Στράτος Αιτωλοακαρνανίας
Η Στράτος χωριό του νομού Αιτωλοακαρνανίας, δίπλα από υδροηλεκτρικό φράγμα της Δ.Ε.Η. [Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού] στον Αχελώο ποταμό, είναι κτισμένη σε απόσταση 10 χιλιόμετρα δυτικά του Αγρινίου, πάνω στην Ε.Ο. Αγρινίου-Αμφιλοχίας.
Περιεχόμενα
Ετυμολογία
Προέρχεται από τη λέξη «στρατός», η οποία με τη σειρά της παράγεται από το ρήμα «στορέννυμι» ή «στόρνυμι» ή «στρώννυμι» και παραπέμπει σε στρατιωτικό σταθμό. Πιθανώς ήταν τόπος όπου συγκεντρώνονταν οι Ακαρνάνες για να διαβούν στην αντίπερα όχθη του Αχελώου ή να υπερασπισθούν τα σύνορα της γης τους από τους αντιπάλους Αιτωλούς. Ο Στέφανος Βυζάντιος την αναφέρει ως «ο Στράτος» και «η Στράτος», [«Στράτιον πόλις Ακαρνανίας ο πολίτης Στρατιώτης και Στράτιος» και «Στράτος πόλις Ακαρνανίας θηλυκώς και αρσενικώς, ο πολίτης Στράτιος»].
Ιστορία
Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 την κατοικούσαν 1.078 μόνιμοι κάτοικοι, με κύρια ασχολία τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Παλαιότερα ονομάζονταν «Σουροβίγλι» ή «Σωροβίγλι», ήταν χτισμένο στο λόφο της αρχαίας πόλης και το 1856 οι περιηγητές το ανέφεραν ως αγροτοποιμενικό συνοικισμό. Το 1962-1963, μεταφέρθηκε νοτιότερα, επί της Εθνικής οδού καθώς στο λόφο άρχισε η πραγματοποίηση αρχαιολογικών ανασκαφών. Έως το τέλος του 2010 ήταν έδρα του Δήμου Στράτου, έκτοτε όμως ανήκει μαζί με όλα τα δημοτικά διαμερίσματα του, στο Δήμο Αγρινίου.
Αρχαία Πόλη
Η εξαιρετικά εύφορη περιοχή της πεδιάδας στην οποία εκτείνονταν η αρχαία πόλη ονομάζετο «Στρατικόν τέλος» και ο Θουκυδίδης την αναφέρει ως «πόλιν μεγίστην της Ακαρνανίας» [Ιστορίαι Β΄ 80]. Οι ανασκαφές και οι έρευνες που γίνονται από το 1989, έδειξαν ότι
απλωνόταν σε έκταση 750 στρεμμάτων. Ήταν πρωτεύουσα των αρχαίων Ακαρνάνων και έδρα του «Κοινού των Ακαρνάνων» από τον 5ο μέχρι τον 3ο π.Χ. αιώνα, όταν η έδρα του κοινού μεταφέρθηκε στη Λευκάδα. Τα Νομίσματα του Κοινού, έχουν στη μία πλευρά το κεφάλι του Δία και στην άλλη του ταυρόμορφου Αχελώου.
Τα ερείπια της βρίσκονται στην δυτική όχθη του Αχελώου, βόρεια του Αγρινίου. Τα μνημεία μαρτυρούν ότι ήταν ήδη κατοικημένη κατά την υστεροελλαδική εποχή, στα μέσα της 2ης χιλιετίας π.Χ., όμως απέκτησε στρατηγική σημασία μόνο κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., όταν έγινε οδικός κόμβος. Η Ακρόπολη της αρχαίας πόλεως, βρίσκεται στο Βόρειο τμήμα του περιβόλου των τειχών, περιβάλλεται με δικό της τείχος το οποίο συνδέεται με το αμυντικό της σύστημα. Εξαιτίας της γεωγραφικής της θέσης οχυρώθηκε με ισχυρά τείχη και οι Σπαρτιάτες την πολιόρκησαν χωρίς επιτυχία, πρώτα το 429 π.Χ. με τον Κνήμο και το 391 π.Χ. με τον Αγησίλαο. Καταλήφθηκε το 314 π.Χ., από το βασιλιά Κάσσανδρο της Μακεδονίας, έγινε μέλος της Αχαϊκής Συμπολιτείας το 263 π.Χ. και το 188 π.Χ. έγινε ρωμαϊκό ορμητήριο εναντίον των Μακεδόνων του Περσέα. Κατά τους χριστιανικούς χρόνους έχασε σταδιακά τη μεγάλη σημασία της.
Το θέατρο
Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά και σώζονται μόνο δύο κερκίδες στο βορειοανατολικό τμήμα του κοίλου, ενώ είναι κτισμένο από γκριζοπράσινους ψαμμιτόλιθους. Διακρίνονται περίπου 35 σειρές καθισμάτων που χωρίζονται με κλίμακες σε 11 κερκίδες και είναι το μεγαλύτερο σε χωρητικότητα θέατρο της Αιτωλοακαρνανίας. Η πρώτη σειρά εδωλίων, 11 καθίσματα, προοριζόταν για τον ιερέα του Διονύσου και τους ανώτερους κρατικούς λειτουργούς, τα οποία είναι κατασκευασμένα από λευκό ασβεστόλιθο και διατηρούνται ανέπαφα.
Έχει οικοδομηθεί πολύ κοντά στην αρχαία Αγορά με την οποία συνδεόταν με βαθμιδωτό δρόμο με θέα προς τον ποταμό Αχελώο. Είχε εντοπίσει από το 1805 ο W. Leake, αλλά η ανασκαφή και μελέτη του έγινε μεταξύ των ετών 1990-96. Είναι κατασκευή του 4ου π.Χ. αιώνα με συμπληρώσεις και διορθώσεις του 3ου και 2ου π.Χ. αιώνα. Ο χώρος της ορχήστρας διατηρείται σε καλή κατάσταση και το κρηπιδωτό περίβλημα της αποτελείται από λευκό ασβεστόλιθο έχει πλάτος 30 εκατοστά και διάμετρο 16,5 μέτρα. Η πρώτη θεατρική σκηνή η οποία κτίστηκε στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα, ήταν μια ισόγεια ανοικτή στοά μπροστά απ’ την ορχήστρα με τους κίονες ως σκηνικό φόντο. Σ’ αυτό προστέθηκε το προσκήνιο, στο οποίο μετατοπίστηκε και η σκηνή και ο Schwandner υποθέτει ότι απέκτησε την τελική της μορφή, τον 2ο π.Χ. αιώνα, όταν συμπληρώθηκε με πλευρικούς λίθινους διαδρόμους και παρασκήνια. Στις μέρες μας σώζονται η θεμελίωση με το υπερυψωμένο προσκήνιο και την σκηνή, τα παρασκήνια με τους πλευρικούς λίθινους διαδρόμους για πρόσβαση. Το καλοκαίρι του 1997 παρουσιάστηκε το έργο «Όπως αγαπάτε» του Σαίξπηρ από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινίου και έκτοτε η Αρχαιολογική Υπηρεσία απαγόρευσε την επαναχρησιμοποίησή του, ώστε να σωθεί από τη φθορά.
Τα τείχη
Τα τείχη με τις πύλες τους, τα οποία παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον, έχουν κυκλικό σχήμα, η περίμετρος τους είναι 7,5 χιλ. και περικλείουν τέσσερις μεγάλους λόφους και τρεις κοιλάδες. Κατά τον Γερμανό αρχαιολόγο Schwandner, έχουν 53 οδοντώσεις και πολλούς πύργους και είναι κτισμένα με το «Πλευρώνιο σύστημα» ονομασία που δόθηκε από τον αρχαιολόγο Ρωμαίο.
Η αγορά
Η αγορά βρίσκεται στο δυτικό τμήμα και μελετήθηκε κατά τις αρχαιολογικές ανασκαφές των ετών 1990-96. Στη Βόρεια πλευρά της υπάρχει το Βουλευτήριο, απομεινάρι του οποίου είναι ένας ιωνικός κίων. Έξω από το Βόρειο τμήμα της Αγοράς επισημάνθηκε τμήμα βαθμιδωτού δρόμου που συνέδεε την Αγορά με το θέατρο.
Ο ναός
Ο ναός του Στράτιου Δία, στο πλάτωμα ενός άλλου λόφου στα δυτικά του περιβόλου των τειχών, αποτελούσε το κέντρο της λατρείας των Ακαρνάνων. Ήταν περίπτερος δωρικού ρυθμού, 6 κίονες στις στενές πλευρές και 11 στις μακρές, είχε πρόναο και οπισθόναο και στο σηκό έφερε μία, σε σχήμα Π, ιωνική κιονοστοιχία. Η κατασκευή του τοποθετείται γύρω στον 4ο αι. π.Χ., στην εποχή της μακεδονικής κυριαρχίας και η πρόσβασή του είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Οι καθημερινοί επισκέπτες του αρχαιολογικού χώρου είναι ελάχιστοι, ενώ παραμένει αφύλακτος και γενικά αναξιοποίητος και εγκαταλελειμμένος.
Εξωτερικές συνδέσεις
- Δημοτική κοινότητα Στράτου
- Στράτος Αιτωλοακαρνανίας Ειδησεογραφικό portal
- Το παλαιό χωριό Στράτος
- Βλάχικος γάμος στη Στράτο Αιτ/νίας
- Στράτος Αιτ/νίας Γυμνάσιο Λεπενούς
Βιβλιογραφία
- «Η Αρχαία Στρατική Ακαρνανία–Μνημειακή τοπογραφία, επιγραφές, αρχαιολογικά ευρήματα» [Νεραντζής Ιωάννης, Αγρίνιο 1997].
