημιουργοί
- ↑ «Άνω κάτω το Σαββάτο» Video απόσπασμα από την εκπομπή.