Έντγκαρ Άλλαν Πόε

Ο Έντγκαρ Άλαν-Πόε , [Edgar Allan Poe], Αμερικανός συγγραφέας, ποιητής και κριτικός, ένας από τους κύριους εκπροσώπους του Αμερικανικού ρομαντισμού, το λογοτεχνικό του οποίου είχε σημαντική επίδραση στην παγκόσμια λογοτεχνία και αποτέλεσε το θεμέλιο λίθο για την εξέλιξη λογοτεχνικών ειδών, όπως η αστυνομική λογοτεχνία, οι ιστορίες τρόμου και φαντασίας, φέρεται ότι γεννήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 1809 στη Βοστώνη και πέθανε στις 7 Οκτωβρίου 1849 στο νοσοκομείο «Washington College» στη Βαλτιμόρη στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Η ταφή του πραγματοποιήθηκε στις 8 ή 9 Οκτωβρίου 1849 στη Βαλτιμόρη, όπου τάφηκε δίπλα στην σύζυγο του Βιρτζίνια, όπως το επιθυμούσε. Στις 12 Οκτωβρίου του 2009, 160 χρόνια μετά τον θάνατο του Πόε, τελέστηκε με τιμές κηδεία του ομοιώματος του ποιητή.

Στο τέλος του 1835 ή στις αρχές του 1836 παντρεύτηκε την δεκατριάχρονη εξαδέλφη του Βιρτζίνια Ελίζα Κλεμ, η οποία στο πιστοποιητικό του γάμου τους αναφερόταν ως είκοσι ενός ετών.

Edgar Allan Poe

Βιογραφία

Οι γονείς του Έντγκαρ, των οποίων ήταν το δευτερότοκο παιδί, ήταν πλανόδιοι ηθοποιοί. Πατέρας του ήταν ο Ντέιβιντ Πόε, ο οποίος εγκατέλειψε την οικογένεια του τον Ιούλιο του 1810 και πέθανε πέντε μήνες αργότερα, στις 11 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου, ενώ η μητέρα του, η Ελίζαμπεθ Άρνολντ Χόπκινς, υπέφερε από φυματίωση και πέθανε στις 8 Δεκεμβρίου 1811, όταν ο Έντγκαρ ήταν δύο ετών. Ο Έντγκαρ είχε δύο αδέλφια, τον πρωτότοκο Ουίλιαμ Χένρι και μία ετεροθαλή αδελφή, την Ροζαλί. Μετά το θάνατο της μητέρας του, η Φράνσις Βαλεντίν Άλλαν από την πόλη του Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια έπεισε τον πλούσιο έμπορο καπνού σύζυγό της Τζον Άλαν να πάρει στο σπίτι τους τον Έντγκαρ, που χωρίστηκε από τα αδέρφια του. Στο σπίτι των Άλαν ο Έντγκαρ μεγάλωσε και δέχτηκε τις πρώτες επιρροές του, που ήταν ιστορίες σκλάβων και παραμύθια ειπωμένα από καροτσέρηδες και έμπορους της θάλασσας. Όταν ήταν έξι χρόνων, κάποια μέρα καθώς περνούσε από το τοπικό νεκροταφείο ένιωσε να «καταλαμβάνεται από τον τρόμο», καθώς ήταν σίγουρος ότι τα πνεύματα θα τον κυνηγούσαν. Το 1815, η οικογένεια Άλλαν μετακόμισε στην Σκωτία και στη συνέχεια στην Αγγλία, όπου έζησαν για πέντε χρόνια και στο διάστημα αυτό, ο Πόε φοίτησε σε δύο σχολεία, αρχικά στο Irvine της Σκωτίας και αργότερα οικότροφος στο Chelsea.

Οι εμπειρίες από το σχολείο προσέθεσαν ακόμη περισσότερες επιρροές στη ζωή του Έντγκαρ. Επιστρέφοντας στο Ρίτσμοντ, κι ενώ βρισκόταν στα πρώτα χρόνια της εφηβείας, ο Έντγκαρ άρχισε να γράφει ποίηση σε τακτικά χρονικά διαστήματα, ενώ σε ένδειξη σεβασμού και εκτιμήσεως προς τη θετή του οικογένεια προσέθεσε το Allan στο επώνυμό του. Λίγο μετά ερωτεύθηκε την Σάρα-Ελμίρα Ρόϋστερ, [Sara Elmira Royster], με την οποία και συνήψε δεσμό. Το 1826 η οικογένεια του Άλαν τον έστειλε στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια για να σπουδάσει Νομικά. Ο πλούσιος πατριός του, με τον οποίο πάντα είχε μια τρικυμιώδη σχέση, του έδωσε 100 δολάρια για να καλύψει τα χρονιαία του έξοδα, τα οποία ξεπερνούσαν τα 450 δολάρια. Έτσι ο νεαρός ποιητής σύντομα βρέθηκε χρεωμένος, και άρχισε να παίζει χαρτιά για να καλύψει τις ανάγκες του. Παράλληλα, τα γράμματα της Ελμίρα προς αυτόν υποκλέπτονταν και από τους γονείς της και από την οικογένεια των Άλαν, με αποτέλεσμα η κοπέλα που δεν πήρε τις απαντήσεις που περίμενε από τον Έντγκαρ, να πειστεί ν' αρραβωνιαστεί κάποιον άλλον. Μετά απ' αυτό, ο Έντγκαρ κατέφυγε στο ποτό. Οι αντιστάσεις του στο αλκοόλ ωστόσο ήταν αδύνατες και πολύ εύκολα γινόταν βίαιος και παρανοϊκός όταν έπινε πολύ. Μέχρι το τέλος του 1826, ο Άλαν διέγραψε τον Έντγκαρ από το πανεπιστήμιο. Μετά από φοβερούς καυγάδες με τον πατριό του ο ποιητής εγκατέλειψε το σπίτι και κατευθύνθηκε προς τη Βοστώνη και πέρασε το 1827 κάνοντας διάφορες εργασίες όπως υπάλληλος γραφείου και συντάκτης εφημερίδας με το ψευδώνυμο «Henri Le Rennet».

Ενήλικη ζωή

Το 1829 η φτώχεια του, τον οδήγησε στην λύση της στρατεύσεως και τον Μάϊο του ίδιου χρόνου σε ηλικία 18 ετών κατατάχθηκε με το όνομα Έντγκαρ Α. Πέρι, [«Edgar A. Perry»], προκειμένου να αποφύγει τους πιστωτές του, αναφέροντας στην αίτηση του ότι είναι 22 χρόνων. Έτσι, μετά το θάνατο της μητριάς του, ο Έντγκαρ έκανε αίτηση για την εγγραφή στην στρατιωτική ακαδημία του West Point, έχοντας την συμπαράσταση του πατριού του, αλλά και κάποιου αξιωματικού της Σχολής και υπηρέτησε ως οπλίτης με μισθό 5 δολαρίων το μήνα. Το 1830, σπουδαστής πλέον στο West Point, βούλιαξε και πάλι στα χρέη, ενώ ένιωθε να μην του ταιριάζει το κλίμα. Ήταν μεγαλύτερος από τους άλλους φοιτητές, πιο μορφωμένος, όμως σωματικά πιο αδύνατος. Ενώ βρισκόταν στην ακαδημία, μελέτησε τους ρομαντικούς ποιητές, δηλαδή τους Byron, Shelley, Keats, Wordsworth και Coleridge, και άφησε να διαδοθεί η φήμη ότι ήταν εγγονός του Μπένετικτ Άρνολντ. Το 1830 ο θετός του πατέρας ξαναπαντρεύεται μετά το θάνατο της γυναίκας του και αποκληρώνει τον Έντγκαρ.

Στις αρχές του 1831, έχοντας βαρεθεί τη ζωή στο West Point, ο Έντγκαρ παραμελούσε τα καθήκοντά του για να τον διώξουν . Τον Ιανουάριο του επόμενου χρόνου πέρασε από στρατοδικείο για διάφορα παραπτώματα και μετά την απόλυση του έπεσε θύμα ληστείας από έναν εξάδελφό του και στη συνέχεια έζησε στη Βαλτιμόρη με την αδελφή του πατέρα του Μαρία Κλεμ, τη θεία Μάτι, και την κόρη της και πρώτη του εξαδέλφη Βιρτζίνια Ελίζα Κλεμ. Εκεί, άρχισε να γράφει πεζά κείμενα τα οποία ήθελε να υποβάλει σε διάφορους διαγωνισμούς διηγημάτων. Στη Βαλτιμόρη πέθανε ο αδελφός του Γουίλιαμ Χένρι Λέοναρντ Πόε, που δημοσίευσε κάποια πρώιμη ποίηση και πεζογραφία σε ένα περιοδικό της πόλεως, κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας χολέρας, την περίοδο που ζούσε με τον Έντγκαρ, ενώ στη διάρκεια της παραμονής του στην πόλη ο Τζον Άλαν πέθανε χωρίς να τον συμπεριλάβει στη διαθήκη του. Τον Δεκέμβριο του 1835 ο Έντγκαρ άρχισε να εργάζεται ως συντάκτης στην εφημερίδα «Southern Literary Messenger» [«Λογοτεχνικός Αγγελιοφόρος του Νότου»], στο Ρίτσμοντ. Εκεί δημιούργησε τη φήμη σκληρού κριτικού που δεν χαρίζεται σε κανέναν, γράφοντας επιθετικές κριτικές για πολλούς συγχρόνους του. Στο ίδιο έντυπο δημοσιεύθηκαν και δικά του έργα, όπως ποιήματα και διηγήματα μέχρι λογοτεχνικά δοκίμια και πρωτοδημοσιεύθηκαν τα δύο πρώτα κεφάλαια του μυθιστορήματος του, «Αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πιμ». Το καλοκαίρι του 1838, ο Πόε μετακόμισε στη Φιλαδέλφεια, όπου ξεκίνησε να εργάζεται ως βοηθός συντάκτη στο περιοδικό «Burton's Gentleman's Magazine», στο οποίο δημοσίευσε αρκετά άρθρα, διηγήματα και κριτικές απολαμβάνοντας ολοένα και μεγαλύτερη φήμη. Ο Πόε εγκατέλειψε τη θέση του μετά από περίπου ένα χρόνο και ανέλαβε χρέη βοηθού συντάκτη στο περιοδικό «Graham's Magazine».

Στις 20 Ιανουαρίου του 1842, η σύζυγός του Βιρτζίνια έδειξε για πρώτη φορά δείγματα πως έπασχε από φυματίωση και, υπό το βάρος της ασθένειάς της, ο Πόε κατέφυγε στο ποτό, εγκατέλειψε την θέση του στο «Graham's Magazine» και εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη όπου εργάστηκε για ένα σύντομο χρονικό διάστημα στην εφημερίδα «Evening Mirror» και ως συντάκτης στην έκδοση του «Broadway Journal». Το 1845, ο Πόε επιτέθηκε άδικα στον ποιητή Χένρι Χάντσγουορθ Λονγκφέλοου, [Henry Wadsworth Longfellow], κατηγορώντας τον για λογοκλοπή. Ο ποιητής δεν απάντησε στις κατηγορίες του Πόε, όμως σύμφωνα με τον εκδότη του, απάντησε ένας οργισμένος αναγνώστης με τον οποίο ο Πόε συνέχισε να ανταλλάσσει μύδρους μέσω του περιοδικού. Ωστόσο είναι πιθανό, ο αναγνώστης να ήταν ο ίδιος ο Πόε, απλώς γεμίζοντας τις στήλες του περιοδικού. Ο Πόε είχε πρόβλημα με τις χρονικές προθεσμίες και στο τεύχος της 27ης Δεκεμβρίου του 1845, άφησε κενή μια ολόκληρη στήλη κενή, γεγονός που οδήγησε στην απόλυση του. Παράλληλα κυκλοφόρησα φήμες ότι διατηρούσε εξωσυζυγική σχέση με μια παντρεμένη, οι οποίες σε συνδυασμό με τα προβλήματα υγείας της Βιρτζίνια, τον ανάγκασαν να φύγει από την πόλη το 1846 και να εγκατασταθεί σε ένα μικρό εξοχικό στην ύπαιθρο του Φόρνταμ, το καλοκαίρι του 1846, το οποίο νοίκιασαν έναντι 100 δολαρίων το χρόνο. Στο σπίτι αυτό, που σώζεται ως τις μέρες μας, πέθανε στις 30 Ιανουαρίου του 1847, η σύζυγος του Βιρτζίνια. Το 1848 ο Πόε αρραβωνιάστηκε την ποιήτρια Σάρα Έλεν Ουίτμαν, όμως οι προγραμματισμένος γάμος τους δεν πραγματοποιήθηκε, εξαιτίας των προβλημάτων του Πόε με το ποτό. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, η μητέρα της Ουίτμαν είχε σημαντική συμβολή στη διάλυση της σχέσεως τους. Όπως συνάγεται από την αλληλογραφία του Πόε εκείνης της περιόδου, επιχείρησε να αυτοκτονήσει με υπερβολική δόση λάβδανου. Το 1849, με επιχειρηματικό εταίρο τον Έντουαρντ Πάτερσον, αποφάσισε να μετακομίσει στο χωριό Οκουάκα του Ιλινόις για να αναλάβει υπεύθυνος του περιοδικού «Oquawka Spectator», όμως τελικά επέστρεψε στο Ρίτσμοντ, όπου αρραβωνιάστηκε την χήρα Σάρα-Ελμίρα Ρόυστερ-Σέλτον, την παιδική του φίλη η οποία ήταν η πρώτη του αγάπη, και μαζί όρισαν ως ημερομηνία του γάμου τους την 17η Οκτωβρίου 1849.

Εργογραφία

Ο Έντγκαρ από το 1831 επιδίωξε να ζει αποκλειστικά από τη συγγραφή και ήταν από τους πρώτους Αμερικανούς συγγραφείς που επιχείρησαν να ζήσουν μοναχά από το έργο τους, όμως η έλλειψη νομοθετικού πλαισίου για τα πνευματικά δικαιώματα δυσκόλευε την κατάσταση, καθώς οι εκδότες προτιμούσαν τη λογοκλοπή έργων Ευρωπαίων συγγραφέων. Ο Πόε αναφέρεται ως πρωτοπόρος στο χώρο του ψυχολογικού ρεαλισμού και της ποιητικής φόρμας, έχει μείνει στην ιστορία ως ο μεγαλύτερος καταραμένος ποιητής, προάγγελος του New Criticism και των Γάλλων Συμβολιστών. Οι νεκροί κι οι ετοιμοθάνατοι όριζαν την ψυχοσύνθεση του Έντγκαρ. Ο Πόε είχε πραγματοποιήσει απόπειρα και στη συγγραφή θεατρικού έργου χωρίς να την ολοκληρώσει. Πρόκειται για το έργο «Politian» το οποίο έγραψε το 1835, αλλά επειδή δεν δέχθηκε καλές κριτικές, επικεντρώθηκε περισσότερο στα μικρά διηγήματα και τα ποιήματα. Στην διαδρομή του στο χώρο της δημοσιογραφίας και της λογοτεχνίας χρησιμοποίησε διάφορα υποκοριστικά. Πρώτο, ήταν το κολεγιακό του παρατσούκλι «Gaffy». Πολλά από τα υπόλοιπα ψεύτικα ονόματα ήταν από ανάγκη, για να κρυφτεί από τους πιστωτές και από το στρατό. Τα είχε χρησιμοποιήσει επίσης για να γράψει τραγούδια, για να συντάξει ένα περιοδικό με το δικό του έργο [Littleton Barry] και να καταδιώξει μια πιθανή αρραβωνιαστικιά.

Ο Πόε είναι ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους του Αμερικάνικου Ρομαντισμού και της γοτθικής λογοτεχνίας. Το έργο του επέφερε τεράστιες αλλαγές στην λογοτεχνία σε παγκόσμια κλίμακα, όσο και σε διάφορες εικαστικές τέχνες και στην μουσική. Υπήρξε πρωτοπόρος και από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της λογοτεχνίας του Φανταστικού, αλλά και σπουδαίος φιλόσοφος και στοχαστής. Το κυρίως έργο του ανήκει στο χώρο του φανταστικού του απόκοσμου και του τρόμου, υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς τρόμου στην ιστορία της λογοτεχνίας, και επιρρέασε καθοριστικά μεγάλους λογοτέχνες και ποιητές, όπως οι Ιούλιος Βέρν, Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ, Σάρλ Μπωντλαίρ, Χέρμαν Μέλβιλ, Όσκαρ Ουάιλντ, Κώστας Καρυωτάκης, ο μετρ του τρόμου Στίβεν Κινγκ, που αποκάλυψε ότι ο Πόε ήταν ένας από τους αγαπημένους του συγγραφείς όταν ήταν μικρός και άλλοι πολλοί, ενώ ο συγγραφέας Μαρκ Τουαίην ήταν ένας από τους σημαντικότερους πολέμιους και επικριτές του. Ο Πόε καταπιανόταν με θέματα που αφορούσαν τον έρωτα, τον εξωλογικό εσωτερικό ψυχισμό του, τη μελαγχολία, το μακάβριο και το θάνατο. Η θλίψη κι ο πόνος τον εμπνέουν. Το έργο του Πόε, που περιλαμβάνει έργα σε περιοδικά, λογοτεχνικές επιθεωρήσεις αλλά και λογοτεχνικές κριτικές, αποτέλεσε αντικείμενο έντονων κριτικών και συζητήσεων από την εποχή του ως τις μέρες μας. Στην Ευρώπη έγινε γνωστό από μεταφράσεις που έκαναν κυρίως ο Μπωντλαίρ, ο Ρεμπώ και ο Μαλλαρμέ. Η ακτινοβολία του δεν άφησε ασυγκίνητους τους Ελληνες συγγραφείς και οι μεταφράσεις των Εμμανουήλ Ροΐδη το 1877, του εθνικιστή διανοητή Περικλή Γιαννόπουλου και άλλων συνέβαλαν στην γνωριμία και υποδοχή του Πόε από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό.

Συγγραφικό έργο

Το έργο του Πόε είναι μεγάλο και καλύπτει σχεδόν όλα τα λογοτεχνικά είδη, πεζογραφήματα, ποιήματα, κριτική, αστυνομική και λογοτεχνία φαντασίας, ενώ συνέβαλε και σε ειδικά πεδία όπως αυτό της κρυπτογραφίας και της κοσμολογίας. Δημοσιεύθηκαν συνολικά 70 ποιήματα και 66 πεζές ιστορίες, αριθμός που δεν μπορεί να θεωρηθεί πραγματικός καθώς ορισμένες εργασίες του δεν δημοσιεύτηκαν ποτέ.

Ποίηση

Το 1827 εξέδωσε το πρώτο του βιβλιαράκι με τίτλο,

• «Ο Ταμερλάνος και άλλα ποιήματα».

Το 1829, ενώ υπηρετούσε στον Αμερικανικό στρατό, εκδόθηκε το δεύτερο ποιητικό βιβλίο του, το

• «Al Aaraaf». Το έργο κυκλοφόρησε χωρίς το όνομά του, με την υπογραφή «Ένας Βοστονέζος», [«A Bostonian»].

Έγραψε επίσης τα ποιήματα:

• «Ουλαλούμ»,
• «Το Στοιχειωμένο Παλάτι»,
• «Άναμπελ Λη»,
• «Στην Άννυ»,
• «Όνειρο μέσα σε όνειρο».

Στις 29 Ιανουαρίου 1845 εκδόθηκε το ποίημά του

• «Το Κοράκι» [«The Raven»], ένα από τα πιο γνωστά έργα του, το οποίο του προσέφερε μεγάλη αναγνώριση, γεγονός που τον βοήθησε επίσης να αυξήσει το ισχνό του εισόδημα πραγματοποιώντας διαλέξεις. Το ποίημα συμπυκνώνει όλες τις ποιητικές αρετές του Πόε όπως μουσικότητα στην αφήγηση, ρυθμός, εναλλαγή ύφους και συναισθημάτων, συμβολισμός, ρομαντισμός και μακάβριος εξπρεσιονισμός. Το έργο ανατυπώθηκε και δημοσιεύθηκε σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά, ωστόσο ο Πόε δεν αποκόμισε οικονομικά οφέλη εξαιτίας της ελλείψεως νόμων περί προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων.

Δημοσίευσε δοκίμια ποιητικής όπως

• «Η Φιλοσοφία της Σύνθεσης» και η
• «Ποιητική Αρχή»

Πεζά

Το 1833, βραβεύθηκε για το διήγημα του

• «Μήνυμα στο μπουκάλι», γεγονός που του εξασφάλισε μία πρώτη αναγνώριση σε ένα περιορισμένο τοπικό λογοτεχνικό κύκλο.

Το 1838 εκδόθηκε το έργο του

• «Η Αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πυμ» [«The Narrative of Arthur Gordon Pym»].

Το 1839 εκδόθηκε η δίτομη συλλογή έργων του

• «Tales of the Grotesque and Arabesque» [«Ιστορίες του Γκροτέσκου και του Αραβουργήματος»], η οποία αν και δεν αποτέλεσε σημαντική εμπορική επιτυχία, επαινέθηκε από την κριτική και θεωρείται σήμερα ορόσημο στην ιστορία της αμερικανικής λογοτεχνίας.

Έγραψε ακόμη τα πεζά:

• Βερενίκη, το 1835, ιστορία τρόμου,
• «Η πτώση του οίκου των Άσερ», το 1839,
• «Λιγεία»,
• «Ο Μαύρος Γάτος»,
• «Το Πηγάδι και το Εκκρεμές», το 1842,
• «Χρυσός Σκαραβαίος», το 1843,
• «Η απάτη με το ιπτάμενο μπαλόνι», το 1844,
• «Το βαρέλι του Αμοντιλλάδο», το 1846.

Αστυνομική λογοτεχνία

Ο Έντγκαρ επηρέασε την εξελικτική πορεία διάφορων λογοτεχνικών ειδών που βασίστηκαν στο δικό του έργο, όπως τις αστυνομικές ιστορίες μυστηρίου. Θεωρείται πρωτοπόρος στο είδος του αστυνομικού μυθιστορήματος, που το ανέπτυξε μέσα από τις τρεις ιστορίες του με ήρωα τον Αύγουστο Ντυπέν, [Auguste Dupin]. Τα έργα του αποτέλεσαν πηγή εμπνεύσεως για τις μεταγενέστερες ιστορίες του σερ Άρθουρ Κόναν Ντόϊλ, με κεντρικό ήρωα τον Σέρλοκ Χολμς. Ο Πόε κυρίως με το εκτενές διήγημα

• «Τα εγκλήματα της Οδού Μόργκ» το 1841, αλλά και με το διήγημα
• «Το κρυμμένο γράμμα», ουσιαστικά δημιούργησε την Αστυνομική Λογοτεχνία.

Κινηματογράφος

Η ζωή του Πόε έγινε σενάριο κινηματογραφικής ταινίας καθώς το 1909, κυκλοφόρησε η βωβή ταινία μικρού μήκους

• «Edgar Allan Poe».

Πολλές από τις ιστορίες του Πόε έχουν γίνει ταινίες, ενώ με τον τίτλο «Το κοράκι» έχουν κυκλοφορήσει πέντε ακόμα ταινίες, τα έτη 1915, 1935, 1963, 1999 και 2003, πιθανόν η δημοφιλέστερη ονομασία για ταινία. Ο Ρότζερ Κόρμαν [Roger Corman] με πρωταγωνιστή τον ηθοποιό Βίνσεντ Πράις [Vincent Price], από την αρχή μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960, δημιούργησε τον κινηματογραφικό κύκλο Πόε, ενώ η ανεξάρτητη εταιρεία American International Pictures υπήρξε η κινητήρια δύναμη για το εγχείρημα. Βοηθοί του Κόρμαν ήταν οι Λες Μπάξτερ, μουσικοσυνθέτης, Φλόιντ Κρόσμπι, διευθυντής φωτογραφίας, παραγωγοί του οι Σάμιουελ Άρκοφ-Τζέιμς Νίκολσον, και σεναριογράφος ο Ρίτσαρντ Μάθεσον. Πρώτη ταινία ήταν η

• «Πτώση του Οίκου των Άσερ», το 1960 και δεύτερη
• «Το πηγάδι και το εκκρεμές», το 1961.

Ακολούθησαν οι ταινίες

• «Πρόωρη ταφή», το 1962, όπου τον Πράις αντικατάστησε ο Ρέι Μίλαντ [Ray Milland],
• «Οι ιστορίες τρόμου», η πρώτη σπονδυλωτή ταινία του Κόρμαν, με πρωταγωνιστή τον Πράις.
• «Το κοράκι», το 1963,
• «Το στοιχειωμένο παλάτι», το 1963,
• «Η μάσκα του κόκκινου θανάτου», το 1964, ενώ ο κύκλος έκλεισε με την ταινία
• «Ο τάφος της Λυγείας», το 1964.

Μουσική

Πολλοί μουσικοί χρησιμοποίησαν ως σημείο αναφοράς τον Αμερικανό συγγραφέα. Ο Ραχμάνινοφ συνέθεσε τη συμφωνία

• «Οι καμπάνες» εμπνευσμένος από το ομώνυμο ποίημα του Πόε, ενώ το τραγούδι
• «Just like Tom Thumb’s blues» του Μπομπ Ντίλαν αναφέρεται στην οδό Μοργκ, και το
• «Nevermore» των «Queen» αντλεί προφανή επιρροή από το «Κοράκι».

Εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στα έργα του Πόε είναι και το άλμπουμ των Alan Parsons Project,

• «Tales of mystery and imagination», ενώ το
• «The raven» του Λου Ριντ αντλεί επίσης πολλά στοιχεία από τη βιβλιογραφία του Αμερικανού συγγραφέα. Στο άλμπουμ συμμετέχουν επίσης οι Ντέιβιντ Μπόουι, ερμηνεία του «Hop Frog», Στιβ Μπουσέμι ερμηνεία του «Broadway Song» και Γουίλεμ Νταφόε ο αφηγητής στο «The Raven».

Οι «Iron Maiden έχουν ηχογραφήσει ένα τραγούδι με τίτλο

• «Murders in the Rue Morgue», από το ομώνυμο διήγημα,
• οι «Grave Digger» το ομώνυμο άλμπουμ τους στον Πόε,
• οι «Nevermore» έχουν πάρει το όνομά τους από τη λέξη-σήμα κατατεθέν του ποιήματος «Το κοράκι».

Στην Ελλάδα έχει ηχογραφηθεί η ωδή του Αλκίνοου Ιωαννίδη στον Έντγκαρ Άλαν Πόε, με το ομώνυμο τραγούδι.

Ο θάνατος του Πόε

Σύμφωνα με επιστολή του Έντγκαρ προς την θεία του Μαρία Κλεμ, την οποία απέστειλε στις 18 Σεπτεμβρίου 1849, θα πραγματοποιούσε ταξίδι στη Φιλαδέλφεια, προκειμένου να συναντήσει την ποιήτρια Λέον Λάουντ, με αφορμή την επιμέλεια της εκδόσεως ενός τόμου με έργα της. Αναχώρησε από το Ρίτσμοντ στις 27 Σεπτεμβρίου, όμως λίγες ημέρες αργότερα βρέθηκε αναίσθητος στο μπαρ δημόσιου σπιτιού το οποίο χρησιμοποιούνταν ως εκλογικό κέντρο στη Βαλτιμόρη από τον πολίτη Joseph W. Walker, ο οποίος μετά από υπόδειξη του Πόε, απευθύνθηκε στον εκδότη περιοδικού Τζόζεφ Σνοντγκρας, [J. E. Snodgrass], και τον ενημέρωσε σχετικά. Ο Snodgrass έλαβε την επιστολή στις 3 Οκτωβρίου και αυθημερόν φρόντισε, μαζί με τον Χένρυ Χέρινγκ, θείο του Πόε, για τη μεταφορά του Πόε στο νοσοκομείο «Washington College», όπου πέθανε στις 7 Οκτωβρίου. Στη διάρκεια της νοσηλείας του ο Πόε δεν συνήλθε επαρκώς ώστε να εξηγήσει πώς περιήλθε σε παραλήρημα. Στην εισαγωγή του στο νοσοκομείο φορούσε ρούχα που πιστεύεται ότι δεν ήταν τα δικά του, καθώς ήταν πάντοτε κομψά ντυμένος με χειροποίητα κοστούμια, ενώ στις 3 Οκτωβρίου φορούσε φθηνά, σχεδόν κουρελιασμένα ρούχα. Κατά την διάρκεια της τέταρτης νύχτας που έμεινε στο νοσοκομείο επανειλημμένα πρόφερε το όνομα Ρέυνολντς. Σύμφωνα με επιστολή του ιατρού δρα. John J. Moran που εξέτασε τον Πόε στο νοσοκομείο, προς τη θεία του, οι τελευταίες του λέξεις ήταν «Lord help my poor soul» [«Κύριε βοήθησε τη φτωχή ψυχή μου»]. Δεν έγινε νεκροψία στη σωρό του και ο Επίτροπος Υγείας, J.F.C. Handel στη Βαλτιμόρη υπέδειξε ως αιτία θανάτου τη «..συμφόρηση του εγκεφάλου». Η πραγματική αιτία θανάτου του παραμένει αδιευκρίνιστη καθώς ουδέποτε υπήρξε ή βρέθηκε ένα επίσημο πιστοποιητικό θανάτου.

Η κηδεία του, την οποία ανέλαβε ένας ξάδελφος του, ο Νίλσον Πόε, πραγματοποιήθηκε με βιασύνη παρουσία ελαχίστων φίλων του, καθώς για άγνωστους λόγους ο Νίλσον δεν ανακοίνωσε δημόσια την κηδεία του μεγάλου συγγραφέα και η τελετή χαρακτηρίστηκε από προχειρότητα και βιασύνη, ενώ σε αυτή παρευρέθησαν μόλις δέκα άτομα. Ο Snodgrass, που γνώριζε προσωπικά τον Πόε και βρέθηκε μαζί του στις τελευταίες του ημέρες, διαβεβαίωσε πως ο θάνατος του ήταν απόρροια αλκοολισμού, όμως ο Δρ. John Moran, θεωρούσε πως ο θάνατος του δεν σχετιζόταν με χρήση κάποιου είδους τοξικής ουσίας. Τα γραπτά του Snodgrass αλλά και του Moran, για τις τελευταίες ημέρες ζωής του Πόε, περιέχουν σημαντικές αντιφάσεις με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζονται εν γένει με δυσπιστία από τους μελετητές και βιογράφους του συγγραφέα. Πληθώρα άλλων θεωριών έχουν προταθεί επίσης, μεταξύ αυτών πιθανή σύφιλη, επιληψία, δηλητηρίαση, δολοφονία ή λύσσα, θεωρίες που δεν επιβεβαιώνονται από επίσημα ιατρικά έγγραφα ή αναφορές. Την ημέρα της ταφής του Πόε, δημοσιεύτηκε νεκρολογία στην εφημερίδα «New York Tribune», υπογεγραμμένη με το ψευδώνυμο «Ludwig», το οποίο όπως αποκαλύφθηκε αργότερα ανήκε στον εκδότη και επιμελητή ανθολογιών, Ρούφους Ουίλμοτ Γκρίζγουολντ. Η νεκρολογία ανέφερε στην εισαγωγή της: «O Έντγκαρ Άλαν Πόε είναι νεκρός. Πέθανε στη Βαλτιμόρη προχθές. Η ανακοίνωση αυτή θα τρομάξει αρκετούς, αλλά λίγοι θα νιώσουν θλίψη για το γεγονός.» και θεωρείται αποτέλεσμα της εχθρότητας που είχε καλλιεργηθεί μεταξύ του Πόε και του Γκρίσγουολντ. Στο κοιμητήριο της Βαλτιμόρης όπου τάφηκε ο Πόε και ο τάφος του αποτελεί ένα ιδιαίτερο αξιοθέατο της πόλεως, βρίσκονται οι τάφοι της γυναίκας και της μητέρας του.

Πιθανά αίτια θανάτου

Το Μουσείο Πόε απαριθμεί 15 διαφορετικές θεωρίες από το 1857 έως το 1999, οι οποίες συνηγορούν ότι ο λογοτέχνης έπεσε θύμα επιθέσεως, ότι ήταν μεθυσμένος ή ότι έπασχε από μια ασθένεια ή πάθηση. Σύμφωνα με το «Poe Society», η πιο διαδεδομένη θεωρία θανάτου του βρίσκεται στην βιογραφία του εκδότη John R. Thompson το 1870, σύμφωνα με την οποία ο Πόε βρέθηκε σε μια ταβέρνα, όπου είχαν στηθεί κάλπες για τις εκλογές, απήχθη από μια συμμορία με πολιτικό background και σε μια αίθουσα που ονομαζόταν «κοτέτσι» αναγκάστηκε να ψηφίσει επανειλημμένα, αφού προηγήθηκε ξυλοδαρμός και βίαια πόση λικέρ. Οι απόψεις των ιστορικών διίστανται στο αν ο Πόε ήταν μεθυσμένος όταν βρέθηκε στις 3 Οκτωβρίου στο δρόμο. Ο Snodgrass υποστηρίζει ότι ο Πόε ήταν μεθυσμένος, μάλιστα γράφει το 1867 ότι ο Πόε ήταν «σε κατάσταση θηριώδους μέθης». Ο Δρ John J. Moran, ο οποίος ανέλαβε τη θεραπεία του Poe στο «Washington College Hospital», είπε ότι δεν βρήκε ίχνος αλκοόλ στο αίμα του. Ο Matthew Pearl, συγγραφέας του βιβλίου «Η σκιά του Πόε» γράφει ότι ο Poe είχε όγκο στον εγκέφαλο και βάσισε τα συμπεράσματα του στα αποτελέσματα της εκταφής του σώματος του το 1875, τα οποία ανέφεραν ότι ο εγκέφαλος του ποιητή ήταν εντελώς άθικτος και ορατός. Το 1996, οι γιατροί στο Πανεπιστήμιο του «Maryland Medical Center» κατέληξαν σε μία ακόμη θεωρία για το θάνατο του, τη λύσσα, καθώς ο καρδιολόγος Δρ R. Michael Μπενίτεθ εντόπισε αρκετά συμπτώματα στον Πόε που ήταν ίδια με αυτά της λύσσας: παραληρούσε, ήταν τρομαγμένος, έπεσε σε κώμα, εμφανίστηκε ήρεμος, στη συνέχεια παραληρούσε ξανά και έγινε επιθετικός.

Μνήμη Έντγκαρ Άλλαν Πόε

Ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε ήταν έμφυτα αυτοκαταστροφικός και δυστυχισμένος αν και μέσα από τα έργα του διαφαίνεται ότι τρέφει τεράστιο τρόμο για τον θάνατο. Μακάβριος, σκοτεινός και μυστηριώδης, άντλησε έμπνευση από τη δραματική ζωή του, με τις τραγωδίες και τις προσωπικές του σκιές. Με τη στάση ζωής του ήρθε σε σύγκρουση με την κοινωνία η οποία δεν ανεχόταν την εκκεντρικότητα του, παρόλο που συνοδεύεται με κάποια μορφή ιδιοφυΐας. «Ήταν ένας τυχοδιώκτης που περιπλανιόταν στα μύχια και στις φρικτές υπόγειες διαδρομές της ανθρώπινης ψυχής. Απηχούσε τη φρίκη και την προειδοποίηση για τη δική του καταδίκη», γράφει για τον Πόε το 1924 ο Αμερικανός φιλόλογος D.H. Lawrence στο σύγγραμμα «Μελέτες στην κλασική αμερικανική λογοτεχνία», ενώ η Αμερικανική εφημερίδα «New York Times» σημειώνουν ότι «...ο Πόε ήταν τόσο υποτιμημένος για τόσο πολύ καιρό, που δεν υπάρχει πολύ υλικό που να σχετίζεται με τον Πόε...». Ο κριτικός Χάρολντ Μπλουμ στον «Δυτικό κανόνα» του, μολονότι εκτιμά ότι «...η φαντασμαγορία του σπανίως αποδίδει τις εντάσεις της με γλωσσική αρτιότητα» γράφει ότι «....Ο Πόε είναι αγαπητός σε όλον τον κόσμο για να τον αποκλείσουμε από τον κατάλογο των σημαντικότερων Αμερικανών συγγραφέων..». Ο Πόε προωθούσε ενεργά τη φήμη του αφήνοντας να εννοηθεί είχε αγωνιστεί στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 και κρατήθηκε φυλακισμένος στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας. Στις 12 Οκτωβρίου του 2009 ο Δήμος της Βαλτιμόρης τίμησε τον Πόε και διοργάνωσε μια τελετή κηδείας του στην οποία παρέστησαν εκατοντάδες πολίτες καθώς και άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών .

Πολλά βιογραφικά στοιχεία του Πόε παραμένουν σε καθεστώς αμφισβητήσεως, μεταξύ τους η ημερομηνία γεννήσεως του, τα αίτια του θανάτου του, η ημέρα ταφής του, οι θρησκευτικές του πεποιθήσεις, καθώς και άλλες πλευρές της ζωής του, όπως η σχέση του με το ποτό ή η εξάρτηση του από άλλες ναρκωτικές ουσίες. Ο Ρούφους Γκρίζγουολντ, [Rufus Griswold], ο οποίος ανέλαβε το ρόλο του εκτελεστή της λογοτεχνικής κληρονομιάς του Πόε, αν και δεν υπάρχει απόδειξη πως κάτι τέτοιο ήταν επιθυμία του συγγραφέα, έπεισε την Μαρία Κλεμ να του παραδώσει τις επιστολές και τα χειρόγραφα του Πόε, προκειμένου να επιμεληθεί την έκδοση μίας συλλογής έργων του. Παράλληλα, έγραψε μία σύντομη βιογραφία του Πόε, την οποία περιέλαβε σε μεταγενέστερο τόμο της συλλογής, στην οποία περιγράφει τον Πόε ως αλκοολικό, διεφθαρμένο και συστηματικό χρήστη ναρκωτικών ουσιών. Η μνήμη του Πόε έχει υποστεί τόσο μεγάλη δυσφήμηση, είτε από τις τοπικές κοινωνίες που έζησε, είτε από ορισμένους ανταγωνιστές του, σε βαθμό που από κάποιους μελετητές του υποστηρίζεται η άποψη ότι χωρίς αυτήν, είναι αρκετά πιθανό να μην τον γνωρίζαμε σήμερα. Ένας κύκλος φίλων του Πόε αντέδρασε στην δημοσίευση της βιογραφίας του Γκρίζγουολντ, τον οποίο ο Πόε είχε μετατρέψει σε λογοτεχνικό περίγελο με τις βιβλιοκριτικές του, ωστόσο αυτή διαδόθηκε και αναδημοσιεύτηκε ευρέως, αποτελώντας την βάση για μεταγενέστερες βιογραφίες. Η βιογραφία του Τζον Χένρυ Ίνγκραμ, που εκδόθηκε το 1875, είναι περισσότερο ισορροπημένη και αντιμετωπίζει με συμπάθεια τον Πόε, επισημαίνοντας τις ανακρίβειες του Γκρίζγουολντ. Αργότερα, με τη βοήθεια της Σάρα Έλεν Ουίτμαν και άλλων φίλων του Πόε, ο Ίνγκραμ επέκτεινε τη βιογραφία του Πόε εκδίδοντας ένα δίτομο έργο.

Στο πρωτάθλημα του Αμερικανικού ποδοσφαίρου, το NFL, καθώς η ομάδα της Βαλτιμόρης πήρε το όνομά της -«The Ravens»- από το δημοφιλές ποίημα του Πόε. Το 1949 συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από το θάνατο του Πόε. Έκτοτε συμβαίνει ένα ασυνήθιστο γεγονός κάθε χρόνο στην επέτειο των γενεθλίων του. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, ένας μυστηριώδης ξένος ντυμένος στα μαύρα και με καλυμμένο το πρόσωπό του, επισκέπτεται τον τάφο του Πόε στο κοιμητήριο της Βαλτιμόρης. Ανοίγει ένα μπουκάλι κονιάκ, κάνει μία πρόποση στο πνεύμα του συγγραφέα, πίνει το μισό και το υπόλοιπο μαζί με τρία τριαντάφυλλα τα εναποθέτει στο μνήμα του. Παρά τα τόσα χρόνια αδιάκοπης εμφανίσεως του, κανείς δεν γνωρίζει το όνομά του, αφού οι δεκάδες περίεργοι, που παρακολουθούν από απόσταση το δρώμενο, φροντίζουν να μην διαταράξουν τη μυσταγωγία. Όλοι τον αποκαλούν «Poe Toaster», [Αυτός που εγείρει πρόποση στον Πόε]. Το 1998 επήλθε μία αλλαγή, καθώς ο πρώτος διδάξας φαίνεται ότι αποσύρθηκε ή πέθανε και κάποιος άλλος θαυμαστής του Πόε κρατά ζωντανό το έθιμο. Ένα ζήτημα που απασχολεί τους ενδιαφερομένους είναι η επιλογή του ποτού από τον άγνωστο ξένο. Γιατί κονιάκ και όχι ουίσκι ή κρασί; Οι υπεύθυνοι του «Μουσείου Πόε» δήλωσαν αδυναμία να δώσουν κάποια εξήγηση λέγοντας: «Δεν μπορέσαμε να το διαλευκάνουμε. Ξαναδιαβάσαμε όλο του το έργο, κάθε γραπτό του, ακόμη και την προσωπική του αλληλογραφία και δεν βρήκαμε πουθενά αναφορές στο κονιάκ, παρά μόνο στο κρασί». Το ζήτημα με τα τριαντάφυλλα δεν τους προβλημάτισε ιδιαίτερα. Η ετήσια ιεροτελεστία διατηρήθηκε έως και το 2008.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Poemuseum English Language
• The Edgar Allan Poe Society of Baltimore English Language
• Edgar Allan Poe English Language
• Ο πρίγκιπας του μακάβριου Έντγκαρ Άλαν Πόε Το σκοτεινό «Κοράκι» που δεν σιώπησε ποτέ!
• Ο ταραχώδης βίος του Έντγκαρ Άλαν Πόε Ντόρα Μακρή, Εφημερίδα «Η Καθημερινή», 26 Ιουνίου 2011.
• Ο Edgar Allan Poe στη μεγάλη οθόνη.

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org