Νιλς Μπορ

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

O Νιλς Μπορ, [Niels Henrik David Bohr], Δανός διάσημος φυσικός, που θεωρείται ο πατέρας της κβαντικής φυσικής, γεννήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 1885 στην Κοπεγχάγη και πέθανε στο σπίτι του στην πρωτεύουσα της Δανίας, στις 18 Νοεμβρίου 1962 από καρδιακή ανεπάρκεια. Η σορός του αποτεφρώθηκε και οι στάχτες του τοποθετήθηκαν στο κοιμητήριο Assistens Kierkegaard της Κοπεγχάγης [1], όπου βρίσκονταν θαμμένοι οι γονείς και ο γιος του, ενώ αργότερα τοποθετήθηκαν στον ίδιο χώρο και οι στάχτες της σορού της συζύγου του.

Την 1η Αυγούστου 1912 παντρεύτηκε στην Κοπεγχάγη με την Μαργκρέτε Νόρλαντ, [Margrethe Nørlund], με την οποία απέκτησε έξι γιους, ένας πέθανε σε νεαρή ηλικία κι ένας ακόμη σκοτώθηκε σε ατύχημα, ενώ επέζησαν, ο Hans Henrik, ο Erik, ο Όγκε Μπορ, [Aage Bohr], φυσικός που τιμήθηκε με Νόμπελ Φυσικής το 1975 για τις έρευνές του σχετικά με τη δομή του πυρήνα των ατόμων και ο Ernest.

Niels Bohr

Βιογραφία

Πατέρας του ήταν ο Κρίστιαν Μπορ, καθηγητής φυσιολογίας, στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, γνωστός για τις μελέτες του σχετικά με την αναπνοή και μητέρα του η Έλεν Άντλερ, [Ellen David Adler], η οποία κατάγονταν από εύπορη οικογένεια Εβραίων σεφραδιτών τραπεζιτών και κοινοβουλευτικών, με σημαντική θέση στους οικονομικούς και πολιτικούς κύκλους της Δανίας. Είχε δύο αδέλφια, τη Jennifer γεννημένη το 1883 και τον Harald August Bohr, γεννημένο το 1887, μαθηματικό και αργυρό Ολυμπιονίκη ποδοσφαίρου το 1908, με την Εθνική ομάδα της Δανίας. Ο πατέρας του, όπως και ο Νιλς, βαπτίστηκε Χριστιανός και εντάχθηκε στη Λουθηρανική Εκκλησία, όμως δήλωνε άθεος. Ήταν αθλητής του ποδοσφαίρου και ως τερματοφύλακας συμμετείχε σε παιχνίδια της ομάδος Ακαντέμισκ Μπόλντκλουμπ, [Akademisk Boldklub].

Σπουδές

Παρακολούθησε μαθήματα στο Gammelholm Grammar School και έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ξυλουργική και τη Φυσική αγωγή, ενώ από το 1903, σπούδασε φυσική, μαθηματικά, αστρονομία, χημεία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, με την καθοδήγηση του καθηγητή Christian Christiansen. Το 1905 παρακινήθηκε από το χρυσό μετάλλιο ενός διαγωνισμού που χρηματοδοτήθηκε από την Ακαδημία Επιστημών και Γραμμάτων της Δανίας και πραγματοποίησε μια σειρά από πειράματα σχετικά με τις ιδιότητες της επιφανειακής τάσεως. Το δοκίμιο του κέρδισε το πρώτο βραβείο και αυτή η επιτυχία του, τον οδήγησε στην απόφαση να εγκαταλείψει τις σπουδές της φιλοσοφίας και να στραφεί οριστικά στη Φυσική. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στη φυσική το 1909, ενώ το Μάιο του 1911 υπέβαλε διδακτορική διατριβή με θέμα την ηλεκτρονική θεωρία των μετάλλων και ανακηρύχθηκε διδάκτορας. Η διατριβή του ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του πατέρα του, που είχε πεθάνει το Φεβρουάριο του ίδιου χρόνου, από καρδιακή προσβολή.

Το Σεπτέμβριο του 1911 ταξίδεψε στην Αγγλία για να συνεχίσει τις σπουδές του στο εργαστήριο Cavendish του κολεγίου Trinity στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, [Cambridge], στην ομάδα του νομπελίστα φυσικού Τζόζεφ Τόμσον, [J.J.Thomson], ο οποίος ανακάλυψε το ηλεκτρόνιο, που αδιαφόρησε για τις ιδέες του Μπορ σχετικά με τα ηλεκτρόνια των μετάλλων. Το Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, ο Νιλς μετακινήθηκε στο Πανεπιστήμιο Victoria του Μάντσεστερ και εντάχθηκε στην ομάδα του Νεοζηλανδού καθηγητή Έρνεστ Ράδεφορντ, [Ernest Rutherford], κατόχου βραβείου Νόμπλελ, ο οποίος ανακάλυψε το άτομο, που πραγματοποιούσε έρευνες για τη δομή του ατόμου και θεωρείται ο πατέρας της πυρηνικής φυσικής. Στις 24 Ιουλίου 1912 επέστρεψε στην Δανία και συνέχισε να εργάζεται πάνω στη θεωρία του για τη σχάση του ατόμου και το Νοέμβριο του 1913, δημοσίευσε στην Αγγλία, τις έρευνες του για το άτομο του υδρογόνου. Οι ανακαλύψεις του αποτέλεσαν την πρώτη σαφή επιβεβαίωση της μεγάλης εξηγητικής δύναμης και της παραγωγικότητας της κβαντικής προσεγγίσεως, εισάγοντας τη θεωρία των ηλεκτρονίων που κινούνται σε τροχιά γύρω από τον πυρήνα του ατόμου. Το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου το 1914, τον βρήκε σε οικογενειακές διακοπές το Τιρόλο της Ιταλίας και μετά από πολλές ταλαιπωρίες επέστρεψε τον Οκτώβριο του 1914, μέσω θαλάσσης από τη Βόρεια Σκοτία, στο Μάντσεστερ.

Πανεπιστημιακή καριέρα

Επέστρεψε στη Δανία το καλοκαίρι του 1916 και εκλέχθηκε καθηγητής της Θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγη, ενώ το 1917 εκλέχθηκε μέλος στην Ακαδημία Τεχνών και Γραμμάτων της Δανίας. Το 1920, δημιουργήθηκε το Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής, που τον Οκτώβριο του 1965 μετονομάστηκε σε «Ινστιτούτο Μπορ» [2], που ίδρυσε προς τιμήν του η δανική κυβέρνηση, το οποίο χρηματοδοτούσε η ζυθοποιία Κάρλσμπεργκ, [Carlsberg], του οποίου διετέλεσε διευθυντής έως το τέλος της ζωής του και λειτούργησε ως το βασικό στρατηγείο της κβαντικής επαναστάσεως. Τον Απρίλιο του 1920 επισκέφθηκε τη Γερμανία καλεσμένος του Μαξ Πλανκ, για να μιλήσει στην Εταιρεία Φυσικής του Βερολίνου, όπου συναντήθηκε και γνωρίστηκε με τον Αϊνστάιν, με τον οποίο τα επόμενα χρόνια ήταν αντίθετος και σε διαμάχη και πολέμησε την πιθανοκρατική του ερμηνεία –έλεγε χαρακτηριστικά ότι «ο... Θεός δεν παίζει ζάρια με τον κόσμο...», και θεωρούσε πως ο πιθανοκρατικός χαρακτήρας των κβαντικών νόμων δεν είναι προϊόν ατελούς γνώσεως, αλλά θεμελιώδες και μη περαιτέρω εξηγήσιμο χαρακτηριστικό της φύσεως. Η διαμάχη του με τον Αϊνστάιν, κορυφώθηκε το 1927, μεταξύ 24 και 29 Οκτωβρίου, στο πέμπτο συνέδριο Σολβέ, [Solvey], στις Βρυξέλλες [3], που θεωρείται το ιδρυτικό συνέδριο της νέας μηχανικής, όπου παρά τις προσπάθειες και τις αντιρρήσεις του Αϊνστάιν, επικράτησε η ερμηνεία τού Μπορ και της σχολής της Κοπεγχάγης. Στο συνέδριο που είχε θέμα «Ηλεκρόνια και Φωτόνια», χαρακτηρίστηκε από τις έντονες αντιπαραθέσεις των Bohr και Einstein για την κβαντική θεωρία και ειδικότερα για τη λεγόμενη «Kopenhagener Deutung», την Ερμηνεία της Κοπεγχάγης.

Το 1937, μαζί με τη σύζυγο και το γιο τους Hans πραγματοποίησαν μια παγκόσμια περιοδεία και ταξίδεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιαπωνία, την Κίνα και τη Σοβιετική Ένωση, ενώ τον ίδιο χρόνο παρακολούθησε την κηδεία του Ernest Rutherford στο Westminster Abbey του Λονδίνου, όπου εκφώνησε συγκινητική επικήδεια ομιλία. Τον Ιανουάριο του 1939 για τέσσερις μήνες δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και μετέφερε την πληροφορία ότι Γερμανοί επιστήμονες που εργάζονταν σε πυρηνικό πρόγραμμα, είχαν πετύχει το Δεκέμβριο του 1938, τη σχάση του ατόμου. Επέστρεψε στη Δανία, όπου με την κατάληψη της χώρας από τα στρατεύματα του Αδόλφου Χίτλερ τον Απρίλιο του 1940, προσπάθησε να διασώσει το Ινστιτούτο που διηύθυνε, όμως στις 29 Σεπτεμβρίου 1943 αναγκάστηκε να δραπετεύσει, φοβούμενος τη σύλληψη λόγω της εβραϊκής καταγωγής του. Πριν εγκαταλείψει την πατρίδα του διέλυσε σε βασιλικό ύδωρ, μείγμα νιτρικού και υδροχλωρικού οξέος, τα χρυσά μετάλλια των βραβείων Νόμπελ, τα οποία του είχαν εμπιστευθεί, των Γερμανών φυσικών Φρανκ και Λάουε, ενώ το δικό του το είχε χαρίσει νωρίτερα για την ενίσχυση της άμυνας των Φινλανδών. Χρησιμοποιώντας αλιευτικό σκάφος, κατέφυγε με την οικογένεια του, αρχικά, στη Σουηδία και στη συνέχεια στις 6 Οκτωβρίου μεταφέρθηκε, μέσω Σκοτίας, στην Αγγλία με ένα βομβαρδιστικό αεροπλάνο τύπου Havilland Mosquito, που έστειλε γι' αυτό το σκοπό η βρετανική κυβέρνηση. Στη διάρκεια της πτήσεως κινδύνευσε η ζωή του, επειδή δεν άκουσε τις οδηγίες του πιλότου και δεν φόρεσε μάσκα οξυγόνου, καθώς ο χώρος στον οποίο παρέμενε δεν του έδινε τη δυνατότητα να φορά κράνος με ενσωματωμένα ακουστικά.

Ένα μήνα μετά την εγκατάσταση του στην Αγγλία, μετακόμισε, στις 8 Δεκεμβρίου 1943, στην Ουάσιγκτον, όπου συναντήθηκε με τον ταξίαρχο Leslie R. Groves, τον διευθυντή του Manhattan Project. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Λος Άλαμος του Νέου Μεξικού, [Los Alamos, New Mexico], όπου συμμετείχε στο «Σχέδιο Μανχάταν», [Manhattan Project], το αμερικανικό πρόγραμμα για την κατασκευή της ατομικής βόμβας, χρησιμοποιώντας, για λόγους ασφαλείας, το ψευδώνυμο Nicholas Baker. Το 1944, προσπάθησε να πείσει το Βρετανό πρωθυπουργό Ουίνστον Τσώρτσιλ, [Winston Churchill], και τον Αμερικανό πρόεδρο Φραγκλίνο Ρούζβελτ, [Franklin Roosevelt], σχετικά με την ανάγκη διεθνούς συνεργασίας για το χειρισμό της πυρηνικής ενέργειας. Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, επέστρεψε στην Κοπεγχάγη, στις 25 Αυγούστου 1945, και αφού ανέκτησε το χρυσάφι από το βασιλικό ύδωρ, αναπαρήγαγε τα δύο μετάλλια. Στις 21 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου επανεκλέχθηκε πρόεδρος της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών της Δανίας, [Royal Danish Academy of Arts and Sciences].

Το τέλος του

Στα τελευταία χρόνια της ζωής του εργάστηκε με πάθος για την ειρήνη και στις 9 Ιουνίου 1950 με ανοικτή επιστολή στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, [Ο.Η.Ε.], ζήτησε την ελεύθερη διακίνηση των επιστημονικών πληροφοριών. Το Φεβρουάριο του 1952 συνέβαλε στην ίδρυση του «Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Πυρηνικής Έρευνας», [European Organization Nuclear Research], του γνωστού ως «C.E.R.N.», που δημιουργήθηκε μετά από πρωτοβουλία δώδεκα ευρωπαϊκών χωρών προκειμένου να μην υπάρχουν διαρροές επιστημονικού προσωπικού από την Ευρώπη προς τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου επιλέχθηκε η Γενεύη, ως έδρα του οργανισμού, όπου το 1957, εγκαταστάθηκαν οι ομάδες έρευνας. Σύμφωνα με το Victor Weisskopf, που διατέλεσε γενικός διευθυντής του CERN, «...υπήρχαν και άλλες προσωπικότητες που ξεκίνησαν και συνέλαβαν την ιδέα του CERN... (όμως)... ο ενθουσιασμός και οι ιδέες τους ...δεν θα ήταν αρκετές, αν ένας άνθρωπος του αναστήματος του, δεν την είχε υποστηρίξει...».

Το 1955 ο Bohr οργάνωσε την πρώτη διάσκεψη «Άτομα για την Ειρήνη» στη Γενεύη, ενώ το 1957, ήταν ο πρώτος αποδέκτης του βραβείου «Άτομα για την Ειρήνη», [Atoms for Peace Award]. Το 1985 η Unesco για να γιορτάσει την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση του, έκοψε Χρυσό μετάλλιο που φέρει το όνομα του, το οποίο δόθηκε το 1998, το 2005, το 2010, σε επιστήμονες που έχουν συμβάλει στην έρευνα για τη Φυσική, ενώ το 2013 το μετάλλιο δόθηκε στην ερευνητική ομάδα του CERN [4].

Επιστημονικό έργο

Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους φυσικούς του 20ου αιώνα. Ασχολήθηκε με κβαντικές μελέτες και περιορίστηκε στην περιγραφή του ατόμου του υδρογόνου, που ήταν περισσότερο απλό. Τα συμπεράσματά του συνέβαλαν αποφασιστικά στη γνώση του ατόμου. Περιέγραψε τη διάταξη των ηλεκτρονίων στα άτομα, μελέτησε τον πυρήνα των ατόμων και διατύπωσε την «αρχή της αντιστοιχίας». Με τις εργασίες του, καθώς και άλλων δόθηκε μία θεωρητική εξήγηση στο περιοδικό σύστημα των στοιχείων του Μεντελέγιεφ. Ένας από τους μαθητές του ήταν ο Βέρνερ Χάιζενμπεργκ, [Werner Heisenberg], ο επικεφαλής του Γερμανικού ατομικού προγράμματος στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, που την περίοδο από το 1926 έως το 1927, εργάστηκε ως βοηθός του στο πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Μια ιδιωτική συνάντηση τους, για επιστημονικούς ή και πολιτικούς σκοπούς, το 1941 στην Κοπεγχάγη, αποτέλεσε το κύκνειο άσμα των προσωπικών τους σχέσεων και όσα ειπώθηκαν σ' αυτήν αποτελούν σημείο τριβής και διαμάχης έως τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα, καθώς οι απόγονοι του Bohr έδωσαν στη δημοσιότητα μέσω του διαδικτύου, λεπτομέρειες γι' αυτήν, στις οποίες δεν είχε αναφερθεί ο ίδιος. Ταξίδεψε σε πολλές χώρες του κόσμου, δίνοντας διαλέξεις και διδάσκοντας. Ανακάλυψε το στοιχείο 72, που είναι γνωστό ως μπόριο, [bohrium] προς τιμήν του, ενώ ο αστεροειδής 3948 φέρει το το όνομα του. Το 1922 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ φυσικής, που του απονεμήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου στην Στοκχόλμη, «...για τη μελέτη του στη δομή και την ακτινοβολία των ατόμων...» [5]. Εκλέχθηκε μέλος της Ακαδημίας των Λυγκέων και της Παπικής Ακαδημίας, ενώ από το 1939 έως το θάνατο του ήταν πρόεδρος της Βασιλικής Ακαδημίας της Δανίας. Ασχολήθηκε με την ίδρυση της Δανικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας και υπηρέτησε από το Φεβρουάριο του 1956, εκλέχθηκε και υπηρέτησε ως ο πρώτος πρόεδρος της.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. ↑ [Niels Bohr Assistens Kierkegaard]
  2. ↑ [Niels Bohr Institute Ινστιτούτο Bohr]
  3. ↑ Μπορ εναντίον Αϊνστάιν-Συνέδριο Σολβέ, 1927
  4. ↑ [UNESCO awards Niels Bohr Gold Medal to CERN]
  5. ↑ [Niels Bohr The Nobel Prize in Physics 1922]





Ανακτήθηκε από «http://el.metapedia.org/m/index.php?title=Νιλς_Μπορ&oldid=126404»