Ιστορικός αναθεωρητισμός

Ο ιστορικός αναθεωρητισμός, ή και ιστορικός ρεβιζιονισμός είναι η μελέτη και η επανερμηνεία της ιστορίας. Αναφέρεται στην επανερμηνεία των ιστορικών γεγονότων υπό το φως νέων δεδομένων ή νέων, ακριβέστερων ή λιγότερο προκατειλημμένων αναλύσεων ήδη γνωστών δεδομένων. Ο αναθεωρητισμός προϋποθέτει ότι μεταξύ των ιστορικών ή του κοινού υπάρχει ένας γενικά αποδεκτός τρόπος κατανόησης ενός ιστορικού γεγονότος ή μιας ιστορικής διαδικασίας (επίσημη Ιστορία) και ότι υπάρχει λόγος να τον αμφισβητήσει κανείς. Οι λόγοι αυτοί μπορεί να είναι διαφόρων ειδών: η εμφάνιση νέου πρωτογενούς υλικού, η αλλαγή των αξιών από τις οποίες παρατηρείται το παρελθόν, ακόμα η απλή πάροδος του χρόνου που συχνά επιτρέπει την αλλαγή της οπτικής γωνίας της ιστορικής κοινότητας, καθώς ένα διαφορετικό σημείο εκκίνησης προσκαλεί σε μια νέα αξιολόγηση της παρελθούσας ιστορικής πορείας.

Επομένως, ο αναθεωρητισμός πρέπει να αποτελεί μέρος του επαγγέλματος του ιστορικού. Υπάρχουν ωστόσο στιγμές και τομείς στους οποίους οι ιστορικοί, υποκύπτοντας σε πιέσεις πολιτικών, θρησκευτικών ή άλλων ομάδων- προκειμένου να διατηρήσουν τη δουλειά τους και να μην δουν την εικόνα και την καριέρα τους να καταστρέφονται από λόμπι, παραιτούνται από τις δυνατότητες που ο αναθεωρητισμός μπορεί να προσφέρει στο σύνολο της ανθρώπινης γνώσης.

Ο καθηγητής Χάρι Έλμερ Μπαρνς (Harry Elmer Barnes), ένας από τους πιο επιδραστικούς ιστορικούς αναθεωρητές, έγραψε σε ένα δοκίμιο του 1958:

«...Ο αναθεωρητισμός συνεπάγεται την ειλικρινή αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας και την απαξίωση των παραπλανητικών μύθων που αποτελούν εμπόδιο στην ειρήνη και την καλή θέληση μεταξύ των εθνών. Στο μυαλό των αντι-ρεβιζιονιστών, ο όρος μυρίζει κακία, εκδικητικότητα και μια ανίερη επιθυμία να σπιλώσουν τους σωτήρες της ανθρωπότητας. Στην πραγματικότητα, ο αναθεωρητισμός δεν σημαίνει τίποτα περισσότερο ή λιγότερο από την προσπάθεια διόρθωσης της ιστορικής καταγραφής υπό το πρίσμα μιας πληρέστερης συλλογής ιστορικών γεγονότων, μιας πιο ήρεμης πολιτικής ατμόσφαιρας και μιας πιο αντικειμενικής στάσης. Συνεχίζεται από τότε που ο Λορέντζο Βάλλα (1407-1457) αποκάλυψε την πλαστή Δωρεά του Κωνσταντίνου, η οποία αποτελούσε ακρογωνιαίο λίθο της παπικής διεκδίκησης της κοσμικής εξουσίας, και αργότερα επέστησε την προσοχή στις αναξιόπιστες μεθόδους του Λίβιου όσον αφορά την πρώιμη ρωμαϊκή ιστορία. Πράγματι, η αναθεωρητική παρόρμηση προϋπήρχε κατά πολύ του Βάλλα και αναπτύσσεται από τότε. Είχε χρησιμοποιηθεί στην αμερικανική ιστορία πολύ πριν ο όρος αποκτήσει πιο γενικευμένη χρήση μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.» 

Ο ιστορικός αναθεωρητισμός σήμερα

Η δραστηριότητα της αναθεώρησης του παρελθόντος μπορεί να ασκηθεί από κάθε δημοσιογράφο ή ερασιτέχνη ερευνητή και προστατεύεται από την ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης. Επιπλέον, δεδομένου ότι η ιστορία αποτελεί γόνιμο έδαφος για πολιτικές αντιπαραθέσεις και σε πολλές περιπτώσεις η νομιμότητα των πολιτικών στοιχημάτων του παρόντος βασίζεται σε ιστορικές διαδρομές του παρελθόντος, η ιστορική ανασκόπηση μπορεί να είναι γεμάτη αντιπαραθέσεις και κρυμμένα συμφέροντα.

Μερικές φορές, όταν θίγονται τα άμεσα συμφέροντά τους, μια συγκεκριμένη ομάδα επίσημων ιστορικών αποκαλεί τους αναθεωρητές «μη ακαδημαϊκούς», ακολουθώντας τις αρχές της χειραγώγησης που συνιστά η Σχολή της Φρανκφούρτης. Η φιγούρα του μη ακαδημαϊκού αναθεωρητή παρουσιάζεται συνήθως σαν αυτή του Δον Κιχώτη που πασχίζει να κάνει μια υποτιθέμενη αλήθεια να εμφανιστεί απέναντι σε ένα κατεστημένο που τον περιθωριοποιεί.

Γνωστές περιπτώσεις, όπως οι αναθεωρητές της ιστορίας του Ολοκαυτώματος, δηλαδή η άρνηση της ύπαρξης σχεδίου εξόντωσης των Εβραίων κατά τη διάρκεια του Τρίτου Ράιχ, (που οι υπερασπιστές της επίσημης ιστορίας τους αποκαλούν υποτιμητικά ως αρνητές) έχουν οδηγήσει τους νομοθέτες - λόγω της εμβέλειας των απόψεών τους - ορισμένων λεγόμενων δημοκρατικών χωρών, να ποινικοποιήσουν αυτή την εκδοχή της ιστορίας ως έγκλημα. Θεωρείται πλέον έγκλημα που διώκεται ποινικά με κατηγορίες όπως "συνειδητή απόκρυψη γενοκτονίας ή συγκατάθεση και έγκριση ή δικαιολόγηση γενοκτονίας" σε αρκετές δημοκρατικές χώρες, όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, ο Καναδάς, η Αυστρία, η Γερμανία, η Ελβετία, η Σλοβακία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Λιθουανία, η Πολωνία, το Λιχτενστάιν, οι Κάτω Χώρες, η Νέα Ζηλανδία, η Ρουμανία, η Νότια Αφρική και το Ισραήλ.

Ο αναθεωρητισμός του Ολοκαυτώματος αποσκοπεί στην επανερμηνεία των γεγονότων που έλαβαν χώρα στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και τα οποία αργότερα διαστρεβλώθηκαν από τα ίδια πολιτικά συμφέροντα που οδήγησαν στη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ στην περιοχή της Παλαιστίνης. Αυτός ο αναθεωρητισμός θέτει υπό αμφισβήτηση θέματα που θεωρούνται "ταμπού" από την "επίσημη ιστορία", όπως το μυθολογικό Ολοκαύτωμα, οι θάλαμοι αερίων, η υποτιθέμενη προγραμματισμένη δολοφονία εκατομμυρίων Εβραίων από το Τρίτο Ράιχ κ.λπ. Οι αναθεωρητές ισχυρίζονται επίσης ότι το Ολοκαύτωμα (που ορίζεται με σιωνιστικούς όρους και περιλαμβάνει τα έξι εκατομμύρια εξολοθρευμένων Εβραίων, τους θαλάμους αερίων και τη διαταγή του Χίτλερ για εξόντωση) ήταν πολεμική προπαγάνδα που επινόησαν οι συμμαχικές δυνάμεις και εκμεταλλεύτηκαν οι σιωνιστές, με σκοπό να επωφεληθούν εις βάρος άλλων λαών, κυρίως της Παλαιστίνης και της Γερμανίας. Ωστόσο, δεν είναι καθήκον του αναθεωρητισμού να δικαιολογήσει ιστορικά γεγονότα που σχετίζονται με πολιτικά ζητήματα, αλλά μόνο να ανασυνθέσει και να περιγράψει αυτά τα γεγονότα και τα κίνητρά τους, αναλύοντας και ερμηνεύοντάς τα σύμφωνα με το πνεύμα και το συναίσθημα της εποχής υπό το φως των διαθέσιμων δεδομένων.

Παραδείγματα ιστορικού αναθεωρητισμόυ

• Reconquista (Ανακατάκτηση)

Ο αναθεωρητισμός της Ανακατάκτησης ή ο αναθεωρητισμός της μουσουλμανικής κατάκτησης της Ιβηρικής Χερσονήσου είναι ένα αναθεωρητικό ρεύμα που στοχεύει στην επανερμηνεία των γεγονότων που συνέβησαν στην Ιβηρική Χερσόνησο μεταξύ των ετών 711 και 1492, θεωρώντας τα παραδοσιακά παρερμηνευμένα από τους ιστορικούς, και πιο πρόσφατα, χειραγωγημένα και διαστρεβλωμένα από τον ρατσισμό εναντίον των λευκών.

• Το Burgenbrunch

Στην Ελβετία θεωρήθηκε γεγονός ότι μετά τον όρκο του Rütli το 1291 άρχισε το Burgenbrunch, δηλαδή η επίθεση και η κατάληψη των φεουδαρχικών φρουρίων των Αψβούργων. Βάσει ανασκαφών διαπιστώθηκε ότι τα φρούρια αυτά είχαν εγκαταλειφθεί χωρίς προηγούμενη μάχη, είτε πολύ πριν είτε πολύ μετά το 1291. Ως εκ τούτου, το "Burgenbrunch" είναι ένας μύθος που χρησίμευσε για την εξιδανίκευση της ιστορίας της ίδρυσης της Ελβετικής Συνομοσπονδίας, στο πλαίσιο μιας πολιτικής κατήχησης.

• Αζινκούρ

Η μάχη του Αζινκούρ (25 Οκτωβρίου 1415) θεωρούνταν επί αιώνες ότι ήταν μια μάχη στην οποία ο αγγλικός στρατός ήταν αριθμητικά ανώτερος από τον γαλλικό στρατό με αναλογία 4 προς 1, και οι Άγγλοι κέρδισαν μια αναπάντεχη νίκη (μια εκδοχή που διαδόθηκε από τον Ουίλιαμ Σαίξπηρ στο έργο Ερρίκος Ε'). Ωστόσο, η πρόσφατη έρευνα της καθηγήτριας Anne Curry, η οποία μελέτησε τα πρωτότυπα αρχεία κατατάξεων, κατάφερε να θέσει υπό αμφισβήτηση αυτή την ερμηνεία, ανακαλύπτοντας ότι οι Γάλλοι ήταν λιγότεροι από τους Άγγλους και τους Ουαλούς μόνο κατά 4.000 μονάδες. Οι Άγγλοι πιθανώς υπερέβαλαν τους αριθμούς για πατριωτικούς λόγους και η μάχη μυθοποιήθηκε.

• Ισραήλ

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, οι λεγόμενοι Νέοι Ιστορικοί βασισμένοι σε πλήθος εγγράφων που αποχαρακτηρίστηκαν από την κυβέρνησή τους, τα οποία αποκάλυπταν την εθνοκάθαρση που υπέστησαν οι Παλαιστίνιοι, άσκησαν κριτική στη σιωνιστική πολιτική του κράτους. Αρχικά απορρίφθηκαν από τους ομότεχνούς τους, σταδιακά όμως απέκτησαν νομιμοποίηση μέχρι που έγιναν αποδεκτοί ως ιστοριογραφικό ρεύμα. Μερικοί από τους κύριους εκφραστές του ήταν οι Benny Morris, Ilan Pappé, Avi Shlaim, Simha Flapan και Tom Segev. Αυτό δεν τους εμπόδισε να πέσουν θύματα πολιτικών διώξεων, με αποτέλεσμα πολλοί από αυτούς να αναγκαστούν να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• [Ιστορικός Αναθεωρητισμός Ιωάννης Τερζάκης]

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org