Ντόλλυ Γουλανδρή

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Η Αικατερίνη (Ντόλλυ) Γουλανδρή [πατρικό όνομα Αικατερίνη Κουμάνταρου], Ελληνίδα φιλότεχνη, εθνική ευεργέτης, ιδρυτής και δωρήτρια του ιδρύματος «Νικόλαος Π. Γουλανδρής», ιδρυτής και πρόεδρος του Mουσείου Kυκλαδικής Tέχνης στην Αθήνα, γεννήθηκε το 1921 στο Λονδίνο και πέθανε [1] [2] [3] στις 17:30 το απόγευμα της Παρασκευής 15 Φεβρουαρίου 2008 στο σπίτι της στην Αθήνα. Η εξόδιος ακολουθία της εψάλλει στη 1 το μεσημέρι της Τρίτης 19 Φεβρουαρίου 2008, στον Ιερό Ναό του Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου στην οδό Σκουφά στο Κολωνάκι στην Αθήνα και ενταφιάστηκε [4], στο πλάι του συζύγου της Νίκου Γουλανδρή, στον οικογενειακό τάφο στο Α' νεκροταφείο Αθηνών.

Το 1948 παντρεύτηκε με τον Έλληνα εφοπλιστή Νίκο Πετρ. Γουλανδρή, με τον οποίο γνωρίστηκε μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και στις αρχές της δεκαετίας του 1980 διατέλεσε Πρόεδρος του ποδοσφαιρικού τμήματος του Ολυμπιακού Πειραιώς, και από το γάμο τους έγινε μητέρα ενός γιου, του Πέτρου Γουλανδρή.

Αικατερίνη Γουλανδρή-Κουμάνταρου
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 1921
Τόπος: Λονδίνο, Αγγλία (Ηνωμένο Βασίλειο)
Θάνατος: 15 Φεβρουαρίου 2008
Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα)
Σύζυγος: Νικόλαος Π. Γουλανδρής
Τέκνο: Πέτρος Νικ. Γουλανδρής
Υπηκοότητα: Αγγλική, Ελληνική
Ασχολία: Φιλότεχνη, εθνική ευεργέτης

Βιογραφία

Η Ντόλλυ κατάγονταν από σημαντική Ελληνική εφοπλιστική οικογένεια. Παππούς της ήταν ο Σταύρος Κουμάνταρος και γιαγιά της η Αικατερίνη Κουμάνταρου από το χωριό Βουτιανοί κοντά στην Σπάρτη. Πατέρας της ήταν ο Ιωάννης Κουμάνταρος, που γεννήθηκε στo χωριό Βαμβακού [5] στο νομό Λακωνίας, όπου τόσο ο ίδιος όσο και η Ντόλλυ υλοποίησαν σημαντικές δωρεές ή έργα και μητέρα της ήταν η Φλώρα Νομικού, με καταγωγή από τη Σαντορίνη.

Πρώτα χρόνια

Η Αικατερίνη έζησε τα παιδικά της χρόνια στο Λονδίνο και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Η Αικατερίνη, που είχε έναν μικρότερο αδελφό τον Γεώργιο Κουμάνταρο που γεννήθηκε το 1922 στο Λονδίνο, σε ηλικία δέκα χρόνων βρέθηκε στην Ελλάδα όπου φοίτησε στη Σχολή Μακρή ­«στην οποία, μαζί με την κληρονομιά από τον πατέρα μου, οφείλω την αγάπη μου για την Τέχνη» ­και ύστερα από ένα σύντομο διάλειμμα η οικογένεια φεύγει και πάλι, αμέσως μετά τον πόλεμο, για την Αίγυπτο, τη Νότια Αφρική, την Αργεντινή, όπου πήρε δίπλωμα νοσοκόμας, και τελικά στην Αμερική όπου η Ντόλλυ γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης.

Γάμος με το Νίκο Γουλανδρή

Η γνωριμία της με τον Νίκο Γουλανδρή, γόνο μιας από τις μεγαλύτερες εφοπλιστικές οικογένειες της Ελλάδος, την στρέφει απλώς στο «όνειρο της κοινής τους ζωής». «Τίποτα δεν πάει χαμένο», εξομολογήθηκε σε συνέντευξή της δεκαετίες αργότερα. «Το γεγονός ότι είχα γνώσεις νοσηλευτικής αποδείχτηκε χρήσιμο όταν αρρώστησε ο άνδρας μου. Μου έδωσε και μένα τη δυνατότητα να τον βοηθήσω και να τον περιποιηθώ με σωστό τρόπο». Ο μεγαλοεφοπλιστής Νίκος Γουλανδρής, είχε καταγωγή και οικία στην Άνδρο, νησί που αγαπούσε παθολογικά, όπως τον Ολυμπιακό και τη σύζυγο του, της οποίας, όπως λένε, ποτέ δεν χαλούσε χατίρι. Η Ντόλλη μετά τον γάμο της γνωρίστηκε με τον Γιάννη Παπαδημητρίου, στέλεχος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που την έστρεψε προς την συλλογή αρχαίων και τη βοήθησε να αποκτήσει άδεια συλλέκτη. Ο πατέρας της φιλότεχνος και συλλέκτης ταξίδευε συχνά για τις ανάγκες των επιχειρήσεών του, παίρνοντας μαζί του όλη την οικογένειά του. «Κάθε φορά που βρισκόμασταν σε καινούργια χώρα ή πόλη, το πρώτο πράγμα που έκανε ο πατέρας μου ήταν να μας πάρει από το χέρι και να μας πάει στα μουσεία» είπε σε συνέντευξή της η Ντόλλυ Γουλανδρή.

Από την αγάπη του πατέρα της για την Τέχνη, η Σπάρτη ωφελήθηκε τη συλλογή πινάκων Ελλήνων και ξένων ζωγράφων του 18ου και 19ου αιώνα, την οποία ο Κουμάνταρος δώρισε στην πόλη. Το 1983 η συλλογή στεγάστηκε σ' ένα νεοκλασικό κτίριο που αγόρασαν και επισκεύασαν η Ντόλλυ και ο αδελφός της [6] και η Κουμαντάρειος Πινακοθήκη [7], έγινε το πρώτο παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης εκτός Αθηνών. Η Ντόλλυ Γουλανδρή και ο Γεώργιος Κουμάνταρος παρέμειναν δίπλα στην Πινακοθήκη έως την εκδημία τους και πολλές φορές επισκέπτονταν τη Σπάρτη, χωρίς ποτέ να τους αντιληφθεί κανείς. Με συγκίνηση περνούσαν το κατώφλι της Πινακοθήκης για να πληροφορηθούν τις ανάγκες και τις δραστηριότητές της, ενώ το δικό τους μέλημα και τη δική τους φροντίδα, ενστερνίστηκε και ο Γιάννης Κουμάνταρος, ο γιος του Γεωργίου, η σύζυγός του Έλενα και τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας [8].

Ίδρυμα «Νικόλαος Π. Γουλανδρής»

Από το 1960, με την οικονομική στήριξη του συζύγου της η Ντόλλυ άρχισε τη συγκρότηση συλλογής αρχαίων αντικειμένων, αφού το ζευγάρι δεν ήθελε να δει τα ειδώλια να φεύγουν στο εξωτερικό και το 1962 η συλλογή απέκτησε νομική υπόσταση με τη χορήγηση, από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, «άδειας ιδιωτικού συλλογέως στην Αικατερίνη Ν. Γουλανδρή». Αν και ο στενός φίλος της και αρχαιολόγος Γιάννης Παπαδημητρίου της συνέστησε να σταματήσει να ασχολείται με την κυκλαδική περίοδο, αμφισβητώντας ότι αυτά τα αγαλματίδια έχουν τόσο μεγάλη αξία, η ίδια επέμενε. «Του Παπαδημητρίου δεν του άρεσε καθόλου και είπε πως έπρεπε να αγοράζω καλά κομμάτια, κλασικά. Απογοητεύτηκα αλλά είπα πως για να το λέει θα ‘χει δίκιο. Ξανάφυγα για τις Κυκλάδες και γύρισα με άλλα Κυκλαδικά. Παρ’ όλα όσα ώφειλα στον Παπαδημητρίου, εμένα μου άρεσε αυτή η τέχνη με την σχεδόν απόλυτη αφαίρεση και, καθώς δεν ήμουν αρχαιολόγος και δεν είχα τις απαραίτητες γνώσεις, αισθανόμουν μεγαλύτερη οικειότητα μπροστά στις λιτές μορφές των ειδωλίων που ακόμη και σήμερα δεν ξέρουμε ούτε γιατί είχαν γίνει ούτε τι αντιπροσώπευαν. Αυτά τα αρχαία ήταν κοντύτερα σε πράγματα πιο γνώριμα σε μένα, όπως η σύγχρονη τέχνη».

Το 1967 ο καθηγητής Χρήστος Ντούμας [9] κατέγραψε τη συλλογή και δημοσίευσε τον κατάλογο του περιεχομένου της, ενώ το 1978, η συλλογή εκτέθηκε στο Μουσείο Μπενάκη. Το 1985 η Ντόλλυ δημιούργησε το Ίδρυμα «Νικόλαος Π. Γουλανδρής» [10], στο οποίο και δώρισε τη Συλλογή Κυκλαδικής και Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης. Το ίδρυμα Γουλανδρή σκοπό έχει την μελέτη, την διάδοση και την προβολή του πολιτισμού του Αιγαίου και τα εγκαίνια του έγιναν στις 26 Ιανουαρίου του 1965 και ή ίδια ανέλαβε Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου.

Μουσείο Κυκλαδικής τέχνης [11]

Το 1985 ολοκληρώθηκε και η ανέγερση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης [12] [13], στο νεότευκτο κτίριο της οδού Νεοφύτου Δούκα 4, το οποίο είναι ειδικά κατασκευασμένο για τη μόνιμη έκθεση και φύλαξη όλων των αντικειμένων της συλλογής. Διευθυντής του μουσείου τοποθετήθηκε ο καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης [14]. Το μουσείο έγινε χώρος εξαιρετικά επιτυχημένων εκθέσεων, διαλέξεων, μαθημάτων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Η συλλογή απέκτησε διεθνή φήμη και αναγνώριση κυρίως λόγω των σπάνιων κυκλαδικών ευρημάτων -ειδωλίων και μαρμάρινων αγγείων- που περιλαμβάνει.

Εκτός από τις Κυκλαδικές αρχαιότητες, η Ντόλλη κι ο Νίκος συμπλήρωσαν τη συλλογή τους με σημαντικό αριθμό έργων της αρχαίας ελληνικής τέχνης, μεταξύ των οποίων αγγεία, γλυπτά, χάλκινα αντικείμενα, γυάλινα σκεύη, νομίσματα και πήλινα ειδώλια όλων των περιόδων από την 2η χιλιετία π.Χ. έως τον 4ο αι. μ.Χ. Από το 1979 μέχρι το 1983 η συλλογή παρουσιάστηκε σε μεγάλα μουσεία και εκθεσιακά κέντρα του εξωτερικού: στην Ουάσιγκτον (National Gallery) το 1979, στο Τόκιο (Μουσείο Δυτικής Τέχνης) και το Κιότο το 1980, στο Χιούστον (Museum of Fine Arts) το 1981, στις Βρυξέλλες (Musées Royaux d’Art et d’Histoire και Palais des Beaux Arts) το 1982, στο Λονδίνο (Βρετανικό Μουσείο) το 1983 και στο Παρίσι (Grand Palais) το 1983. Το 1999, αντιπροσωπευτικά δείγματα της Κυκλαδικής Συλλογής παρουσιάστηκαν στη Μαδρίτη (Museo Nacional-Centro de Arte Reina Sofia της Μαδρίτης), το 2006 στη Ρώμη (Musei Capitolini), το 2008 στο Πεκίνο (Beijing Art Museum, Imperial City) και το 2011 στην Κωνσταντινούπολη (Sakip Sabanci Muzesi).

Η συλλογή, σταδιακά, εμπλουτίστηκε με αγορές από το εξωτερικό όπως και με την Κυπριακή Συλλογή του Θάνου Ζιντήλη και με άλλες συλλογές. Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης παρουσιάστηκαν για πρώτη -και μόνη- φορά τα ευρήματα από τις ανασκαφές του μετρό της Αθήνας στην έκθεση

  • «Η πόλη κάτω από την πόλη», η έκθεση
  • «Μεγάλη Ελλάς, ολυμπισμός και αθλητισμός στις παρυφές του ελληνικού κόσμου», οι
  • «Πλόες- από τη Σιδώνα ως τη Χουέλβα», και άλλες.

Τον Απρίλιο του 2001 η Ελληνική πολιτεία, με την υπογραφή του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Σημίτη, παραχώρησε για πενήντα χρόνια και το παρακείμενο στο Μουσείο Μέγαρο Σταθάτου, το οποίο μέχρι τότε παρέμενε αναξιοποίητο και ενώθηκε με το μουσείο [15]. «Μου άρεσε αυτή η τέχνη με την σχεδόν απόλυτη αφαίρεση και, καθώς δεν ήμουν αρχαιολόγος και δεν είχα τις απαραίτητες γνώσεις, αισθανόμουν μεγαλύτερη οικειότητα μπροστά στις λιτές μορφές των ειδωλίων που ακόμη και σήμερα δεν ξέρουμε ούτε γιατί είχαν γίνει ούτε τι αντιπροσώπευαν. Αυτά τα αρχαία ήταν κοντύτερα σε πράγματα πιο γνώριμα σε μένα, όπως η σύγχρονη τέχνη» είπε η Ντόλλυ Γουλανδρή σε συνέντευξή της. Σήμερα, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης εκτίθενται περισσότερα από 3.000 αντικείμενα Κυκλαδικής, Αρχαίας Ελληνικής και Κυπριακής τέχνης που εκτίθενται σε τέσσερις ορόφους στις αίθουσες του μουσείου.

Τιμητικές διακρίσεις

Για την προσφορά της στον πολιτισμό η Ντόλλυ Γουλανδρή τιμήθηκε, το 2003, από τον Σύνδεσμο Ελληνίδων Επιστημόνων καθώς και με άλλες τιμητικές διακρίσεις και βραβεία. Μεταξύ τους:

  • Ισόβιο Μέλος της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, το 1963,
  • Παράσημο «Ταξιάρχη του Τάγματος της Ευποιΐας», το 1978,
  • Αργυρό Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών, το 1981,
  • «Commandeur de l’ Ordre des Arts et des Lettres» από την Γαλλική Δημοκρατία, το 1983,
  • Ειδική διάκριση από την επιτροπή απονομής του Ετήσιου Βραβείο Ευρωπαϊκών Μουσείων, το 1987,
  • Επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, το 1996,
  • Βραβείο για τον Πολιτισμό από το Κοινωφελές Ίδρυμα Α.Σ. Ωνάση, το 1997, εξ ημισείας με τον μελετητή του Βυζαντινού Πολιτισμού Sir Steven Runciman,
  • Παράσημο «Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος», το 1999,
  • Παράσημο «De Alfonso X El Sabio» του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Ισπανίας, το 2000,
  • Βραβείο «Anassilaos-Nostos» Ρηγίου της Καλαβρίας, Ιταλία, το 2003,
  • Διάκριση «Ufficiale dell’ Ordine della Stella della Solidarieta» της Ιταλικής Δημοκρατίας, το 2004,
  • Βραβείο «Αθηνά» της Ελληνικής Ομοσπονδίας Σωματείων Φίλων των Μουσείων (ΕΟΣΦΙΜ), το 2008,
  • Μητροπολιτικό μουσείο Νέας Υόρκης [16], το 2010.

Το τέλος της

Όταν οι γιατροί της ανακοίνωσαν πως έπασχε από καρκίνο του στήθους η Ντόλλυ Γουλανδρή είπε: «έτσι κι αλλιώς από κάτι πεθαίνει κανείς» κι επιδόθηκε με μεγαλύτερο ζήλο στις δραστηριότητες του μουσείου. Πέθανε πλήρης ημερών, πιστεύοντας πως «δεν θα χαθεί το μουσείο αν δεν είμαι εγώ. Δεν ξέρω αν άξιζε που αφιέρωσα τη ζωή μου σε αυτό, αλλά το έκανα. Δεν μπορώ να γυρίσω τώρα πίσω. Αν έκανα κάτι καλό ή κακό, θα φανεί στο διάστημα του χρόνου». Μετά από την ανακοίνωση του θανάτου της ιδρύτριας και προέδρου του ιδρύματος Γουλανδρή, το Διοικητικό του Συμβούλιο συνεδρίασε εκτάκτως και αποφάσισε να αναρτηθεί μεσίστια η σημαία στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, να παραμείνει κλειστό το μουσείο την ημέρα της κηδείας [17] και να κατατεθεί το ποσό των 20.000 χιλιάδων ευρώ στο ίδρυμα δράσεως κατά του καρκίνου του μαστού. Για τον θάνατο της ο Μιχάλης Λιάπης, τότε υπουργός Πολιτισμού της κυβερνήσεως του Κώστα Καραμανλή, δήλωσε: «Ο Ελληνικός πολιτισμός έχασε μια σημαντική προσωπικότητα. Η Ντόλλη Γουλανδρή δημιούργησε ένα από τα πλέον σύγχρονα και σημαντικά Μουσεία της Ελλάδας. Συνεισέφερε πολλά στην προστασία και την ανάδειξη την πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Αφήνει μια σημαντική παρακαταθήκη στις νεότερες γενιές που θα τη θυμίζει για πάντα. Εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στους οικείους της για την απώλεια της». Στην προεδρία του Ιδρύματος Νικόλαος Π. Γουλανδρής και του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης διαδέχθηκε, την Ντόλλυ Γουλανδρή, η ανιψιά της Σάντρα Μαρινοπούλου [18] [19], ενώ τη θέση του Αντιπροέδρου κατέλαβε ο Πέτρος Νικ. Γουλανδρής, γιος της Ντόλλυ από το γάμο της με τον Νίκο Γουλανδρή.

Μνήμη Αικατερίνης Γουλανδρή

Η Ντόλλυ ήταν από τους ελάχιστους συλλέκτες που θεωρούσαν ότι η συλλογή της ανήκει σε όλους. Επέλεξε να επιτελέσει έργο εθνικής σημασίας καθώς χρησιμοποίησε την οικονομική της ευμάρεια για να διασώσει ένα πολύτιμο κομμάτι της αρχαίας κυκλαδικής κληρονομιάς δημιουργώντας, εκ του μηδενός, μια σπάνια συλλογή με αρχαιολογικά ευρήματα του πρώιμου κυκλαδικού πολιτισμού. Υποστήριζε πως: «Ένα μουσείο είναι νεκρό πράγμα αν δεν ξέρεις περί τίνος πρόκειται», ενώ οι συνεργάτες της λόγω της αυτοπρόσωπης καθημερινής παρουσίας της στο Μουσείο και την φροντίδα που έδειχνε για την απρόσκοπτη λειτουργία του την αποκαλούσαν «Ο αγαθός δαίμων του μουσείου». Η ίδια πίστευε ότι το ίδρυμα, εκτός από την έρευνα, πρέπει να δραστηριοποιείται και στον τομέα της εκπαιδεύσεως έτσι φρόντισε να είναι ανοιχτό στα παιδιά, διοργανώνοντας εκατοντάδες εκπαιδευτικά προγράμματα. Ζούσε το περισσότερο διάστημα του χρόνου στα σπίτια της στην Αθήνα και στο Πόρτο Ραφτη και περνούσε τα καλοκαίρια της στο Ρευματονήσι [20] [21], ένα μικρό ιδιόκτητο καταπράσινο νησί μεταξύ Πάρου και Αντιπάρου, όπου κολυμπούσε με τις ώρες και έπαιζε παιχνίδια με οικογενειακούς φίλους και καλεσμένους. Παρά την αναγνωρισιμότητα της παρέμενε σεμνή και συνεσταλμένη κι όταν ο Μιχάλης Κακογιάννης της ζητούσε να υψώσει τη φωνή, απαντούσε: «είναι μια υπέρβαση που δεν μπορώ να την κάνω». Μετά από κάθε επιτυχημένη έκθεση γυρνούσε έκθαμβη προς τους συνεργάτες της και ρωτούσε: «Αλήθεια εμείς τα έχουμε κατορθώσει όλα αυτά;». Αρχικά η Ντόλλη και ο Νίκος Γουλανδρής αλλά στη συνέχεια και το ίδρυμα Νικόλαος Π. Γουλανδρής, έθεσαν φραγμό στην παράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων που ήταν σε ιδιαίτερη έξαρση τη δεκαετία του '60, έδωσαν επιστημονική ώθηση για την έρευνα του κυκλαδικού υλικού με την υποδειγματική οργάνωση του μουσείου. Η στάση της για την ζωή συνοψίζονταν στη ρήση: «Ο έρωτας και ο θάνατος είναι δύο από τις κινητήριες δυνάμεις της ζωής. Αντιμετωπίζουμε το θάνατο με τον έρωτα. Εφόσον ερωτευθήκαμε, μπορούμε να αντέξουμε το τέλος».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. [«Έφυγε» η Ντόλλη Γουλανδρή Εφημερίδα «Η Καθημερινή», Newsroom, 17 Φεβρουαρίου 2008.]
  2. [Πέθανε η Ντόλλυ Γουλανδρή capital.gr, Παρασκευή 15 Φεβρουαρίου 2008.]
  3. [2008: Πέθανε η Ντόλυ Γουλανδρή, η ψυχή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης mhouliara.blogspot.com.]
  4. [Στην ώρα του αποχαιρετισμού, η οικογένεια, η Πολιτεία, οι άνθρωποι του Μουσείου, οι φίλοι Εφημερίδα «Η Καθημερινή», Ελένη Μπίστικα, 20 Φεβρουαρίου 2008.]
  5. [Βαμβακού-Ευεργέτες webcache.googleusercontent.com]
  6. [Κουμαντάρειος Πινακοθήκη Σπάρτης Ιστότοπος της Πινακοθήκης.]
  7. [Το διώροφο νεοκλασικό με υπόγειο, στο οποίο στεγάζεται η Κουμαντάρειος Πινακοθήκη Σπάρτης, αναγέρθηκε στα τέλη του 19ου-αρχές 20ου αιώνος, το 1909, ως οικία της οικογένειας Βαλασάκη. Αμέσως μόλις ολοκληρώθηκε η διαδικασία της αγοράς, τα αδέλφια Ντόλυ Γουλανδρή & Γιώργο Κουμάνταρο, ανέθεσαν τη σύνταξη της αρχιτεκτονικής μελέτης στο γραφείο του Εμμανουήλ Βουρέκα και της στατικής στο γραφείο του Καθηγητή του Ε.Μ.Π. Σταμάτη Σταθόπουλου. Η επίβλεψη των εργασιών επισκευής ανατέθηκε στο γραφείο «Γιαξόγλου-Ψυχογιός-Καπερώνης». Το 1982, οι Γιώργος Κουμάνταρος και Ντόλλυ Νικ. Γουλανδρή, τιμώντας τη μνήμη τού πατέρα τους παραχώρησαν το κτίριο με το οικόπεδο του έτοιμο, ολοκληρωμένο και με μια επιχορήγηση ετήσια, που θα του επέτρεπε να λειτουργεί άνετα, στην Εθνική Πινακοθήκη η οποία και ανέλαβε το μουσειολογικό, επιστημονικό και εκθεσιακό του εξοπλισμό. Το ίδιο έτος πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια λειτουργίας του από τον τότε Προέδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Τσάτσο.]
  8. [Γεωργία Κακούρου-Χρόνη: Tα Επτάνησα στην Κουμαντάρειο της Σπάρτης]
  9. [Ο καθηγητής Χρήστος Ντούμας είπε για την Ντόλλυ Γουλανδρή: «Την πρωτοσυνάντησα το ’60 όταν η αρχαιοκαπηλία και οι λαθρανασκαφές στην Κυκλάδες ήταν στο ζενίθ τους. Καθώς έκανε κρουαζιέρες με τον άνδρα της, είχε αντιληφθεί ότι κυκλώματα και χωρικοί ήταν έτοιμοι να πουλήσουν στο εξωτερικό τα προϊόντα των λαθρανασκαφών. Με την προτροπή του τότε διευθυντή της αρχαιολογικής υπηρεσίας, Γιάννη Παπαδημητρίου, άρχισε να τα αγοράζει για να τα διασώσει. Οπως προέβλεπε ο νόμος, εγώ ως νεαρός αρχαιολόγος είχα το καθήκον από το κράτος να καταγράφω τα αποκτήματα της συλλογής, που είχαν αγοραστεί σκόρπια ως μπιμπελό. Σταδιακά, όσο μεγάλωνε η συλλογή, η Ντόλλη Γουλανδρή συνέλαβε το όραμα να τα στεγάσει σ’ ένα μουσείο όπως έγινε από το 1986 και μετά. Της οφείλουμε πολλά για δύο λόγους: πρώτον διέσωσε ένα θησαυρό που θα είχε χαθεί για πάντα. Μπορεί η αρχαιολογική αξία των αντικειμένων να μην μπορεί να αποτιμηθεί υπό την έννοια ότι δεν ξέρουμε από πού προήλθαν, αλλά είναι σημαντικό ότι παρέμειναν στη χώρα που τα γέννησε. Δεύτερον, η συλλογή αυτή ταξίδεψε σε πολλές χώρες του κόσμου και έγινε πρεσβευτής του πολιτισμού μας. Σήμερα το μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης έχει παγκοσμίως τα πιο σημαντικά εκθέματα για την ιστορική αυτή περίοδο μετά το Εθνικό Αρχαιολογικό και το Αρχαιολογικό Μουσείο Νάξου».]
  10. [Ίδρυμα Νικολάου Π. Γουλανδρή-Μουσείο κυκλαδικής Τέχνης Νόμος 1610, Φύλλο Εφημερίδος Κυβερνήσεως, Τεύχος Α' 89/8 Ιουλίου 1986.]
  11. [Το Μουσείο-Ιστορία]
  12. [Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Greece.com]
  13. [Ο Κυκλαδίτικος πολιτισμός σε ένα μουσείο Βασίλης Διαμαντάκος, 1η Ιουλίου 2020.]
  14. [«Ήταν η ψυχή και ο αγαθός δαίμων του μουσείου. Θα εξακολουθήσει κατά κάποιον τρόπο να είναι. Πριν «φύγει» είχε φροντίσει τα πάντα» είπε σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» ο καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης.]
  15. [Μέγαρο Σταθάτου. Δώρα στο μεγάλο κεφάλαιο Εφημερίδα «Ριζοσπάστης», 21 Απρίλη 2001.]
  16. [Το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης τίμησε την Ντόλυ Γουλανδρή. gossip-tv.gr/lifestyle/story]
  17. [Στην ώρα του αποχαιρετισμού, η οικογένεια, η Πολιτεία, οι άνθρωποι του Μουσείου, οι φίλοι Εφημερίδα «Η Καθημερινή», Ελένη Μπίστικα, 20 Φεβρουαρίου 2008.]
  18. [Το νέο ΔΣ του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης Εφημερίδα «Το Βήμα», Πολιτισμός, 25 Νοεμβρίου 2008.]
  19. [Σάντρα Μαρινοπούλου: Η λέξη «μουσείο» παραπέμπει σε κάτι στατικό ή βαρετό. Για εμάς είναι εντελώς το αντίθετο]
  20. [Ρευματονήσι τής Οικ. Γουλανδρή wikimapia.org]
  21. [Ένα νησί για πάρτη τους. womenonly.gr]