Γεώργιος Σαμαρτζής

Ο Γιώργος Σαμαρτζής, Έλληνας ζωγράφος, ένας από τους κορυφαίους Κερκυραίους ζωγράφους της εποχής του, έξοχος προσωπογράφος, αγιογράφος, που δίδαξε σχέδιο στη Δημόσια Εκπαίδευση και διατέλεσε διευθυντής της Καλλιτεχνικής Σχολής της Κέρκυρας, μουσικός και ποιητής που στίχοι του μελοποιήθηκαν από γνωστούς Κερκυραίους συνθέτες, γεννήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 1868 στην Κέρκυρα και πέθανε στις 19 Μαρτίου 1925 στην Αθήνα.

Ήταν παντρεμένος με την Ιωσηφίνα [Πεπίνα] Σαμαρτζή. Γιος του ήταν ο Σπυρίδων Σαμαρτζής και κόρη του η Ίρις Σαμαρτζή, σύζυγος Νικολάου Κάρτερ, ενώ εγγονοί του ήταν ο ζωγράφος και ηθοποιός Γεώργιος Κάρτερ, συγγραφέας έργου για το βίο του Γεωργίου Σαμαρτζή, καθώς και ο επίσης ζωγράφος Ερνέστος Κάρτερ.

Γεώργιος Σαμαρτζής
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 8 Φεβρουαρίου 1868
Τόπος: Κέρκυρα, Ιόνια νησιά (Ελλάδα)
Θάνατος: 19 Μαρτίου 1925
Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα)
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Ζωγράφος, ΑγιογράφοςΠοιητής, μουσικός.

Βιογραφία

Ο Γεώργιος, που ήταν εγγονός του Κερκυραίου χρονικογράφου Παναγιώτη Σαμαρτζή , και γιος του Σπυρίδωνα Σαμαρτζή, είχε έναν αδελφό ο οποίος σκοτώθηκε στον αγώνα για την απελευθέρωση της Ηπείρου από τον ζυγό των Τούρκων. Ο Γεώργιος παρακολούθησε τις εγκύκλιες και Μέσες σπουδές την γενέτειρα του, όπου έλαβε και τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής, ήδη από την ηλικία των 13 ετών, με δασκάλους τους Βικέντιο Μποκατσιάμπη, Άγγελο Γιαλλινά και Χαράλαμπο Παχή, στην ιδιωτική ιστορική Καλλιτεχνική Σχολή της Κέρκυρας. Το 1888, με υποτροφία του «Πετριδείου» Κληροδοτήματος, μετέβη για σπουδές στην Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών, [«Accademia di Belle Arti»], της Νεάπολης στην Ιταλία, όπου είχε καθηγητές τον Ντομένικο Μορέλι και τον Βιντσέντζο Μαρινέλλι [Vicenzo Marinelli]. Αποφοίτησε σ' ενάμισι χρόνο παίρνοντας το πτυχίο της Ακαδημίας κι αργυρό τιμητικό μετάλλιο. Μετά την επάνοδο του στην Ελλάδα, διορίστηκε το 1887 και δίδαξε σχέδιο στο Πρακτικό Λύκειο Κέρκυρας, ως το τέλος της ζωής του, ενώ από το 1907 διετέλεσε διευθυντής της Καλλιτεχνικής Σχολής της Κέρκυρας.

Εργογραφία

Ο Σαμαρτζής εκτός από τη ζωγραφική, της οποίας υπήρξε σημαντικός δημιουργός, με πλήθος ηθογραφικών θεμάτων στο ενεργητικό του, καλλιέργησε και τη τέχνη της μουσικής γράφοντας διάφορα μουσικά τεμάχια, κυρίως εμβατήρια. Η ζωγραφική του βασίζεται στις θεωρίες του ακαδημαϊκού ρεαλισμού. Ασχολήθηκε κυρίως με την προσωπογραφία, αλλά και με την αγιογραφία. Θεωρείται από κοινού με τους Άγγελο Γιαλλινά, Βικέντιο Μποκατσιάμπη, Σπύρο Πιζάνη και λοιπούς ως ένας από τους κορυφαίους Κερκυραίους ζωγράφους της εποχής του. Ασχολήθηκε κατά κύριο λόγο με προσωπογραφίες, με ηθογραφικές σκηνές, με την τοπιογραφία αλλά και με σκηνές εμπνευσμένες θρησκευτικά θέματα. Στους πίνακες του χρησιμοποιεί έναν τύπο ακαδημαϊκού ρεαλισμού με ορισμένες υπαιθριστικές τάσεις. Σημαντικό μέρος του έργου του Σαμαρτζή αποτελούν τα θρησκευτικά θέματα εκκλησιών της Κέρκυρας, γεγονός που τον καθιστά έναν από τους σημαντικότερους αγιογράφους της νεοελληνικής τέχνης. Παρουσίασε το έργο του σε ομαδικές εκθέσεις, όπως το 1888 στην έκθεση «Ολύμπια».

Έργα του βρίσκονται στο ανάκτορο Αχίλλειο της Κέρκυρας, όπως το πορτρέτο του Κάιζερ Γουλιέλμου Β’, στην Εθνική Πινακοθήκη, στην Αθήνα (Μικρό Αγόρι), όπου λειτουργεί μόνιμη έκθεση των έργων του, στο Πανεπιστήμιο, στο Ναυτικό Όμιλο, στη Δημοτική Πινακοθήκη της Κέρκυρας, όπου στεγάζονται σε ιδιαίτερη αίθουσα, στην Αναγνωστική Εταιρία, στην Κερκυραϊκή Πινακοθήκη, σε διάφορα ιδρύματα και σε ιδιωτικές συλλογές, καθώς και σε πολλούς ναούς της ιδιαίτερης πατρίδας του. Επιδόθηκε επίσης στη μουσική και μουσικές συνθέσεις του, κυρίως εμβατήρια, παιανίζονται από τις Φιλαρμονικές μπάντες του νησιού ενώ στίχοι του μελοποιήθηκαν από τους Ιωσήφ Καίσαρη, Αναστάσιο Ρομποτή και Σπύρο Δουκάκη. Από τις μουσικές του συνθέσεις γνωστότερες είναι «Τα εαρινά άνθη», «Η Επτάνησος» και «Η Ήπειρος», ένα εμβατήριο αφιερωμένο στον αγώνα για την απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου, στον οποίο θυσίασε τη ζωή του ο αδελφό του που σκοτώθηκε πολεμώντας στην περιοχή «Πέντε Πηγάδια» .

Ζωγραφικές συνθέσεις

Ο Σαμαρτζής με φιλοτέχνηση έργων σε όλα τα είδη ζωγραφικής, κληροδότησε μία σημαντική συλλογή προσωπογραφιών γνωστών προσωπικοτήτων της εποχής του όπως του Γεράσιμου Ασπιώτη, χαρακτηριστικά έργα ηθογραφίας, όπως τα Νυξ εν Κέρκυρα, ο Κουρδιστής του πιάνου κ.ά., καθώς και έργα με θρησκευτικό περιεχόμενο. Δεν οργάνωσε ποτέ του ατομική έκθεση και δεν ενδιφέρθηκε για θέσεις και αξιώματα, απορρίπτοντας την πρόταση που του είχε γίνει να αναλάβει καθηγητική έδρα στη Σχολή Καλών Τεχνών, καθώς όπως υποστήριζε, «ο καλλιτέχνης μόνο στον αγώνα για την κατάκτηση της τέχνης μπορεί να βρεί τη δικαίωση του.» Μεταξύ των ζωγραφικών του έργων περιλαμβάνονται τα:

• «Νεαρός ιθαγενής», το 1881,
• «Ανθισμένος Κάμπος», το 1891,
• «Άποψη Νεάπολης», το 1896,
• «Μυστικός Δείπνος», το 1900, έργο στο οποίο είναι φανερή η επικράτηση των στοιχείων που είχε επιβάλλει η ιταλική Αναγέννηση. Η αναπαράσταση αποδεικνύει την επιρροή της σχέσης του Σαμαρτζή με τη δυτική τέχνη, καθώς είναι τονισμένα, ο ρόλος των αρχιτεκτονικών στοιχείων στην οργάνωση του χώρου, το πλούσιο χρώμα, τα συμβολικά στοιχεία, με την μορφή του Χριστού στο κέντρο να κυριαρχεί.
• «Μετά το λουτρό»,
• «Γεράσιμος Ασπιώτης», Προσωπογραφία, το 1901,
• «Αντώνιος Σαμαρτζής», Προσωπογραφία, το 1901,
• «Κοπέλα κάτω από το δένδρο», το 1909,
• «Η λιτανεία του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα», το 1912,
• «Νυξ εν Κερκύρα-Λιστόν» το 1913, που αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα δείγματα της δεξιοτεχνίας του καλλιτέχνη στην ηθογραφία,
• «Σπουδή γυμνού», το 1913,
• «Θηλασμός», το 1915,
• «Κουρδιστής του πιάνου», το 1915,
• «Μετάνοια», το 1919,
• «Μαγδαληνή», το 1919,
• «Ανεμόμυλος και Φρούριο Κέρκυρας», το 1919,
• «Κωνσταντίνος Α', βασιλιάς της Ελλάδος», προσωπογραφία, το 1920,
• «Βασίλισσα Σοφία της Ελλάδος», προσωπογραφία, το 1921,
• «Δρόμος στη Κέρκυρα»,
• «Τοπίο με τραίνο»,
• «Γεφυράκι»,
• «Βάρκα στη Κέρκυρα»,
• «Το παλάτι Νεάπολης».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Σαμαρτζής Γεώργιος Εθνική Πινακοθήκη
• Γεώργιος Σαμαρτζής Video-Youtube

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org