Νάκμπα

Με την λέξη Νάκμπα, (Αραβικά: Yawm an-Nakba, Ελληνικά: «Μέρα της Καταστροφής»), αναφέρονται οι Παλαιστίνιοι στην επομένη ημέρα της ιδρύσεως του Ισραήλ ως κρατικής οντότητος, ταυτόχρονα με τον εορτασμό της μνήμης για την αποκαλούμενη Έξοδο των Παλαιστινίων του 1948. Πρόκειται -από την πλευρά των Παλαιστινίων- για μια ετήσια εκδήλωση σε ανάμνηση του εκτοπισμού χιλιάδων ομοεθνών τους από τις πατρογονικές τους εστίες κι αποτελεί στην ουσία ημέρα μνήμης για την απώλεια της πατρίδος τους και τον ξεριζωμό των μισών της κατοίκων καθώς μόλις μέσα σε έξι μήνες περισσότεροι 700.000 ως και 950.000 Παλαιστίνιοι εγκατέλειψαν τις εστίες των προγόνων τους ενώ εκθεμελιώθηκαν 418 χωριά .

Η ημέρα ανακηρύχθηκε και καθιερώθηκε επίσημα από τον Γιάσερ Αραφάτ το 1998, αν και η ημερομηνία χρησιμοποιήθηκε ανεπίσημα στις διαδηλώσεις ήδη από το 1949. Η ίδια ημέρα, η 15η Μαΐου κάθε έτους, είναι γενέθλια επέτειος για το κράτος του Ισραήλ στη διάρκεια της οποίας τιμάται ο αποκαλούμενος «Πόλεμος της Ανεξαρτησίας» και κατ' επέκταση η ίδρυση του Ισραηλινού κράτους. Λόγω των διαφορών μεταξύ του Εβραϊκού και του Γρηγοριανού ημερολογίου, η Ημέρα της Ανεξαρτησίας και η επίσημη ημερομηνία της 15ης Μαΐου για την ημέρα Νάκμπα συνήθως συμπίπτουν μόνο κάθε 19 χρόνια.

Αφίσα μνήμης 60 χρόνων από τη Νάκμπα.

Ιστορική αναδρομή

Οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τον όρο «Νάκμπα» ήταν οι Ισραηλινοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι. Το 1948, ο Ισραηλινός στρατός απευθύνεται με τρικάκια, στους Άραβες κατοίκους της Τίρα της Χάιφα, τους οποίους καλεί να παραδοθούν: «Αν θέλετε να γλυτώσετε από τη Νάκμπα, να αποφύγετε μια καταστροφή, μια αναπόφευκτη εξολόθρευση, παραδοθείτε».

Οι ρίζες της Αλ Νάκμπα ανάγονται στο έτος 1798, την εποχή του Μεγάλου Ναπολέοντα, όταν στη διάρκεια της γαλλικής εισβολής στην περιοχή και γενικότερα στη Μέση Ανατολή, ο αυτοκράτορας εξέδωσε διακήρυξη που πρόσφερε την Παλαιστίνη ως πατρίδα των Εβραίων υπό την προστασία της Γαλλίας, η ιδέα για ένα κράτος των Ευρωπαίων Εβραίων εκτός Ευρώπης, ένας τρόπος για να εδραιωθεί η γαλλική παρουσία και κυριαρχία στην περιοχή.

Βρετανική εντολή Διακυβερνήσεως

Το 1897, με το σιωνιστικό συνέδριο στην Βέρνη της Ελβετίας, καταγράφηκε η πρώτη ουσιαστική προσπάθεια στην κατεύθυνση της δημιουργία Εβραϊκού κράτους στην Παλαιστίνη, λύση που άρχισε να προωθείται μεταξύ των Εβραϊκών κοινοτήτων ανά τον κόσμο, αλλά και των ευρωπαϊκών ελίτ. Τα τελευταία έτη του 19ου αιώνα αναβίωσαν το σχέδιο του Ναπολέοντα. Το 1916, ο Βρετανός σερ Μαρκ Σάικς και ο Γάλλος Φρανσουά Ζορζ-Πικό αποφασίζουν να θέσουν την Παλαιστίνη υπό διεθνή διοίκηση, στο πλαίσιο ενός μελλοντικού διαμοιρασμού, μεταξύ των χωρών τους, των Αραβικών επαρχιών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το 1917 οι Εβραίοι ανέρχονταν στις 56.000 κι αποτελούσαν μόλις το 9% του πληθυσμού της Παλαιστίνης. Το ίδιο έτος η Μεγάλη Βρετανία αθέτησε την υπόσχεση της να παραχωρήσει ανεξαρτησία στους Άραβες αφού εκδιώξει τους Οθωμανούς από την περιοχή.

Διακήρυξη Μπάλφουρ

Στις 2 Νοεμβρίου του 1917, διαρκούντος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ο εβραϊκής καταγωγής Βρετανός υπουργός Εξωτερικών λόρδος Άρθουρ Μπάλφουρ, σε συνεννόηση με τη Διεθνή Σιωνιστική Οργάνωση, απέστειλε επιστολή 15 σειρών και 67 λέξεων -τη γνωστή ως Διακήρυξη Μπάλφουρ, στον Βρετανό Σιωνιστή και Εβραϊκής καταγωγής λόρδο Λάιονελ Γουόλτερ Ρότσιλντ, ύπατο εκπρόσωπο της βρετανικής εβραϊκής κοινότητας, με την οποία του γνωστοποιούσε την απόφαση της Βρετανικής κυβερνήσεως να υποστηρίξει την ίδρυση Εβραϊκού κράτους στην περιοχή της Παλαιστίνης. Στην επιστολή ο Μπάλφουρ αναφέρει πως η «κυβέρνηση της Αυτού Μεγαλειότητος είναι ευνοϊκά διακείμενη στην ίδρυση εντός της Παλαιστίνης μιας εθνικής εστίας για τον εβραϊκό λαό και θα καταβάλει κάθε προσπάθεια προκειμένου να διευκολύνει την πραγματοποίηση αυτού του σκοπού». Οι πρώτες διαδηλώσεις κατά της διακηρύξεως Μπάλφουρ πραγματοποιήθηκαν τον Φεβρουάριο του 1920 στην Ιερουσαλήμ, στη Γιάφα και στη Χάιφα. Τον Απρίλιο του ίδιου έτους η διάσκεψη του Σαν Ρέμο ανέθεσε στο Λονδίνο την εντολή για την Παλαιστίνη και η ευρύτερη περιοχή υπήχθη υπό Βρετανική κυριαρχία. Η συνθήκη εγκρίθηκε οριστικά τον Ιούλιο του 1922 από την Κοινωνία των Εθνών, και η Βρετανία έκτοτε «θα αναλάβει την ευθύνη να δημιουργήσει στη χώρα μια πολιτική, διοικητική και οικονομική κατάσταση που θα εξασφαλίσει την εγκαθίδρυση μιας εθνικής εστίας για τον εβραϊκό λαό» κι έκτοτε ενθάρρυνε με κάθε τρόπο και μέσο τον εβραϊκό αποικισμό στη Παλαιστίνη. Το 1933 ξέσπασαν διαμαρτυρίες κι απεργίες των γηγενών και ακολούθησε Παλαιστινιακή εξέγερση, την οποία κατέπνιξαν οι Άγγλοι.

Το 1936 η πρόταση της Βρετανίας για τη λύση του προβλήματος περιείχε τη διχοτόμηση της Παλαιστίνης και την μεταφορά πληθυσμών -κατά προτίμηση εθελοντικής, αλλά αν ήταν ανάγκη και υποχρεωτικής, κάνοντας και ρητή αναφορά στο Ελληνο-τουρκικό παράδειγμα, κάτι που για τους Σιωνιστές ηγέτες αποτέλεσε μια πρώτη μεγάλη ηθική και πολιτική νίκη. Το 1938 ομάδες οπλισμένων σιωνιστών άρχισαν επιθέσεις προς τους Παλαιστίνιους και το 1939 διαλύουν και καταστέλλουν την αραβική εξέγερση. Ως τον ίδιο χρόνο η πολιτική των Βρετανών που βασιζόταν στη συνεργασία με τον σιωνισμό, προκάλεσε σημαντικές ένοπλες εξεγέρσεις των Παλαιστίνιων και οι Άγγλοι στην προσπάθειά τους να αποδυναμώσουν τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Παλαιστίνιων ανακοίνωσαν ότι αρχικά θα περιορίσουν, ώσπου να σταματήσουν, τη μετανάστευση Εβραίων και την αγορά γης στην περιοχή. Σύμφωνα με όσα εξομολογήθηκε το καλοκαίρι του 1988 ο Έλληνας τροτσκιστής Μιχάλης Ράπτης, γνωστός ως Πάμπλο, «...Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1938, στο Περινί λίγο έξω από το Παρίσι, παρόντος του Λέοντα Τρότσκι, ιδρύθηκε η 4η Κομμουνιστική Διεθνής. Πρώτο καθήκον για τους επαναστάτες ορίστηκε η υποστήριξη των Ισραηλιτών, των Εβραίων το θρήσκευμα....». Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ράπτης σε εκείνο το συνέδριο εξελέγη γραμματέας της 4ης Διεθνούς. Το 1942 έλαβε χώρα μεγάλη συνάντηση σιωνιστών ηγετών στη Νέα Υόρκη και έκτοτε οι Η.Π.Α. διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο πλάνο της υποστηρίξεως του σιωνισμού.

Αποχώρηση Μεγάλης Βρετανίας

Κατά τη διάρκεια της Βρετανικής εντολής, πολλές σιωνιστικές εταιρείες, όπως η Παλαιστινιακή Ένωση Εβραϊκού Αποικισμού (PJCA) ή το Εβραϊκό Εθνικό Ταμείο, αγόρασαν γη από απόντες γαιοκτήμονες. Αυτοί οι γαιοκτήμονες είχαν αποκτήσει τη γη τους μέσω αμφισβητούμενων χειρισμών του οθωμανικού νόμου και οι αγρότες που ζούσαν σε αυτές τις περιοχές εκδιώχθηκαν, κάποιες φορές με βία. Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η Αγγλική κυβέρνηση διαβίβασε το ζήτημα της Παλαιστίνης στον Ο.Η.Ε. ενώ το 1946 η Χαγκανά, η Ιργκούν και η Στερνγάνκ -οι Εβραίοι πολιτοφύλακες- διεξήγαγαν επιχειρήσεις στρατιωτικού τύπου εναντίον Άγγλων και Παλαιστινίων ταυτόχρονα. Τον Μάιο του 1947 ο Ο.Η.Ε. συγκρότησε ειδική επιτροπή η οποία, αφού μελέτησε διεξοδικά την κατάσταση έτσι όπως είχε διαμορφωθεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες, υπέβαλε δύο σχέδια για το μέλλον της Παλαιστίνης: το πρώτο σχέδιο, που συντάχθηκε από την πλειοψηφία των μελών της επιτροπής, εισηγείτο τη διαίρεση της Παλαιστίνης με τη δημιουργία ενός εβραϊκού και ενός αραβικού κράτους. Αντίθετα, το σχέδιο της μειοψηφίας προέκρινε την ομοσπονδιακή ένωση των δύο κρατών και την άσκηση μιας κοινής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής. Εκείνο το έτος οι Εβραίοι αποτελούν πλέον το 1/3 του πληθυσμού και κατέχουν ιδιοκτησιακά -μέσω εξαγορών- το 6% του εδάφους της Παλαιστίνης.

Ίδρυση κράτους του Ισραήλ

Η εβραϊκή πλευρά αποδέχθηκε την πρόταση της πλειοψηφίας, όμως οι Άραβες απέρριψαν και τα δύο σχέδια. Στις 29 Νοεμβρίου 1947 η Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε., με 33 ψήφους υπέρ, 13 κατά καθώς και 10 αποχές, ανακάλεσε τη Βρετανική Εντολή με ταυτόχρονη αποχώρηση των Αγγλικών στρατευμάτων από την Παλαιστίνη και ψήφισε το σχέδιο διαχωρισμού της Παλαιστίνης σε δύο κράτη, το Εβραϊκό και το Αραβικό. Η Ιερουσαλήμ θα γινόταν ανεξάρτητη διοικητική μονάδα, υπό ειδικό διμερές καθεστώς ως «corpus separatum», ξεχωριστή οντότητα, δηλαδή, υπό διεθνή έλεγχο – κάτι που ποτέ δεν εφαρμόστηκε. Στις 14 Μαΐου 1948 έληξε οριστικά η Βρετανική Εντολή Διακυβερνήσεως για την Παλαιστίνη. Οι Παλαιστίνιοι και οι Άραβες που τους υποστήριζαν απέρριψαν το ψήφισμα 181/1947 του Ο.Η.Ε. που πρόβλεπε τη δημιουργία δύο κρατών στην περιοχή της Παλαιστίνης, [Ισραηλινό και Παλαιστινιακό]. Στις 14 Μαΐου του 1948 ανακηρύχθηκε, από τον Νταβίντ Μπεν Γκουριόν, η ίδρυση του Κράτους του Ισραήλ το οποίο αναγνωρίζουν αμέσως τόσο οι Η.Π.Α. όσο και η Σοβιετική Ένωση ενώ ήδη οι Εβραίοι ανέρχονταν στις 605.000. Στις 15 Μαΐου, την επόμενη ημέρα της ιδρύσεως του Ισραηλινού κράτους, στρατιωτικές δυνάμεις της Αιγύπτου, της Ιορδανίας, του Λιβάνου, του Ιράκ και της Συρίας επιτέθηκαν εναντίον του. Η Ελλάδα -η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που καταψήφισε τη δημιουργία κράτους του Ισραήλ σύμφωνα με απόφαση της κυβερνήσεως του Θεμιστοκλή Σοφούλη, το 1949 αναγνώρισε de facto τη νεοσύστατη κρατική οντότητα.

Την ίδρυση του Ισραήλ ακολούθησαν μαζικές μεταναστεύσεις -η Αλίγια δηλαδή η επάνοδος στην Παλαιστίνη- Εβραίων απ' όλο τον κόσμο. Μια από τις πρώτες αποφάσεις των ηγητόρων του, τον Ιούνιο του 1948, υπήρξε η απαγόρευση επιστροφής των Αραβικής καταγωγής προσφύγων στις περιοχές που εγκατέλειπαν. Αντίθετα, λίγο μετά ψηφίστηκε ο «Νόμος της Επιστροφής» σύμφωνα με τον οποίο, έχει δικαίωμα να κατοικήσει και να λάβει τα δικαιώματα του πολίτη του κράτους του Ισραήλ οποιοσδήποτε Εβραίος στο θρήσκευμα από όλον τον πλανήτη.

Α' Αραβοϊσραηλινός πόλεμος

Στις 30 Νοεμβρίου 1947 δύο λεωφορεία που μετέφεραν Εβραίους έπεσαν σε ενέδρα και δολοφονήθηκαν όλοι οι επιβαίνοντες. Πριν την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ στις 30 Απριλίου του 1948, όλα τα χωριά της Δυτικής Ιερουσαλήμ κατακτήθηκαν από τις Ισραηλινές δυνάμεις και καταστράφηκαν ολοσχερώς. Ο αραβοϊσραηλινός πόλεμος αποτέλεσε το δεύτερο και τελευταίο στάδιο του πολέμου της Παλαιστίνης. Άρχισε αμέσως μετά το τέλος της Βρετανικής εντολής για την Παλαιστίνη, τα μεσάνυχτα της 14ης Μαΐου 1948. Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας του Ισραήλ είχε εκδοθεί νωρίτερα εκείνη την ημέρα κι ένας στρατιωτικός συνασπισμός αραβικών κρατών, η Αίγυπτος, η Υπεριορδανία, η Συρία και εκστρατευτικές δυνάμεις από το Ιράκ, εισήλθε στο έδαφος της Βρετανικής Παλαιστίνης το πρωί της 15ης Μαΐου. Οι δυνάμεις αυτές ανέλαβαν τον έλεγχο των αραβικών περιοχών και αμέσως επιτέθηκαν στις ισραηλινές δυνάμεις και σε αρκετούς εβραϊκούς οικισμούς.

Στη διάρκεια των πολεμικών συγκρούσεων, που διακόπτονταν από βραχυχρόνιες εκεχειρίες και διήρκεσαν μέχρι την Άνοιξη του 1949, το Ισραήλ κατέλαβε τμήμα εδάφους της Παλαιστίνης, περίπου 6.700 τετραγωνικά χιλιόμετρα, που προορίζονταν, με βάση την απόφαση της Γενικής Συνελεύσεως του Ο.Η.Ε., για τη δημιουργία αραβικού κράτους και τμήμα της Ιερουσαλήμ. Η αναμέτρηση είχε ως αποτέλεσμα να καταστραφούν εκατοντάδες Παλαιστινιακές πόλεις και χωριά. Περισσότεροι από 700 χιλιάδες Παλαιστίνιοι εγκατέλειψαν τις εστίες τους ή απελάθηκαν κι εγκαταστάθηκαν ως πρόσφυγες στην Ιορδανία, το Λίβανο, τη Συρία, τη Δυτική Όχθη (περιοχή τότε της Ιορδανίας), τη Λωρίδα της Γάζας και σε περιοχές του νεοσύστατου Ισραήλ. Την ίδια χρονική περίοδο οι Σιωνιστικές παραστρατιωτικές οργανώσεις Χαγκανά και Ιργκούν ξεκίνησαν την πρώτη φάση της εθνοκαθάρσεως σε βάρος του γηγενούς παλαιστινιακού πληθυσμού. Τα θύματα από την πλευρά των Παλαιστινίων κυμαίνονται από 3.000 έως 13.000.

Από τους συνολικά 750.000 πρόσφυγες που δημιούργησαν οι διωγμοί των σιωνιστικών δυνάμεων, περίπου 80.000 προέρχονταν από την Ιερουσαλήμ και τα γύρω χωριά του Ντερ Γιάσιν, της Μάλχα, της Λίφτα και του Εΐν Κερέμ. Την Άνοιξη του 1949 υπογράφηκαν επιμέρους συμφωνίες ανακωχής ανάμεσα στο Ισραήλ και τις αραβικές χώρες. Τελικά το Ισραήλ αρνήθηκε να επιστρέψει στα -από τον Ο.Η.Ε.- προβλεπόμενα εδάφη του, αρνήθηκε να εφαρμόσει την απόφαση του Διεθνούς Οργανισμού της 11ης Δεκεμβρίου 1948 που αφορά τον επαναπατρισμό των Παλαιστίνιων προσφύγων και την καταβολή από μέρους του Ισραήλ αποζημιώσεως για τις εγκαταλειμμένες περιουσίες σε όσους δεν επιθυμούσαν να επιστρέψουν. Ο Σιωνισμός διέψευσε τις φιλοδοξίες του αραβικού εθνικισμού, η Νάκμπα ανάγκασε χιλιάδες Παλαιστίνιους να γίνουν πρόσφυγες και η ανεξαρτησία του Ισραήλ οδήγησε σε εβραϊκή κυριαρχία σε εδάφη που για αιώνες διοικούσαν Μουσουλμάνοι.

«Σχέδιο Dalet» / Αποκάλυψη

Η Ισραηλινή ιστοριογραφία -επί δεκαετίες- έκανε λόγο για «οικειοθελή αποχώρηση» των Παλαιστινίων και παράπλευρες απώλειες όμως στη δεκαετία του 1980, το ισραηλινό κίνημα των «νέων ιστορικών», ερευνώντας τα κρατικά αρχεία, αναφέρθηκε στη Νάκμπα. Ο ιστορικός Μπένι Μόρις χρησιμοποίησε τον όρο, των «νέων ιστορικών», για να περιγράψει όσοι, μαζί με αυτόν, αναθεωρούν σε βάθος την ισραηλινή ιστοριογραφία και αμφισβητώντας την επίσημη γραμμή της «εθελοντικής εξόδου», διερεύνησαν αν η φυγή των Παλαιστινίων ήταν μέρος ενός σιωνιστικού σχεδίου καθώς πλέον είχαν πρόσβαση για την έρευνά τους στα Ισραηλινά κυβερνητικά αρχεία, που δημοσιοποιήθηκαν λίγα χρόνια νωρίτερα. Την ίδια δεκαετία ο ιστορικός Μπένι Μόρις στο έργο του:

• «Μια νέα οπτική στη δημιουργία του Προβλήματος των Παλαιστινίων Προσφύγων» ,

αποτελεί κομβικό σημείο για την αμφισβήτηση του ισραηλινού αφηγήματος καθώς κατά τον Μόρις, δεν υπήρχε άλλη επιλογή από τη δημιουργία ενός εβραϊκού κράτους το 1948, ένα αναπόφευκτο τίμημα που οι Παλαιστίνιοι έπρεπε να πληρώσουν και, έτσι, ανήθικες θηριωδίες διαπράχτηκαν από τις σιωνιστικές ένοπλες δυνάμεις. Σύμφωνα με τον Μόρις, η ιδέα της «μεταφοράς» ήταν μεν μέρος της σιωνιστικής σκέψεως όμως τελικά η υλοποίηση της, ήταν η συνέπεια του πολέμου τον οποίο προκάλεσαν οι Άραβες και των ιδιαίτερων συνθηκών που αυτός δημιούργησε, συνεπώς δεν ήταν κάτι προσχεδιασμένο.

Το 2006, ο Ισραηλινός Ιλάν Παπέ εξέδωσε το βιβλίο:

• «Η εθνοκάθαρση της Παλαιστίνης» («The Ethnic Cleancing of Palestine»).

Η κυκλοφορία του βιβλίου επέφερε την αυτοεξορία του συγγραφέα που προκάλεσε με τις απόψεις που διατύπωσε καθώς υποστηρίζει πως η Νάκμπα δεν υπήρξε φυσικό επακόλουθο των συνθηκών διεξαγωγής του πολέμου Ισραηλινών και Παλαιστινίων, αλλά το αποτέλεσμα εφαρμογής ενός προαποφασισμένου σχεδίου εθνοκαθάρσεως, το οποίο οι Εβραίοι προετοίμαζαν επί δεκαετίες. Σύμφωνα με τον Παπέ, στις 10 Μαρτίου του 1948, στο Τελ Αβίβ, «μια ομάδα από 11 βετεράνους σιωνιστές ηγέτες και νέους αξιωματικούς έβαλαν τις τελικές πινελιές στο από πολλού προετοιμαζόμενο σχέδιο εθνοκαθάρσεως των Παλαιστινίων. Το ίδιο απόγευμα δόθηκαν οι διαταγές που δόθηκαν στις στρατιωτικές μονάδες, στις οποίες ανατέθηκε να εφαρμόσουν την επιχείρηση με την κωδική ονομασία «Σχέδιο Dalet», δηλαδή «Σχέδιο Δέλτα», και συμμετείχαν στην επιχείρηση ήταν:

• εκφοβισμός σε μεγάλη κλίμακα,
• πολιορκία και βομβαρδισμός χωριών και μεγάλων αστικών κέντρων που συγκέντρωναν μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες,
• εμπρησμός σπιτιών, περιουσιών και αγαθών. Απελάσεις, κατεδαφίσεις, ναρκοθέτηση των ερειπίων, ώστε να αποτραπεί τελεσίδικα κάθε απόπειρα και πολύ περισσότερο δυνατότητα επιστροφής.

Έκτοτε, το Ισραήλ κατάφερε να κρύψει τη Νάκμπα αλλάζοντας τα τοπωνύμια και τη γεωγραφία της Παλαιστίνης και χρησιμοποιώντας την αρχαιολογία για την ανακάλυψη ενός απώτατου εβραϊκού παρελθόντος ενώ προχώρησε στο κτίσιμο νέων οικισμών καθώς και κτιρίων γενικής χρήσεως σε σημεία όπου υπήρχαν παλαιοί ιστορίας χιλίων και περισσότερων ετών. Παράλληλα για να εξαφανίσει τα ίχνη τους το κράτος του Ισραήλ δημιούργησε δάση, εθνικούς δρυμούς και πάρκα αναψυχής.

Ημέρα της Παλαιστίνης

Τον όρο Νάκμπα, που χρησιμοποίησαν οι Ισραηλινοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι, χρησιμοποίησε, λίγους μήνες μετά τα γεγονότα, ο Κωνσταντίν Ζουρέικ, Συρο-Ορθόδοξος Άραβας ιστορικός, στο βιβλίο του

• «Μάανα Αλ-Νάκμπα» («Η Σημασία της Νάκμπα»).

Ήδη από το 1949, ένα έτος μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, η 15η Μαΐου τιμήθηκε σε πολλές πόλεις της -υπό Ιορδανική κυριαρχία- Δυτικής Όχθης από διαδηλώσεις, απεργίες, έπαρση μαύρων σημαιών και επισκέψεις στους τάφους των ανθρώπων που σκοτώθηκαν. Οι εκδηλώσεις διοργανώθηκαν από συλλόγους εργαζομένων και σπουδαστών, πολιτιστικούς και αθλητικούς συλλόγους, συλλόγους προσκόπων, επιτροπές προσφύγων και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Οι ομιλητές στις συγκεντρώσεις κατηγόρησαν τις Αραβικές κυβερνήσεις και τον Αραβικό Σύνδεσμο ότι απέτυχαν να «σώσουν την Παλαιστίνη», σύμφωνα με τον συγγραφέα Tamir Sorek.

Ο όρος Νάκμπα καθιερώθηκε με την έκδοση του πεντάτομου έργου

• «Η Καταστροφή της Παλαιστίνης και ο Χαμένος Παράδεισος», του Παλαιστίνιου ιστορικού και τότε δημάρχου της Ιερουσαλήμ, Άρεφ Αλ-Άρεφ, που εκδόθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1950.

Η πλειοψηφία των εκτοπισμένων Παλαιστινίων κατέληξαν σε γειτονικές χώρες, στη Δυτική Όχθη και στη Λωρίδα της Γάζας. Δεκάδες αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε., εκατοντάδες ψηφίσματα της Γενικής Συνελεύσεως του ίδιου οργανισμού, αμέτρητα άλλα ψηφίσματα διεθνών οργανισμών, υπέρ της αναγνωρίσεως των εθνικών δικαιωμάτων του Παλαιστινιακού λαού, κι υπέρ της δημιουργίας ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους στα εναπομείναντα παλαιστινιακά εδάφη που κατέλαβε το Ισραήλ το 1967 (Δυτική Όχθη, Λωρίδα της Γάζας, Ανατολική Ιερουσαλήμ), παραμένουν χωρίς αντίκρισμα.

Οι αρχές της Παλαιστίνης, οι Παλαιστίνιοι σε κάθε σημείο του κόσμου αλλά και οι μουσουλμανικές χώρες τιμούν στις 15 Μαΐου κάθε έτους την Ημέρα της Καταστροφής (Νάκμπα), σε ανάμνηση της βίαιης απομακρύνσεως εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστινίων από τις πατρογονικές τους εστίες μετά την ίδρυση του Κράτους του Ισραήλ. Το 1998 η ημέρα, που προϋπήρχε ως εκδήλωση μνήμης, καθιερώθηκε ως επίσημη ημέρα μνήμης ύστερα απόφαση του ηγέτη των Παλαιστινίων Γιασέρ Αραφάτ, ενώ κάθε χρόνο ακτιβιστές επισκέπτονται τους τόπους του εγκλήματος και τοποθετούν ταμπέλες με τα παλιά ονόματα των οικισμών. Στο διαδίκτυο λειτουργεί -και στην Ελληνική γλώσσα - ιστότοπος της Διεθνούς Αμνηστίας, που είναι αφιερωμένος στη Νάκμπα και περιγράφει τους συνεχείς αγώνες των Παλαιστινίων προσφύγων στον Λίβανο, την Ιορδανία και τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη.

Με νομοσχέδιο που εισήχθη για πρώτη φορά στην Κνεσέτ δηλαδή τη Βουλή του Ισραήλ, τον Ιούλιο του 2001 και επανεισήχθη το 2006, όρισε τον εορτασμό της Ημέρας Nakba ως ποινικό αδίκημα, που τιμωρείται με φυλάκιση 1 έτους ή και πρόστιμο 2.500 δολαρίων. Οι Παλαιστίνιοι υποστηρίζουν ότι το νομοσχέδιο επιβάλλει περιορισμούς στην ελευθερία του λόγου, περιορίζει την ισότητα και εφαρμόζει συνθήκες που καταστέλλουν την εθνική συνείδηση ​​και την ιστορική αφήγηση του Παλαιστινιακού λαού. Σύμφωνα με δημοσίευμα της φιλελεύθερης Ισραηλινής εφημερίδας Haaretz στο πλαίσιο του Ισραηλινού υπουργείου Άμυνας λειτουργεί υπηρεσία, υπό το ακρωνύμιο Malmab, που ως έργο της έχει την απόκρυψη έως και εξαφάνιση εγγράφων και κάθε άλλου αποδεικτικού υλικού από δημόσια και ιδιωτικά αρχεία που περιγράφει τα εγκλήματα πολέμου του 1948. Στις 23 Μαρτίου 2011, η Κνεσέτ ενέκρινε, με ψήφους 37 κατά 25, μια αλλαγή στον προϋπολογισμό του κράτους, παραχωρώντας στον Ισραηλινό εκάστοτε υπουργό Οικονομικών τη διακριτική ευχέρεια να μειώνει την κρατική χρηματοδότηση σε οποιαδήποτε μη κυβερνητική οργάνωση (Μ.Κ.Ο.) που τιμά τη μνήμη της Nakba αντί για την Ημέρα της Ανεξαρτησίας του Ισραήλ. Στις 5 Ιανουαρίου του 2012 το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ απέρριψε προσφυγές και επικύρωσε τον νόμο Nakba.

Τον Ιανουάριο του 2019 ανακοινώθηκε η αποκαλούμενη «Συμφωνία του Αιώνα», από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου, την οποία κατάγγειλαν οι Παλαιστίνιοι ότι στοχεύει στην παραγραφή του δικαιώματος των έξι εκατομμυρίων Παλαιστινίων προσφύγων να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, και στην επιβολή ενός απαράδεκτου, ανήθικου κι απάνθρωπου καθεστώτος Ισραηλινού απαρτχάιντ σε βάρος των υπολοίπων έξι εκατομμυρίων Παλαιστινίων που ζουν στα κατεχόμενα εδάφη. Σήμερα, οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες ανέρχονται στα πέντε εκατομμύρια και είναι η μεγαλύτερη, καταγεγραμμένη από τον Ο.Η.Ε., κοινότητα προσφύγων παγκοσμίως. Το δικαίωμα επιστροφής τους αναφέρεται στο ψήφισμα 194 του Ο.Η.Ε. που εγκρίθηκε το Δεκέμβριο του 1948 και έκτοτε έχει επαναδιατυπωθεί περισσότερες από 110 φορές από τη Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. ενσωματωμένο σε άλλα ψηφίσματα.

Δείτε επίσης

• Σιωνισμός

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• [Nakba Archive]
• [Ινστιτούτο Μελετών για την Παλαιστίνη]
• [Νάκμπα: «Η ιστορία της Παλαιστίνης 1799-έως σήμερα», 1ο Video, Youtube]
• [Νάκμπα: «Η ιστορία της Παλαιστίνης 1799-έως σήμερα», 2ο Video, Youtube]
• [Νάκμπα: «Η ιστορία της Παλαιστίνης 1799-έως σήμερα», 3ο Video, Youtube]
• [Νάκμπα: «Η ιστορία της Παλαιστίνης 1799-έως σήμερα», 4ο Video, Youtube]
• [Al-Awda, Συνασπισμός για το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην Επιστροφή]
• [«Για εκεί που πορευόμασταν, εκεί ακριβώς φτάσαμε» Ιερουσαλήμ Νάντια Βαλαβάνη]

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org