Κωνσταντίνος Ιωνίδης
Ο Κωνσταντίνος Ιωνίδης, [ή Ιωάννου ή Ιπλικτσής ή Ιπλιξής], Έλληνας εθνικός ευεργέτης, έμπορος και συλλέκτης έργων τέχνης, γεννήθηκε στις 17 Μαρτίου 1775 στη συνοικία Κοντοσκάλι της Κωνσταντινούπολης και πέθανε στις 12 Νοεμβρίου 1852 στην Αθήνα, όπου κηδεύτηκε στις 13 Νοεμβρίου του ίδιου έτους.
Ήταν παντρεμένος από το 1801 με τη Μαριόρα Σεντουκάκη, που πέθανε το 1857, κόρη του εμπόρου διαμαντιών Ιωάννου Σεντουκάκη και απέκτησαν 11 παιδιά, 7 κορίτσια και 4 αγόρια, δέκα από τα οποία έζησαν και δημιούργησαν δικές τους οικογένειες. Δισέγγονος του ήταν ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, νομικός, Ακαδημαϊκός και πολιτικός που διατέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Πατέρας του Κωνσταντίνου Ιωνίδη ήταν ο ιερέας Ιωάννης Ιωάννου ή Καισαρεύς ή Καϊσαρλής, της ενορίας της Ελπίδος στο Κοντοσκάλι, με καταγωγή από την Καιραρεία και μητέρα του ήταν η Δέσποινα, ενώ είχε και άλλα τέσσερα αδέλφια. Στην ηλικία των οκτώ ετών όταν πέθανε ο πατέρας του, αναγκάσθηκε να εργαστεί για να συντηρήσει τα μικρότερα αδέλφια του και τη μητέρα του. Εργάσθηκε στο μαρμαράδικο του θείου του, Λουκά Κασϊσαρλή, όπου έμαθε την τέχνη του λιθοξόου και στη συνέχεια στο κατάστημα υφασμάτων «Χατζημανωλάκη-Καμάρα», στο οποίο κατόρθωσε με την ευφυΐα και την επιμονή του, αφού έμαθε και λίγα γράμματα, να εξελιχθεί από μαθητευόμενος και υπάλληλος, σε συνέταιρο. Το εμπόριο υφασμάτων στο οποίο επιδόθηκε από το 1803 ήταν προσοδοφόρο, καθώς ασχολήθηκε και με εισαγωγές από την Αγγλία. Από τη δουλειά του υφασματέμπορου πήρε το επίθετο «Ιπλιξής», [iplik=νήμα στην Τουρκική γλώσσα], και απέκτησε μεγάλη περιουσία, την οποία έχασε με την έκρηξη της επαναστάσεως του 1821, όταν αναγκάστηκε με τους διωγμούς που εξαπέλυσαν οι Τούρκοι, να μετακομίσει προς το τέλος του 1821, με την οικογένειά του στο Λονδίνο.
Εγκατάσταση στην Αγγλία
Στην Αγγλία εργάστηκε ως ναυτικός πράκτορας, εμπορομεσίτης και εξαγωγέας υφασμάτων από το Μάντσεστερ στην Τουρκία και με το εμπόριο κατεργασμένων δερμάτων. Στις αρχές της δεκαετίας του 1830 με συνεργάτη το γιο του Αλέξανδρο, επέκτεινε τις δραστηριότητές του στο Λονδίνο παράλληλα με το Μάντσεστερ, και τον Ιανουάριο του 1833 ίδρυσαν αρχικά την Τράπεζα Discount Bank και μετά την πτώχευσή της, την εταιρεία «Ionides and Co–Turkey Merchants» και με την οικονομική άνεση που διέθετε βοήθησε την ανάπτυξη της Ελληνικής κοινότητας. Το 1837 ο γιος του Αλέξανδρος απέκτησε την Αγγλική υπηκοότητα και άλλαξε το επίθετο του σε Ιωνίδης. Από το 1839 η οικογένεια πρόσφερε δωρεές και χορηγίες, ενώ παρείχε υποτροφίες για σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και σε Πανεπιστήμια της Δυτικής Ευρώπης σε άπορους σπουδαστές από την Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και άλλες πόλεις της Ελλάδας.
Ταξίδια στην Ελλάδα
Γύρω στο 1842 άρχισε να ταξιδεύει συχνά στην Ελλάδα και με την συναίνεση του γιου του Αλέξανδρου, κάνει δωρεές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και χρηματοδοτεί την ανέγερση νοσοκομείων, ορφανοτροφείου και σχολείων. Σημαντική είναι η δωρεά του το 1844 στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου προσφέρει 30.000 δραχμές για αγορά βιβλίων και 3.000 δραχμές ετησίως για τη χορήγηση υποτροφιών και τη βράβευση διακεκριμένων απόρων σπουδαστών, ενώ οικοδομεί με δικές του δαπάνες σχολικό κτίριο στο Νεοχώριο της Κωνσταντινούπολης και ενισχύει την έκδοση συγγραμμάτων νέων επιστημόνων. Την περίοδο από το το 1854 έως το 1866 διατέλεσε Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Αγγλία. Ασχολήθηκε με την τη συλλογή έργων ζωγράφων της εποχής του και κατόρθωσε να είναι ένας από τους σημαντικότερους συλλέκτες έργων τέχνης. Το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής του δώρισε ο γιος του, στη βασίλισσα Βικτώρια, όταν κατασκευάστηκε το μουσείο «Victoria and Albert Museum».
Το τέλος του
Πέθανε στη διάρκεια ενός ταξιδιού του στην Ελλάδα και κηδεύτηκε στις 13 Νοεμβρίου 1852, ενώ επικήδειους εκφώνησαν
- ο Νεόφυτος Βάμβας και
- ο Αλέξανδρος Ρίζος-Ραγκαβής που ανέφερε ότι οι Έλληνες είχαν αναγνωρίσει την προσφορά του ώστε «η μεν Κυβέρνησις της ΑΜ τω απένειμε την επίσημον αμοιβήν του σταυρού των Ταξιαρχών του βασιλικού Τάγματος του Σωτήρος η δε Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία τον κατέγραψε μετά των ευεργετών της και η Αρχαιολογική έστησεν εις την της ακροπόλεως άνοδον, εις τόπον επιφανέστατον, στήλην λιθίνην, εφ’ ης ενεχάραξε το τε όνομα και την δωρεάν αυτού εις μνήμην αιώνιον».
Απόγονοι
Η οικογένεια του Ιωννίδη στη διάρκεια των χρόνων που ακολούθησαν δημιούργησε σχέσεις συγγένειας με τις οικογένειες Ρωσσέτη, Καβάφη και άλλες. Η εγγονή του Αθηνά Ρωσσέτη έγινε σύζυγος του Ιωάννη Τσάτσου και από το γάμο τους γεννήθηκε ο Δημήτριος Τσάτσος, πατέρας του Κωνσταντίνου Τσάτσου, ο οποίος διατέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Θεμιστοκλή Τσάτσου.
Ιωνίδειο Γυμνάσιο
Μετά από αίτημα του Δημάρχου Πειραιά Πέτρου Ομηρίδη Σκυλίτση, ο Ιωνίδης το 185 διέθεσε 40.000 δραχμές για την ανέγερση του πρώτου σχολικού κτιρίου στην πόλη ενώ παράλληλα δέσμευσε περισσότερες από 10.000 στερλίνες λίρες για να «παρέχωνται αδιαλείπτως ευεργετήματα τη πατρίδι». Το σχολικό κτίριο αποπερατώθηκε το 1847, τα εγκαίνια του έγιναν στις 21 Μαΐου του ίδιου χρόνου και στεγάστηκαν σε αυτό το Αλληλοδιδακτικό, Δημοτικό Σχολείο Αρρένων και το Ελληνικό Σχολείο, το Σχολαρχείο, ενώ το 1862 λειτούργησε το πρώτο Γυμνάσιο της πόλεως, που αποτέλεσε τον «πρόδρομο» της σημερινής Ιωνιδείου Σχολής. Το Γυμνάσιο το 1876, στεγάστηκε σε κτίριο, που οικοδομήθηκε από τον Δήμο Πειραιώς στην πλατεία Κοραή, δίπλα στο κτίριο του Ελληνικού Σχολείου και το 1918 μεταστεγάστηκε στο κτίριο του Ελληνικού Σχολείου, στο κτίσμα της δωρεάς Ιωνίδη. Το κτίσμα, που είχε ανεγερθεί «δαπάνη της φιλογενούς οικογενείας των Ιωνιδών» κατεδαφίστηκε το 1932 και στη θέση του αναγέρθηκε συγκρότημα κτιρίων, στο οποίο από το έτος 1935 εγκαταστάθηκε το Γυμνάσιο, που είχε μετονομαστεί σε «Σχολή Μέσης Εκπαιδεύσεως Πειραιώς». Η «Σχολή Μέσης Εκπαιδεύσεως Πειραιώς» μετονομάστηκε από το σχολικό έτος 1946-47 σε Α’ Πρότυπο Γυμνάσιο Αρρένων Πειραιώς και το με τον νόμο 3666/1957, εξομοιώθηκε με τη Βαρβάκειο Σχολή και τα Πειραματικά Σχολεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Τέλος το 1963 το «Α' Πρότυπο Γυμνάσιο Αρρένων Πειραιώς» μετονομάστηκε σε «Ιωνίδειο Γυμνάσιο Αρρένων Πειραιώς» και πλέον το Γυμνάσιο και το Λύκειο της «Ιωνιδείου» φέρουν αντίστοιχα τις ονομασίες Πειραματικό Γυμνάσιο «Ιωνιδείου Σχολής» και Ενιαίο Πειραματικό Λύκειο «Ιωνιδείου Σχολής».
Εξωτερικές συνδέσεις
- Ιωνίδειο Γυμνάσιο
- Η ζωή του Κων/νου Ιωνίδη Video Documentary
