Βλάσης Τσιρογιάννης

Ο Βλάσιος Τσιρογιάννης Έλληνας εθνικιστής, ανώτατος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού, με τον βαθμό του Αντιστρατήγου, γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου του 1872 στην Αμφιλοχία (τουρκικά: Καρβασαράς) του σημερινού νομού Αιτωλοακαρνανίας στη Δυτική Στερεά Ελλάδα και πέθανε στις 5 Νοεμβρίου του 1928 στη Θεσσαλονίκη, από εγκεφαλική συμφόρηση που υπέστη την προηγούμενη ημέρα. Η νεκρώσιμη ακολουθία του τελέστηκε δημοσία δαπάνη με τιμές εν ενεργεία στρατηγού, έγινε στις 7 Νοεμβρίου, από τον ιερό Ναό της Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης και ετάφη στο κοιμητήριο της Ευαγγελίστριας.

Ο στρατηγός Τσιρογιάννης, που εν ζωή συνοικούσε στη Θεσσαλονίκη με την οικογένεια ενός από τους αδελφούς του, ήταν άγαμος και δεν απέκτησε απογόνους.

Βιογραφία

Οι πρόγονοι του Τσρογιάννη ήταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι και ο ίδιος είχε δύο αδελφούς, τον Βασίλειο και τον Σπυρίδωνα.

Στρατιωτική σταδιοδρομία

Ο Τσιρογιάννης κατατάχθηκε στον Ελληνικό Στρατό ως εθελοντής την 1η Σεπτεμβρίου του 1889 σε ηλικία μόλις δεκαεπτά ετών. Ήταν, ακόμη, σπουδαστής στη σχολή Υπαξιωματικών της Κέρκυρας όταν συμμετείχε στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897, τον γνωστό ως ατυχή πόλεμο. Αποφοίτησε από τη Σχολή Υπαξιωματικών στις 9 Αυγούστου 1899 με τον βαθμό του 2ου Υπολοχαγού Πεζικού.

Μακεδονικός Αγώνας

Το 1904, κατά τα πρώτα στάδια του Μακεδονικού Αγώνα όντας με τον βαθμό του υπολοχαγού, εγκαταστάθηκε στη Στρώμνιτσα όπου, εκτελώντας αποστολή που του ανατέθηκε, τοποθετήθηκε διευθυντής στο Ελληνικό σχολείο της περιοχής, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Βλάσιος Ντάλης ή Νταλής με την ιδιότητά του Πράκτορα Α' Τάξεως και οργανωτή. Εκεί είχε ως ομαδάρχη τον μετέπειτα οπλαρχηγό Μακεδονομάχο Χρήστο Τάνη αλλά και μαθητή τον Βασίλειο Αβδελά, μετέπειτα ανώτερο Αξιωματικό του Ελληνικού Στρατού που δολοφονήθηκε με φρικτό τρόπο από τις συμμορίες του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος τον Οκτώβριο του 1944, τον οποίο μύησε στην ιδέα του Αγώνα και του ανάθεσε καθήκοντα συνδέσμου.

Βαλκανικοί / Α' Π.Π. / Μικρασιατική εκστρατεία

Στη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων του 1912-13 ο Τσιρογιάννης υπηρέτησε ως διοικητής τάγματος στο 10ο Σύνταγμα Πεζικού ενώ το 1917-18 υπηρέτησε ως διοικητής του 5ου Συντάγματος Πεζικού που έδρευε στις Σέρρες και παράλληλα ήταν διοικητικός επίτροπος στην περιοχή, η οποία περιελάμβανε και την περιοχή της Παλαιάς Στρωμνίτσας όπου ήταν διευθυντής του σχολείου την περίοδο Μακεδονικού Αγώνα. Συμμετείχε στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά το τέλος του, συγκεκριμένα το 1919, διηύθυνε την ταξιαρχία που ανακατέλαβε την περιοχή του Δελβινακίου στη Βόρειο Ήπειρο και αργότερα ανέλαβε τη διοίκηση ταξιαρχίας με αποστολή να καταλάβει την πόλη της Κορυτσάς. Μετακλήθηκε στη Μικρά Ασία, όπου του ανατέθηκαν στρατιωτικού διοικητή Αϊδινίου την περίοδο 1919-1920. Εκεί απέσπασε τον λοχία Χατζηχαρίτου και οργάνωσε εξ αρχής προσκοπική ομάδα στην οποία γράφτηκαν οι περισσότεροι μαθητές του σχολείου της πόλεως. Τον Ιούλιο του 1921 διοίκησε ένα μικτό απόσπασμα της 9ης Μεραρχίας Πεζικού στην κατάληψη της Κιουτάχειας και την περίοδο Αυγούστου-Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους ήταν Διοικητής του Ιππικού στην ΙΧ μεραρχία και συμμετείχε στη Μάχη του Σαγγάριου ποταμού. Εκείνη την εποχή αποτάχθηκε, για πολιτικούς λόγους, όμως επανήλθε στο στράτευμα μετά το κίνημα Γονατά, Πλαστήρα και Φωκά, στις 11 Σεπτεμβρίου 1922, όταν τοποθετήθηκε διοικητής της 3ης Μεραρχίας Πεζικού στη Στρατιά του Έβρου.

Αναφορά Τσιρογιάννη

Όταν οι δυνάμεις του Ελληνικού Στρατού και οι Έλληνες της Ανατολικής Θράκης εγκατέλειψαν τις εστίες τους, πέρασαν και εγκαταστάθηκαν δυτικά του Έβρου, οι διοικητές των μεγάλων στρατιωτικών σχηματισμών συνέταξαν αναφορές για την τραγωδία της εκδιώξεως του Ελληνισμού και την παράδοση της περιοχής στους Τούρκους, την οποία ανέλαβαν και επέβλεψαν οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής. Ο Τσιρογιάννης, υπέβαλε ως Διοικητής στο Β' Σώμα Στρατού στη Στρατιά Θράκης, στις 20 Νοεμβρίου 2022, εκτενή αναφορά για τις θυσίες και τα δεινοπαθήματα των Ελλήνων της Θράκης, που εκδιώχθηκαν από τους τόπους που γεννήθηκαν. Η αναφορά του αποτελεί, ένα από τα καλλίτερα κείμενα που γράφηκαν, διαχρονικά, για την απώλεια της Ανατολικής Θράκης. Περιλαμβάνει εξαιρετικά ακριβείς περιγραφές για τα επιμέρους γεγονότα, που την καθιστούν αυθεντικά μνημειώδες ντοκουμέντο. Φυλάσσεται στο Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών.

Μεταπολεμική δράση

Μετά το τέλος της Μικρασιατικής Εκστρατείας υπηρέτησε ως διοικητής της 2ας Μεραρχίας Πεζικού με έδρα την Αθήνα. Μεταξύ των ετών 1925- αρχές 1927 διατέλεσε διοικητής του Δ' Σώματος Στρατού που έδρευε στην Καβάλα και ήταν στρατιωτικός διοικητής των νομών Καβάλας, Δράμας, Ροδόπης και Έβρου. Με πρωτοβουλία του υλοποιήθηκε μια σειρά σημαντικών έργων τα οποία απέφεραν σημαντικό όφελος για τους κατοίκους της πόλεως αλλά και της ευρύτερης περιοχής, καθώς την εποχή εκείνη η πόλη είχε δεχθεί χιλιάδες πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη, λόγος για τον οποίο το Δημοτικό Συμβούλιο της Καβάλας τον ανακήρυξε Επίτιμο Δημότη της πόλεως.

Με πρωτοβουλία του Τσιρογιάννη, ο οποίος διέθεσε το Μηχανικό του Δ' Σώματος Στρατού, αναγέρθηκε το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, στα όρια του σημερινού ομώνυμου οικισμού, που ξεκίνησε να κτίζεται στο ύψωμα που δεσπόζει πάνω από την πόλη της Καβάλας στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Η ιστορία του Ναού αυτού αρχίζει το 1928, όταν με πρωτοβουλία ολίγων Χριστιανών χτίστηκε ένα μικρό ξύλινο παρεκκλήσιο, φτωχό και απέριττο, προς τιμή του Προφήτη Ηλία, χώρος προσευχής και καταφύγιο όσων έφταναν ως εκεί για να απολαύσουν την ομορφιά του κόλπου της Καβάλας και τη Θάσο. Η περιοχή ήταν εξαιρετικά κακοτράχαλη και η πρόσβαση της δύσκολη, έτσι ήταν καθοριστική η παρέμβαση του Στρατού για να γίνει ο δρόμος προσβάσεως αλλά και να μεταφερθούν τα υλικά. Τα εγκαίνια του ναού έγιναν στις 7 Σεπτεμβρίου 1930από τον τότε Μητροπολίτη Καβάλας Χρυσόστομο.

Ο Τσιρογιάννης, με τον βαθμό του Αντιστρατήγου, ήταν Διοικητής του Γ' Σώματος Στρατού στη Θεσσαλονίκη, όπου απεβίωσε στη διάρκεια αυτής της περιόδου. Μια οδός της Θεσσαλονίκης φέρει το όνομα του.

Μνήμη Βλάση Τσιρογιάννη

O Ντάλης (Τσιρογιάννης) απεστάλη από το Μακεδονικό Κομιτάτο ως οργανωτής σωμάτων στην περιφέρεια Στρωμνίτσης καλυπτόμενος υπό την ιδιότητα του Διευθυντού του εκεί Σχολείου. Στην περιφέρεια αυτή εργάστηκε με απαράμιλλο τρόπο και μέθοδο με αποτέλεσμα να προσφέρει τεράστιες Εθνικές υπηρεσίες και να φέρει σε πέρας πολλά και σημαντικά εθνικά και κοινωνικά έργα, λόγος για τον οποίο κατέκτησε την αγάπη όλων στην περιοχή.

Διαβάζουμε σε εφημερίδα της εποχής, λίγο μετά τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων:

«.... Πλήρεις θλιβερών εντυπώσεων εκ της περί τους πρόσφυγας περιοδείας μας διηυθύνθημεν προς τα γραφεία των πολιτικών αρχών «Νέας Στρώμνιτσας». Διοικητικός επίτροπος διατελεί ως γνωστόν ο λοχαγός πεζικού κ. Βλάσιος Τσιρογιάννης. Ό,τι κι αν γράψωμεν περί τou κ. λοχαγού δεν θα είνε αρκετόν να φθάση την αλήθειαν.Επί τετραετίαν κατά τον ένοπλον αγώνα παραμείνας εν παλαιά Στρωμνίτση δήθεν ως διευθυντής των Σχολών αλλ' ως αρχηγός της κατά των Βουλγάρων αμύνης έσωσεν τον ελληνισμόν της Ετρωμνίτσης εκ βεβαίας καταστροφής. Οι Στρωμνιτσιώται υπεδέχθησαν αυτόν όταν νικηφόρος εισήλθεν εις την Στρώμνιτσαν με δάκρυα ευγνωμοσύνης και εστεφάνωσεν αυτόν όπως τους αρχαίους Έλληνας. Τώρα εν τη δυστυχία των Στρωμνιτσιωτών ως διοικητικός επίτροπος προσφέρει την μεγαλειτέραν υπηρεσίαν προς την Νέαν Στρώμνιτσαν. Εντύπωσιν μου επροξένησεν η λατρεία των Στρωμνιτσιωτών προς τον ενναίον λοχαγόν. Μια γρηούλα μόλις τραυλίζουσα ολίγας ελληνικός λέξεις ονομάζει τον κ. Τσιρογιάννην «πλούσιον» αξιωματικόν. Ο κ. λοχαγός δεν διακρίνεται επί ευπορία. Η γρηούλα όμως τον ονομάζει πλούσιον διότι όντως είνε πλούσιος εις αισθήματα, εις πατριωτισμόν, εις έργα, εις καλωσύνην. Και του αξίζει με το παραπάνω ο τίτλος αυτός...»

Πηγές

• [«Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια», Τόμος ΣΤ': Σαράντα Εκκλησίαι-Ώχρα, Αθήνα 1930, σελίδα 414η.]
• [«Ο Μακεδονικός αγώνας», Ημερολόγιο 2019 Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, Εκδόσεις «Μένανδρος», Αθήνα 2018.]

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org