Πάικος Σινόπουλος

Ο Τάκης Σινόπουλος, Έλληνας ποιητής, γεννήθηκε στις 17/30 Μαρτίου 1917 στο χωριό Αγουλινίτσα του Νομού Ηλείας, στις εκβολές του Αλφειού ποταμού σε απόσταση πέντε χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νομού, και πέθανε ανήμερα του Πάσχα, στις 26 Απριλίου 1981, σε ξενοδοχείο του Πύργου Ηλείας από ανακοπή καρδιάς. Κηδεύτηκε στις 27 Απριλίου 1981 στον Άγιο Αθανάσιο, στον Πύργο Ηλείας, όπου και τάφηκε.

Ήταν παντρεμένος από τις 31 Ιουλίου 1972 με την Μαρία Ντότα, καθηγήτρια Αγγλικής φιλολογίας από το Αίγιο, πολλά χρόνια μικρότερή του, την οποία γνώρισε τον Οκτώβριο του 1966 και από τον Ιούλιο του 1969, ζούσαν σε σπίτι στην οδό Ναζλή 22, σημερινή οδό «Τάκη Σινόπουλου».

Τάκης Σινόπουλος

Βιογραφία

Οικογενειακή κατάσταση

Ήταν το πρώτο από τα τέσσερα παιδιά της οικογένειας που δημιούργησαν ο Γιώργος Σινόπουλος, καθηγητής φιλόλογος-Γυμνασιάρχης από το χωριό Μούντριζα Ολυμπίας, που πέθανε τον Απρίλιο του 1962, και η Ρούσα-Βενέτα Αργυροπούλου, που πέθανε τον Ιούνιο του 1975, από το χωριό Βυζίτσι ή Βυζίκι Γορτυνίας. Ο Τάκης γεννήθηκε στο σπίτι του Χρήστου Παπανικολόπουλου απέναντι από τον Άγιο Χαράλαμπο, όπου κατοικούσε η οικογένεια και είχε τρία μικρότερα αδέλφια, τον Αθανάσιο, που γεννήθηκε το Νοέμβριο του 1920 και πέθανε την Άνοιξη του 1943, και τα δίδυμα, τη Μαρία και τον Παύλο, που γεννήθηκαν στις 18 Ιουλίου 1923. Το 1920 η οικογένεια εγκαταστάθηκε στον Πύργο, κοντά στα Χαλικιάτικα, την συνοικία που κατοικούσαν σιδεράδες και χαλκωματάδες.

Σπουδές & Στρατός

Παρακολούθησε τα μαθήματα Δημοτικού στον Πύργο από το 1922 έως το 1929, ενώ από το 1927 έως το 1929 παρακολούθησε μαθήματα στο «Ελληνικό σχολείο». Το 1930 γράφηκε στο Α΄ μικτό Γυμνάσιο και παρακολούθησε τα μαθήματα Μέσης Εκπαιδεύσεως ενώ το Φθινόπωρο του 1934 ξεκίνησε τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στις 10 Ιανουαρίου 1941 κατατάχθηκε στο στρατό ως λοχίας Υγειονομικού και από το Μάρτιο υπηρέτησε στο 6ο στρατιωτικό νοσοκομείο Λουτρακίου στην Κόρινθο. Τον Απρίλιο μετά την κατάρρευση του μετώπου και την οπισθοχώρηση των Ελληνικών στρατευμάτων, επέστρεψε στην Αθήνα και προετοιμάζονταν για τις πτυχιακές εξετάσεις, όμως το Φθινόπωρο του ίδιου χρόνου επέστρεψε στον Πύργο, για να αποφύγει την πείνα. Το καλοκαίρι του 1942 συνελήφθη για αντιστασιακή δράση και κρατήθηκε για σαράντα μέρες στις φυλακές Δροσοπούλου από τις Ιταλικές αρχές κατοχής, ενώ στη συνέχεια δικάστηκε και αθωώθηκε από το στρατοδικείο Τριπόλεως. Τον Οκτώβριο του 1943 επέστρεψε στην Αθήνα και τον Μάρτιο του 1944 αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή και πήρε το πτυχίο του.

Επιστρατεύτηκε στις 10 Ιανουαρίου 1945 ως λοχίας Υγειονομικού και από τον Αύγουστο υπηρέτησε ως γιατρός Πεζικού στο 526° Τάγμα της 9ης Μεραρχίας στη Λάρισα, όπου παρέμεινε για ένα χρόνο και προήχθη σε έφεδρο ανθυπίατρο. Tον Οκτώβριο του 1947 αποσπάστηκε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και στη συνέχεια, τοποθετήθηκε ως ανθυπίατρος, στο 566 τάγμα πεζικού στο χωριό Αγιόφυλος έξω από την Καλαμπάκα, όπου υπηρέτησε έως τον Οκτώβριο του 1947. Στη συνέχεια επέστρεψε στη Σχολή Ευελπίδων και το Δεκέμβριο του 1948 αναχώρησε από την Αθήνα και εντάχθηκε στη δύναμη της 10ης Μεραρχίας στο Βίτσι, έως τις 6 Μαΐου 1949 όταν πήρε το απολυτήριο Στρατού, λίγο καιρό πριν ξεσπάσουν οι μάχες στο Γράμμο και το Βίτσι.

Επαγγελματική δράση

Επιστρέφοντας στην Αθήνα εγκαταστάθηκε στην οδό Ιβήρων 14 στην Πλατεία Αμερικής και το Νοέμβριο του 1949 διορίστηκε ως γιατρός-παθολόγος στο Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων, [Ι.Κ.Α.], στο υποκατάστημα της Νέας Ιωνίας, ενώ την ίδια χρονιά γνωρίστηκε με τον Νικηφόρο Βρεττάκο, τον Άγγελο Σικελιανό και τον Κίμωνα Φράιερ. Στις αρχές του 1951 μετατέθηκε στα Ιατρεία του Ι.Κ.Α στον Περισσό και παράλληλα μετακόμισε στην οδό Κολοκοτρώνη και το 1953 στην οδό Αγίας Αναστασίας 7 στην ίδια περιοχή. Το Μάρτιο του 1960 αρχίζει να ζωγραφίζει, όμως το 1964 αποφάσισε να εγκαταλείψει τη ζωγραφική και ν' αφοσιωθεί στην ποίηση. Το 1965 πήρε μέρος στην 8η Πανελλήνια Έκθεση Ζωγραφικής και το Υπουργείο Παιδείας αγόρασε τον πίνακα του με τίτλο «Πέτρες», ενώ τον ίδιο χρόνο ήταν πρόεδρος στην προκριματική επιτροπή του Κινηματογραφικού Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ήταν συνιδρυτής από το 1970, της «Εταιρείας Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων», [Ε.Μ.Ε.Π.]. Το Πάσχα του 1974, όταν αποπειράθηκε να ταξιδέψει στην Κύπρο, οι αρχές του στρατιωτικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου, του αφαίρεσαν το διαβατήριο, διότι συμμετείχε ως ιδρυτικό μέλος στη δημιουργία της «Πανελλαδικής Επιτροπής Δημοκρατικού Αγώνος».

Το τέλος του

Το Πάσχα του 1981 κι ενώ βρισκόταν με φίλους στο σπίτι του ζωγράφου Δανιήλ Παναγόπουλου και της συζύγου του Τερέζ Ντιφρέν, [Thérèse Dufresne], στο Φάρο Κατακώλου, αισθάνθηκε αδιαθεσία και πέθανε λίγες ώρες αργότερα σε ξενοδοχείο του Πύργου. Ένα μέρος της βιβλιοθήκης του το δώρισε εν ζωή στον Χ.Α. Καράογλου στο Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών του Αριστοτελείου, ενώ το σύνολο του αρχείου του, 36 αρχειακά κουτιά, παραχωρήθηκε με τη διαθήκη της συζύγου του το 2001, στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη . Το σπίτι που κατοικούσαν με τη σύζυγό του είχε αγοραστεί το 1982 με δικά της χρήματα, παραχωρήθηκε στο από την ίδια στο δήμο Νέας Ιωνίας και από το 1995 στεγάζεται εκεί το ίδρυμα που συστάθηκε με την επωνυμία «Τάκης Σινόπουλος, Σπουδαστήριο Νεοελληνικής Ποίησης» . Η προτομή του, έργο του γλύπτη Δημήτριου Αρμακόλα, αποκαλύφθηκε την Κυριακή 28 Μαΐου 2006 από τον Γιάννη Χαραλάμπους, τότε Δήμαρχο Νέας Ιωνίας, και είναι τοποθετημένη στην πλατεία που βρίσκεται μπροστά στο σπίτι του ποιητή.

Εργογραφία

Πρωτοεμφανίστηκε στο λογοτεχνικό χώρο το 1934, με το ψευδώνυμο «Αργυρός Ρουμπάνης», όταν δημοσίευσε το ποίημα:

• «Προδοσία» και το διήγημα
• «Η εκδίκηση ενός ταπεινού» στην εφημερίδα «Νέα Ημέρα» του Πύργου Ηλείας,

ενώ τον Οκτώβριο του 1937 δημοσιεύθηκε στη «Νέα Εστία», η πρώτη του ποιητική μετάφραση

• «Ο σεβασμός του Πρίγκηπα» του Henry de Montherlant.

Συνεργάστηκε με το περιοδικό «Οδυσσέας», το οποίο εκδίδονταν από τον καλλιτεχνικό και φιλολογικό σύλλογο «Παρνασσός» Πύργου, στον οποίο ήταν ιδρυτικό μέλος, από το 1ο τεύχος το Μάρτιο του 1943 έως το 11ο-12ο τεύχος του Αυγούστου 1944, και δημοσίευσε αρχικά το δοκίμιο:

• «Σκέψεις για το έργο του Γιώργου Σεφέρη», με τον οποίο διατηρούσε αλληλογραφία από το 1939.

Έγραψε επίσης βιβλιοκριτικές στα περιοδικά:

• «Σημερινά Γράμματα», από το 1959 έως το 1961,
• «Κριτική», από το τεύχος 3ο/1959 έως το τελευταίο τεύχος 17ο-18ο το Δεκέμβριο του 1961,
• «Εποχές», από το Φθινόπωρο του 1963 έως το 1967, με διευθυντή τον Άγγελο Τερζάκη .

Μετά την επιβολή του στρατιωτικού καθεστώτος της «21ης Απριλίου», παραιτήθηκε από το Ίδρυμα Ελληνικής Ραδιοφωνίας, στο οποίο είχε για ένα χρόνο εκπομπή με θέμα την ποίηση, ενώ την ίδια περίοδο συμμετείχε στις εκδόσεις:

• «Νεοελληνικός λόγος»,
• «Συνέχεια» το 1973,
• «18 Κείμενα» και «Κείμενα Ι και 2».

Μελέτες

• «Πολιτική και Τέχνη»,
• «Ποίηση και Ιστορία»,
• «Ο ποιητής και η εποχή του».

Ποιητικές συλλογές

Την πρώτη του συλλογή την εξέδωσε το 1951 και έδειξε την υφή της ποίησής του και την καταγωγή του από τον υπερρεαλισμό του Thomas Eliot, του Ezra Pound και του Γιώργου Σεφέρη. Φύση ανήσυχη και βαθιά προβληματιζόμενη, καταφεύγει σε καινούργιες ολοένα αναζητήσεις και βρίσκει διαφορετικό κάθε φορά τρόπο να εκφραστεί. Βασικό στοιχείο στην ποίησή του είναι η αίσθηση μιας υπαρξιακής μοναξιάς. Ο ποιητικός του λόγος είναι επιμελημένος και διαυγής, με λογική διάρθρωση και μελετημένη αρχιτεκτονική και με στοιχεία προσωπικής γραφής. Έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και ιταλικά.

Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές:

• «Μεταίχμιο», [κυκλοφόρησε στα τέλη του 1951 και είναι αφιερωμένη στον αδελφό του Παύλο],
• «Άσματα Ι-ΙΧ», το 1953,
• «Η Γνωριμία μι τον Μαξ», το 1956,
• «Μεταίχμιο Β'», το 1957, [περιλαμβάνει το ποίημα «Ο Καιόμενος», που είναι το πρώτο από τα δεκαεπτά ποιήματα της συλλογής, και «Φίλιππος» . Σύμφωνα με μαρτυρία του ποιητή και κοντινών του προσώπων, πρόκειται για υπαρκτό πρόσωπο . Πιθανολογείται ότι ήταν ο Φώτος Πασχαλινός, λογοτέχνης και φίλος του ή ο Θεόδωρος Ζώρας τον οποίο εκτέλεσαν οι Γερµανοί στην Πάτρα, ενώ κατά άλλη εκδοχή ήταν ο τότε φοιτητής Γιώργος Γουρνάς].
• «Ελένη», το 1957,
• «Η Νύχτα και η Αντίστιξη», το 1959,
• «Το Άσμα της Ιωάννας και του Κωνσταντίνου», [το 1962, τιμήθηκε, από κοινού με τον Νικόλαο Καρούζο, με το δεύτερο κρατικό βραβείο ποίησης],
• «Η Ποίηση της Ποίησης», το 1964,
• «Πέτρες», το 1972,
• «Νεκρόδειπνος», το 1972, [η συλλογή είναι αφιερωμένη στη σύζυγό του Μαρία και μέρος της παρουσιάστηκε στο περιοδικό «Επιθεώρηση Τέχνης», 92ο τεύχος/Αύγουστος 1962].

Στη συλλογή «…ο Σινόπουλος παραιτείται από τα προσωπεία και ανακαλεί στη µνήµη, σε µια δεύτερη παρουσία, λείψανα βιωµάτων οδυνηρών, πρόσωπα που πέρασαν από τη ζωή του όταν ήταν νέος. Η ωριµότητα επιτρέπει µια καινούρια γι’ αυτόν συγκίνηση, βαθιά ελεγειακή, µε µια πύκνωση του λόγου ενός µοντέρνου λυρισµού…» .

• «Το Χρονικό», το 1975,
• «Συλλογή Ι, Ποιήματα 1951-1964», το 1976,
• «Ο Χάρτης», το 1977,
• «Νυχτολόγιο», το 1978,
• «Συλλογή II, Ποιήματα 1965-1980», το 1980.

Μεταθανάτιες εκδόσεις

• «Τέσσερα μελετήματα για τον Γιώργο Σεφέρη», εκδόσεις «Κέδρος», το 1984, σελίδες 126,
• «Ποιήματα για την Άννα», γραμμένα το καλοκαίρι-φθινόπωρο του 1963 και αφιερωμένα στην Άννα Γεραλή με την οποία διατηρούσε ερωτική σχέση, εκδόσεις «Ερμής», το 1999, σελίδες 40.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πύργος-Τάκης Σινόπουλος «Τα λόγια της πόλης», Ταινιοθήκη Τηλεόρασης
• Τάκης Σινόπουλος, Νέο βλέμμα: 25 χρόνια μετά τον θάνατό του
• Τάκης Σινόπουλος Εθνικό Κέντρο Βιβλίου
• Τάκης Σινόπουλος, Ο καιόμενος
• Τάκης Σινόπουλος Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
• Τάκης Σινόπουλος-Φίλιππος

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org